Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

z dnia 17 sierpnia 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie: Przewodniczący - Sędzia NSA Jerzy Solarski po rozpoznaniu w dniu 17 sierpnia 2015 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi PO na postanowienie [.] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w [...] z dnia [.] lipca 2015 r. nr [.] w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia - p o s t a n a w i a - odrzucić skargę.

PO wystąpiła ze skargą na opisane w sentencji postanowienie, w której kwestionuje jego legalność, a także wyraża swoje stanowisko w kwestii szkodliwości obowiązkowych szczepień ochronnych dziecka.

Z akt sprawy wynika, że skarżąca jest matką małoletniej NO ur. [.] września 2014 r.; ojcem dziecka jest KO. W związku z niewyrażeniem przez rodziców dziecka zgody na poddanie go obowiązkowym szczepieniom ochronnym oraz uchylaniem się przez nich od obowiązku szczepień ochronnych, oboje rodzice zostali wezwani przez Państwowego Powiatowego Inspektora Nadzoru Sanitarnego w [.] w piśmie z dnia [.] lutego 2015 r. nr [.], do dobrowolnego wykonania tego obowiązku wynikającego z ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 947 z późn. zm.), pod rygorem wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Następnie, wobec niewywiązywania się z ww. obowiązku, w dniu [.] maja 2015 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Nadzoru Sanitarnego w [.] skierował do rodziców upomnienia w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r. poz. 1619 z późn. zm.), dalej zwanej w skrócie: "Upea". W związku z dalszym uchylaniem się od realizacji obowiązku szczepień ochronnych dziecka, Państwowy Powiatowy Inspektor Nadzoru Sanitarnego w [.] w pismach z dnia [.] czerwca 2015 r. nr [.] i [.], zwrócił się do [.] Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w [.] o wszczęcie postępowań egzekucyjnych i nałożenie na P. i K. O. grzywien w celu przymuszenia, dołączając po pism tytuły wykonawcze nr [.] /2015 i [.] /2015. Postanowieniem z dnia [.] lipca 2015 r. nr [.][.] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w [.], powołując się na porozumienie zawarte z Wojewodą [.] z dnia [.] września 2014 r. w sprawie powierzenia prowadzenia spraw z zakresu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze niepieniężnym, nałożył na PO grzywnę w celu przymuszenia do wykonania obowiązku poddania córki obowiązkowym szczepieniom ochronnym w kwocie 700 zł oraz opłatę egzekucyjną w kwocie 68 zł, pouczając stronę o prawnie wniesienia zażalenia do Ministra Zdrowia i doręczając je wraz z tytułem wykonawczym. Tożsame, lecz odrębne rozstrzygnięcie podjęto wobec ojca dziecka.

W odpowiedzi na skargę [.] Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w [.] wniósł o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej, ponieważ wniesionej bez wyczerpania dostępnych środków zaskarżenia, jakie służyły względem postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

skarga podlega odrzuceniu.

Zakres właściwości sądu administracyjnego, jak stanowi art. 184 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, określa ustawa. W myśl art. 3 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) dalej zwanej: "Ppsa", kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie m.in. w sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie. Warunkiem dopuszczalności skargi jest także jej wniesienie z zachowaniem określonego trybu skargowego, który określają m.in. przepisy art. 52, art. 53 i art. 54 Ppsa. Wynika z nich, że skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Pod pojęciem tym należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, przewidziany w ustawie. Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie za pośrednictwem organu, którego działanie jest przedmiotem skargi. Skarga niedopuszczalna podlega odrzuceniu (art. 58 § 1 Ppsa).

Kontroli Sądu poddano postanowienie wydane w toku postępowania egzekucyjnego o zastosowaniu wobec skarżącej środka egzekucyjnego w postaci grzywny w celu przymuszenia do wykonania obowiązku o charakterze niepieniężnym polegającego na poddaniu dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym realizowanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Postanowienie to wydano w oparciu o przepisy art. 119 - 122 Upea i w myśl art. 122 § 3 podlega ono zaskarżeniu w drodze zażalenia. Zażalenie takie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia (art. 17 § 1 zd. 3 Upea). Organem odwoławczym jest organ sprawujący nadzór nad egzekucją administracyjną, tj. organ wyższego stopnia w stosunku do organu właściwego do wykonywania egzekucji (art. 23 § 1 i § 4 pkt 1 Upea). W przypadku wojewody organem tym jest właściwy minister (art. 17 pkt 2 Kpa w zw. z art. 18 Upea).

Obowiązek szczepień ochronnych wynika z przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Wierzycielem uprawnionym do żądania jego wykonania jest państwowy powiatowy inspektor nadzoru sanitarnego (art. 5 pkt 3, art. 10 i art. 12 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Organem egzekucyjnym jest zaś wojewoda (art. 20 ust. 1 pkt 1 Upea, por. także wyrok NSA z dnia 1 sierpnia 2013 r. sygn. II OSK 745/12), który wykonuje ciążące na nim zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie (art. 13 i 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie; zob. także porozumienie zawarte pomiędzy Wojewodą [.] a [.] Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w [.] z dnia [.] października 2014 r., Dziennik Urzędowy Województwa [.] z dnia [.] października 2014 r. poz. [.]). Od postanowienia wojewody (bądź tez działającego w jego imieniu wojewódzkiego inspektora sanitarnego) o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia służy prawo wniesienia zażalenia do organu odwoławczego.

Mając na względzie powyższe skargę uznać należało za niedopuszczalną. Pomimo, że skarżącej na postanowienie z dnia [...] lipca 2015 r. przysługiwało prawo wniesienia środka zaskarżenia w postaci zażalenia do organu odwoławczego, o czym została przecież pouczona przez organ, to skarga do sądu administracyjnego na postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia została wniesiona bez wywiązania się z tego obowiązku. Z tej też przyczyny, z powodu niewyczerpania przewidzianego trybu skargowego i niewywiązania się z obowiązków wynikających z art. 52 § 1 i 2 Ppsa w zw. z art. 122 § 3 Upea, skargę należało uznać za przedwczesną, a przez to niedopuszczalną w rozumieniu art. 58 § 1 pkt 6 Ppsa i podlegającą odrzuceniu, o czym orzeczono w sentencji postanowienia. W myśl art. 222 Ppsa z powodu niemożności nadania sprawie prawidłowego biegu nie wzywano skarżącej do uiszczenia wpisu od skargi.