Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. W. na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 maja 2008 r. sygn. akt I SA/Wa 788/08 o wezwaniu J. W. do uiszczenia wpisu w sprawie z jego skargi na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia i ustalenia odszkodowania za nieruchomość postanawia: uchylić zaskarżone zarządzenie

Zaskarżonym zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27.05.2008 r., wezwano J. W. do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia [...] nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Wojewody D. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie wywłaszczenia na rzecz Skarbu Państwa z przeznaczeniem pod inwestycję celu publicznego, jaką jest budowa autostrady A-4 na odcinku Z. - K., prawa własności nieruchomości oraz ustalenia odszkodowania za dokonane wywłaszczenie w kwocie 344.740 zł. Wysokość wpisu określono na kwotę 2082 zł, ustanowioną na podstawie § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczególnych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.).

Na powyższe zarządzenie zażalenie wniósł J. W., domagając się jego uchylenia i ustalenia wpisu od przedmiotowej skargi jako wpisu stałego, a nie stosunkowego. Zdaniem skarżącego błędnym było uznanie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, że przedmiotem zaskarżenia w niniejszej sprawie są należności pieniężne, bowiem skarga dotyczyła decyzji Ministra Infrastruktury, utrzymującej w mocy decyzję Wojewody D. w przedmiocie pozbawienia skarżącego prawa własności.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej "P.p.s.a.", strony ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Oznacza to, że strona jest obowiązana ponosić koszty spowodowane swoim działaniem, w tym uiszczać należne opłaty sądowe.

Zgodnie z art. 230 § 1 P.p.s.a. od pism wszczynających postępowanie przed sądami administracyjnymi w danej instancji pobiera się wpis stosunkowy lub stały. Natomiast pismami wszczynającymi postępowanie w sprawie są skarga, skarga kasacyjna, zażalenie oraz skarga o wznowienie postępowania (§ 2 ww. przepisu).

Przepisy art. 230 i 231 P.p.s.a. dzielą wpisy sądowe od pism wszczynających postępowanie na stałe i stosunkowe. Stosownie do art. 231 P.p.s.a. wpis stosunkowy pobiera się w sprawach, w których przedmiotem zaskarżenia są należności pieniężne. W innych sprawach pobiera się wpis stały.

Analiza tych przepisów oraz związanych z nim przepisów art. 215 - 218 P.p.s.a. wskazuje, że przedmiot zaskarżenia, o jakim mowa w tych przepisach dotyczy należności pieniężnych, gdyż tylko wówczas od tej wartości zależy wysokość wpisu tj. tylko wówczas pobiera się wpis stosunkowy.

W tym miejscu należy poczynić uwagę, że zaskarżeniu do sądu administracyjnego podlegają akty i czynności organów administracji publicznej, w tym decyzje administracyjne. Te akty i czynności, w tym decyzje administracyjne, mają swój określony przedmiot którego dotyczą, o którym orzekają, rozstrzygają i ze względu na ten swój określony przedmiot są zaskarżane do sądu administracyjnego. Wartością przedmiotu zaskarżenia, o czym mowa w przepisach art. 216 - 218 i art. 231 P.p.s.a., nie jest więc wartość zaskarżonej decyzji administracyjnej lecz zakwestionowana wysokość należności pieniężnej, której decyzja ta dotyczy (patrz postanowienie 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2008 r. sygn. akt I GSK 2039/06 niepublikowane, a także uchwała 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 stycznia 2008 r. sygn. akt I FPS 7/07 - ONSAiWSA 2008 r. nr 2, poz. 24).

Wniesiona w rozpoznawanej sprawie przez J. W. skarga na decyzję Ministra Infrastruktury jest pismem wszczynającym postępowanie sądowoadministracyjne, a zatem podlega ona obowiązkowi wpisu sądowego. Zagadnieniem jest natomiast charakter tego należnego wpisu.

Wyjaśnienia wymaga zatem, czy przedmiot zaskarżonej decyzji Ministra Infrastruktury, orzekającej o wywłaszczeniu nieruchomości i zawierającej ustalenie wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, dotyczy należności pieniężnej o której mowa w art. 216 i 231 P.p.s.a., w przeciwnym bowiem przypadku należny jest wpis stały.

Z treści skargi wynika, że skarżący zakwestionował powyższą decyzję w całości i wniósł o jej uchylenie w całości wraz z poprzedzającą ją decyzją organu pierwszej instancji. Skarżący kwestionuje prawidłowość dokonanego wywłaszczenia zarówno co do zasadności wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego, sposobu jego przeprowadzenia, treści zawartego w decyzji rozstrzygnięcia o pozbawieniu go prawa własności określonych działek gruntu, jak i co do ustalenia wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość.

Skarżący zmierza zatem do podważenia i wyeliminowania z obrotu prawnego całej decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, polegającym na pozbawieniu prawa własności określonej nieruchomości. Jednym ze składników tej decyzji jest orzeczenie o odszkodowaniu za wywłaszczoną nieruchomość, jednakże kwestia ta jest elementem wtórnym w stosunku do samego wywłaszczenia - należy się ono i przyznaje się je za wywłaszczoną nieruchomość. To zaś oznacza, że w takim przypadku zasadniczym przedmiotem zaskarżenia jest pozbawienie prawa własności nieruchomości, a nie należność pieniężna w rozumieniu przepisów art. 216 i 231 P.p.s.a, chociażby skarżący kwestionował także ustalenie wysokości odszkodowania. Z powyższego wynika, że jeżeli skarżący kwestionuje decyzję wywłaszczeniową o pozbawieniu prawa własności nieruchomości, bez wyraźnego ograniczenia skargi tylko do odszkodowania, to wpisem należnym od takiej skargi jest wpis stały w wysokości 200 zł, jako należny w sprawie z zakresu nieruchomości zgodnie z § 2 ust. 3 pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.). Niezależnie od tego, czy w takiej skardze podnoszone są zarzuty wyłącznie przeciwko legalności decyzji w części dotyczącej samego wywłaszczenia nieruchomości, czy skarżący kwestionuje decyzję także w części odnoszącej się do ustalenia wysokości odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość, charakter wpisu sądowego nie ulega zmianie. Z tych względów Sąd orzekający w tej sprawie nie podziela odmiennego stanowiska przyjętego m.in. w postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 kwietnia 2008 r. sygn. akt I OZ 257/08, a zaskarżone w niniejszej sprawie zarządzenie podlega uchyleniu jako wydane z naruszeniem art. 231 P.p.s.a.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 i art. 198 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.