Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Stanisław Prutis (spr.), Sędziowie sędzia WSA Małgorzata Roleder,, sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Protokolant Marta Anna Lawda, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 26 lutego 2009 r. sprawy ze skargi A. K. na decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie oddala skargę.

U Z A S A D N I N I E

Decyzją z dnia [...] października 2008 r. nr [...] Komendant Wojewódzki Policji w B., na podstawie art. 6a ust. 2 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o policji (DZ.U. nr 43, poz. 277 ze zm.) w zw. z art. 104 § 1 i 2, art. 127 § 2 i art. 138 § 1 pkt 1 kpa i art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (DZ.U. nr 108, poz. 908 ze zm), utrzymał w mocy decyzję Komendanta Powiatowego Policji w A. z dnia [...] września 2008 r. nr [...] wydaną w sprawie skierowania A. K. na badania lekarskie.

U podstaw tego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i ocena prawna:

W dniu 11 sierpnia 2008 r. około godziny 19.00 A. K. w miejscowości B. kierował rowerem będąc w stanie nietrzeźwości, tj. 0,62 i 0,68

mg/dm 3 alkoholu w wydychanym powietrzu, co stanowiło przestępstwo określone art. 178a § 2 kk.

W dniu 22 sierpnia 2008 r. Komendant Powiatowej Policji w A. wszczął z urzędu postępowanie w związku z wystąpieniem okoliczności, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy - Prawo o ruchu drogowym i następnie decyzją z dnia [...] września 2008 r. skierowała A. K. na badania lekarskie.

Od powyższego skierowania odwołał się A. K. Zarzucił naruszenie art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym poprzez błędne ustalenia faktyczne, które legły u podstaw skierowania go na badania lekarskie oraz poprzez skierowanie go na badania w sytuacji, kiedy nie posiada prawa jazdy, a wykładnia celowościowa przepisu prowadzi do wniosku, że na badania lekarskie powinny być kierowane wyłącznie osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami. Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie kwestionowanej decyzji i umorzenie postępowania w pierwszej instancji, ewentualnie o jej uchylenie i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji.

Decyzją z dnia [...] października 2008 r. Komendant Wojewódzki Policji w B. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu podał, że w sprawie zaszły przesłanki określone w art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym do skierowania A. K. na badania lekarskie. Treść tej regulacji nie uzależnia skierowania na badania lekarskie od posiadania prawa jazdy przez osobę skierowaną.

Nie zgadzając się z powyższą decyzją A. K. wniósł skargę do sądu administracyjnego. Zarzucił naruszenie art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym poprzez:

- błędne przyjęcie, że skierowanie na badania lekarskie jest obligatoryjne, podczas gdy przepis ten określa jedynie sytuację w której organ może wydać decyzję w oparciu o ratio legis ustawy,

- przyjęcie, że skierowaniu na badania lekarskie podlegają również osoby nie posiadające jakichkolwiek uprawnień w sytuacji, gdy wykładania literalna i celowościowa tego przepisu prowadzi do wniosku, że na badania lekarskie powinny być kierowane wyłącznie osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami,

oraz naruszenie art. 7, 77 i 80 kpa poprzez ograniczenie się jedynie do ustalenia faktu kierowania rowerem w stanie nietrzeźwości, w sytuacji gdy poprawna interpretacja art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy Prawo o ruchu drogowym nakazuje w pierwszej kolejności poczynić wszechstronne ustalenia faktyczne co do faktu, że stan zdrowia kierującego mógł mieć wpływ na zaistniałe zdarzenie bądź w przyszłości może zagrażać uczestnikom ruchu drogowego. Decyzja o skierowaniu na badania powinna być wydana dopiero po ustaleniu powyższych okoliczności.

Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie decyzji zaskarżonej decyzji i umorzenie postępowania w sprawie ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podał, że kwestionowane w przedmiotowej sprawie skierowanie ma charakter obligatoryjny. Odnosząc się do zarzutu zgodnie z którym fakt ukarania skarżącego za kierowanie w stanie nietrzeźwości rowerem nie uzasadniał potrzeby wydania skierowania, gdyż do kierowania rowerem nie są wymagane formalne uprawnienia nie znajduje, zdaniem organu, oparcia w adekwatnych normach prawa oraz powszechnie przyjętej wykładni. Świadczy o tym przede wszystkim treść art. 122 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, który nakazuje kierowanie na badania lekarskie określonych osób, które kierowały pojazdami nie uzależniając tej potrzeby od faktu posiadania jakichkolwiek uprawnień. Stanowisko powyższe znajduje również oparcie w orzeczeniu sądu karnego który skazał skarżącego za kierowanie pojazdem rowerowym chociaż nie są ku temu wymagane żadne formalne uprawnienia. Nadto organ podniósł, że powszechnie przyjętą praktyką sądów karnych jest wymierzanie kary dodatkowej zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, co do osób które w ogóle nie posiadają takich uprawnień. Zdaniem organu intencją ustawodawcy, wprowadzającego obowiązek kierowania na badania była chęć ustanowienia lekarskiej lub psychologicznej kontroli istnienia lub braku przeciwwskazań natury zdrowotnej lub psychologicznej co do osób które znalazły się w określonych sytuacjach pod kątem posiadania przez nie tego rodzaju predyspozycji doi kierowania aktualnie i w przyszłości wszelkimi pojazdami do których z pewnością zaliczyć należy również rower.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

W postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada oficjalności mająca umocowanie i określone granice w przepisach art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002r. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Zgodnie z tą zasadą, sąd administracyjny nie jest związany zarzutami i wnioskami skargi oraz zawartą w skardze argumentacją. Granice rozpoznania skargi przez sąd są z jednej strony wyznaczone przez kryterium legalności działań organów w konkretnej i zaskarżonej sprawie, z drugiej strony przez zakaz pogarszania sytuacji prawnej skarżącego. Sąd zobowiązany jest natomiast do oceny zachowań organów administracji publicznej w danej sprawie, zatem jego kontrola zgodnie z art. 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002r., nr 153, poz. 1269 ze zm.) polega na badaniu zgodności z prawem zaskarżonych aktów administracyjnych. Sąd administracyjny dokonuje kontroli według stanu prawnego i na podstawie akt sprawy, istniejących w dniu wydania zaskarżonego aktu.

Przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie jest decyzja Komendanta Wojewódzkiego Policji w B. z dnia [...] października 2008 r. utrzymująca w mocy decyzję Komendanta Powiatowego Policji w A. z dnia [...] września 2008 r. wydaną w sprawie skierowania A. K. na badania lekarskie.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczy tego czy zasadnie A. K. nie posiadający prawa jazdy, kierujący rowerem w stanie nietrzeźwości został skierowany na badania lekarskie w trybie art. art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005, nr 108, poz. 908 ze zm.).

Zgodnie z treścią tego przepisu badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega kierujący pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu. Pod pojęciem pojazdu w rozumieniu ustawy należy również rozumieć rower – art. 2 pkt 47 ustawy.

Stan zdrowia kierowcy jest istotną przesłanką bezpieczeństwa ruchu. Od dyspozycji psychofizycznej kierowcy w dużym stopniu zależy bezpieczeństwo ruchu. Niedomagania zdrowotne kierowcy są ważnym czynnikiem wpływającym na zagrożenie bezpieczeństwa ruchu. Celem regulacji wprowadzonej przez ustawodawcę art. 122 ustawy - Prawo o ruchu drogowym jest zagwarantowanie bezpieczeństwa w ruchu. W ust. 1 pkt 1-6 art. 122 w sposób enumeratywny wymieniono przypadki, gdy organ kieruje osobę fizyczną na badania lekarskie przeprowadzane w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami. Wystąpienie każdej z nich stwarza obowiązek poddania się badaniom lekarskim, co do przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. Inaczej mówiąc zaistnienie określonej sytuacji, ze wskazanych w art. 122 ust. 1, jest wystarczające do poddania się badaniom bez konieczności dopatrywania się innych przesłanek. Poddanie kierującego badaniom na podstawie art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b wiąże się z tym, że osoba taka może być uzależniona od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, co stanowi przeciwwskazanie do kierowania pojazdem ( art. 91 pkt 1 ustawy).

W przedmiotowej sprawie bezspornie wystąpiła przesłanka skierowania A. K. na badania lekarskie, gdyż w dniu 11 sierpnia 2008 r. około godziny 19.00 w miejscowości B. kierował on rowerem będąc w stanie nietrzeźwości, tj. 0,62 i 0,68 mg/dm 3 alkoholu w wydychanym powietrzu. Legalności tego skierowania nie podważa zarzut zgodnie z którym wykładania literalna i celowościowa przepisu art. 122 ust. 1 pkt 3 lit. b ustawy prowadzi do wniosku, że na badania lekarskie powinny być kierowane wyłącznie osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami a A. K. nie posiada prawa jazdy. Zdaniem Sądu wykładnia literalna i celowościowa ustawy Prawo o ruchu drogowym, w tym regulacji zawartej art. 122, prowadzi do odmiennych wniosków. Przede wszystkim podnieść należy, że celem ustawy, na co już wskazano powyżej jest zapewnienie bezpieczeństwa w ruchu drogowym a nie ocena czy osoba która posiada uprawnienia do kierowania pojazdami powinna je nadal posiadać. Dlatego też skierowanie na badanie uzależnione jest tylko i wyłącznie od zaistnienia przesłanki określonej w art. 122 ust. 1 pkt 1- 6 czyli okoliczności uzasadniająca podejrzenie co do tego, czy osoba kierująca stwarza niebezpieczeństwo w ruchu drogowym. Nadmienić należy, że generalnie kierowanie takim pojazdem jak rower nie wymaga specjalnych uprawnień formalnych. Co nie zmienia faktu, że osoba kierująca takim pojazdem jest uczestnikiem ruchu drogowego i może stanowić niebezpieczeństwa w tym ruchu. Kierujący rowerem w stanie nietrzeźwości bez prawa jazdy stanowi takie same zagrożenie w ruchu drogowym jak kierujący innym pojazdem na podstawie posiadanego prawa jazdy. Skierowanie na badanie ma na celu ustalenie, czy kierowanie przez A. K. rowerem w stanie nietrzeźwości było zdarzeniem incydentalnym czy też jest on osobą uzależnioną od alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu, co stanowić już będzie podstawę do uniemożliwienia mu ze względu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym, legalnego w nim uczestnictwa. Końcowo podnieść należy, że takie okoliczności jak brak wcześniejszego ukarania za jazdę pod wpływem alkoholu, jazda bezkolizyjna i bezwypadkowa, nie nadużywanie alkoholu, nieznaczny stan nietrzeźwości będą miały znaczenie w trakcie badania lekarskiego na które skarżący został skierowany.

Wobec niepotwierdzenia się zarzutów skargi podlegała ona oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.