Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Kuza, Sędziowie Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal (spr.), Sędzia WSA Beata Ziomek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi A.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia 6 lipca 2020 r. znak: [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Zaskarżoną decyzją z dnia 6 lipca 2020 r., znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Kielcach, po rozpatrzeniu odwołania A.G. od decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta Miasta Kielce z dnia 26 marca 2020 r., znak: [...], odmawiającej przyznania pomocy społecznej w formie jednorazowej i bezzwrotnej zapomogi finansowej w postaci zasiłku celowego na miesiąc grudzień 2019 r. w kwocie 417,00 zł, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu wydanej decyzji organ odwoławczy podniósł, że organ pierwszej instancji, realizując obowiązek rozpoznania złożonego wniosku o wyłączenie pracowników, wydał postanowienia o odmowie wyłączenia [...]. W ocenie Kolegium, postanowienia te zawierają argumentację pozwalającą na uznanie, że nie zachodzą okoliczności, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracowników. Z treści wydanych postanowień wynika, że zostały one zindywidualizowane w stosunku do każdego ze wskazanych przez stronę pracowników organu poprzez wskazanie jaki jest zakres zadań danego pracownika, czy ma kontakt ze stroną i jaka jest częstotliwość tych kontaktów, udziału danego pracownika w postępowaniu z wniosku strony. Organ ustalił więc, czy strona ma podstawy by w aspekcie czynności konkretnego pracownika kwestionować jego pracę - mając na uwadze podniesione przez stronę zarzuty. Nie ma zatem podstaw do kwestionowania wiarygodności ustaleń, że pracownicy przy wykonywaniu powierzonych im zadań są bezstronni, obiektywni i rzetelni. Zdaniem Kolegium, wydane postanowienia pozwalają na ocenę, że podstawy wyłączenia zostały przez bezpośrednich przełożonych pracowników w sposób rzetelny i fachowy rozpatrzone. Tym samym Kolegium podzieliło stanowisko organu pierwszej instancji, że nie istnieją okoliczności, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności ww. pracowników, a tym samym nie zachodzi konieczność ich wyłączenia od udziału w przedmiotowym postępowaniu. Organ odwoławczy zauważył dodatkowo, że skarżący, pomimo sugerowania, że dysponuje dowodami na działanie pracowników MOPR na jego szkodę, tworzenie fałszywych dowodów itd., dotychczas nie przedstawił tych dowodów, co uniemożliwia ich weryfikację i ocenę. Jeżeli zaś skarżący dysponuje wiedzą oraz dowodami o popełnieniu przestępstwa to sam może powiadomić właściwe organy ścigania.

Dalej organ wskazał, odwołując się m.in. do treści art. 39 i art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.) zwanej dalej "u.p.s." oraz uznaniowego charakteru decyzji w przedmiocie zasiłku celowego, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, iż pomimo kilkakrotnych prób przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego skarżący konsekwentnie odmawiał zgody na jego przeprowadzenie. Oświadczenia strony zawarte w protokołach sporządzanych na okoliczność przeprowadzenia w danym dniu wywiadu środowiskowego, pomimo odmowy ich podpisania, nie budzą wątpliwości co do woli strony. Zatem w ocenie Kolegium, organ pierwszej instancji prawidłowo uznał, że zachowanie skarżącego, opisane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, jest równoznaczne z "brakiem współdziałania".

W postępowaniu o udzielenie pomocy społecznej, oprócz czynności, jakie podejmuje sama osoba ubiegająca się o pomoc, szczególnie ważne jest czy współpracuje z instytucjami, które wspierają ją w celu poradzenia sobie z zaistniałą trudną sytuacją życiową. Jednym z aspektów współdziałania jest stosowanie się do zaleceń i propozycji pracownika socjalnego, m.in. respektowanie wspólnie umówionych z pracownikiem socjalnym terminów do przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie takiego wywiadu przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy lub na jego aktualizację przez osoby lub rodziny korzystające ze świadczeń stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (art. 107 ust. 4a u.p.s.). Postawa skarżącego, w ocenie Kolegium, świadczy o tym, że nie jest on zainteresowany uzyskaniem wsparcia ze strony organu pomocy społecznej, bowiem uniemożliwianie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego skutkuje wydaniem decyzji negatywnej dla strony, na co wielokrotnie organ zwracał skarżącemu uwagę. Kolegium uznało, że skarżący miał tego świadomość i wyjaśniło, że nawet stan zdrowia, na który powołuje się strona skarżąca, wymaga skontaktowania się z pracownikiem socjalnym i uzgodnienia dogodnego dla wnioskodawcy terminu. Jak wskazało Kolegium z treści § 2 ust. 3, ust. 4 i ust. 5 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r. poz. 1788), zwanego dalej "rozporządzeniem" wynika, że rodzinny wywiad środowiskowy lub jego aktualizacja jest nieodzownym elementem postępowania prowadzącego do wydania decyzji przyznającej lub odmawiającej przyznania świadczenia z pomocy społecznej. Niemożność jego przeprowadzenia uniemożliwia zatem organowi pomocowemu dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji majątkowej, rodzinnej i bytowej osoby ubiegającej się o świadczenie. Ta obligatoryjna forma postępowania wyjaśniającego wymaga od strony szczególnej aktywności, gdyż z uwagi na charakter ustaleń odnoszących się do sfery ściśle osobistej, nie można jej zastąpić innymi środkami dowodowymi.

Zdaniem Kolegium, organowi pierwszej instancji nie można zarzucić naruszenia przepisów prawa, bowiem prowadzone postępowanie zostało przeprowadzone zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej wyrażoną w m.in. w art. 7 k.p.a., nie naruszono zasady pogłębiania zaufania obywateli do organów Państwa wynikającej z art. 8 k.p.a, a dokonana ocena stanu faktycznego sprawy znajduje potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 7 i art. 77 k.p.a. Subiektywne przekonanie skarżącego o wrogim wobec niego działaniu pracowników organu nie oznacza, że wydając zaskarżoną decyzję organ ten naruszył przepisy o obowiązku działania na podstawie przepisów prawa (art. 6 k.p.a.) i w sposób budzący zaufanie obywateli do organów (art. 8 k.p.a.).

Odnosząc się do treści odwołania, a konkretnie do naruszenia art. 35 § 1, § 2 i § 3 oraz art. 36 § 1 k.p.a., Kolegium wskazało, że rozpoznanie sprawy po upływie przewidzianych w kodeksie postępowania administracyjnego terminów nie wynikało z uchybień organu. Spowodowane było koniecznością przeprowadzenia wywiadu środowiskowego oraz rozpoznaniem wniosku o wyłączenie od udziału w postępowaniu pracowników organu, wskazanych przez stronę. Ponadto wydanie kwestionowanej decyzji poprzedzone zostało licznymi próbami nawiązania kontaktu ze skarżącym, informowaniem o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz określenia zgłoszonych żądań, jak również zawiadomieniem o przedłużeniu terminu zakończenia sprawy.

Ustosunkowując się do wniosku skarżącego w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji organu pierwszej instancji Kolegium podniosło, że zastosowanie sankcji nieważności oparte jest na kwalifikowanym naruszeniu przepisów prawa. W przypadku zbiegu odwołania oraz żądania stwierdzenia nieważności decyzji prymat należy przyznać pierwszemu z wymienionych trybów - z uwagi na szerszy zakres uprawnień organu odwoławczego.

Natomiast odnosząc się do zarzutu strony, że nie wnosiła o przyznanie pomocy w trybie przepisów ustawy o pomocy społecznej Kolegium podniosło, że na ten temat wypowiedział się już WSA w Kielcach w sprawie ze skargi strony na decyzję Kolegium w wyroku z dnia 20 września 2017 r. sygn. akt II SA/Ke 513/17. Kwestię wszelkiego rodzaju pomocy społecznej reguluje powołana wyżej ustawa o pomocy społecznej, której nieznane jest pojęcie zapomogi. Dlatego też skoro skarżący domaga się przyznania pieniędzy z uwagi na swoją trudną sytuację życiową i materialną, podstawę prawną przyznania takiej pomocy stanowią przepisy tej właśnie ustawy, na podstawie której mogą być przyznane świadczenia wymienione w art. 36. Dlatego też prawidłowo organ potraktował pismo strony o przyznanie mu zapomogi w wysokości 417 zł jako wniosek o przyznanie zasiłku celowego.

Jednocześnie Kolegium wskazało, że wobec podnoszenia przez skarżącego zarzutów w stosunku do działania Prezydenta Miasta Kielce uznać należało, że odwołanie zawiera również wniosek o wyłączenie organu pierwszej instancji, tj. Prezydenta Miasta Kielce, od udziału w postępowaniu. Wniosek w tym przedmiocie został rozpoznany w odrębnym postępowaniu - postanowieniem z dnia 6 lipca 2020r. (k. 64 akt administracyjnych).

W skardze [nr 45] z dnia 5 sierpnia 2020 r. skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach A.G. podniósł, że decyzja ta jest niezgodna m.in. z art. 6, art. 7, art. 8, art. 24 § 3 i art. 26 § 1 k.p.a., jak również " stoi w sprzeczności z siedmioma decyzjami Kolegium wydanymi w dniu 4 marca 2019 r." oraz legalizuje łamanie prawa przez organ pierwszej instancji, czyli Prezydenta Miasta Kielce, które polega na specjalnym podejmowaniu działań pozornych, uchybianiu procedurze, niewypełnianiu obowiązków służbowych, niezakończeniu sprawy i jej przewlekaniu, aby była rozpatrywana równocześnie wraz z innymi jego sprawami. Zdaniem skarżącego, organowi chodzi o to aby ilość nagromadzonych spraw uniemożliwiła ich załatwienie oraz aby nie miał możliwości uczestniczenia w nich z powodu braku wystarczającej ilości czasu i pieniędzy. W efekcie sprawy te ulegną przeterminowaniu i pozostaną bez rozpatrzenia.

Skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, stwierdzenie, że pozorne działania oraz przewlekłość postępowania tego organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa i nałożenie na organ grzywny, zobowiązanie organu do załatwienia jego wniosku z grudnia 2019 r. w nieprzekraczalnym terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania wyroku, pod rygorem kary przewidzianej w przepisach prawa, zasądzenie na jego rzecz sumy wskazanej w uzasadnieniu oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania według dołączonego spisu, jak również o odroczenie posiedzenia Sądu o sześć miesięcy, tj. do 5 lutego 2021 r.

Uzasadniając swe stanowisko skarżący podniósł, że od wielu lat boryka się z problemami zdrowotnymi, które uniemożliwiają mu podjęcie pracy, jego stan zdrowia się pogarsza. Od października 1999 r. prowadzi własne gospodarstwo domowe, utrzymując się z drobnych kwot pieniężnych, które otrzymuje od matki oraz z tytułu pożyczek od sąsiadów i znajomych, nadto nieregularnie otrzymuje bony pieniężne. Jak wyjaśnił, wcześniej (do kwietnia 2016 r.) utrzymywał się z zasiłków pieniężnych i pomocy żywnościowej przyznawanych przez MOPR, jednak już w pierwszych miesiącach korzystania z pomocy w 2013 r. zauważył, że pracownicy organu m.in. celowo nie chcą udzielać informacji na temat możliwych form pomocy i przyznawać świadczeń, wyśmiewają ludzi z powodu ich chorób. W dniu 22 kwietnia 2014 r. złożył do ówczesnego Prezydenta Kielc skargę na pracowników i dyrektora MOPR w Kielcach, w której to skardze szczegółowo opisał te zachowania. Prezydent jednak całkowicie zlekceważył to pismo. Ośmieleni tym pracownicy MOPR rozpoczęli regularne ataki na niego. Jesienią 2015 r. został pozbawiony statusu osoby bezrobotnej i bezpowrotnie stracił prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej, od kwietnia 2016 r. został pozbawiony jakiejkolwiek pomocy z MOPR w Kielcach. Od sierpnia 2016 r. co miesiąc składa wnioski o przyznanie jednorazowej i bezzwrotnej zapomogi finansowej w wysokości 417 zł z tych samych powodów, opisując przestępstwa i celowe działania na jego szkodę kilkunastu (wskazanych z nazwiska) pracowników MOPR. W konsekwencji, nie wierząc w dobre intencje tych pracowników, nie może występować do MOPR o przyznanie zapomogi. Od sierpnia 2016 r. złożył 48 wniosków o przyznanie zapomogi i żadna z tych spraw nie została zakończona. Zakwestionował także postanowienia o odmowie wyłączenia pracowników MOPR. Wskazując na wielość otrzymywanych rozstrzygnięć podniósł, że potrzebuje więcej czasu na analizę dokumentów. Podkreślił, że ma prawo do sprawiedliwego procesu oraz do aktywnego uczestnictwa w postępowaniu. Skarżący dodał, że zamierza dowieść swoich racji przed sądem. Z uwagi na to, że organ pierwszej instancji w rażący sposób złamał prawo uważa, iż należy mu się zwrot kosztów, zaś organowi grzywna i zobowiązanie do załatwienia sprawy w ciągu jednego miesiąca. Skarżący wskazał, że potrzebuje czasu na odszukanie dowodów i odłożenie pieniędzy na ich skopiowanie - celem ich przekazania do WSA w Kielcach wraz z uzupełnieniem uzasadnienia. Nadto skarżący zarzucił, że postanowienie o odmowie wyłączenia dyrektora MOPR na jego wniosek zawiera wady, gdyż zostało wydane i sporządzone przez pracowników tego ośrodka.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Skarga A.G. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Prezydenta Miasta Kielce, zawarta w tirecie drugim i trzecim skargi z dnia 5 sierpnia 2020 r. została wyłączona do odrębnego rozpoznania - zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II Sądu z dnia 9 września 2020 r. (k. 3).

W związku z odwołaniem rozpraw w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym

w Kielcach na podstawie § 1 pkt 1 i 2 w zw. z § 3 zarządzenia nr 39 Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2020 r., mając na uwadze, że miasto Kielce objęte zostało obszarem czerwonym, o którym mowa w § 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 października 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 1758 z późn. zm.), co powodowało, że przeprowadzenie rozprawy mogło wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących, sprawę skierowano do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374 z późn. zm.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego lub przepisów postępowania w sposób, który odpowiednio miał lub mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Rozpatrując skargę w ramach tak zakreślonej kognicji Wojewódzki Sąd Administracyjny nie dopatrzył się naruszeń prawa skutkujących koniecznością uchylenia bądź stwierdzenia nieważności decyzji organu odwoławczego.

Zasadniczym powodem odmowy przyznania skarżącemu pomocy społecznej w postaci zasiłku celowego na miesiąc grudzień 2019 r. był brak współdziałania skarżącego z pracownikami Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie (MOPR) w Kielcach, w tym w szczególności uniemożliwienie przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Skarżący natomiast w toku całego postępowania - już od momentu złożenia wniosku - kwestionował bezstronność wskazywanych przez siebie pracowników MOPR.

Podkreślenia wymaga, że wnioski o wyłączenie pracowników w osobach [...], zostały negatywnie rozpatrzone postanowieniami z dnia 21 czerwca 2019 r. (k. 5, 15, 17, 19, 21, 23, 25, 27, 29, 31 akt administracyjnych). W zaskarżonej decyzji Kolegium uznało te rozstrzygnięcia za prawidłowe, a zawartą w nich argumentację za pozwalającą na uznanie, że nie zachodzą okoliczności, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracowników w sprawie z wniosku A.G. o udzielenie mu pomocy finansowej. W szczególności, jak podkreśliło Kolegium, z treści wydanych postanowień wynika, że zostały one zindywidualizowane w stosunku do każdego ze wskazanych przez stronę pracowników organu poprzez wskazanie, jaki jest zakres zadań danego pracownika, czy ma kontakt ze stroną i jaka jest częstotliwość tych kontaktów, udziału danego pracownika w postępowaniu z wniosku strony. Nie ma zatem, w ocenie Kolegium, podstaw do kwestionowania wiarygodności ustaleń, iż pracownicy przy wykonywaniu powierzonych im zadań są bezstronni, obiektywni i rzetelni. Zdaniem Kolegium, wydane postanowienia pozwalają na ocenę, że podstawy wyłączenia zostały przez bezpośrednich przełożonych pracowników w sposób rzetelny i fachowy rozpatrzone i nie istnieją okoliczności, które mogą wywołać wątpliwość, co do bezstronności pracowników, a tym samym nie zachodzi konieczność ich wyłączenia od udziału w przedmiotowym postępowaniu.

W ocenie Sądu postępowanie organów w powyższym zakresie nie budzi zastrzeżeń. Skład orzekający w niniejszej sprawie w całości podziela stanowisko WSA w Kielcach zaprezentowane w tym przedmiocie w sprawie II SA/Ke 516/19 ze skargi A.G. na decyzję odmawiającą przyznania mu zasiłku celowego na miesiąc październik 2016 r. (w której również został złożony wniosek o wyłączenie pracowników MOPR w Kielcach z taką samą argumentacją). Wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu może zgodnie z art. 24 § 3 k.p.a. nastąpić jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności (niewymienionych w § 1), które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika. Chodzi tu przy tym o okoliczności natury obiektywnej. Wyłączenia pracownika nie może uzasadniać samo subiektywne przekonanie skarżącego o braku jego bezstronności. W niniejszym przypadku obawy skarżącego w tym zakresie wynikają z jego przekonania o celowym - wręcz przestępczym - działaniu na jego szkodę przez pracowników MOPR, polegającym m.in. na manipulowaniu faktami, tworzeniu fałszywych dowodów w postępowaniu administracyjnym - po to aby na ich podstawie wydawać niekorzystne dla niego decyzje administracyjne. Jednym z powodów tego jest w ocenie skarżącego pismo, jakie w dniu 22 kwietnia 2014 r. wystosował do ówczesnego Prezydenta Kielc, wskazujące na negatywne zachowania pracowników pomocy społecznej, które to pismo zostało zignorowane przez jego adresata. Powyższe stanowisko w ocenie Sądu opiera się jednak wyłącznie na jednoznacznie negatywnej ocenie przez skarżącego pracy osób zatrudnionych w MOPR w Kielcach, która to ocena ma w całości charakter subiektywny. Skarżący nie przedstawił - tak w toku niniejszego postępowania sądowego, jak i postępowania administracyjnego - choćby jednego dowodu, który uprawdopodobniałby jego twierdzenia, wykazując czy to złą wolę czy niezgodne z prawem zachowania pracowników organu. Dokumentacja zawarta w aktach sprawy nie potwierdza takich okoliczności. Przykładowo jeśli chodzi o termin przeprowadzenia wywiadu środowiskowego organ starał się dostosować go do potrzeb skarżącego - próby przeprowadzenia wywiadu były podejmowane w godzinach 13-14, w trakcie odwiedzin pracowników skarżący miał możliwość zaproponowania innego terminu, informowano go też o możliwości kontaktu z pracownikiem (w siedzibie organu lub telefonicznie) w celu ustalenia innego dogodnego terminu wywiadu oraz o skutkach niewyrażenia zgody na przeprowadzenie wywiadu (k. 9 akt adm.). Złej woli pracowników nie można wywodzić z długości prowadzonego postępowania, uzasadnionej faktem, że rozpoznaniu podlegały wnioski skarżącego o wyłączenie pracowników, jak również organ podejmował kolejne próby przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Odnosząc się do zarzutu skarżącego dotyczącego wydania powyższych postanowień przez pracowników MOPR wskazać należy, że wnioski skarżącego o wyłączenie pracowników organu zostały rozpatrzone w trybie art. 24 § 3 k.p.a., zgodnie z którym bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika. Podkreślić należy, że wnioski o wyłączenie zostały rozpatrzone indywidualnie co do poszczególnych osób, o których wyłączenie skarżący wnioskował, przez odpowiednich przełożonych. Jak wynika z akt administracyjnych wniosek o wyłączenie dyrektora MOPR został rozpoznany, zgodnie z powołanym wyżej przepisem, przez Prezydenta Miasta Kielce (k. 5 akt adm.).

Stosownie do art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 4 u.p.s. pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Zgodnie z art. 4 u.p.s. osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Natomiast wobec braku zastosowania się przez korzystającego z pomocy społecznej do wskazanej wyżej powinności organ może odmówić udzielenia tejże pomocy, o czym stanowi art. 11 ust. 2 u.p.s.

Stosownie do art. 106 ust. 4 u.p.s. decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, z wyjątkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego, wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego. Wywiad środowiskowy jest szczególnie doniosłym i obligatoryjnym rodzajem dowodu. Stanowi on istotną część postępowania wyjaśniającego poprzedzającego wydanie decyzji w przedmiocie świadczeń z pomocy społecznej. Wywiad jest specyficznym sposobem zbierania informacji o sytuacji strony, stanowiącym dla organu pomocy społecznej konieczne i podstawowe źródło informacji o sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej osoby ubiegającej się o świadczenia, będąc podstawą ustaleń faktycznych dokonywanych w decyzji administracyjnej i poddawanych prawnej ocenie. Brak rodzinnego wywiadu środowiskowego uniemożliwia organowi pomocowemu dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji rodzinnej i majątkowej wnioskodawcy, ubiegającego się o przyznanie świadczenia (por. m.in. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 12 kwietnia 2018 r., sygn. III SA/Gd 35/18, wyrok WSA w Łodzi z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. II SA/Łd 353/18).

Z kolei art. 107 ust. 4a u.p.s. wprost stanowi, że niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej lub na jego aktualizację przez osoby lub rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

W świetle powyższych przepisów, mając na uwadze postawę skarżącego w toku postępowania administracyjnego, odmowa przyznania mu wnioskowanego w niniejszym przypadku świadczenia, była uzasadniona. Pomimo kilkukrotnych prób podejmowanych od początku postępowania skarżący uniemożliwiał przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, nie wyrażając zgody na tę czynność i odmawiając podjęcia współpracy z pracownikami socjalnymi. Próby takie - nieskuteczne - zostały podjęte także po wydaniu postanowień o odmowie wyłączenia pracowników MOPR.

Co jednak istotne w świetle podnoszonych przez skarżącego zarzutów dotyczących - jego zdaniem - braku bezstronności wskazywanych z nazwiska pracowników MOPR, z akt postępowania wynika (k. 33, k. 38 i k. 39), że w dniach: 12 lutego 2020 r., 28 lutego 2020 r. i 20 marca 2020 r. próbę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącego podjęły [...] - osoba zatrudniona w MOPR w Kielcach, co do której skarżący nie składał personalnie wniosku o wyłączenie czy jakichkolwiek zastrzeżeń. Mimo to, jak wynika ze sporządzonych notatek i protokołów, skarżący nie wpuścił pracowników MOPR do mieszkania i nie wyraził zgody na przeprowadzenie wywiadu. Ten fakt pozwala tym bardziej w sposób uzasadniony twierdzić, że zaistniały przesłanki przewidziane w art. 107 ust. 4a u.p.s. i art. 11 ust. 2 u.p.s., przemawiające za koniecznością odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia skarżącemu, który bez istotnego powodu uniemożliwił przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, co z kolei nie pozwoliło organowi na dokonanie oceny rzeczywistej sytuacji majątkowej, rodzinnej i bytowej osoby ubiegającej się o świadczenie. Na takiej stronie spoczywa obowiązek umożliwienia organowi dokonania ustaleń faktycznych, mających zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Zatem żeby otrzymać pomoc społeczną, należy w tym kierunku powziąć pewne wysiłki. Zaś pierwszym wysiłkiem, jaki powinien uczynić ubiegający się o pomoc społeczną jest udzielenie organowi pomocy w ustaleniu sytuacji faktycznej. Niewyrażenie przez stronę zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, a za takie wypada uznać uchylanie się od przeprowadzenia tej czynności, może stanowić samodzielną podstawę do odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia (por. m.in. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 czerwca 2019 r., sygn. II SA/Gl 388/19).

Nie kwestionując zatem trudnej sytuacji życiowej skarżącego, na którą powołuje się w skardze, przytoczone wyżej regulacje ustawy o pomocy społecznej nie pozostawiają wątpliwości, że aby organ miał w ogóle szansę rozpatrzyć pozytywnie wniosek o przyznanie zasiłku celowego, musi w tym celu dokonać stosownych ustaleń faktycznych, co umożliwia w szczególności (obligatoryjny) dowód w postaci wywiadu środowiskowego. Uniemożliwienie przeprowadzenia takiego dowodu powołanym do tego pracownikom organu, przy założeniu z góry ich złej woli, skutkować musi odmową przyznania świadczenia.

Skoro zatem podniesione w skardze zarzuty nie mogły odnieść zamierzonego skutku, a jednocześnie brak jest okoliczności, które z urzędu należałoby wziąć pod rozwagę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 151 p.p.s.a.