Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 26 stycznia 2010 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jerzy Stelmasiak (spr.) Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska – Filipowicz sędzia NSA Zygmunt Zgierski Protokolant asystent Tomasz Godlewski po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2010 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Marszałka Województwa Mazowieckiego o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Marszałkiem Województwa Mazowieckiego, a Marszałkiem Województwa Opolskiego w przedmiocie wskazania organu właściwego do przyjęcia wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za I półrocze 2009 roku postanawia: wskazać Marszałka Województwa Opolskiego jako organ właściwy do załatwienia sprawy.

Pismem z dnia 14 października 2009 r. Marszałek Województwa Mazowieckiego wniósł o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego z Marszałkiem Województwa Opolskiego w zakresie wskazania organu właściwego do przyjęcia wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za I półrocze 2009 roku.

W uzasadnieniu wniosku Marszałek Województwa Mazowieckiego wyjaśnił, że postanowieniem z dnia 22 września 2009 r., Marszałek Województwa Opolskiego uznał, że jest niewłaściwy w zakresie przyjęcia wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za I półrocze 2009 roku przedłożonego przez Administrację Mienia Niezagospodarowanego Agencji Nieruchomości Rolnych w Opolu. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że na podstawie art. 277 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza wnosi się na rachunek urzędu właściwego ze względu na miejsce rejestracji, a Agencja jest osobą prawną z siedzibą w mieście stołecznym Warszawie, a jej organy terenowe są organami wykonawczymi Prezesa Agencji.

Marszałek Województwa Mazowieckiego wskazał, że stosownie do treści art. 24 ust. 1 pkt 4 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Agencja gospodaruje zasobem w drodze oddania administratorowi całości lub części mienia. Administratorami są jednostki gospodarcze zasobu powoływane przez dyrektora oddziału terenowego właściwego terytorialnie lub rzeczowo. Jednostki te nie są wymienione w statucie Agencji i nie wchodzą w skład jej struktury organizacyjnej, dlatego też nie powinny być traktowane jako oddziały. Jednostki te posiadają wyodrębniony numer NIP i własną gospodarkę finansowo-księgową.

Ponadto Agencja nie prowadzi działalności gospodarczej i nie podlega wpisowi do rejestru. W konsekwencji tryb wnoszenia opłat ustalać należy w świetle przepisów art. 284 ust. 1 i art. 286 ust. 1 w związku z art. 277 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, co wskazuje na konieczność wnoszenia opłat ze względu na właściwość miejscową korzystania ze środowiska.

W odpowiedzi na wniosek Marszałek Województwa Opolskiego podkreślił, że stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 1 sierpnia 2003 r. w sprawie nadania statutu Agencji Nieruchomości Rolnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 140, poz. 1348 ze zm.). Oddziały terenowe Agencji są aparatem wykonawczym Prezesa Agencji, a administratorzy mienia działają jedynie w imieniu Agencji Nieruchomości Rolnych jako całości, a zatem właściwość organu powinna być ustalana na podstawie siedziby podmiotu korzystającego ze środowiska.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Spór o właściwość (kompetencyjny) zachodzi wówczas, kiedy m.in. przynajmniej dwa organy jednocześnie uznają się – jak w przedmiotowej sprawie – za niewłaściwe do załatwienia danej sprawy, stojąc na stanowisku, że organem właściwym jest ten drugi. Ponadto do sporu kompetencyjnego dochodzi wówczas, jeżeli jest to powiązane ze sprawą indywidualną, w której toczy się dane postępowanie lub został złożony wniosek o wszczęcie postępowania. Oznacza to, że w przypadku sporu kompetencyjnego postępowanie powinno być wszczęte na wniosek uprawnionej strony lub innego podmiotu, który przypisuje sobie taką cechę. Ponadto dotyczy to sytuacji kiedy dany organ wszczął postępowanie z urzędu, lecz następnie ma wątpliwości co do swojej właściwości i z tej przyczyny wda się w spór kompetencyjny z innym organem. W realiach przedmiotowej sprawy wystąpił spór kompetencyjny między Marszałkiem Województwa Mazowieckiego a Marszałkiem Województwa Opolskiego dotyczący wskazania, który z powyższych organów jest właściwy do przyjęcia wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat za I półrocze 2009 roku. Został on przedłożony przez Administrację Mienia Niezagospodarowanego Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w Opolu w przedmiocie ilości i rodzajów gazów lub pyłów wprowadzonych do powietrza z procesów spalania paliw w silnikach spalinowych oraz informacji o wysokości należnych opłat za I półrocze 2009 roku.

Należy podkreślić, że zgodnie z art. 275 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska są obowiązane podmioty korzystające ze środowiska. Należy stwierdzić, że są to następujące podmioty korzystające ze środowiska (art. 3 pkt 20 p.o.ś.):

Po pierwsze, przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 i Nr 180, poz. 1280), a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego oraz osoby wykonujące zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki.

Po drugie, jednostka organizacyjna niebędąca przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Po trzecie, osoba fizyczna niebędąca podmiotem, o którym mowa w pkt 1, a korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.

Opłaty za korzystanie ze środowiska podmiot korzystający ze środowiska wnosi na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce korzystania ze środowiska (art. 277 ust. 1 p.o.ś.). Natomiast opłaty za wprowadzanie gazów lub pyłów wynikające z eksploatacji urządzeń wnosi się na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce rejestracji podmiotu korzystającego ze środowiska (art. 277 ust. 2 p.o.ś.).

Agencja Nieruchomości Rolnych działa na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700 ze zm.) oraz Statutu nadanego rozporządzeniem Ministra Skarbu Państwa z dnia 1 sierpnia 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 140, poz. 1348 ze zm.). W skład struktury Agencji Nieruchomości Rolnych wchodzą: Biuro Prezesa, oddziały terenowe i filie. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 4 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, Agencja gospodaruje Zasobem w drodze oddania administratorowi całości lub części mienia na zasadach określonych w art. 25 tejże ustawy.

Natomiast administratorami mienia są jednostki gospodarcze Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, które nie wchodzą w skład struktury organizacyjnej Agencji i nie mogą być uznane jako oddziały terenowe Agencji Nieruchomości Rolnych. Administracja Mienia Niezagospodarowanego Agencji Nieruchomości Rolnych to jednostka gospodarcza Zasobu, która posiada odrębny numer identyfikacji podatkowej NIP, wyodrębnioną gospodarkę finansowo-księgową oraz uiszcza podatki lokalne. Dlatego też stanowi samodzielną jednostkę organizacyjną i w związku z tym zobowiązana jest do przedkładania wykazu zawierającego zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza do urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce swojej siedziby. Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania art. 277 ust. 2 p.o.ś. lecz dyspozycja art. 277 ust. 1 p.o.ś., w świetle której opłaty za korzystanie ze środowiska podmiot korzystający ze środowiska wnosi na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego miejscu korzystania ze środowiska. Stąd o właściwości miejscowej urzędu marszałkowskiego, na rachunek którego opłata jest wnoszona, rozstrzyga miejsce korzystania ze środowiska.

Dlatego też organem właściwym do rozpoznania przedmiotowej sprawy jest Marszałek Województwa Opolskiego.

Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 4 w związku z art. 15 § 1 pkt 4 i art. 15 § 2 p.p.s.a. oraz w związku z art. 64 § 3 orzekł jak w sentencji postanowienia.