drukuj    zapisz    Powrót do listy

6279 Inne o symbolu podstawowym  627, Cudzoziemcy, Komendant Straży Granicznej, Uchylono zaskarżoną decyzję, IV SA/Wa 154/13 - Wyrok WSA w Warszawie z 2013-03-15, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

IV SA/Wa 154/13 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2013-03-15 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-01-21
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Anna Falkiewicz-Kluj /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6279 Inne o symbolu podstawowym  627
Hasła tematyczne
Cudzoziemcy
Skarżony organ
Komendant Straży Granicznej
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 2000 nr 98 poz 1071 art. 7, art. 8, art. 11, art. 77 par. 1, art. 80, art. 107 par. 3
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r.- Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Dz.U. 2012 poz 270 art. 145 par. 1 pkt 1 lit. a i c, art. 200
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Dz.U. 1997 nr 78 poz 483 art. 18
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krystyna Napiórkowska, Sędzia WSA Anna Falkiewicz-Kluj (spr.), Sędzia WSA Tomasz Wykowski, Protokolant sekr. sąd. Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2013 r. sprawy ze skargi S. V. na decyzję Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wjazdu na terytorium RP 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. zasądza na rzecz S. V. od Komendanta Głównego Straży Granicznej kwotę 557 zł (pięćset pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] listopada 2012 r Komendanta Głównego Straży Granicznej nr.[...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) w zw. z art. 24a ust. 2 ustawy o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573, z późn. zm.), po rozpatrzeniu odwołania wniesionego przez obywatela D., S. V., od decyzji nr. [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. Komendanta Placówki Straży Granicznej w W. w sprawie odmowy wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, utrzymano w mocy zaskarżoną decyzję.

Stan sprawy przedstawiał się następująco.

W dniu [...] sierpnia 2012 r. do kontroli granicznej na wjazd do Polski na lotniczym przejściu granicznym W. zgłosił się obywatel D. S. V., ur. [...] września 1987 r., (dalej Skarżący), legitymujący się paszportem seria i nr [...], wydanym przez władze D. w dniu [...] lutego 2010 r. ważnym do dnia [...] lutego 2016 r. W dokumencie paszportowym przedstawionym do kontroli obywatel D. posiadał dokument pobytowy członka rodziny obywatela UE nr [...] wydany przez władze W., ważny od dnia [...] lutego 2011 r, do dnia [...] lutego 2016 r.

Cudzoziemiec nie przedstawił do kontroli granicznej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z powyższym, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 24a ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573, z późn. zm.) decyzją [...] z dnia [...] sierpnia 2012 r. Komendant Placówki Straży Granicznej w W. odmówił S. V. wjazdu na terytorium RP.

Cudzoziemiec odwołał się od przedmiotowej decyzji w ustawowym terminie do Komendanta Głównego Straży Granicznej, wnosząc o jej uchylenie.

W dniu [...] października 2012 r. do Komendanta Głównego Straży Granicznej wpłynęło pismo (uzupełnienie odwołania) Pełnomocnika Skarżącego, w którym wnosił o uchylenie przedmiotowej decyzji. Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 3 ust. 2 Dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (Dz. U. L 158 z 30.4.2004), art. 7 Karty Praw Podstawowych (Dz. U. C z 14.12.2007) oraz art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U, 1993 nr 61, poz. 284).

Ponadto zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na wynik sprawy, tj. art. 7 K.p.a. poprzez przekroczenie zasady prawdy obiektywnej, art. 8 kpa poprzez naruszenia zasady pogłębiania zaufania do organów publicznych, art. 11 kpa poprzez naruszenie zasady przekonywania, art. 77 kpa poprzez naruszenia zasady oficjalności postępowania dowodowego, a także art. 80 kpa poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów.

Pismem nr [...] z dnia [...] października 2012 r. Pełnomocnik Cudzoziemca został poinformowany o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym materiałem dowodowym i wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji, co do zebranych materiałów i dowodów oraz zgłoszenia żądań w związku z zakończeniem postępowania administracyjnego w sprawie odwołania od decyzji o odmowie wjazdu. Z akt sprawy wynika, że powyższe pismo zostało doręczone na adres wskazany przez Pełnomocnika w dniu [...] października 2012 r. Pełnomocnik Skarżącego nie skorzystał z powyższej możliwości w zakreślonym terminie.

Organ II instancji, rozpatrując odwołanie, podzielił ustalenia organu I instancji i uznał, że zaistniała przesłanka określona w art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, ponieważ Cudzoziemiec nie posiadał ważnego dokumentu podróży co skutkuje odmową wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jak ustalił organ Cudzoziemiec podczas pobytu w Polsce miał przebywać u rodziców T. F., obywatela polskiego, z którym pozostaje w związku partnerskim. Do kontroli granicznej okazał ważny paszport i dokument pobytowy członka rodziny obywatela UE nr [...] wydany przez władze W., ważny od dnia [...] lutego 2011 r. do dnia [...] lutego 2016 r. Przedmiotowy dokument został wydany z uwagi na zawarty w W. związek partnerski z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, Panem T. F., z którym obywatel D. podróżował.

Organ wydający zaskarżoną decyzję uznał, że Skarżący nie jest beneficjentem Dyrektywy 2004/38/WE dt prawa obywateli UE oraz członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich (art. 3 pkt 1 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich) -dalej Dyrektywa.

Organ II instancji, po dokonaniu analizy zaistniałego stanu faktycznego stwierdził, iż Cudzoziemiec w myśl Rozporządzenia Rady (WE) lit 539/2001 oraz art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o cudzoziemcach powinien posiadać wizę lub inny ważny dokument uprawniający do wjazdu i pobytu na terytorium RP, a przedstawione przez niego okoliczności wjazdu nie stanowiły również podstawy do wydania wizy zgodnie z art. 35 ust. 2 przywołanej ustawy o cudzoziemcach.

Ustalając krąg osób będących beneficjentami niniejszej Dyrektywy organ stwierdził, że zgodnie z art. 3 ust. 1 beneficjentami niniejszej Dyrektywy są wszyscy obywatele Unii, którzy przemieszczają się do innego państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, którego są obywatelami oraz członkowie ich rodziny, którzy im towarzyszą lub do nich dołączają. Na mocy ust. 2 omawianego artykułu przyjmujące państwo członkowskie, zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym, ułatwia wjazd i pobyt wszelkich innych członków rodziny bez względu na ich przynależność państwową a którzy nie są objęci definicją określoną w art. 2 ust, 2, a w kraju, z którego przybyli, pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela Unii, posiadającymi pierwotne prawo pobytu, lub gdzie istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny, a także partnera, z którym obywatel Unii pozostaje w stałym należycie poświadczonym związku.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 dyrektywy 2004/3 8/WE członek rodziny oznacza:

a) współmałżonka;

b) partnera, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego państwa członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a małżeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi w odpowiednim ustawodawstwie przyjmującego państwa członkowskiego;

c) bezpośrednich zstępnych, którzy nie ukończyli dwudziestego pierwszego roku życia lub pozostają na utrzymaniu, oraz ich współmałżonka lub partnera (...);

d) bezpośrednich wstępnych pozostających na utrzymaniu oraz tych współmałżonka lub partnera (...).

W świetle powyższego, w rozumieniu art. 2 Dyrektywy członkiem rodziny jest osoba pozostająca w związku partnerskim z obywatelem UE, jeżeli prawo państwa przyjmującego traktuje taki związek za równoważny małżeństwu i zgodnie z warunkami zawartymi w odpowiednich przepisach krajowych.

Dalej organ wywodzi, że zarówno małżeństwo, jak i związek partnerski są instytucjami krajowego prawa cywilnego - rodzinnego i z uwagi na brak kompetencji harmonizacyjnych w tej dziedzinie oraz zasadę poszanowania tożsamości narodowej państw członkowskich interpretowane są przez pryzmat krajowego porządku prawnego. W polskim systemie prawnym nie istnieją przepisy, które w jakikolwiek sposób formalizowałby związki partnerskie. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej stanowi w art. 18, że "małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej". Rodzina w ujęciu konstytucyjnym jest ściśle powiązana z małżeństwem i jej założenie dotyczy wyłącznie par, które zawarły związek małżeński jako związek kobiety i mężczyzny.

Ponadto, zgodnie z art. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w Polsce małżeństwo może zawrzeć jedynie kobieta i mężczyzna. Także ustawodawstwo polskie nie rozpoznaje instytucji tzw. "rodziny rozszerzonej", zatem nie można przyjąć argumentacji pełnomocnika Skarżącego, iż S. V. jest członkiem "rodziny rozszerzonej" obywatela Unii. Mając na względzie fakt, iż przyjmujące państwo członkowskie jest zobligowane do ułatwienia wjazdu i pobytu, także partnerowi obywatela Unii, z którym pozostaje on w stałym należycie poświadczonym związku, należy wskazać, iż aby mógł on skorzystać z niniejszego ułatwienia winien przed dokonaniem podróży uzyskać stosowną wizę ze względu na deklarowany cel wjazdu, aby zaistniała przesłanka z art. 3 ust. 2 pkt b Dyrektywy.

Mając także na uwadze, deklarowany przez Skarżącego cel wjazdu należy stwierdzić, że miał możliwość odpowiedniego przygotowania podróży oraz zapoznania się z przepisami obowiązującymi w RP w zakresie zasad wjazdu i pobytu. Z uwagi na deklarowany cel pobytu, w niniejszej sprawie nie zachodziła przesłanka do ułatwienia wjazdu i pobytu, określona w art. 3 ust. 2 pkt a Dyrektywy z powodu istnienia poważnych względów zdrowotnych ściśle wymagających osobistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny.

Odnosząc się do deklarowanego przez Skarżącego celu pobytu organ wskazał, że zgodnie z Komunikatem Komisji Europejskiej dla Parlamentu Europejskiego i Rady wytycznych w celu skuteczności transpozycji i stosowania dyrektywy 2004/38/WE (...) obywatele Unii Europejskiej zamieszkujący w państwie członkowskim, którego są obywatelami, zazwyczaj nie mogą powołać się na prawa przyznane na podstawie prawa wspólnotowego dotyczącego swobodnego przepływu osób, a członkowie ich rodzin z kraju trzeciego nadal podlegają krajowym przepisom imigracyjnym. Jednak obywatele UE, którzy powrócili do państwa członkowskiego swojego pochodzenia po okresie zamieszkiwania w innym państwie członkowskim również należą do osób uprawnionych do korzystania z przepisów dotyczących swobody przepływu osób. Z okoliczności sprawy nie wynika, aby T. F., będący obywatelem polskim powracał do Polski po okresie zamieszkiwania w W., w szczególności mając na względzie deklarowany przez partnera Skarżącego cel wjazdu, co zdaniem organu oznacza, iż pobyt na terytorium RP miał mieć charakter jedynie tymczasowy.

Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia art. 7 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 8 ust, 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności odnoszących się do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego organ stwierdził, iż w niniejszej sprawie nie można mówić o nieproporcjonalnej ingerencji w prawo Strony do ochrony jego życia prywatnego i rodzinnego. Nie można bowiem uznać, iż obowiązujący wymóg posiadania wiz w odniesieniu do obywateli państw trzecich pozostaje w sprzeczności, bądź stoi na przeszkodzie realizacji praw obywateli państw trzecich w zakresie poszanowania ich życia prywatnego lub rodzinnego.

Odnosząc się do kwestii subiektywnych odczuć Skarżącego cyt. "według oświadczeń Pana S. V., czuł się on wyjątkowo poniżony i zawstydzony sytuacją" organ podkreślił, iż w trakcie czynności żaden z uczestniczących funkcjonariuszy nie dyskryminował orientacji seksualnej czy pochodzenia etnicznego cudzoziemca swoim zachowaniem werbalnie czy w jakikolwiek inny sposób. Sposób traktowania Skarżącego oraz wszelkie czynności służbowe wykonywane z jego udziałem opierały się na obowiązujących przepisach prawa, jak również z należytym poszanowaniem jego praw i wolności.

Organ w sposób prawidłowy zebrał materiał dowodowy i podjął wszelkie niezbędne kroki celem jej wyjaśnienia. Z informacji uzyskanych z Placówki Straży Granicznej w W. wynikało, iż Cudzoziemcowi przekazano informacje dotyczące przyczyn podjęcia decyzji o odmowie wjazdu na terytorium RP doręczając jednocześnie pouczenie w języku angielskim o prawach i obowiązkach osoby, której odmówiono wjazdu na terytorium RP. Funkcjonariusze Placówki Straży Granicznej w W. podjęli także dodatkowe czynności mające na celu wyjaśnienie w sposób jasny i klarowny przesłanek jakimi się kierowali informując o treści decyzji i innych działaniach podjętych wobec Skarżącego i towarzyszącego mu partnera.

Wobec powyższego zarzut naruszenia przez organ I instancji art. 77 k.p.a. poprzez zaniechanie wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz art. 7 k.p.a. przez zaniechanie dokładnego wyjaśnienia sprawy organ II instancji uznał za bezpodstawny. Mając na względzie dokonaną wszechstronną i zupełną ocenę całokształtu materiału dowodowego w świetle obowiązujących przepisów prawa przez organ I instancji nie można było mówić o naruszeniu art. 80 kpa.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 11 kpa organ zauważył, iż zasada przekonywania jest aksjologicznie powiązana z zasadą prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów władzy publicznej (art. 8 kpa). Nakłada ona na organ obowiązek wyjaśnienia stronom zasadności przesłanek, którymi kierował się, dokonując określonego załatwienia sprawy. Realizacja zasady przekonywania następuje m.in. poprzez określenie obligatoryjnych elementów decyzji administracyjnej i umieszczenie wśród nich uzasadnienia faktycznego i prawnego. Przepis art. 13 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 562/2006 z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiającego wspólnotowy kodeks zasad regulujących przepływ osób przez granice (kodeks graniczny Schengen) w sposób oczywisty stanowi, że decyzję w sprawie odmowy wjazdu oraz powody takiej decyzji przedstawia się na standardowym formularzu. Wzór tego formularza został określony w załączniku nr V cześć B wskazanego Rozporządzenia. W związku z tym, zarzut Pełnomocnika, iż w decyzji nie wskazano uzasadnienia faktycznego i prawnego jest bezpodstawny. Przedmiotowe rozstrzygnięcie spełnia wymogi art. 107 § 1 kpa ponieważ zawiera oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie o sposobie zaskarżenia, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji Ponadto, w treści uzasadnienia wskazano, że podstawą wydania skarżonej decyzji był brak wizy lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Organ po dokonaniu odpowiednich sprawdzeń, które nie wzbudzały żadnych wątpliwości co do zaistniałego stanu faktycznego, tj. ustalenia braku dokumentu upoważniającego do przekroczenia granicy RP, nie dostrzegał celowości w dokonywaniu dalszych ustaleń w tej materii. Organ I instancji w zgromadzonym materiale dowodowym wskazał wszystkie okoliczności stanowiące podstawę odmowy wjazdu.

W oparciu o stan faktyczny oraz przepisy prawa materialnego organ II instancji stwierdził, że rozstrzygnięcie organu I instancji jest prawidłowe. Ustalenia dokonane podczas kontroli granicznej wskazywały, iż Cudzoziemcowi należało wydać decyzję o odmowie wjazdu z uwagi na brak wizy lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej.

Skargę na decyzję Komendanta Głównego Straży Granicznej wywiódł Skarżący wnosząc o uchylenie zaskarżonych decyzji w całości.

Powyższej decyzji zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa materialnego wpływające na treść zapadłego rozstrzygnięcia, tj.:

1. art. 3 ust. 2 Dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku w sprawie prawa obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich polegające na jego niezastosowaniu, podczas gdy winien on znaleźć zastosowanie w okolicznościach materialnej sprawy, jako przepis bezpośrednio skuteczny i bezpośrednio stosowalny,

2. zasad potwierdzonych w art. 7 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej (Dz. U. UE seria C 303 z 14.12.2007 r., str. 1, zwanej dalej "KPP" lub "Karta") i art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284, zwanej dalej "EKPCz"), polegające na nieproporcjonalnej ingerencji w prawo skarżącego do ochrony jego życia prywatnego i rodzinnego,

II. naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, czyli art. 7 K.p.a. poprzez naruszenie zasady prawdy obiektywnej, art. 8 K.p.a. poprzez naruszenie ustanowionej w nim zasady pogłębiania zaufania do organów publicznych, art. 11 kpa ustanawiającego konieczność wyjaśnienia stronom postępowania zasadności przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy poprzez naruszenie zasady przekonywania, art. 77 K.p.a. poprzez naruszenie zasady oficjalności postępowania dowodowego oraz art. 80 K.p.a. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów.

Wniósł nadto o skierowanie pytania prejudycjalnego o treści wskazanej w dalszej części uzasadnienia niniejszej skargi celem uzyskania wykładni prawa Unii Europejskiej znajdującego zastosowanie w przedmiotowym przypadku i zasądzenie kosztów postępowania sądowego – treść pytania zmodyfikował na rozprawie.

W uzasadnieniu Skarżący opisał stan faktyczny wynikający z posiadanych przez niego dokumentów oraz okoliczności i przyczyny odmowy wjazdu na terytorium Polski. Okoliczności te, jako wynikające z omówionych w decyzji dokumentów nie były sporne.

Zdaniem Skarżącego mieści się On w kręgu podmiotowym Dyrektywy poprzez zawarcie zarejestrowanego związku partnerskiego z obywatelem UE. Poprzez rozporządzenie z 2006 roku w sprawie imigracji (Europejski Obszar Gospodarczy) z późniejszą zmianą dyrektywa została transponowana do prawa brytyjskiego. Rozporządzenie w art. 7 ust. 1 pkt. a) jako "członka rodziny" innej osoby ustanawia małżonka bądź partnera cywilnego.

W Polsce dyrektywa została transponowana poprzez ustawę z dnia 14 lipca 2006 roku o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. 2006 nr 144 poz, 1043 z późn. zm, zwaną dalej ustawą o wjeździe). Niniejszą dyrektywę zastosować można zatem do osób, o których mowa w jej art. 3 ust. 1. Beneficjentami Dyrektywy są więc wszyscy obywatele Unii przemieszczający się do innego państwa członkowskiego lub przebywający w innym państwie członkowskim, niż Państwo Członkowskie, którego są obywatelami oraz członkowie ich rodziny.

Nie ulega zatem wątpliwości, że Pan T. F. posiadający polskie obywatelstwo, a przebywający na terytorium W., mieści się w kręgu podmiotowym Dyrektywy, ponieważ mieszkając na terytorium państwa innego niż państwo swojego obywatelstwa wykracza poza polską jurysdykcję. Jednakże prawo polskie, które nie zinternalizowało jeszcze instytucji związku partnerskiego, ani tym samym nie ustanawia jego równorzędności z małżeństwem, jako "członka rodziny" wskazuje jedynie a) małżonka obywatela UE, b) bezpośredniego zstępnego obywatela UE lub jego małżonka w wieku do 21 lat lub pozostającego na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka, c) bezpośredniego wstępnego obywatela UE lub jego małżonka, pozostającego na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka.

Analiza art. 3 ust. 2 Dyrektywy pozwala na zastosowanie pojęcia tzw. "rodziny rozszerzonej". Obliguje bowiem państwo członkowskie przyjmujące do ułatwienia wjazdu oraz pobytu a) wszelkim innym członkom rodziny, którzy nie są objęci definicją określoną w art. 2 ust. 2, a w kraju, z którego przybyli pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela UE, b) partnera, z którym obywatel UE pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku. Skarżący miał zatem prawo oczekiwać, że na podstawie art. 3 ust 2b Dyrektywy wjazd na terytorium RP zostanie mu, jako członkowi rodziny rozszerzonej obywatela Unii, ułatwiony. Powołując się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej Skarżący wywodził, że art. 3 ust. 2 Dyrektywy nakłada na państwa członkowskie obowiązek pewnego uprzywilejowania — w stosunku do wniosków o zezwolenie na wjazd i pobyt złożonych przez innych obywateli państw trzecich - wniosków złożonych przez osoby, które wykazują szczególny związek zależności względem obywatela Unii. Aby wypełnić ten obowiązek, państwa członkowskie powinny zgodnie z art. 3 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2004/38 przewidzieć możliwość uzyskania przez osoby, o których mowa w art. 3 ust. 2 akapit pierwszy, decyzji w przedmiocie ich wniosku, opartej na szczegółowej analizie ich osobistych okoliczności i - w razie odmowy – należycie uzasadnionej. W ramach wspomnianej analizy osobistych okoliczności wnioskodawcy, jak to wynika z motywu 6 Dyrektywy 2004/38, na właściwym organie ciąży obowiązek uwzględnienia różnych czynników, które mogą mieć znaczenie w zależności od konkretnego przypadku, takich jak stopień zależności ekonomicznej lub fizycznej oraz stopień pokrewieństwa pomiędzy członkiem rodziny a obywatelem Unii, któremu pragnie on towarzyszyć lub do którego pragnie dołączyć. Przy uwzględnieniu zarówno braku precyzyjniejszych przepisów dyrektywy 2004/38/WE jak i zastosowania sformułowania "zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym" w art. 3 ust. 2 tej dyrektywy należy stwierdzić, że każde państwo członkowskie dysponuje szerokim zakresem swobodnego uznania co do wyboru czynników, które mają być wzięte pod uwagę. Przy tym przyjmujące państwo członkowskie powinno zapewnić, by jego ustawodawstwo zawierało kryteria, które są zgodne ze zwykłym rozumieniem określenia "ułatwia" oraz określeń dotyczących zależności zastosowanych we wspomnianym art. 3 ust. 2 i które nie pozbawiają tego przepisu skuteczności.

Organ powołał się w części, w jakiej winien przeanalizować szczegółowo osobiste okoliczności, na uwarunkowania wynikające z prawa polskiego i sprowadzające się w istocie do braku uregulowania związków partnerskich (w tym - osób tej samej płci) w polskim prawie. Tymczasem, gdyby związki partnerskie osób tej samej płci były w Polsce uregulowane, to miałby zastosowanie nie art 3 ust. 2 lit b dyrektywy 2004/38 (dotyczący obowiązku "ułatwiania" wjazdu i pobytu), lecz art. 2 pkt. 2 lit. b i art. 3 ust 1 dyrektywy 2004/38 (odnoszący się do prawa wjazdu i pobytu obywateli UE i członków ich rodzin, bez względu na obywatelstwo). To, czy Polska formalizuje związki partnerskie osób tej samej płci, czy też tego nie czyni, jest kompletnie bez znaczenia. Nie sposób zatem uznać, zdaniem Skarżącego, za adekwatną argumentacji organu, który właśnie na tej - i tylko na tej - kwestii się koncentruje.

Prawidłowa analiza i argumentacja organu powinna się koncentrować na rozważeniu osobistych okoliczności dotyczących tego właśnie związku (pp. V. i F.), zarówno uwarunkowań prawnych (związanych z charakterem prawnym tej instytucji w państwie jego zawarcia), jak i okoliczności faktycznych, związanych z istnieniem albo nieistnieniem faktycznego związku uczuciowego i gospodarczego pomiędzy obywatelem UE i jego partnerem - cudzoziemcem.

Ponadto w chwili odmowy skierowanej do Skarżącego, został on jedynie pobieżnie poinformowany przez funkcjonariusza Straży Granicznej o przyczynie tej decyzji, jaką miał być brak uznania w prawie polskim związków homoseksualnych. Jednocześnie, Skarżący został zobowiązany do przebywania w określonym miejscu, co wprost przeczy zobowiązaniu państwa członkowskiego do ułatwienia Skarżącemu wjazdu na terytorium. Brak jakichkolwiek dalszych wyjaśnień (dotyczących samego związku obywatela UE z cudzoziemcem) stoi w oczywistej sprzeczności z przepisami Dyrektywy.

Uchybienie obowiązkowi dotyczącemu wyjaśniania i ustalania charakteru relacji skarżącego z jego partnerem, stanowi zarazem wadę materialnoprawną - bowiem to materialny przepis dyrektywy 2004/38 posiada ładunek normatywny, opisany przez TSUE w wyroku w sprawie Rahman, który obejmuje pozytywne obowiązki państwa członkowskiego związane z "ułatwianiem" wjazdu i pobytu partnerów obywateli UE.

Odmowa wjazdu powinna być traktowana jako wyjątek od zasady swobodnego przemieszczania się, nie zaś jako reguła mająca na celu nieuzasadnione uproszczenie całej procedury.

Zaskarżona decyzja w oczywisty sposób pozostaje w sprzeczności z zasadą praktycznej efektywności prawa Unii Europejskiej (effet utile), której celem jest osiągnięcie wysokiej skuteczności prawa Unii poprzez dokonywanie odpowiedniej interpretacji m.in. postanowień prawa wewnętrznego.

Dodatkowo, wobec Skarżącego w dniu [...] sierpnia 2012 roku Komendant Placówki Straży Granicznej w W. wydał decyzję nr [...] nakazującą mu przebywanie w określonym miejscu - pomieszczeniu dla osób niezaakceptowanych do czasu wyjazdu z terytorium RP w dniu [...].08.2012 ok. godz. 6 rano. Pokój, w którym umieszczono Skarżącego był brudny, na łóżku leżała nieświeża pościel. S. V. twierdził ponadto, iż był głodny, gdyż nie podano mu wystarczającej ilości jedzenia i picia oraz odmówiono tabletki na ból głowy, o którą prosił. Dodatkowo, równie upokarzające do Skarżącego było to, że do samolotu powrotnego został odprowadzony przez funkcjonariusza Straży Granicznej, który najpierw czekał z nim przed wejściem do samolotu, aż wejdą wszyscy pasażerowie i dopiero wtedy odprowadził cudzoziemca na miejsce w samolocie. Działania Straży Granicznej w W. doprowadziły do tego, iż Skarżący czuł się jak przestępca. Zachowania te są tym bardziej bolesne i niezrozumiałe, że Skarżącemu w istocie przysługiwało prawo do ułatwienia wjazdu na terytorium RP, którego został w sposób bezprawny pozbawiony zaskarżonymi niniejszą skargą do Sądu decyzjami. Również ta okoliczność nie powinna, w przekonaniu skarżącego, umknąć uwadze Sądu. Wskazuje ona bowiem na szczególne i nieakceptowalne rozumienie pojęcia "ułatwiania", o którym mowa w art. 3 ust. 2 dyrektywy 2004/38.

W toku postępowania administracyjnego doszło także do naruszenie zasad ustanowionych w art. 7 Karty Praw Podstawowych (dalej KPP) oraz art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (dalej EKPCz)

Art. 7 Karty Praw Podstawowych stanowi, że "każdy ma prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, domu i komunikowania się". Przepisy KPP na mocy art. 6 ust. 1 Traktatu Unii Europejskiej uzyskały moc prawną taką samą jak Traktaty założycielskie. Te z kolei, w obowiązującym w Polsce monistycznym podejściu do recepcji norm UE mogą być powoływane ze skutkiem bezpośrednim - i szerzej, taki ich skutek wynika z samej autonomicznej natury prawa UE. Analizując art. 3 ust. 2 Dyrektywy z punktu widzenia prawa pierwotnego Unii, ugruntowanym stanowiskiem jest, że ww. przepisy nakładają na państwa członkowskie obowiązek przyjęcia środków koniecznych do ułatwienia wjazdu i pobytu na swoje terytorium wszystkich osób objętych zakresem ich stosowania. Ponadto postanowienia Dyrektywy stoją na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie odmówiło Skarżącemu pobytu na swoim terytorium, w przypadku gdyby miał on zamiar mieszkać z członkiem swej rodziny, czego organ wydający decyzję nie miał zresztą jak zweryfikować bez dokładnej, szczególnej analizy konkretnego stanu faktycznego.

Zmiany, które przyniósł Traktat z Lizbony, modyfikując brzmienie art. 6 ust. 1 TUE, są zauważalne w orzecznictwie TSUE. Można sformułować pogląd, że TSUE:

1) podkreśla obecnie wiążący charakter KPP,

2) zauważa obowiązek przestrzegania KPP przez organy krajowe (nie różnicując tego obowiązku zależnie od samowykonalności przepisu Karty albo jej braku), w tym obowiązek bezpośredniego stosowania przepisów Karty, które spełniają warunki samowykonalności,

3) wskazuje na konieczność wykładni prawa wtórnego w sposób przyjazny Karcie,

4) ustala treść praw podstawowych chronionych w porządku prawnym Unii E w oparciu o brzmienie KPP.

5) powołuje Kartę jako pierwszoplanowe źródło praw podstawowych, a nie - jak dotychczas - jako subsydiarne źródło inspiracji w ustalaniu ich treści, ustępujące pierwszeństwa tradycjom konstytucyjnym wspólnym dla państw członkowskich czy też EKPCz. Implementacji materialnej art. 3 ust. 2 Dyrektywy 2004/38/WE, dokonanej w taki sposób, jak doszło do tego poprzez wydanie spornych decyzji organów Straży Granicznej, stoi na przeszkodzie art. 7 KPP UE, będący przepisem samowykonalnym. Przepis ten ma zastosowanie również w RP, na mocy art. 6 ust. 1 TUE, a żadnych modyfikacji w tym względzie nie wprowadza Protokół 30 do Traktatów założycielskich, który rekapituluje jedynie treść zarówno samej Karty, jak i art. 6 ust. 1 TUE (ten ostatni wniosek znajduje potwierdzenie w przywołanym wyroku TS w sprawie C-411/10 N.S.).

Artykuł 8 EKPCz gwarantuje prawo do poszanowania życia rodzinnego, prywatnego, mieszkania i korespondencji. Życie prywatne jest pojęciem szerokim - obejmuje integralność fizyczną i psychiczną osoby. Oznacza więc nie tylko prawo do życia w sposób zgodny z własnym życzeniem, ale także prawo do nawiązywania stosunków z innymi, zwłaszcza w sferze uczuciowej. Gwarantując prawo do poszanowania życia rodzinnego z kolei art. 8 nie rozróżnia rodziny "usankcjonowanej prawnie" od "nieusankcjonowanej prawnie", czyli takiej, która nie jest oparta na małżeństwie. Tego typu określenie nie byłoby bowiem zgodne z określeniem "każdy", co potwierdzone zostało w wyroku ETPC w sprawie Marcia vs Belgia. W konsekwencji, nawet jeśli Polska nie uznaje usankcjonowanych prawnie związków jednopłciowych, nie powinna wykluczać Skarżącego z zakresu ratione personae pojęcia członka rodziny, objętego przecież prawem do swobodnego przemieszczania się oraz pobytu na mocy prawa UE.

Zdaniem Skarżącego organ nie podjął wszystkich niezbędnych czynności w celu wyjaśnienia stanu faktycznego czym naruszył przepisy art. 7, 11 i 8 K.p.a. Nawet w decyzji drugo instancyjnej organ nie zechciał rozwinąć argumentacji uzasadniającej ograniczenie prawa wjazdu i pobytu, przez co naruszył dyspozycję art. 3 ust. 2 Dyrektywy 2004/38/WE.

Niezależnie od powyższego, nieco poza zasadniczym wywodem skargi, lecz nie bez znaczenia z pespektywy zasady ochrony praw fundamentalnych (a zwłaszcza art. 3 EKPCz), skarżący podkreślił, że poczuł się głęboko poniżony i zdezorientowany postępowaniem polskich organów administracji, które w sposób zupełnie nieuzasadniony, nie tłumacząc swojego postępowania racjonalnie, dokonały nieproporcjonalnej i dyskryminującej ingerencji w prawo skarżącego do poszanowania jego życia prywatnego i rodzinnego. Nie sposób również nie zauważyć, że argumentacja organu administracji ma charakter dyskryminacyjny. Organ odnosił się bowiem wyłącznie do faktu, iż skarżący jest "w związku homoseksualnym", nie zaś do tego, iż jest to związek partnerski. Prowadzi to do wniosku, że gdyby skarżący był w związku partnerskim z osobą płci odmiennej, rozstrzygnięcie organu mogłoby być inne. Takie stanowisko organu budzi dalej idące wątpliwości na gruncie art. 14 w zw. z art. 8 EKPCz.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumenty zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Skarga jest zasadna, choć nie wszystkie zarzuty skargi zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej. Ocenie podlega konkretna sprawa, rozpoznawana wcześniej przez organ administracji publicznej, pod kątem prawidłowości zastosowania przepisów obowiązującego prawa i trafności rozstrzygnięcia.

Kompetencje sądu administracyjnego nakładają na niego obowiązek oceny przebiegu postępowania administracyjnego i to zarówno czynności podejmowanych w toku tego postępowania jak i treści i podstaw wydanej decyzji administracyjnej. Działanie sądu ma bowiem na celu ewentualne wyeliminowanie z obrotu prawnego decyzji czy postanowienia, które w jakikolwiek sposób naruszałyby obowiązujące prawo. (por. wyrok NSA Warszawa z 20 stycznia 2010 r. I GSK 982/08 LEX nr 594803).

Oceniając treść zaskarżonej decyzji Sąd uznał, że została ona wydana z naruszeniem art. 7, 77 § 1, 8, 11 i 80 K.p.a. a naruszenie to mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Oś sporu pomiędzy Skarżącym a organem dotyczył możliwości bezpośredniego zastosowania w niniejszej sprawie Dyrektywy 2004/38/WE. Zdaniem organu Skarżący nie był jej beneficjentem ponieważ ustawodawstwo polskie nie zna instytucji związków partnerskich. Skarżący natomiast wywodził, że jest członkiem tzw. "rodziny rozszerzonej" i w związku z tym przysługuje mu prawo do skutecznego powoływania się na treść tej Dyrektywy.

Co do zasady dyrektywy nie podlegają bezpośredniemu stosowaniu w państwie członkowskim. Stanowią jedynie instrument harmonizacji prawa poszczególnych państw poprzez nałożenie na nie obowiązku wprowadzenia takich zmian w swych wewnętrznych porządkach prawnych aby osiągnięty został skutek zapisany w dyrektywie. Jako instrument harmonizacji przepisów prawa krajowego dyrektywa ma i takie znaczenie, że nakłada na wszystkie organy państw członkowskich, w tym na organy administracji i sądy, obowiązek takiej wykładni prawa wewnętrznego aby możliwe było osiągnięcie skutku zapisanego w dyrektywie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości już w wyroku z 10 kwietnia 1984 r. (14/83 ECR 1984 s.018911) przyjął, że obowiązek państw członkowskich zapewnienia osiągnięcia celu przewidzianego w dyrektywie ciąży na wszystkich organach państw członkowskich, w tym również na sądach. Zdaniem Trybunału sąd w procesie stosowania prawa wewnętrznego a w szczególności przepisów implementujących dyrektywy jest obowiązany interpretować te przepisy w świetle brzmienia i celu dyrektywy aby osiągnąć deklarowany w niej rezultat.

Oprócz prowspólnotowej, nakierowanej na osiągnięcie celu zawartego w dyrektywie, wykładni prawa wewnętrznego, dyrektywy mają niekiedy zastosowanie bezpośrednie w aspekcie horyzontalnym. Zwrócił na to uwagę Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 22 czerwca 1989 r. (103/88 Lex nr 127572), stwierdzając, że "jeżeli przepisy dyrektywy wydają się być, jeżeli chodzi o przedmiot, bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne jednostka może się na nie powoływać przeciwko Państwu w przypadku gdy to Państwo nie wdrożyło dyrektywy do prawa krajowego w wyznaczonym terminie lub w przypadku gdy nie udało się Państwu prawidłowo wdrożyć przedmiotowej dyrektywy". Podobne stanowisko zajął Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z 17 lipca 2008 r. w sprawie C-152/07, Lex nr. 42096.

Odmawiając Skarżącemu wjazdu na terytorium Polski organy obu instancji uznały, że nie ma w niniejszej sprawie zastosowania art. 2 ust. 2 i art. 3 ust. 1 i 2 Dyrektywy a skoro Skarżący nie ma ważnej wizy wjazdowej nie możliwe jest zezwolenie na jego wjazd do Polski.

Tylko z jednym z argumentów przedstawionych przez organ należy się zgodzić a mianowicie z tym że w przypadku Skarżącego nie może być zastosowany art. 3 ust 1 Dyrektywy. Przepis ten wskazuje bowiem iż Dyrektywa ma zastosowanie w odniesieniu do obywateli Unii którzy przemieszają się do innego Państwa Członkowskiego lub przebywają w innym Państwie Członkowskim niż Państwo Członkowskie którego są obywatelami oraz członków ich rodzin zdefiniowanych w art. 2 ust. 2, którzy im towarzyszą. Z kolei tenże art. 2 ust 2 definiuje pojęcie członka rodziny. Jest nią m.in. "partner, z którym obywatel Unii zawarł zarejestrowany związek partnerski, na podstawie ustawodawstwa danego Państwa Członkowskiego, jeżeli ustawodawstwo przyjmującego Państwa Członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym związkiem partnerskim a małżeństwem, oraz zgodnie z warunkami ustanowionymi w odpowiednim ustawodawstwie przyjmującego Państwa Członkowskiego". Ustawodawstwo polskie nie zna obecnie instytucji związku partnerskiego rozumianego jako związek dwojga osób tej samej płci a zatem nie może mieć w niniejszej sprawie zastosowania art. 3 ust. 1 Dyrektywy ponieważ ustawodawstwo polskie nie uznaje równoważności między zarejestrowanym związkiem partnerskim, którego prawo nie przewiduje, a małżeństwem. W Polsce małżeństwo to związek kobiety i mężczyzny – co wynika m. in. z art. 18 Konstytucji R.P.

W toku sprawy pełnomocnik Skarżącego ostatecznie nie twierdził aby ten przepisy Dyrektywy miał zastosowanie w stosunku do Skarżącego. Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym sprecyzował ostatecznie, że Skarżący powinien zostać wpuszczony na terytorium RP jako członek tzw. "rodziny rozszerzonej" na podstawie art. 3 ust 2b Dyrektywy.

Przepis ten brzmi następująco: "Bez uszczerbku dla jakiegokolwiek osobistego prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu zainteresowanych osób, przyjmujące Państwo Członkowskie, zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym, ułatwia wjazd i pobyt następujących osób:

a) wszystkich innych członków rodziny, bez względu na ich przynależność państwową, którzy nie są objęci definicją określoną w art. 2 ust. 2, a w kraju z którego przybyli, pozostają na utrzymaniu lub są członkami gospodarstwa domowego obywatela unii, posiadającymi pierwotne prawo pobytu, lub gdzie istnieją poważne względy zdrowotne ściśle wymagające osobistej opieki obywatela Unii nad członkiem rodziny;

b) partnera, z którym obywatel Unii pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku.

Dyrektywa nakłada na Państwo Członkowskie obowiązek dokonania szczegółowej analizy osobistej sytuacji osoby starającej się o wjazd i ma obowiązek uzasadnić każdą odmowę wjazdu lub pobytu takiej osoby.

Organ odmówił wjazdu obywatelowi D. nie przeprowadzając żadnego postępowania dowodowego mającego na celu ustalenie, czy nie zachodzą przesłanki z art. 3 ust. 2b Dyrektywy, poprzestając na ustaleniu iż ustawodawstwo krajowe nie zna instytucji związku partnerskiego.

Ma rację Skarżący wywodząc w skardze, że gdyby ustawodawstwo polskie miało w swym porządku prawnym instytucję związku partnerskiego to nie trzeba byłoby sięgać do art. 3 ust. 2 Dyrektywy, gdyż zastosowanie miałby w takim wypadku art. 3 ust. 1 dyrektywy (organ nie kwestionował faktu zawarcia w W. przez Skarżącego i obywatela polskiego związku partnerskiego), nie mówiąc już o tym, że w ramach implementacji dyrektywy unijnej uregulowania tego rodzaju powinny znajdować się w ustawodawstwie krajowym.

Ponieważ zakres podmiotowy Dyrektywy wskazuje na związek partnerski w odróżnieniu od małżeństwa (por. art. 2 ust. 2b Dyrektywy w którym porównuje się związek partnerski do małżeństwa), chodzi w nim o osobę tej samem płci (kobieta lub mężczyzna), z którą obywatel Unii pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku. W świetle przedstawionych przez Skarżącego dowodów nie ulega wątpliwości, że ich związek został sformalizowany w dniu [...] października 2010 r. w W. na podstawie ustawy o związkach partnerskich a prawo brytyjskie uznało go za członka rodziny obywatela Unii Europejskiej i wydało mu dokument pobytowy. Dla spełnienia przesłanki z art. 3b konieczne jest, obok wykazania, że partnerzy pozostają w sformalizowanym związku, wykazania iż związek ten jest stały.

Tej przesłanki organ w ogóle nie badał czym dopuścił się naruszenia art. 77 § 1 i 80 K.p.a.

Dyrektywa w art. 3 ust. 2 stanowi, że przyjmujące Państwo Członkowskie zgodnie ze swoim ustawodawstwem krajowym ułatwia wjazd i pobyt m.in. partnerów z którymi obywatel Unii pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku. Co prawda w art. 2 pkt. 4 tej ustawy nie został wymieniony jako beneficjent tej ustawy "partner", mowa jest tylko o członku rodziny czyli małżonku obywatela UE, jego bezpośrednim zstępnym lub zstępnego małżonka w wieku do 21 lat lub pozostającym na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka, bezpośredniego wstępnego obywatela UE lub jego małżonka, pozostającego na utrzymaniu obywatela UE lub jego małżonka, to wobec bezpośredniego stosowania Dyrektywy możliwość wjazdu na terytorium RP powinna być rozszerzona o osoby spełniające kryteria o jakich mowa w art. 3 ust. 2a i 2b Dyrektywy. W innym bowiem wypadku nie byłoby w ogóle możliwości jej zastosowania do osób nie wymienionych w art. 2 ust. 2 a-d Dyrektywy.

W polskim porządku prawnym implementacja tej Dyrektywy dokonana została ustawą z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywatel państw Unii Europejskiej i członków ich rodzin (art. 2 ust. 2 Dyrektywy odpowiadający art. 2 ust. 4 Ustawy). Implementacja nie jest pełna. Polski ustawodawca nie zawarł bowiem żadnych mechanizmów służących osiągnięciu celu ustanowionego w art. 3 ust. 2 pkt a i b Dyrektywy tj. mechanizmów ułatwiających, wedle krajowego porządku prawnego, wjazd i pobyt osób nie objętych definicją członków rodziny, zgodnie z art. 2 ust. 2 Dyrektywy, oraz partnerów z którymi obywatel Unii pozostaje w stałym należycie poświadczonym związku.

Brak wyżej opisanych uregulowań nakłada na polskie organy stosujące prawo:

1. obowiązek wykładni prawa wewnętrznego w celu osiągnięcia rezultatu polegającego na ułatwieniu wjazdu wyżej wymienionym osobom a w szczególności w wykładni przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w celu osiągnięcia takiego rezultatu;

2. czyni możliwym powołanie sią przez skarżącego bezpośrednio na przepisy dyrektywy w relacjach między nim a Państwem Polskim (skutek horyzontalny).

Ad. 1.

Skoro istnieje obowiązek prowspólnotowej wykładni prawa wewnętrznego w aspekcie badania istnienia przesłanek o których mowa w art. 3 ust. 2 Dyrektywy a w szczególności badania czy osoba starająca się o wjazd na terytorium RP, nie będąca członkiem rodziny obywatela Unii, pozostaje na jego utrzymaniu lub jest członkiem jego gospodarstwa domowego lub gdy w stosunku do takiej osoby istnieją poważne względy zdrowotne wymagające osobistej opieki obywatela Unii lub też taka osoba jest partnerem pozostającym z obywatelem Unii w stałym należycie poświadczonym związku, to polski organ administracji powinien wykorzystać wszelkie wewnętrzne mechanizmy prawne aby uczynić zadość obowiązkom wyjaśnienia tych okoliczności. Instrumentem prawnym będą tu przepisy kodeksu postępowania administracyjnego które nakładają na organ obowiązek wszechstronnego zebrania materiału dowodowego, jego wnikliwą ocenę i subsumpcję pod odpowiednią normę prawną (art. 7, 77 § 1, 80, k.p.a). Przy ich stosowaniu należy wyjaśnić czy okoliczności te istnieją.

Ad. 2.

Niepełna implementacja Dyrektywy opisana wyżej skutkuje w ten sposób, że określony jej przepisami beneficjent tj. osoba nie będąca członkiem rodziny obywatela Unii Europejskiej starająca się o wjazd, może w relacji z polskim organem administracji publicznej powołać się bezpośrednio na przepisy Dyrektywy oczekując, że okoliczności wymienione w art. 3 ust. 2 będą przedmiotem badania tego organu z wykorzystaniem sposobów przewidzianych przez prawo wewnętrzne.

Sąd podziela oczywiście zasadny pogląd organu, że polskie ustawodawstwo krajowe nie zna instytucji związku partnerskiego a skarżący nie jest objęty definicją członka rodziny zawartą w art. 2 Dyrektywy. Dyrektywa jednak w art. 3 ust. 2 nakłada na organ obowiązek ułatwienia wjazdu określonej grupie osób, przy wykorzystaniu mechanizmów zawartych w ustawodawstwie krajowym. Wykonując ten obowiązek organ powinien przy zastosowaniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego wyjaśnić czy istnieją okoliczności faktyczne, istotne w świetle art. 3 ust. 2b Dyrektywy, ocenić je i wziąć pod uwagę przy wydawaniu decyzji administracyjnej o udzieleniu lub odmowie prawa wjazdu na terytorium RP. Tych obowiązków organ nie wypełnił a zatem niezbędne jest angażowanie go po raz wtóry do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Powyższe powoduje zasadnym zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego tj. art. 3 ust. 2b Dyrektywy 2004/38/WE poprzez jej nie zastosowanie przy wadliwej jej wykładni oraz naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7, 8 77 § 1, 80 k.p.a. w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy.

Naruszenie tych przepisów przełożyło się na treść uzasadnienia które odnosiło się jedynie do jednego elementu jakim był brak w ustawodawstwie polskim instytucji związku partnerskiego z pominięciem innych, a wyżej wskazanych istotnych okoliczności sprawy. Tym samym uzasadnienie zostało sporządzone z naruszeniem art. 107 § 3 k.p.a.

Sąd uznał za niezasadny zarzut naruszenia art. 11 k.p.a Wyrażona w tym przepisie zasada przekonywania (wyjaśnienie zasadności przesłanek jakim kierował sią rozstrzygający organ przy załatwianiu sprawy), w zakresie przyjętej konstrukcji prawnej, choć po części wadliwej, nie została naruszona gdyż organ wyjaśnił skarżącemu dlaczego nie może wjechać do Polski.

Nie ma związku ze sprawą zarzut dotyczący zatrzymania Skarżącego, umieszczenia w odosobnieniu i sposobu wydalenia z kraju, gdyż w tym zakresie Skarżącemu przysługiwały inne środki ochrony a wskazywane przez skarżącego utrudnienia pozostają bez istotnego znaczenia dla treści decyzji.

Odnosząc się do naruszenia zasad ustanowionych w art. 7 Karty Praw Podstawowych oraz art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zdaniem Sądu nie sposób z nich wyprowadzić wniosku iż Skarżący powinien być uznany za członka rodziny obywatela Unii Europejskiej – jak o to wnosi jego pełnomocnik. Wyżej wymienione akty prawne nie definiują pojęcia rodziny. Aby określić zakres tego pojęcia należy odwołać się przede wszystkim do prawa krajowego, które w tym wypadku związku osób tej samej płci nie uznaje za rodzinę. Dlatego zarzut naruszenia prawa do życia rodzinnego wywodzony bezpośrednio z przepisów Karty Praw Podstawowych i Konwencji nie może być uznany za słuszny. Chronione przez te akty prawne sfery życia prywatnego i rodzinnego nie rozciągają się na prawo wjazdu na terytorium RP osób nie będących członkami rodziny definiowanej tak jak wynika to z prawa wewnętrznego i Dyrektywy, wskazując jedynie że z ułatwienia wjazdu może skorzystać partner z którym obywatel unii pozostaje w należycie poświadczonym związku. Zaprezentowana przez skarżącego argumentacja dotycząca równego traktowania zarejestrowanego związku partnerskiego z rodziną nie znajduje uzasadnienia w Dyrektywie gdyż ta jasno rozdziela pojęcie "małżonka" od pojęcia "partnera".

Sąd uznał, że powołane wyżej orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości sposób dostateczny wyjaśnia kwestie stosowania dyrektyw przez krajowe organy Państw Członkowskich i nie ma potrzeby wszczynania postępowania incydentalnego poprzez kierowanie pytania prejudycjalnego w sprawie już rozstrzygniętej przez Trybunał.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ uwzględni powyższe wskazania sądu a następnie, po wnikliwej ocenie materiału dowodowego dokona subsumpcji pod przepis Dyrektywy. Uzasadnienie sporządzi zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie art. 145 § 1 a i c i 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (D.U. z 2012 r. poz. 270) orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt