Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Maciej Dybowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska Sędzia del. WSA Ewa Kręcichwost - Durchowska po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 20 lutego 2020 r. sygn. akt III SA/Kr 1408/19 w sprawie ze skargi B.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej 1. uchyla zaskarżony wyrok w całości; 2. oddala skargę w całości; 3. odstępuje od zasądzenia od B.G. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] zwrotu kosztów postępowania sądowego w całości

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2020 r. sygn. akt III SA/Kr 1408/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie po rozpoznaniu sprawy ze skargi B.G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej, uchylił zaskarżoną decyzję.

Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Postanowieniem z [...] grudnia 2017 r. III RNs [...] (dalej postanowienie III RNs [...]) Sąd Rejonowy w [...] III Wydział Rodzinny i Nieletnich na wniosek Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] orzekł o potrzebie przyjęcia i umieszczenia B.G. (dalej podopieczny lub skarżący) w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Sąd Okręgowy w [...] XII Wydział Cywilny Rodzinny postanowieniem z [...] lipca 2018 r. XII Ca [...] (dalej postanowienie XII Ca [...]) oddalił apelację od postanowienia III RNs [...].

Realizując postanowienie Sądu, Prezydent Miasta [...] (dalej Prezydent) decyzją z [...] października 2018 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] października 2018 r.) skierował skarżącego do Domu Pomocy Społecznej Regionalnego Centrum Rehabilitacji i Pomocy Społecznej w [...] (dalej Centrum lub DPS w [...]) przeznaczonego dla osób w podeszłym wieku na pobyt stały, nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Decyzją z [...] listopada 2018 r. nr [...], sprostowaną postanowieniem z [...] grudnia 2018 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] listopada 2018 r.) Wójt Gminy [...] (dalej Wójt) orzekł o umieszczeniu skarżącego w Domu Pomocy Społecznej na czas nieokreślony - bez jego zgody. Jako podstawę materialnoprawną decyzji podano art. 54 ust. 1 [, art. 57 ust. 1, art. 59 ust. 2, art. 106 ust. 1] ustawy z dnia 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508 [ze zm.], dalej ups).

Dnia 21 listopada 2018 r. skarżący został umieszczony w DPS w [...].

W odwołaniu od decyzji z [...] listopada 2018 r. skarżący, reprezentowany przez syna J.G., opisał historię swojego życia, trudnych relacji rodzinnych i niewłaściwego działania organów państwa. W kwestii merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy zwrócił uwagę na bardzo dużą odległość (ok. 400 km) od domu rodzinnego, co powoduje trudności w kontaktowaniu się z bliskimi.

Decyzją z [...] grudnia 2018 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] grudnia 2018 r.) Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] (dalej Kolegium) utrzymało w mocy decyzję z [...] listopada 2018 r.

Skargę na decyzję z [...] grudnia 2018 r. złożył B.G.

Wyrokiem z 28 maja 2019 r. III SA/Kr 257/19 (dalej wyrok III SA/Kr 257/19) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił decyzję z [...] grudnia 2018 r.

Sąd I instancji wskazał, by rozpatrując sprawę ponownie Kolegium oceniło prawidłowość doręczenia decyzji o skierowaniu do placówki; ustaliło, czy rozstrzygnięcie to weszło do obrotu prawnego; oceniło skutki prawne wydania decyzji umieszczającej skarżącego w domu pomocy społecznej przed doręczeniem rozstrzygnięcia o skierowaniu. Sąd nakazał, by organy administracji publicznej w dalszym toku postępowania uwzględniły pozostałe wskazania wyrażone w uzasadnieniu wyroku, w tym konieczność przestrzegania ogólnych zasad pomocy społecznej; wyjaśnienia stronom przyczyn wydania konkretnych rozstrzygnięć, a nade wszystko dołożyły wszelkich możliwych starań, by skarżący znalazł się w ośrodku, spełniającym wymóg zawarty w art. 54 ust. 2 ups, tj. zlokalizowanym jak najbliżej miejsca zamieszkania.

Realizując wskazania Sądu powszechnego Kolegium zwróciło się do Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] o uzupełnienie materiału dowodowego przez: nadesłanie uwierzytelnionych kserokopii akt sprawy dotyczących wydania decyzji z [...] października 2018 r., kierującej podopiecznego do domu pomocy społecznej, a w szczególności kserokopii potwierdzeń odbioru decyzji i wyjaśnienia, czy decyzja ta była skarżona, a jeżeli tak to, jakie rozstrzygnięcia zapadły w tym względzie; wyjaśnienie przyczyn z powodu których podopieczny został skierowany do DPS w [...] a nie do placówki położnej bliżej miejsca zamieszkania np. w województwie [...]; wyjaśnienie, czy po wydaniu decyzji kierującej podopiecznego do DPS w [...] występowano o przeniesienie go do domu pomocy społecznej położnego bliżej miejsca zamieszkania, a jeżeli tak to, jakie rozstrzygnięcia zapadły w tym względzie.

Dnia 7 października 2019 r. Ośrodek Pomocy Społecznej w [...] przesłał żądane dokumenty [pismo z 2.10.2019 r.]. Wyjaśniono, że decyzja kierująca skarżącego do domu pomocy społecznej nie została zaskarżona. Postanowieniem III RNs [...] Sąd stwierdził potrzebę przyjęcia i umieszczenia skarżącego bez jego zgody w domu pomocy społecznej. Konieczność wystąpienia z takim wnioskiem do Sądu spowodowana była brakiem właściwej opieki ze strony rodziny (synów) i brakiem odpowiednich warunków mieszkaniowych (zbieractwo) do świadczenia usług opiekuńczych. Ze względu na podeszły wiek, schorzenia, obawy o życie i zdrowie podopiecznego; brak współpracy rodziny z Ośrodkiem, która nie wyraziła zgody na świadczenie usług opiekuńczych, pojawiła się konieczność umieszczenia skarżącego w domu pomocy społecznej. Podopiecznego skierowano do Centrum, gdyż w województwie [...] nie było placówki położonej bliżej miejsca zamieszkania, a okres oczekiwania przekraczał 3 miesiące. Mając na uwadze warunki, w których skarżący mieszkał, organ nie mógł zwlekać z faktycznym umieszczeniem skarżącego w DPS. Po wydaniu decyzji kierującej do domu pomocy społecznej zainteresowany ani jego rodzina nie występowali o przeniesienie skarżącego do innego domu pomocy społecznej.

Decyzją z [...] października 2019 r. nr [...] (dalej decyzja z [...] października 2019 r.) Kolegium utrzymało w mocy decyzję z [...] listopada 2018 r.

Kolegium stwierdziło, że organy pomocowe prawidłowo zrealizowały treść postanowienia III RNs [...], w którym orzeczono o potrzebie przyjęcia i umieszczenia skarżącego w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Orzeczenie sądu powszechnego, stosownie do art. 365 § 1 kpc, wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz organy, w tym organy administracji publicznej. Postanowieniem III RNs [...] jest związany Prezydent orzekający o skierowaniu do domu pomocy społecznej i Wójt orzekający o umieszczeniu w domu pomocy społecznej. Obowiązkiem organu pomocowego było wykonanie powołanego postanowienia, a rola organu w tej sprawie sprowadza się tylko do wydania decyzji wskazującej konkretny dom pomocy społecznej, w którym ma być umieszczona osoba objęta postanowieniem sądu powszechnego. Taki charakter ma decyzja wydana przez organ I instancji, co jest zgodne z art. 59 ust. 2 ups.

W odniesieniu do wiążących wskazań zawartych wyroku III SA/Kr 257/19 wyjaśniono, że decyzja z [...] października 2018 r. kierująca podopiecznego do DPS została nadana adresatowi przesyłki skarżącemu 25 października 2018 r. Jak wynika z akt sprawy decyzja ta została doręczona stronie w trybie doręczenia zastępczego w oparciu o art. 44 kpa. Ów przepis nie uzależnia skuteczności doręczenia przesyłki od umieszczenia na niej jakichkolwiek adnotacji, a jedynie od zachowania trybu przewidzianego w tym przepisie, w tym podwójnego awizowania przesyłki pod prawidłowym adresem. Zachowano ten tryb, awizując dwukrotnie przesyłkę pocztową: 26 października 2018 r. i [...] listopada 2018 r. Doręczenie kwestionowanej decyzji nastąpiło 13 listopada 2018 r.

Sąd I instancji słusznie zauważył, że Wójt wydając decyzję [...] listopada 2018 r. nie dysponował rozstrzygnięciem o skierowaniu podopiecznego do domu pomocy społecznej, które pozostawałoby w obrocie prawnym i było wykonalne, niemniej jednak Kolegium w ramach prowadzonego postępowania odwoławczego opiera się na stanie faktycznym aktualnym na dzień rozstrzygania sprawy. Skoro decyzja kierująca podopiecznego do domu pomocy społecznej weszła do obrotu prawnego, to nie ma potrzeby uchylania decyzji w sprawie umieszczenia go w DPS w [...]. Skarżący 21 listopada 2018 r. został faktycznie umieszczony w DPS - już po dacie, kiedy decyzję kierującą doręczono w trybie doręczenia zastępczego (weszła do obrotu prawnego).

Zarówno mieszkaniec domu, jak i jego rodzina nie skarżyli decyzji kierującej do domu pomocy społecznej, jak również nie występowali o przeniesie go do innego domu pomocy społecznej.

Skargę złożył B.G. zarzucając decyzji z [...] października 2019 r. naruszenie:

1. przepisów procesowych:

a. art. 7 i 77 § 1 kpa przez niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności niezbadanie podstaw skierowania B.G. do Centrum bez uzyskania pozytywnej opinii Komisji Kwalifikacyjnej, z pominięciem wskazania (art. 54 ust. 2 ups), że winien to być Dom Pomocy położony najbliżej miejsca zamieszkania podopiecznego oraz nie doręczenie uprawnionemu decyzji z [...] października 2018 r.;

b. art. 107 § 3 kpa przez niepodjęcie wszelkich niezbędnych kroków w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy - w zgodzie ze słusznym interesem strony, w szczególności tych wskazanych w wyroku III SA/Kr 257/19, w szczególności przez niedołożenie starań, by skarżący znalazł się w ośrodku, spełniającym wymóg zawarty w art. 54 ust. 2 ups, tj. zlokalizowanym jak najbliżej miejsca zamieszkania;

2. prawa materialnego - art. 17 ust. 1 pkt 16, art. 54 ust. 1 i 2, art. 59 ust. 1, art. 106 ust. 1 i 4, art. 110 ust. 1 i 7 ups w zw. z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 964) przez ich niezastosowanie.

Skarżący wniósł o: uchylenie w całości decyzji Kolegium; stwierdzenie, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; uchylenie decyzji z [...] listopada 2018 r. i poprzedzającej ją decyzji z [...] października 2018 r.

W uzasadnieniu skargi zwrócono uwagę, że Kolegium nie odniosło się do wszystkich wytycznych zawartych w wyroku III SA/Kr 257/19. Niespornym jest, że postanowieniem III RNs [...] Sąd orzekł o przyjęciu i umieszczeniu skarżącego w domu pomocy społecznej bez jego zgody. Zarzuty skarżącego dotyczą umieszczenia w DPS w [...] - ok. 400 km od jego miejsca zamieszkania (i miejsca zamieszkania jego krewnych). Skarżący podważa skuteczność doręczenia decyzji Kierownika OPS w [...] i poprzedzającej ją decyzji Zastępcy Dyrektora OPS w [...]. Jak stwierdził WSA w Krakowie w wyroku z 22.1.2014 r. [III SA/Kr 618/13, cbosa], stosownie do art. 54 ups skierowanie do domu pomocy społecznej nie jest jednoznaczne z umieszczeniem osoby w tej placówce. W niniejszej sprawie wydano dwie decyzje - o skierowaniu do DPS (decyzja z [...] października 2018 r.) i o umieszczeniu w DPS w [...] (decyzja z [...] listopada 2018 r.). Pierwszej z nich nie doręczono skarżącemu prawidłowo. W judykaturze jednolicie przyjmuje się, że skuteczność doręczenia dokonana w trybie art. 44 kpa zależy od zawiadomienia adresata pisma o jego złożeniu w placówce pocztowej (wyrok SN z 22.2.2001 r. III RN 70/00, OSNAP 2001/19/547). W wyroku z 10.6.1986 r. Sąd Najwyższy stwierdził, że nie odpowiada wymaganiom prawnym umieszczanie zawiadomienia o przesyłce pocztowej na drzwiach mieszkania adresata i pozostawienie jej w prywatnej skrzynce pocztowej. Przyjmuje się (wyrok NSA z 7.10."2989" [winno być "1989"] r. SA/Wr 934/91, niepubl.), że nie ma podstaw do przywiązywania materialnoprawnych skutków do samego doręczenia pisma w trybie art. 44 kpa, gdy adresat wezwania nie dopełnił czynności wymienionych w wezwaniu, a przepisy wymagają zbadania również innych okoliczności sprawy. Art. 44 stanowi wyłącznie o skutkach procesowych. Skutki materialnoprawne powstają z zasady dopiero po zapoznaniu się z treścią pisma przez adresata (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Wydawnictwo C.H. Beck 2009, s. 247). Strona nie miała wcześniej możliwości odwołania się od niej. Nie pouczono strony o możliwości zapoznania się z aktami sprawy i uniemożliwiono stronie czynny udział w toku postępowania. Zwrócono uwagę na podeszły wiek podopiecznego domu pomocy społecznej i jego psychiczną niepełnosprawność. Organ powołuje przepisy ustawy [z dnia 19 sierpnia 1994 r.] o ochronie zdrowia psychicznego, o ochronie zdrowia psychicznego [Dz. U. z 2018 r. poz. 1878, dalej uozp] (art. 38 ust. 1 uozp). Organ wiedząc o tych wyjątkowych okolicznościach, biorąc pod uwagę zasadę wyrażoną w art. 8 kpa, nie powinien opierać się tylko na próbie usprawiedliwienia skuteczności doręczenia zastępczego decyzji o tak ważkich skutkach dla skarżącego. Uszło uwadze organu, że w przypadku wątpliwości odnośnie [do] stanu psychicznego strony i ustaleniu, czy rzeczywiście strona miała miejsce zamieszkania w miejscu doręczenia jej awizo, nie powinien ustanowić dla niej reprezentanta dla prowadzenia jej spraw i w tym celu ewentualnie zawiesić postępowanie. Właściwe wczytanie się w uzasadnienie wyroku III SA/Kr 257/19 nie pozostawia wątpliwości odnośnie [do] konieczności właściwego, zgodnego z interesem strony, zajęcia się tą sprawą przez organa pomocowe. Decyzja z [...] listopada 2018 r., od której strona wniosła odwołanie do SKO, niewątpliwie nie została prawidłowo doręczona i wbrew stanowisku organu nie mogła wejść do obrotu prawnego, gdyż nawet nie próbowano w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ustalić, kiedy i w jakim trybie doręczono ją podopiecznemu. Zgodnie z art. 54 ust. 2 ups osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Ustawodawca dopuszcza inne rozwiązanie, jeżeli wymagają tego okoliczności sprawy, z zastrzeżeniem uzyskania zgody wnioskodawcy, co nie miało miejsca. Zgodnie z art. 54 ust. 2 ups wymagana jest zgoda na odstąpienie od przesłanki zlokalizowania domu pomocy społecznej jak najbliżej miejsca zamieszkania (z zastrzeżeniem ust. 2a). Rozpoznanie wniosku o umieszczenie osoby w DPS wymaga dokładnego zbadania, a następnie wykazania w uzasadnieniu decyzji, okoliczności faktycznych, wskazanych w art. 55 ust. 1 i 2 ups, tj. zakresu świadczonych usług odpowiadających indywidualnym potrzebom osoby kierowanej z uwzględnieniem wolności, intymności, godności, poczucia bezpieczeństwa, stopnia fizycznej i psychicznej sprawności (wyrok WSA w Olsztynie z 27.2.2018 r. II SA/Ol 102/18). Brak poczucia bezpieczeństwa, znaczne oddalenie od dotychczasowego miejsca zamieszkania i brak kontaktu z najbliższą rodziną stanowią dla podopiecznego znaczną i niczym nieuzasadnioną dolegliwość.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie, w pełni podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem II SA/Kr 1408/19 na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 [ze zm.]) uchylił zaskarżoną decyzję.

Sąd I instancji wskazał, że do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: ... kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu (art. 17 ust. 1 pkt 16 ups). Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej (art. 54 ust. 1 ups). Osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej (art. 54 ust. 2 ups). W przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące (art. 54 ust. 2a ups).

Ustawa o pomocy społecznej przewiduje dwuetapowe postępowanie administracyjne w sprawie skierowania i umieszczenia w domu pomocy społecznej. W pierwszej kolejności organ gminy właściwej dla osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej wydaje decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej (art. 59 ust. 1 ups). Na podstawie tej decyzji zapada kolejne rozstrzygnięcie - decyzja o umieszczeniu w domu pomocy społecznej, którą wydaje organ gminy prowadzącej dom pomocy społecznej lub starosta powiatu prowadzącego dom pomocy społecznej (art. 59 ust. 2 zd. 1 ups). Dodatkowo, jeżeli - jak to miało miejsce w niniejszej sprawie - dana osoba nie zgadza się na umieszczenie w domu pomocy społecznej, niezbędne jest prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o potrzebie przyjęcia i umieszczenia tej osoby w domu pomocy społecznej bez jej zgody.

Dwuetapowość postępowania administracyjnego powoduje, że co do zasady w toku postępowania zmierzającego do wydania decyzji o umieszczeniu zainteresowanego w domu opieki społecznej nie jest badana kwestia prawidłowości wskazania konkretnego domu pomocy społecznej, do którego nastąpiło skierowanie. Organ umieszczający jest związany decyzją organu kierującego (wyrok WSA w Krakowie z 11.4.2019 r. III SA/Kr 318/19). Prawomocne orzeczenie sądu powszechnego z mocy art. 365 § 1 kpc wiąże strony, sąd, który je wydał oraz inne organy państwowe, także organy administracji publicznej. Obowiązkiem organu pomocowego jest wykonanie powołanego postanowienia, gdyż organ ten jest związany tym postanowieniem. Rola organu sprowadza się tylko do wydania decyzji wskazującej konkretny dom pomocy społecznej, w którym ma być umieszczona osoba objęta postanowieniem sądu powszechnego (wyroki WSA w Warszawie z: 11.1.2017 r. I SA/Wa 1613/16; 27.1.2011 r. I SA/Wa 2268/10).

W niniejszej sprawie kontroli sądowej poddane zostało ostatnie z rozstrzygnięć wydanych w procesie przyjęcia skarżącego do domu pomocy społecznej - decyzja o umieszczeniu w konkretnej placówce, wydana na podstawie art. 59 ust. 2 ups. Organy orzekające w tym przedmiocie są związane zarówno orzeczeniem sądu powszechnego o konieczności przyjęcia skarżącego do takiego domu, jak i gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu skarżącego o skierowaniu do domu pomocy społecznej.

O ile nie budzi wątpliwości związanie organów pomocy społecznej postanowieniem Sądu opiekuńczego, to nadal nie została dostatecznie wyjaśniona kwestia skierowania skarżącego do domu pomocy społecznej z pominięciem zasady wynikającej z ust. 2 art. 54 ups, nakazującej umieszczenie w ośrodku pobliskim miejsca dotychczasowego zamieszkania.

Oceniając skutki procesowe sposobu doręczenia decyzji z [...] października 2018 r. należy przyjąć, że weszła [ona] do obrotu prawnego 13 listopada 2018 r. na skutek doręczania w trybie art. 44 kpa, powtórne awizo w dacie [...] listopada 2018 r., a pierwsze 26 października 2018 r., co potwierdzają akta sprawy przesłane przez Ośrodek Pomocy Społecznej w [...] zawierające potwierdzoną kopię awizo (brak nru karty akt). Decyzja z [...] listopada 2018 r. wprawdzie wydana została przedwcześnie, jednakże na dzień wydania decyzji poddanej kontroli sądowoadministracyjnej w niniejszym postępowaniu, weszła do obrotu prawnego, ze względu na niewniesienie w stosunku do niej środka zaskarżenia. Na dzień [...] października 2019 r. - to jest wydania przez Kolegium zaskarżonej decyzji - była ostateczna i organ był nią związany.

Ocena materiału dowodowego zgodnie z ustalonym w dacie wydawania decyzji odwoławczej stanem prawnym i stanem faktycznym sprawy wymagała ponownego ustalenia kryterium wynikającego z ust. 2 art. 54 ups, nakazującego kierowanie do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej.

Skarżący zamieszkiwał w [...], mieście należącym do aglomeracji [...], a skierowany i umieszczony został w placówce w [...], miejscowości położonej we wschodniej części województwa [...]. Obie miejscowości dzieli niemal 200 km, najkrótszy czas przejazdu samochodem wynosi ponad 2 godziny (w jedną stronę). Z całą pewnością placówka w [...] nie jest położona blisko miejsca zamieszkiwania osoby kierowanej. WSA wskazał na znajdujące się w pobliżu miejsca zamieszkania skarżącego domy pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku zarówno w samym [...] jak i w innych miastach aglomeracji (m. in. [...]).

Kolegium wskazało na brak wolnych miejsc w tych domach, jednakże twierdzenie to nie poddaje się kontroli Sądu, bo nie jest w ogóle wiadomym, w jaki sposób doszło do takiego ustalenia, a tym samym nie jest możliwe stwierdzenie, czy organ wykonał wiążące go w myśl art. 153 ppsa wskazania tut. Sądu. W ocenie Sądu wyrażonej w uzasadnieniu wyroku III SA/Kr 257/19 taki obowiązek ciążył nie tylko na Prezydencie, którego decyzja nie podlega kontroli w niniejszej sprawie, ale i na Wójcie i Kolegium. Organy te winny były odnieść się do zarzutów, dotyczących odległości placówki od miejsca zamieszkania, a organ odwoławczy ponownie rozpatrując sprawę winien wskazać, jakie konkretne działania dotyczące ustalenia wolnych miejsc w wymienionych placówkach zostały podjęte przed wydaniem decyzji.

Pomoc społeczna ma za zadanie umożliwienie przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych (art. 2 ust. 1 ups) i wspierać osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1 ups). Wobec tego organy, orzekające w przedmiocie umieszczenia w konkretnej placówce winny - nawet bez zastrzeżeń strony - we własnym zakresie przeanalizować, czy przeniesienie osoby w podeszłym wieku na odległość znacząco utrudniającą kontakt z rodziną i niepozwalającą liczyć na pilne, szybkie wsparcie ze strony tej rodziny jest działaniem właściwym, odpowiadającym zadaniom i celom pomocy społecznej. Decyzja o skierowaniu jest co prawda dla organu umieszczającego wiążąca, ale - jak w przypadku każdej decyzji administracyjnej - może być w każdym czasie zmieniona ze względu na interes społeczny czy słuszny interes strony (art. 154 § 1 kpa). Z podobnych względów organy pomocowe - tak kierujące, jak i umieszczające - miały w sprawie obowiązek ze sobą współpracować (art. 7b kpa).

Rozpatrując sprawę ponownie, Kolegium uwzględni konieczność przestrzegania ogólnych zasad pomocy społecznej, [wyjaśni] stronom przyczyn[y] wydania konkretnych rozstrzygnięć, a nade wszystko dołoż[y] wszelkich możliwych starań, by skarżący znalazł się w ośrodku spełniającym wymóg zawarty w art. 54 ust. 2 ups, tj. zlokalizowany jak najbliżej miejsca [jego] zamieszkania.

Skargę kasacyjną wywiodło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...], reprezentowane przez r. pr. W.L., zaskarżając wyrok III SA/Kr 1408/19 w całości, zarzucając wyrokowi naruszenie:

1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa w zw. z art. 54 ust. 2 ups (Dz. U. z 2018 r. poz. 1508 ze zm.) przez błędną wykładnię tego przepisu prowadzącą do przyjęcia, że Kolegium winno uwzględnić wymóg zawarty w tym przepisie, odnoszący się do zasady kierowania do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby uprawnionej, podczas gdy sprawa dotyczy postępowania w przedmiocie umieszczenia w konkretnym domu pomocy społecznej, której materialnoprawną podstawę stanowi art. 59 ust. 2 ups;

2. art. 141 § 4 ppsa przez brak w uzasadnieniu wyroku wskazań co do dalszego postępowania;

3. art. 1 § 2 pusa w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa przez przyjęcie, że uchylona decyzja jest niezgodna z prawem, podczas gdy przy podejmowaniu objętej kontrolą decyzji nie został naruszony żaden przepis prawa procesowego.

Skarżący kasacyjnie wniósł o: uchylenie w całości wyroku III SA/Kr 1408/19 i oddalenie skargi, ewentualnie uchylenie w całości wyroku III SA/Kr 1408/19 i przekazanie sprawy WSA w Krakowie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania; zasądzenie na rzecz Kolegium [zwrotu] kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

W świetle art. 183 ppsa Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej i bierze z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania; bada przy tym wszystkie podniesione przez skarżącego zarzuty naruszenia prawa (uchwała pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 października 2009 r. sygn. akt I OPS 10/09, ONSAiWSA 2010, z. 1, poz. 1).

W sprawie nie zachodzą przesłanki nieważności postępowania.

Kolegium w skardze kasacyjnej nieprawidłowo przytoczyło publikator ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Na dzień wydania zaskarżonej decyzji, tj. [...] października 2019 r., przedmiotowa ustawa obowiązywała w brzmieniu określonym w Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm., a nie - jak wskazał profesjonalny pełnomocnik - "Dz. U. z 2018 r. poz. 1508 ze zm.". Mimo powyższego uchybienia, zarzut skargi kasacyjnej określony w pkt 1 petitum skargi kasacyjnej nadawał się do rozpoznania (uchwała I OPS 10/09).

Zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa w zw. z art. 54 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.) okazał się usprawiedliwiony (pkt 1 i 3 petitum skargi kasacyjnej).

Stosownie do art. 54 ust. 2 ups, osobę, o której mowa w ust. 1 [in casu -skarżącego], kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. Zgodnie z art. 54 ust. 2a ups, w przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące.

Ocena prawidłowości zastosowania powyższych przepisów w niniejszej sprawie determinowana jest ich wykładnią dokonaną przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w prawomocnym wyroku z 28 maja 2019 r. III SA/Kr 257/19 (art. 153 ppsa; w zakresie normatywnie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy przepisy prawa nie uległy zmianie od wydania wyroku III SA/Kr 257/19).

W wyroku III SA/Kr 257/19 Sąd wskazał: "W przedmiotowej sprawie spór pomiędzy skarżącym, a organami pomocy społecznej dotyczył również wyboru placówki, do której skarżący został skierowany i w której został umieszczony. Mimo uczynionych wyżej zastrzeżeń o związaniu decyzją o skierowaniu i niemożliwości jej weryfikowania w postępowaniu, zakończonym wydaniem decyzji o umieszczeniu w domu pomocy społecznej, w realiach niniejszej sprawy należy uznać, że rzeczą organów pomocowych - w tym Wójta Gminy [...] i Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] - było wyjaśnienie stronie przyczyn umieszczenia w tym konkretnym ośrodku. Obowiązek odniesienia się do tych kwestii wynikał z konieczności uwzględniania słusznego interesu strony (art. 7 in fine k.p.a.), zasady budzenia zaufania (art. 8 k.p.a.) oraz wyrażonej w art. 11 k.p.a. zasady przekonywania, stosownie do której organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

[...] zgodnie z art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej osobę przenoszoną kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej. Taki zapis ustawowy jest podyktowany koniecznością zapewnienia - w trudnym momencie życiowym, jakim jest dla osoby w podeszłym wieku lub chorej opuszczenie dotychczasowego miejsca zamieszkania i znalezienie się w całkowicie obcym, niejednokrotnie trudnym otoczeniu - jak największego komfortu psychicznego, chociażby poprzez umożliwienie regularnych kontaktów z rodziną, czy znajomymi. W takiej sytuacji odległość placówki od miejsca zamieszkania ma znaczenie kluczowe. Skarżący zamieszkiwał w [...], mieście należącym do aglomeracji [...], a skierowany i umieszczony został w placówce w [...], miejscowości położonej we wschodniej części województwa małopolskiego. Obie miejscowości dzieli niemal 200 km, najkrótszy czas przejazdu samochodem wynosi ponad 2 godziny. Z całą pewnością placówka w [...] nie jest zatem położona blisko miejsca zamieszkiwania osoby kierowanej. Co więcej, w pobliżu miejsca zamieszkania skarżącego znajduje się szereg domów pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku - w samym [...] oraz w innych miastach aglomeracji (m. in. [...]).

Być może istniały obiektywne przyczyny, takie jak brak wolnych miejsc, czy specjalistyczny profil placówki, które uzasadniały poszukiwanie odpowiedniego domu pomocy społecznej w znacznej odległości od miejsca zamieszkania skarżącego (i jego rodziny). Jednak organy pomocy społecznej, kierując stronę do ośrodka tak odległego, winny były czytelnie i wyczerpująco wyjaśnić przesłanki, którymi się kierowały, wybierając Regionalne Centrum Rehabilitacji i Pomocy Społecznej w [...]. W ocenie Sądu taki obowiązek ciążył nie tylko na Prezydencie Miasta [...], którego decyzja nie podlega kontroli w niniejszej sprawie, ale i na Wójcie Gminy [...] oraz Samorządowym Kolegium Odwoławczym w [...]. Organy te winny były odnieść się do zarzutów, dotyczących odległości placówki od miejsca zamieszkania.

Dodatkowo należy zauważyć, że skoro pomoc społeczna ma za zadanie umożliwienie przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych (art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej) i wspierać osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1 tej ustawy). Wobec tego organy, orzekające w przedmiocie umieszczenia w konkretnej placówce powinny - nawet bez zastrzeżeń strony - we własnym zakresie przeanalizować, czy przeniesienie osoby w podeszłym wieku na odległość, znacząco utrudniającą kontakt z rodziną i nie pozwalającą liczyć na pilne, szybkie wsparcie ze strony tej rodziny jest działaniem właściwym, odpowiadającym zadaniom i celom pomocy społecznej. Decyzja o skierowaniu jest co prawda dla organu umieszczającego wiążąca, ale - jak w przypadku każdej decyzji administracyjnej - może być w każdym czasie zmieniona ze względu na interes społeczny czy słuszny interes strony (art. 154 § 1 k.p.a.). Z podobnych względów organy pomocowe - tak kierujące, jak i umieszczające - miały w sprawie obowiązek ze sobą współpracować (art. 7b k.p.a.).

[...] Organy administracji publicznej w dalszym toku postępowania uwzględnią również pozostałe wskazania, zawarte w niniejszym wyroku, w tym konieczność przestrzegania ogólnych zasad pomocy społecznej, wyjaśnienia stronom przyczyn wydania konkretnych rozstrzygnięć, a nade wszystko dołożą wszelkich możliwych starań, aby skarżący znalazł się w ośrodku, spełniającym wymóg zawarty w art. 54 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej tj. zlokalizowanym jak najbliżej miejsca zamieszkania".

Przed wydaniem kontrolowanej w niniejszym postępowaniu decyzji z [...] października 2019 r. Kolegium wystąpiło do Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] o wyjaśnienie przyczyn z powodu których podopieczny został skierowany do DPS w [...] a nie do placówki położnej bliżej miejsca zamieszkania, np. w województwie [...], i wyjaśnienie, czy po wydaniu decyzji kierującej podopiecznego do DPS w [...] występowano o przeniesienie go do domu pomocy społecznej położnego bliżej miejsca zamieszkania, a jeżeli tak to, jakie rozstrzygnięcia zapadły w tym względzie (pkt 1 tiret 2 i 3 postanowienia Kolegium z [...].9.2019 r. nr [...]).

Pismem z 2 października 2019 r. Zastępca Dyrektora OPS w [...] odpowiedziała Kolegium, że skarżący został skierowany do DPS w [...], "gdyż po rozpoznaniu nie było w województwie [...] placówki położonej bliżej miejsca zamieszkania, a okres oczekiwania przekraczał 3 miesiące. Jednocześnie mając na uwadze warunki, w których [skarżący] mieszkał, nie było możliwości, aby oczekiwać z faktycznym umieszczeniem Pana w DPS. [...] Po wydaniu decyzji kierującej [...] tut. Ośrodek nie występował o przeniesienia Pana do innego domu pomocy społecznej, z uwagi na brak wniosku (prośby) ze strony zainteresowanego oraz jego rodziny". Kolegium powołało powyższe okoliczności w części historycznej uzasadnienia zaskarżonej decyzji (s. 3 akapit 1), zaś w motywach rozstrzygnięcia wskazało, że "jak wynika z akt sprawy zarówno mieszkaniec domu, jak i jego rodzina nie skarżyli decyzji kierującej B.G. do domu pomocy społecznej, jak również nie występowano o przeniesie go do innego domu pomocy społecznej" (s. 5 akapit 4).

Kolegium skąpo, choć trafnie, odniosło się do zastosowania w sprawie art. 54 ust. 2 i 2a ups. Organ podjął skuteczne działania pozwalające ustalić, dlaczego skarżący został skierowany do DPS w [...] a nie innej placówki, znajdującej się bliżej jego miejsca zamieszkania. Wiarygodne i wystarczające w sprawie było oświadczenie Zastępcy Dyrektora OPS w [...], że w województwie [...] nie było placówki położonej bliżej miejsca zamieszkania skarżącego, a okres oczekiwania przekraczał 3 miesiące. Wskazane zostało, że stan ten został ustalony "po rozpoznaniu". Zgodne z doświadczeniem życiowym jest brak wolnych miejsc w domach pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku. Wobec braku dowodów przeciwnych bezcelowe było, by Kolegium podejmowało dalsze działania w tej materii. Okoliczność ta świadczy również, że organy prawidłowo współdziałały ze sobą, zgodnie z art. 7b kpa.

Powyższy wniosek potwierdza sytuacja faktyczna skarżącego, która wymagała jak najszybszego działania ze strony organu. Z notatki służbowej z 2 sierpnia 2018 r. OPS w [...] wynika, że skarżący "...Sytuacja Pana B.G. i jego rodziny zamieszkałej pod powyższym adresem, znana jest tut. Ośrodkowi Pomocy Społecznej od X 2005 r.... Jest właścicielem domu jednorodzinnego. Dom usytuowany jest na posesji przypominającej składowisko odpadów, wokół budynku zalegają przedmioty pochodzące ze zbieractwa, wobec czego dojście do budynku jest bardzo utrudnione. Na terenie posesji gromadzone są również znaczne ilości żywności, co w obecnych warunkach pogodowych stwarza zagrożenie sanitarne. Budynek znajduje się w stanie dewastacji, w 2011 roku uległ pożarowi. Po pożarze wraz z żoną S. w/w wyprowadził się z zagrożonego budynku do [...], gdzie Państwo zamieszkiwali u znajomego swojego syna. Po śmierci żony Pan B. ponownie wraz synami J.G., A.G. oraz wnukiem A.G. zamieszkali w budynku przy ul. [...], pomimo faktu iż budynek w dalszym ciągu nie nadawał się do użytkowania. Z ustaleń uzyskanych w Inspektoracie Nadzoru Budowlanego Urzędu Miejskiego w [...], wynika, iż od końca roku 2011 dom decyzją w/w organu jest wyłączony z użytkowania. Ponowne włączenie domu do użytkowania będzie możliwe wówczas, gdy Pan B.G. usunie wszystkie nieprawidłowości budowlane. Do chwili obecnej Pan G. nie wywiązał się z w/w zobowiązania. Środowisko jest stale monitorowane przez pracownika socjalnego, jednak nie można nawiązać kontaktu z Panem B. ponieważ kontakt ten skutecznie utrudnia syn w/w J.G., nie pozwalając nikomu wejść do domu. Pan J.G. odrzuca za każdym razem proponowaną pomoc i żąda opuszczenia posesji. Pan B.G. jest osobą głęboko niedosłyszącą, nie odpowiada na pytania pracownika socjalnego, porusza się przy pomocy kul łokciowych i laski. W jego imieniu wypowiada się zawsze syn - Pan J.G., który zapewnia, że ojciec czuje się dobrze jak na swój wiek, porusza się o własnych siłach i nie wyraża zgody na odwiedziny w miejscu zamieszkania. Poza tym syn twierdzi, iż Pan B. nie wymaga pomocy w formie usług opiekuńczych, jak i umieszczenia w placówkach typu Zakład Opiekuńczo - Leczniczy, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy czy Dom Pomocy Społecznej. Pan J. zapewnia, że jego ojciec jako osoba dorosła, nieubezwłasnowolniona może stanowić o swoim życiu. W chwili obecnej nie wymaga żadnej pomocy, ponieważ pomoc zapewnia mu on sam i nie życzy sobie odwiedzin pracowników socjalnych w miejscu zamieszkania. Wielokrotnie na terenie posesji miały miejsce interwencje pracownika socjalnego z udziałem pracowników Straży Miejskiej, Straży Pożarnej, Policji oraz Pogotowia Ratunkowego. Pan J.G. odnosił się podczas tych interwencji do w/w służb z agresją, a szczególnie do pracownika socjalnego. W/w miał pretensje, że jest nachodzony przez powyższe służby. Z informacji uzyskanych od lekarza rodzinnego P. J.S., wynika, iż Pan B.G. był osobiście u lekarza rodzinnego kilka lat temu. Według lekarza rodzinnego ze względu na dotychczasowe schorzenia oraz zaawansowany wiek Pana B.G., cyt. najlepszym rozwiązaniem byłoby umieszczenie w/w w szpitalu, a następnie ze względu na bardzo złe warunki bytowe, umieszczenie go w ośrodku całodobowej opieki. Pan B.G. nie wyraża zgody na jakąkolwiek pomoc. Odmawia podjęcia leczenia w zakresie zdrowia somatycznego. Nie przyjmuje również pomocy w formie usług opiekuńczych, a zaznaczam, iż w/w nie ma możliwości uzyskania niezbędnej pomocy od innych osób w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, gdyż zarówno syn J.G. jak i wnuk A.G. większą część dnia (z informacji uzyskanych od rodziny to nawet czas 14 godzin) spędzają poza domem, tym samym pozostawiając Pana B. bez opieki. Syn A.G. przebywa obecnie w Zakładzie Karnym. Ponadto Pan B.G. zamieszkuje w warunkach urągających ludzkiej godności i nie ma możliwości godnie się zestarzeć. W środku w budynku są składowane śmieci, które uniemożliwiają normalne poruszanie się po pomieszczeniach (pomiędzy składowanymi śmieciami po obu stronach ścian znajduje się jedynie wąskie przejście, składowane śmieci stanowią swoistego rodzaju ścianki o znacznej wysokości), w pomieszczeniach panuje odór, latają roje much. Oprócz składowanych odpadów w pomieszczeniach wszechobecne są artykuły żywnościowe, okna w budynku są szczelnie pozamykane. Na podłodze znajduje się gruba warstwa śmieci, co również utrudnia poruszanie się. Pan B.G. leży na posłaniu, otoczonym stertami śmieci (w załączeniu dokumentacja fotograficzna przedstawiające warunki panujące wewnątrz budynku jak i w pokoju, w którym przebywał Pan B.G.)". Okoliczności te znajdują potwierdzenie również w piśmie Zastępcy Dyrektora OPS w [...] z 2 października 2019 r. Nie sposób przyjąć, by działania podjęte w kontrolowanej sprawie przez właściwe organy, nie służyły realizacji zasad i celów pomocy społecznej - w szczególności właściwe organy umożliwiły podopiecznemu i jego rodzinie przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych (art. 2 ust. 1 ups) i umożliwiły podopiecznemu życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1 ups).

Powyższa sytuacja faktyczna wraz z sytuacją prawną wynikającą z art. 54 ust. 2 i 2a ups i postanowień XII Ca [...] i III RNs [...] skłaniała do jak najszybszego umieszczenia skarżącego w domu pomocy społecznej (mając na uwadze późną jesień i zbliżającą się zimę), co okazało się możliwe 21 listopada 2018 r. w DPS w [...], gdy - wobec braku miejsc - umieszczenie podopiecznego w domu pomocy społecznej położonym bliżej miejsca jego zamieszkania było niemożliwe.

Powyższe pozwala na przyjęcie, że Kolegium wypełniło obowiązki ciążące na nim na mocy wyroku III SA/Kr 257/19 i prawidłowo zastosowało art. 54 ust. 2 i 2a ups.

Niezasadny okazał się zrzut naruszenia art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 ze zm., dalej pusa; pkt 3 petitum skargi kasacyjnej).

Utrwalonym w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego jest pogląd, że art. 1 § 1 i 2 pusa ma charakter ustrojowy, który sąd mógłby naruszyć odmawiając rozpoznania skargi, mimo prawidłowości jej wniesienia, albo rozpoznając prawidłowo wniesioną skargę zastosował przy jej kontroli inne kryterium niż kryterium zgodności z prawem. Okoliczność, że strona nie zgadza się ze stanowiskiem sądu I instancji, nie uzasadnia zarzutu naruszenia powyższego przepisu (wyrok NSA z 4.3.2015 r. II GSK 109/14, Lex 1751054). W niniejszej sprawie Sąd I instancji nie uchylił się od rozpoznania skargi, nie zastosował też innego kryterium kontroli zaskarżonej decyzji niż kryterium zgodności z prawem.

Nie mógł przynieść spodziewanego efektu zarzut naruszenia art. 141 § 4 ppsa (pkt 3 petitum skargi kasacyjnej).

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia wymogi art. 141 § 4 ppsa (zawiera zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie) i poddaje się kontroli instancyjnej. Sąd I instancji zawarł czytelne wskazania co do dalszego postępowania. Brak szerszego odniesienia się do rozpatrywanego zarzutu uzasadniony jest uwzględnieniem skargi kasacyjnej i oddaleniem skargi.

Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny, uznając że istota sprawy jest dostatecznie wyjaśniona, uchylił zaskarżony wyrok w całości i rozpoznał skargę (art. 188 ppsa).

Kolegium zastosowało się do oceny prawnej i wskazań zawartych w wyroku III SA/Kr 257/19 i nie naruszyło przy tym art. 7 i 77 § 1 i art. 107 § 3 kpa w stopniu mogącym uzasadniać zastosowanie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ppsa. Zaskarżona decyzja nie narusza art. 54 ust. 2 i 2a ups, do czego odniósł się już Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę kasacyjną Kolegium. Żaden z zarzutów podniesionych w skardze nie okazał się zasadny. W szczególności trafnie ocenił Sąd I instancji skuteczność doręczenia decyzji z [...] października 2018 r. Przedmiotowa decyzja została skutecznie doręczona w trybie art. 44 § 4 kpa dnia 13 listopada 2018 r. (żaden przepis prawa, a w szczególności powołany w skardze art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, Dz. U. z 2018 r. poz. 1878, nie wprowadzał wyjątku od normy zawartej w art. 44 § 4 kpa), a skarżący nie wniósł od niej odwołania. Wobec tego na dzień wydania zaskarżonej decyzji z [...] października 2019 r., w obrocie prawnym funkcjonowała ostateczna decyzja z [...] października 2018 r. i Kolegium było nią związane.

Kolegium nie naruszyło art. 17 ust. 1 pkt 16, art. 54 ust. 1 i 2, art. 59 ust. 1, art. 106 ust. 1 i 4, art. 110 ust. 1 i 7 ups. Organ nie naruszył również żadnego z przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. z "2012 r. poz. 964" [winno być "2018 r. poz. 734, zm. poz. 278"]; skarżący nie wskazał żadnego przepisu rozporządzenia, którego naruszenia dopatruje się w zaskarżonej decyzji).

Na marginesie należy zauważyć, że skarżący może w każdej chwili wnioskować o przeniesienie go do innego domu pomocy społecznej, w szczególności do placówki położonej bliżej jego miejsca zamieszkania i miejsca zamieszkania jego rodziny w trybie przewidzianym w art. 155 kpa (Sąd I instancji nietrafnie wskazał art. 154 § 1 kpa, gdyż umieszczenie skarżącego w DPS kreuje jego prawo do przebywania w placówce, zaś art. 154 § 1 kpa umożliwia zmianę i uchylenie ostatecznej decyzji "na mocy której żadna ze stron nie nabyła prawa"). Skarżący ani jego rodzina od dnia [...] listopada 2018 r. do dnia 2 października 2019 r. nie wystąpili z wnioskiem o zmianę decyzji o umieszczeniu podopiecznego w DPS w [...] przez przeniesienie podopiecznego do domu pomocy społecznej dla osób w podeszłym wieku położonego jak najbliżej miejsca zamieszkania skarżącego.

Wobec powyższego art. 151 ppsa skargę należało oddalić. Na podstawie art. 207 § 2 ppsa odstąpiono od zasądzenia od skarżącego na rzecz Kolegium zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.