Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Fronczyk, Sędziowie WSA Adam Lipiński (spr.), Janusz Walawski, Protokolant Sekretarz sądowy Sylwia Mikuła, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 października 2011 r. sprawy ze skargi M. W. na decyzję Szefa Służby Celnej z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...] w przedmiocie mianowania na stopień służbowy w korpusie aspirantów Służby Celnej 1) stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji; 2) zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.

W dniu [...] listopada 2009 r. Dyrektor Izby Celnej we W., działając na podstawie art. 223 ust. 1 i 4 oraz art. 115 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej (Dz. U. Nr 168, poz. 1323), mianował M. W. z dniem 30 listopada 2009 r. na stopień służbowy aspiranta celnego w korpusie aspirantów Służby Celnej.

Po blisko roku od daty otrzymania powyższego aktu mianowania funkcjonariusz pismem z dnia 10 listopada 2010 r. złożył odwołanie od ww. aktu, domagając się uchylenia aktu mianowania na stopień aspiranta celnego w korpusie aspirantów Służby Celnej i orzeczenie o mianowaniu go na stopień podkomisarza celnego w korpusie oficerów młodszych Służby Celnej. Wraz z odwołaniem zainteresowany złożył pismo z tej samej daty, w którym wniósł o uzupełnienie aktu mianowania o stosowne pouczenie, czy i w jakim trybie służy od tej decyzji o mianowaniu odwołanie i nadto, z ostrożności procesowej, wniósł o przywrócenie mu terminu do wniesienia odwołania.

Dyrektor Izby Celnej we W. przesłał odwołanie i wniosek do rozpatrzenia przez Szefa Służby Celnej, który pismem z dnia [...] stycznia 2011 r. poinformował odwołującego o rozpatrzeniu odwołania w trybie administracyjnym do dnia 30 czerwca 2011 r. Na co z kolei odwołujący złożył do Ministra Finansów zażalenie na niezałatwienie sprawy przez Szefa Służby Celnej w terminie określonym przepisami prawa. Postanowieniem z dnia [...] marca 2011 r. Minister Finansów stwierdził bezzasadność tego zażalenia.

Szef Służby Celnej decyzją z dnia [...] kwietnia 2011 r. nr [...], działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kpa, po rozpoznaniu odwołania M. W. z dnia 10 listopada 2010 r. od aktu mianowania Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] listopada 2009 r. na stopień służbowy aspiranta celnego w korpusie aspirantów Służby Celnej, utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy w zakresie określenia korpusu.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał między innymi, iż zgodnie z treścią art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej funkcjonariuszowi celnemu, który przed dniem wejścia w życie ustawy zajmował stanowisko, które wiązało się z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych lub pracowników, bądź pełnił obowiązki na tym stanowisku oraz pełnił służbę w służbie stałej w stopniu innym niż wymieniony w pkt 1 i w ust. 2 ustawy - określa się stopień w korpusie oficerów młodszych Służby Celnej. Jednakże przepis ten nie dotyczy odwołującego się, albowiem w okresie bezpośrednio poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, tj. w dniu 31 października 2009 r. M. W. zajmował stanowisko eksperta celnego i posiadał stopień służbowy młodszego aspiranta celnego. Stanowisko eksperta celnego nie zostało zaliczone do kategorii stanowisk kierowniczych, o których mowa w art. 17 ust. 1 i ust. 13 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej. Mając na względzie przepisy powołanego artykułu, mianowanie do korpusu oficerów młodszych Służby Celnej, o którym mowa w art. 223 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r., dotyczyło wyłącznie funkcjonariuszy zajmujących bądź wyższe stanowiska kierownicze, bądź stanowisko: kierownika zmiany, referatu, oddziału oraz naczelnika wydziału w izbie celnej. Również posiadany przez odwołującego stopień służbowy młodszego aspiranta celnego nie upoważniał do określenia stopnia w korpusie oficerów młodszych Służby Celnej. Nadto organ wskazał, iż nie kwestionuje faktu zajmowania w przeszłości przez M. W. stanowiska związanego z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych lub pracowników, co znajduje potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w jego aktach osobowych, czy też jego działań na gruncie zawodowym, jednakże przepis art. 223 ust. 3 pkt 2 ustawy o Służbie Celnej mianowanie na stopień w korpusie oficerów młodszych uzależnia od zajmowania, bezpośrednio przed dniem wejścia w życie ustawy, stanowiska związanego z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych lub pracowników lub pełnienia obowiązków na tym stanowisku, zaś takiego warunku odwołujący nie spełnia.

M. W. w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji Szefa Służby Celnej, wskazując na naruszenie przez organ art. 223 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej, poprzez błędne rozumienie zawartego w tym przepisie sformułowania "przed dniem wejścia w życie ustawy". W jego ocenie sformułowanie to odnosi się do całego okresu jego służby przed dniem wejścia w życie ustawy, a nie jedynie okresu bezpośrednio dzień ten poprzedzającego. Zarzucał także naruszenie art. 6, art. 8 i art. 12 Kpa. Postulował także zwrócenie się do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem w zakresie zgodności art. 223 ust. 9 ustawy o Służbie Celnej z Konstytucją RP.

W odpowiedzi na skargę Szef Służby Celnej wniósł o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), do rozpoznania niniejszej sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. W niniejszej sprawie sądem tym jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153 poz. 1269), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania. Innymi słowy, wojewódzki sąd administracyjny nie orzeka co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, lecz jedynie kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w tym postępowaniu z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.

Badana pod tym kątem skarga zasługuje na uwzględnienie, aczkolwiek nie z przyczyn zawartych w skardze.

Potwierdzona orzecznictwem sądowym (uchwała z dnia 8 czerwca 2010 r. o sygn. akt II PZP 5/10 Sądu Najwyższego; orzeczenia sądów administracyjnych, to jest: postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 listopada 2010 r. sygn. akt I OSK 1813/10 oraz między innymi wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie o sygnaturach akt odpowiednio; II SAB/Wa 164/10 z dnia 30 września 2010 r. oraz II SAB/Wa 175/10 z dnia 10 listopada 2010 r.) zasada potwierdzająca możliwość kontroli przez organ II instancji w postępowaniu administracyjnym aktów mianowania funkcjonariuszy celnych, wydanych na podstawie przepisów art. 223 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o Służbie Celnej w zakresie prawidłowości przypisania danego funkcjonariusza do określonego korpusu Służby Celnej, zakłada stosowanie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie wykonywania tej kontroli.

Zgodnie z treścią art. 129 § 2 Kpa odwołanie od decyzji organu I instancji wnosi się za pośrednictwem tegoż organu do organu II instancji w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji organu I instancji. Natomiast zgodnie z treścią art. 16 § 1 Kpa decyzja organu I instancji, od której nie wniesiono w zakreślonym terminie odwołania, staje się ostateczna.

W niniejszej sytuacji M. W. odwołanie to wniósł po upływie blisko roku od dnia doręczenia mu aktu mianowania, co jest w sprawie bezsporne. Nadto zainteresowany funkcjonariusz w tym samym dniu co odwołanie złożył pismo zawierające wniosek o przywrócenie mu terminu do złożenia odwołania, wskazując w tym piśmie na przyczyny, które w jego ocenie, usprawiedliwiały uchybienie przez niego terminowi do wniesienia odwołania.

Zatem obowiązkiem organu było w pierwszej kolejności rozpatrzenie tego wniosku w trybie art. 58 i art. 59 Kpa, czego organ nie uczynił i co stanowi podstawowe uchybienie proceduralne w niniejszej sprawie, skutkujące wadliwością wydanej w trybie odwoławczym decyzji. Szef Służby Celnej przystąpił do rozpatrzenia odwołania i wydał w tym zakresie decyzję, mimo iż bezsporne było wniesienie tego odwołania przez skarżącego z uchybieniem terminu do jego wniesienia. Zatem samo procedowanie przez organ II instancji w przedmiocie rozpatrywania odwołania od aktu mianowania, jak i wydanie decyzji w tym przedmiocie bez prawidłowego rozpatrzenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia odwołania było co najmniej przedwczesne.

Dotknięta taką wadą zaskarżona decyzja Szefa Służby Celnej ostać się nie mogła, albowiem rozstrzygnięto w niej materię rozstrzygniętą wcześniej decyzją ostateczną (tu aktem mianowania Dyrektora Izby Celnej we W. z dnia [...] listopada 2009 r.), co skutkuje nieważnością zaskarżonej decyzji, wskazanej w treści art. 156 § 1 pkt 3 Kpa, co Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził w wyroku.

Ponownie rozpatrując niniejszą sprawę organ w pierwszej kolejności zbada zasadność wniosku M. W. o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, a w szczególności kiedy skarżący dowiedział się o możliwości wniesienia odwołania od aktu mianowania i czy bezpośrednio po uzyskaniu tej wiadomości sporządził i złożył odwołanie. Dopiero po ewentualnym pozytywnym rozstrzygnięciu tego wniosku organ winien dokonać rozpatrzenia odwołania od aktu mianowania.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie stwierdzenie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, iż w niniejszej sprawie nie doszło do uchybienia terminu do złożenia odwołania od aktu mianowania, albowiem akt mianowania nie zawierał pouczenia o odwołaniu, zatem zgodnie z art. 112 Kpa brak taki nie może szkodzić stronie, nie jest wystarczające. Organ myli tu pojęcia "złożenie odwołania w terminie" z pojęciem "uchybienie terminu do złożenia odwołania" oraz instytucją przywrócenie terminu. Przypomnieć należy, iż uchybienie terminu do złożenia odwołania jest w niniejszej sprawie bezsporne, natomiast skarżący wniósł o przywrócenie mu terminu i organ był zobligowany wniosek w tym zakresie zainteresowanego rozpatrzyć, wydając stosowne postanowienie. Natomiast twierdzenie organu, iż z uwagi na brak stosownego pouczenia w akcie mianowania do uchybienia terminu nie doszło jest nieprawidłowe i narusza wprost dyspozycję art. 129 § 2 Kpa. Przepis ten z mocy prawa ustanawia czternastodniowy termin do złożenia odwołania. Brak stosownego pouczenia o odwołaniu nie spowodował ustania mocy powyższej normy, a jedynie otworzył skarżącemu drogę do przywrócenia mu na jego wniosek terminu, który został uchybiony. Brak stosownego pouczenia o środkach odwoławczych nie stwarza możliwości złożenia przez stronę odwołania w każdym czasie, ale jedynie z zachowaniem zasad określonych w art. 58 i art. 59 Kpa.

Z powyższych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 oraz art. 152 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji wyroku.