Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka (spr.), Sędziowie WSA Felicja Kajut, WSA Jolanta Sudoł, Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Agnieszka Januszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 grudnia 2011 r. sprawy ze skargi "A" S.K. i T. K. Spółki Jawnej w R. na decyzję Inspektora Transportu Drogowego z dnia 28 lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary pieniężnej za wykonywanie transportu drogowego z naruszeniem prawa oddala skargę.

Decyzją z dnia 12 stycznia 2011 r. nr [...]Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 125, poz. 874 ze zm.) oraz zgodnie z ustaleniami protokołu kontroli nr [...] z dnia 14 września 2010 r. nałożył na A Spółkę jawną w R. karę pieniężną w wysokości 5.650 zł. z rozbiciem na:

- 150 i 200 zł – za przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas powyżej 15 minut do 30 minut oraz b) za każde następne rozpoczęte 30 minut (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.3 lit. a) i b) załącznika do opisanej ustawy);

- 50 i 2.200 zł – za skrócenie tygodniowego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas do jednej godziny oraz b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.1 lit. a) i b) załącznika do ustawy);

- 100 i 200 zł – za skrócenie dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) za czas do jednej godziny oraz b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.2 lit. a) i b) załącznika do ustawy o transporcie drogowym);

- 50 zł – za skrócenie tygodniowego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego o czas do jednej godziny (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.1 lit. a) i b) załącznika do ustawy o transporcie drogowym);

- 50 i 1000 zł – za skrócenie tygodniowego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas do jednej godziny oraz b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.1 lit. a) i b) załącznika do ustawy o transporcie drogowym);

- 150 i 800 zł – za przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas powyżej 15 minut do 30 minut; b) za każde następne rozpoczęte 30 minut (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.3 lit. a) i b) załącznika do ustawy o transporcie drogowym);

- 100 i 600 zł – za skrócenie dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego: a) o czas do jednej godziny oraz b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę (art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8, art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym oraz pozycja 10.2 lit. a) i b) załącznika do ustawy o transporcie drogowym);

Powyższe uchybienia zostały ujawnione w następstwie zatrzymania do kontroli w dniu 14 września 2010 r. na drodze krajowej nr 25 w miejscowości B. przez inspektorów Inspekcji Transportu Drogowego pojazdu marki Iveco nr rej. [...] wraz z naczepą ciężarową o nr rej. [...] kierowanego przez K. S. – pracownika spółki.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ wskazał m.in., że analiza zapisów danych zawartych na okazanej do kontroli cyfrowej karcie kierowcy nr [...] za okres 17 sierpnia 2010 r. (godz. 0.00) – 14 września 2010 r. (godz. 7.33) po uwzględnieniu zdarzeń lub błędów w postaci przerw napięcia wykazała szereg nieprawidłowości związanych ze skracaniem dziennego oraz tygodniowego czasu odpoczynku (odpowiednio dwukrotnie i trzykrotnie) jak i przekraczaniem maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy (dwukrotnie).

W związku z tymi nieprawidłowościami za które odpowiedzialność ponosi zatrudniające kierowcę przedsiębiorstwo organ I instancji zobligowany był do nałożenia kar sztywno określonych w załączniku do ustawy o transporcie drogowym.

W odwołaniu od w/w decyzji spółka wniosła o uchylenie wydanego rozstrzygnięcia i umorzenie postępowania w sprawie wskazując, iż nie ponosi winy za zaistniały stan rzeczy. Kierowca został bowiem przez spółkę poinformowany o obowiązujących ograniczeniach i obowiązkach dotyczących czasu pracy kierowców jak i o grożących sankcjach. Nadto kierujący pojazdem posiadał wszelkie wymagane prawem pozwolenia do wykonywania określonych czynności, wobec czego uznać należy, iż posiadał wystarczającą wiedzę w zakresie przepisów prawa regulujących zasady uczestnictwa w ruchu drogowym na terytorium RP. W związku z tym nie było podstaw aby to na spółkę nałożyć odpowiedzialność za naruszenie przepisów stanowiących podstawę zaskarżonej decyzji.

Decyzją z dnia 28 lipca 2011 r. nr [...] Główny Inspektor Transportu Drogowego działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r., Nr 98, poz. 1071 ze zm.), art. 92 ust. 1 pkt 8 ustawy o transporcie drogowym wraz ze wskazanymi pozycjami załącznika do ustawy, art. 7, art. 8 ust. rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98 jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85, uchylił zaskarżoną decyzję organu I instancji w całości i nałożył na odwołującą spółkę karę pieniężną w wysokości 4.600 zł z tytułu: skrócenia dziennego oraz tygodniowego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego oraz przekroczenia maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego.

W uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia organ odwoławczy przedstawił precyzyjne, zmodyfikowane wyliczenie okresów pracy i odpoczynku oraz kar za poszczególne naruszenia przepisów ustawy. W ocenie organu za naruszenia polegające na skróceniu tygodniowego okresu odpoczynku przy wykonywaniu transportu drogowego kary pieniężne (w odniesieniu do stosownych okresów) winny wynieść: 2.250 zł i 50 zł. Z kolei za naruszenia polegające na skróceniu dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego kary pieniężne (w odniesieniu do stosownych okresów) winny wynosić: 300 zł, 700 zł, 350 zł oraz 950 zł.

W reasumpcji organ odwoławczy uznał, że finalnie kara pieniężna winna wynosić 4.600 zł.

Jednocześnie organ odwoławczy nie uznał zarzutów podniesionych w odwołaniu wskazując, iż to przedsiębiorca transportowy a nie kierowca jest odpowiedzialny za właściwą organizację przewozu. W związku z tym to przedsiębiorca musi planować przejazd kierowcy tak aby był on bezpieczny. Z kolei kierowca musi bezwzględnie przestrzegać przepisy obowiązujące w odniesieniu do czasu pracy i stosownych odpoczynków.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego A Spółka jawna w R. wniosła o uchylenie wydanej decyzji jako naruszającej art. 92 ust. 1 pkt 2, 7 i 8 oraz art. 92 ust. 4 ustawy o transporcie drogowym.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że nie ponosi winy za zaistniały stan rzeczy skoro zatrudniony kierowca został przez spółkę dokładnie poinformowany o obowiązujących ograniczeniach i obowiązkach dotyczących czasu pracy kierowców przy wykonywaniu transportu drogowego oraz grożących sankcjach. Co oczywiste, pracodawca nie ma realnej możliwości skontrolowania realizacji obowiązków nałożonych na kierowcę.

W odpowiedzi na skargę Główny Inspektor Transportu Drogowego wniósł o jej oddalenie nie znajdując podstaw do zmiany swojego stanowiska. Uzupełniająco organ wskazał, ze to na przedsiębiorcy ciąży ryzyko związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W związku z tym to przedsiębiorca musi podjąć działania organizacyjne, które zapewnią przestrzeganie obowiązujących przepisów prawa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi prowadzone jest w oparciu o przepisy ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.). Zgodnie z art. 134 § 1 tej ustawy sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Oceniając zaskarżoną decyzję w oparciu o w/w kryterium Wojewódzki Sąd Administracyjny doszedł do wniosku, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy zauważyć, iż w świetle art. 7 rozporządzenia (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak również uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85, po okresie prowadzenia pojazdu trwającym cztery i pół godziny kierowcy przysługuje ciągła przerwa trwająca co najmniej czterdzieści pięć minut, chyba że kierowca rozpoczyna okres odpoczynku. Przerwę tę może zastąpić przerwa długości co najmniej 15 minut, po której nastąpi przerwa długości co najmniej 30 minut, rozłożone w czasie w taki sposób, aby zachować zgodność z przepisami akapitu pierwszego. Z kolei, zgodnie z art. 8 w/w aktu prawnego kierowca korzysta z dziennego i tygodniowego okresu odpoczynku. W każdym 24 godzinnym okresie po upływie poprzedniego dziennego okresu odpoczynku lub tygodniowego okresu odpoczynku kierowca musi wykorzystać kolejny dzienny okres odpoczynku. Jeśli zaś część dziennego okresu odpoczynku zawarta w 24 godzinnym okresie wynosi co najmniej 9 godzin, ale mniej niż 11 godzin, wówczas ten dzienny okres odpoczynku uznaje się za skrócony dzienny okres odpoczynku. Dzienny okres odpoczynku może zostać przedłużony do rozmiarów regularnego lub skróconego tygodniowego okresu odpoczynku. Co istotne, kierowca może mieć najwyżej trzy skrócone dzienne okresy odpoczynku pomiędzy dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku. Na zasadzie odstępstwa, w ciągu 30 godzin od zakończenia dziennego lub tygodniowego okresu odpoczynku, kierowca należący do kilkuosobowej załogi musi skorzystać z kolejnego dziennego okresu odpoczynku trwającego co najmniej 9 godzin.

Z kolei krajowa regulacja normatywna zawarta w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (zwanej dalej "ustawą") stanowi w art. 92 ust. 1, że ten, kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy lub przepisów [...], podlega karze pieniężnej w wysokości od 50 złotych do 15.000 złotych.

W myśl art. 93 ust.1 ustawy uprawnieni do kontroli, o których mowa w art. 89 ust. 1, mają prawo nałożyć na wykonującego przewozy drogowe lub inne czynności związane z tym przewozem karę pieniężną, w drodze decyzji administracyjnej. Na podstawie ust.10 karę nakłada się w wysokości określonej w załączniku do ustawy dla przedsiębiorcy lub podmiotu realizującego przewóz.

W załączniku do ustawy kwestia kar za poszczególne naruszenia przypisane spółce wygląda następująco:

- skrócenie tygodniowego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego (pozycja 10.1 załącznika):

a) o czas do jednej godziny - 50 zł; b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę - 100 zł;

- skrócenie dziennego czasu odpoczynku przy wykonywaniu przewozu drogowego (pozycja 10.2 załącznika):

a) o czas do jednej godziny 100 zł; b) za każdą rozpoczętą kolejną godzinę – 200 zł;

- przekrojenie maksymalnego czasu prowadzenia pojazdu bez przerwy przy wykonywaniu przewozu drogowego (pozycja 10.3 załącznika):

a) o czas powyżej 15 minut do 30 minut – 150 zł; b) za każde następne rozpoczęte 30 minut – 200 zł.

Dla wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonego aktu niezbędne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, albo przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) – c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Przenosząc powyższe kwestie w realia rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, że zakwestionowana przez skarżącą spółkę decyzja nałożona została przez organ do tego uprawniony i w prawidłowej wysokości określonej w załączniku do ustawy o transporcie drogowym.

Zdaniem skarżącej karygodnym jest, że organ w ogóle nie ukarał kierowcy za wykroczenie. Nadto w jej ocenie, protokół przesłuchania kierowcy jest tendencyjny. Odnosząc się do tak zarysowanego problemu wypada na wstępie zauważyć, iż okoliczność naruszeń w zakresie wykonywania transportu drogowego zasadniczo nie budzi wątpliwości jak też nie jest w istocie kwestionowana przez samą skarżącą. Powtarzalność naruszeń stwierdzonych przez organ /naruszenia popełnione w okresie 28 dni wstecz od dnia kontroli drogowej/ świadczy, że skarżąca Spółka łamała zasady regulujące czas pracy kierowców. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wykonujący transport kierowca nie wykorzystywał w sposób prawidłowy przerw na odpoczynek w czasie godzin pracy. Ten stan rzeczy był akceptowany przez przedsiębiorcę. Jak zeznał bowiem kontrolowany kierowca "mój pracodawca ma świadomość popełnionych przeze mnie naruszeń". Nie można podzielić poglądu skarżącej Spółki, że organizacja pracy w poddanym kontroli przedsiębiorstwie była prawidłowa, a za stwierdzone uchybienia powinni odpowiadać wyłącznie kierowcy zatrudnieni przez skarżącą Spółkę. Z materiału zgromadzonego w sprawie wynika, że skarżąca Spółka nie reagowała na bieżąco na pojawiające się uchybienia, na co wskazano wyżej. Twierdzenia skarżącej co do tendencyjności przesłuchania kontrolowanego kierowcy, przy braku jakichkolwiek dowodów wykazujących tę tezę, ocenić należy jako polemikę z prawidłowymi ustaleniami organów. Sąd zwraca uwagę, że skarżąca w toku całego postępowania, zgodnie z wymogami procedury administracyjnej była pouczona o prawie zapoznania się z materiałem dowodowym i możliwością zgłaszania dowodów w sprawie, jednak z prawa tego nie skorzystała.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż organ odwoławczy przeprowadził postępowanie w sposób wszechstronny i wyczerpujący, co doprowadziło do prawidłowego ustalenia stanu faktycznego sprawy, a w konsekwencji również do prawidłowego jej rozpoznania. I tak organ drugiej instancji wskazał i wyczerpująco uzasadnił z jakich przyczyn kara pieniężna nałożona na stronę powinna być określona w niższej wysokości. Organ pierwszej instancji nieprawidłowo bowiem ustalił okresy rozliczeniowe. Uzasadnienie w tej części zaskarżonej decyzji odpowiada wymogom określonym w art. 107 § 3 kodeksu postępowania administracyjnego. Sąd zwraca uwagę, że stosownie do art. 92 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym karze pieniężnej podlega ten kto wykonuje przewóz drogowy lub inne czynności związane z tym przewozem, naruszając obowiązki lub warunki wynikające z przepisów ustawy o transporcie drogowym lub z przepisów o czasie pracy kierowców (pkt 2) oraz z przepisów wspólnotowych dotyczących przewozów drogowych (pkt 8). Podmiotem wykonującym przewóz drogowy na własny rachunek i podlegającym karze administracyjnej na podstawie art. 92 ust. 1 tej ustawy jest przedsiębiorca. Kierowca pojazdu samochodowego realizujący przewóz ponosi odpowiedzialność karno-administracyjną w przypadku, gdy podczas kontroli drogowej zostaną stwierdzone naruszenia wymienione w art. 92a ust. 1 ustawy. Jednak i w tym wypadku stosownie do art. 92a ust. 3 wszczęcie postępowania wobec kierowcy nie stoi na przeszkodzie wszczęciu postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy lub podmiotu realizującego przewóz drogowy (por. wyrok NSA z dnia 20 czerwca 2006 r. sygn. akt I OSK 1000/05). Tak więc przedsiębiorca prowadzący działalność w zakresie transportu drogowego zawsze ponosi odpowiedzialność, a tym samym na nim spoczywa ciężar odpowiedzialności za ewentualne skutki działań osób, którymi w wykonywaniu działalności gospodarczej się posługuje i to niezależnie od charakteru stosunku prawnego łączącego przedsiębiorcę z taką osobą. Należy zgodzić się ze skarżącą Spółką, że odpowiedzialność ta nie ma charakteru absolutnego (patrz: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2002 r. sygn. akt P 12/01). Ustawa przewiduje bowiem możliwość obalenia domniemania odpowiedzialności przedsiębiorcy. Przedsiębiorca może bowiem zwolnić się z odpowiedzialności za działania osób, którymi posługuje się w wykonywaniu działalności (art. 92a ust. 4 i art. 93 ust. 7). Stosownie do art. 92a ust.4 postępowania administracyjnego wobec przedsiębiorcy [...] nie wszczyna się, jeżeli okoliczności sprawy i dowody jednoznacznie wskazują, że podmiot wykonujący przewóz nie miał wpływu na powstanie naruszenia. W myśl art. 93 ust. 7 zd. pierwsze przepisów ust.1-3 nie stosuje się, jeżeli stwierdzone zostanie, że naruszenie przepisów nastąpiło wskutek zdarzeń lub okoliczności, których podmiot wykonujący przewozy nie mógł przewidzieć. Zgodnie z poglądem utrwalonym w orzecznictwie sądów administracyjnych udowodnienie okoliczności objętych hipotezą powołanych wyżej przepisów spoczywa na przedsiębiorcy, gdyż to on wywodzi skutki prawne wynikające z nich, w postaci uwolnienia się od odpowiedzialności za naruszenie przepisów przez kierowcę (patrz: wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2009 r. sygn. akt II GSK 989/08). Niezbędnym warunkiem odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej z tytułu stwierdzonych nieprawidłowości jest zatem wykazanie przez przedsiębiorcę, że nie przyczynił się on swoim zachowaniem do ich powstania, co oznacza, że musi on wykazać takie okoliczności i zdarzenia, które nie są przewidywalne przy wykonywaniu przewozu drogowego. W ocenie Sądu brak stosowania przez przedsiębiorcę właściwych rozwiązań organizacyjnych obciąża jego samego i nie stanowi usprawiedliwienia dla stwierdzonych naruszeń. Nie wystarczy samo przeszkolenie kierowców w zakresie przestrzegania przez nich przepisów regulujących czas pracy kierowców i w zakresie sposobu użytkowania urządzenia rejestrującego, ale wymagane jest też sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przez kierowców tych przepisów. Innymi słowy w dyspozycji wskazanych przepisów nie mieszczą się takie sytuacje, które są wynikiem zachowań kierowców, ale które bezpośrednio wynikają z braku właściwych rozwiązań organizacyjnych w zakresie dyscyplinowania osób wykonujących na rzecz przedsiębiorcy usługi kierowania pojazdem.

Odnośnie powołanego przez skarżącą w odwołaniu wyroku WSA w Białymstoku w sprawie o sygn. II SA/Bk 276/07, co do którego nie wypowiedział się organ odwoławczy, Sąd zwraca uwagę, że stan faktyczny ustalony w tej sprawie uniemożliwia dokonywanie porównań z niniejszą sprawą. Podkreślić bowiem należy, że odmienność stanów faktycznych implikuje dokonanie różnej oceny prawnej przy wykładni tych samych przepisów prawa materialnego.

W związku z tym, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny nie uznał zarzutów zawartych w skardze za zasadne jak i nie dostrzegł naruszeń prawa, które w prowadzonym postępowaniu powinny być wzięte pod uwagę z urzędu, na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oddalił wniesioną skargę.