Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Jakimowicz (spr.) Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Sędzia del. WSA Katarzyna Matczak po rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Kierownika Centrum Integracji Społecznej w Nysie od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 21 grudnia 2017 r., sygn. akt II SA/Op 464/17 w sprawie ze skargi A.T. na decyzję Kierownika Centrum Integracji Społecznej w Nysie z dnia [..] sierpnia 2017 r., znak: [..] w przedmiocie zaprzestania realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu wyrokiem z dnia 21 grudnia 2017 r., sygn. akt: II SA/Op 464/17 po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.T. uchylił decyzję Kierownika Centrum Integracji Społecznej w N. z dnia [..] sierpnia 2017 r., znak: [..] w przedmiocie zaprzestania realizacji indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego i zasądził na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania.

Wyrok ten zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:

Kierownik Centrum Integracji Społecznej w N. decyzją z dnia [..] sierpnia 2017 r., orzekł o zaprzestaniu z dniem [..] sierpnia 2017 r. realizacji Indywidualnego Programu Socjalnego zawartego dnia [..] marca 2017 r. z A.T.

Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie organ podał, że dnia [..] marca 2017 r. został zawarty z A.T. Indywidualny Program Zatrudnienia Socjalnego do dnia [..] marca 2018 r. Jednakże w czasie obowiązywania Programu nastąpiło naruszanie postanowień Programu przez jego uczestnika w stopniu uniemożliwiającym dalszą jego realizację. W ocenie organu, ziściła się przesłanka zaprzestania realizacji Programu określona w art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym.

W tym kontekście wskazano, że A.T. stawiał się na zajęcia reintegracji społecznej i zawodowej w stanie po spożyciu alkoholu. Zdarzenie takie miało miejsce dnia [..] kwietnia 2017 r. oraz dnia [..] maja 2017 r. Przeprowadzone w dniu [..] kwietnia 2017 r. badanie alkomatem elektronicznym wykazało odczyt [..] promila alkoholu w wydychanym powietrzu, natomiast dnia [..] maja 2017 r. A.T. nie wyraził zgody na wykonanie badania, przyznając jednakże, że w dniu tym pił alkohol. Organ nadmienił, że A.T. mimo próśb pracowników nie chciał opuścić terenu Centrum, w związku z czym wezwano Policję. Organ zaznaczył, że w obu przypadkach strona nie została dopuszczona do pracy, otrzymując wpis na liście obecności o nieusprawiedliwionej nieobecności. W dalszej kolejności organ wskazał, że w dniu [..] sierpnia 2017 r. A.T. znajdował się w grupie osób "atakujących słownie" pracowników CIS, wykonujących obowiązki służbowe. Organ zaznaczył także, że A.T. nie stawił się w siedzibie CIS w dniach: [..] kwietnia 2017 r., [..] czerwca 2017 r., [..] czerwca 2017 r., [..] lipca 2017 r., [..] lipca 2017 r., oraz [..] lipca 2017 r., ponadto w dniu [..] czerwca 2017 r. nie stosował się do poleceń i nie podjął przydzielonej pracy na terenie CIS, a w dniach [..] sierpnia 2017 r. nie podjął przydzielonej pracy w warsztacie remontowo-budowlanym i samowolnie opuszczał miejsce pracy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu A.T. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz przywrócenie do pracy przy pielęgnacji zieleni lub przy sprzątaniu miasta.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi.

Na rozprawie w dniu 21 grudnia 2017 r. skarżący podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko, zaś organ wniósł o oddalenie skargi z przyczyn wskazanych w decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu rozstrzygając sprawę stwierdził, że stosownie do art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, zaprzestanie realizacji programu następuje w przypadku: 1) uporczywego naruszania przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiającego jego dalszą realizację; 2) trwałego opuszczenia przez uczestnika zajęć w centrum; 3) oświadczenia uczestnika o odstąpieniu od realizacji programu. Ponieważ decyzja organu została oparta o art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy, kluczową dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy była właściwa interpretacja przesłanki zaprzestania realizacji programu w postaci uporczywości naruszania postanowień programu przez jego uczestnika.

W ocenie Sądu, chociaż zdarzenia z dnia [..] kwietnia i dnia [..] maja 2017 r. niewątpliwie zakwalifikować należy jako naruszenia postanowień regulaminu, do którego przestrzegania skarżący zobowiązał się podpisując Indywidualny Program Zatrudnienia Socjalnego, to brak jest podstaw, by stwierdzić, że jego zachowanie nosiło znamiona uporczywości. Sąd stwierdził bowiem, że pojęcie uporczywości należy rozumieć jako sytuację trudną do usunięcia, utrzymującą się długo lub ciągle powtarzającą. Odnosząc to pojęcie także do rozumienia przyjętego w prawie karnym, Sąd przyjął, że zachowaniu skarżącego nie można przypisać cechy uporczywości, ponieważ dwukrotne naruszenie postanowień regulaminu w miesięcznym odstępie do takiego wniosku nie upoważnia. Dalej Sąd wskazał, że jakkolwiek w decyzji wskazano, że skarżący od [..] sierpnia do [..] sierpnia 2017 r. nie podjął przydzielonej mu pracy, to w podstawie prawnej skarżonej decyzji nie wskazano art. 13 ust. 4 pkt 2 cyt. ustawy. Ponadto z notatki służbowej sporządzonej w dniu [..] sierpnia 2017 r. przez pracownika socjalnego CIS w N. wynika, że skarżący odmówił przekwalifikowania i uczestnictwa w warsztacie remontowo-budowlanym, z elementami brukarskimi, nie zaś w ogóle podjęcia pracy, do której skierowany był początkowo (praca związana z pielęgnacją zieleni miejskiej). Tymczasem już w kwestionariuszu rekrutacyjnym kandydata na uczestnika CIS skarżący zaznaczył, że oczekuje pracy o charakterze porządkowym, uznając, że istnieją przeciwwskazania do wykonywania pracy z uwagi na przebyty uraz kręgosłupa (pkt 7 i 11) i do takiej pracy został skierowany, wykonując ją, jak stwierdził, z zadowoleniem. Tym samym Sąd uznał, że stwierdzenie, iż A.T. naruszył postanowienia Regulaminu Centrum, nie stanowi ustawowej przesłanki do zaprzestania realizacji programu, gdyż zgodnie z art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy, przesłankę tę może wypełnić tylko uporczywe naruszanie postanowień programu.

Końcowo Sąd zaznaczył, że dokonując wykładni art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym należy szczególnie mieć na uwadze cele, jakim ma ona służyć. Ustawa ta stwarza szansę na powrót do społeczeństwa osobom, które z różnych powodów znalazły się na marginesie życia społecznego. Proces powrotu do społeczeństwa takich osób z natury rzeczy napotyka na przeszkody, także leżące po ich stronie i związane z ich cechami charakterologicznymi. Musi to być uwzględniane przez osoby odpowiedzialne za realizację programu. Konieczne jest uwzględnianie - na każdym etapie realizacji programu - celu, jakiemu ten program ma służyć, a więc podejmowanie wszelkich działań, dających szansę uczestnikowi na powrót do społeczeństwa. Zaprzestanie realizacji programu, jest rozwiązaniem radykalnym, cel ten niweczącym. Jego zastosowanie musi więc być poprzedzone wszechstronnym rozważeniem stanu sprawy – w szczególności tego czy uporczywe naruszania przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiają jego dalszą realizację.

Sąd podkreślił także, że w sentencji decyzji Kierownik powołał art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy, uzasadniając rozstrzygnięcie trwałym opuszczaniem zajęć w Centrum. Tymczasem czym innym jest uporczywe naruszanie przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiające jego dalszą realizację (art. 13 ust. 4 pkt 1), a czym innym jest trwałe opuszczanie przez uczestnika zajęć w Centrum (art. 13 ust. 4 pkt 2), a przesłanki te są rozłączne. Wydanie decyzji powinno być zawsze poprzedzone ustaleniem, która z przesłanek wskazanych w art. 13 ust. 4 ustawy ma miejsce w stanie faktycznym sprawy, zaś zaskarżona decyzja nie pozwalała na zweryfikowanie jej prawidłowości, ponieważ nie spełnia wymagań określonych w art. 107 § 1 i 3 k.p.a.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł Kierownik Centrum Integracji Społecznej w N. zaskarżając ten wyrok w całości, wnosząc o uchylenie wyroku i oddalenie skargi, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym poprzez jego błędną wykładnię polegającą na pominięciu w procesie wykładni art. 13 ust. 4 pkt 1 części doprecyzowującej znamię uporczywości w brzmieniu "uniemożliwiającego jego dalszą realizację", w czego następstwie przyjęto, iż określona w tym przepisie przesłanka wydania decyzji o zaprzestaniu realizacji programu odnosi się do samej tylko uporczywości naruszeń, rozumianej w potocznym znaczeniu tego słowa, z naciskiem położonym jedynie na częstotliwość naruszeń, podczas gdy z treści przepisu wynika, iż uporczywość naruszeń winna być analizowana pod kątem tego, czy naruszenia przez uczestnika Indywidualnego Programu Zatrudnienia Socjalnego uniemożliwiać będą jego dalszą realizację, co w efekcie doprowadziło do pominięcia w toku wykładni omawianego przepisu prawidłowo ustalonych i udowodnionych okoliczności faktycznych mających znaczenie w sprawie, a mianowicie:

- sposobu, w jaki dochodziło do naruszeń Indywidualnego Programu Zatrudnienia Socjalnego zawartego dnia [..] marca 2017 r. w dniach [..] kwietnia i [..] maja 2017 r. tj. faktu, że skarżący zjawiał się na zajęciach programu w tych dniach po spożyciu alkoholu oraz

- istnienia kolejnych naruszeń Programu w dniach [..] czerwca, [..] sierpnia, [..] kwietnia, [..] czerwca, [..] czerwca, [..] lipca, [..] lipca, [..] lipca, [..] sierpnia oraz [..] sierpnia 2017 r. polegających odpowiednio na wulgarnym zachowaniu, nie stawianiu się pomimo obowiązku w siedzibie CIS, nie stosowaniu się do poleceń wydawanych przez instruktora, nie podejmowaniu przydzielonej pracy w warsztacie remontowo-budowlanym i samowolnym opuszczeniu miejsca pracy,

co w konsekwencji doprowadziło do niewłaściwego zastosowania Regulacji.

Skarżący kasacyjnie zrzekł się w dniu 5 marca 2018 r. rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do przepisu art. 182 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) - zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym, gdy strona, która ją wniosła, zrzekła się rozprawy, a pozostałe strony, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia skargi kasacyjnej, nie zażądały przeprowadzenia rozprawy. Wobec zaistniałego w sprawie stanu faktycznego, w sprawie niniejszej ziściły się przesłanki do uwzględnienia wniosku skarżącego kasacyjnie o rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 p.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach:

1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie;

2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 174 p.p.s.a.).

Granice skargi kasacyjnej wyznaczają wskazane w niej podstawy. Sformułowanie podstaw kasacyjnych w prawidłowy sposób jest o tyle istotne, że – jak wyżej wskazano - stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach zakreślonych w zarzutach skargi kasacyjnej, z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania, której przesłanki wymienione zostały w § 2 tego przepisu. Określona w art. 183 § 1 p.p.s.a. zasada związania granicami skargi kasacyjnej oznacza również związanie wskazanymi w niej podstawami zaskarżenia, które determinują zakres kontroli kasacyjnej, jaką Naczelny Sąd Administracyjny sprawuje na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP) - w celu stwierdzenia ewentualnej wadliwości zaskarżonego orzeczenia.

Uzasadniając zarzut naruszenia prawa materialnego przez jego błędną wykładnię wykazać należy, że sąd mylnie zrozumiał stosowany przepis prawa, natomiast uzasadniając zarzut niewłaściwego zastosowania przepisu prawa materialnego wykazać należy, że sąd stosując przepis popełnił błąd w subsumcji, czyli niewłaściwie uznał, że stan faktyczny przyjęty w sprawie odpowiada stanowi faktycznemu określonemu w hipotezie normy prawnej. W obu tych przypadkach autor skargi kasacyjnej wykazać musi ponadto w uzasadnieniu, jak w jego ocenie powinien być rozumiany stosowany przepis prawa, czyli jaka powinna być jego prawidłowa wykładnia bądź jak powinien być stosowany konkretny przepis prawa ze względu na stan faktyczny sprawy, a w przypadku zarzutu niezastosowania przepisu - dlaczego powinien być zastosowany. Uzasadniając zaś naruszenie przepisów postępowania wykazać należy, że uchybienie im mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarga kasacyjna w niniejszej sprawie została oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów prawa materialnego. Rozpoznając skargę kasacyjną w tak zakreślonych granicach stwierdzić należy, że nie ma ona usprawiedliwionych podstaw.

Zarzutem skargi kasacyjnej sformułowanym w niniejszej sprawie była błędna wykładnia art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (t.j.: Dz.U. z 2016 r., poz. 1828). W ocenie skarżącego kasacyjnie Sąd w sposób wadliwy przyjął, że decyzja organu w zakresie, w jakim uznała, że zaszły podstawy do zaprzestania realizacji programu z uwagi na zaistnienie przesłanki uporczywego naruszania przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiającego jego dalszą realizację była niezgodna z prawem. Tymczasem, zdaniem skarżącego kasacyjnie, prawidłowa wykładnia przepisu art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym winna obejmować także ocenę możliwości kontynuowania realizacji programu, jako doprecyzowania znamienia uporczywości naruszania postanowień programu. W konsekwencji błędna wykładnia przepisu doprowadziła Sąd do pominięcia w toku wykładni prawidłowo ustalonych i udowodnionych okoliczności faktycznych – wskazujących zdaniem strony skarżącej kasacyjnie na brak możliwości kontynuacji programu.

Zarzutu skargi kasacyjnej nie można w niniejszej sprawie podzielić.

Przepis art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu społecznym stanowi, że "Zaprzestanie realizacji programu następuje w przypadku uporczywego naruszania przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiającego jego dalszą realizację". Bez wątpienia zatem przesłanką możliwości wydania decyzji o zaprzestaniu realizacji programu jest stwierdzenie uporczywego naruszania przez uczestnika postanowień programu, przy czym naruszenia te – przez swój charakter oraz uporczywość w ich dokonywaniu – muszą uniemożliwiać dalszą realizację programu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu dokonując wykładni przepisu art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym wskazał jednoznacznie, że proces powrotu do społeczeństwa osób objętych regulacją ustawy o zatrudnieniu socjalnym z natury rzeczy napotyka na przeszkody, także leżące po ich stronie i związane z ich cechami charakterologicznymi. Musi to być uwzględniane przez osoby odpowiedzialne za realizację programu i koniecznym jest uwzględnianie celu, jakiemu ten program ma służyć, a więc podejmowanie wszelkich działań, dających szansę uczestnikowi na powrót do społeczeństwa. Zdaniem Sądu, zaprzestanie realizacji programu musi być poprzedzone wszechstronnym rozważeniem stanu sprawy – w szczególności tego, czy uporczywe naruszania przez uczestnika postanowień programu, uniemożliwiają jego dalszą realizację. Nie można zatem podzielić stanowiska skarżącego kasacyjnie o pominięciu w procesie wykładni oceny możliwości dalszej realizacji programu, skoro Sąd stwierdził, że nie znalazł podstaw do wniosku, że naruszenia programu mogą uniemożliwiać jego dalszą realizację, co wyraził wprost.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego określona w przepisie art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym możliwość zaprzestania realizacji programu uzależniona jest od dwóch łącznych przesłanek, a więc naruszania przez uczestnika postanowień programu, które musi mieć dodatkowo charakter uporczywości oraz występującego w jego wyniku braku możliwości dalszej realizacji programu. Bez wątpienia, skoro uporczywe naruszanie przez uczestnika postanowień programu ma uniemożliwiać jego dalszą realizację, to niezbędnym ustaleniem wstępnym musi być stwierdzenie zaistnienia sytuacji, którą można zakwalifikować jako naruszanie przez uczestnika postanowień programu w sposób uporczywy, a więc w sposób kwalifikowany – niweczący możliwość dalszego prowadzenia programu, a w konsekwencji jego cel. Dopiero przy dokonaniu takich ustaleń w zakresie uporczywości naruszeń można przejść do oceny, czy pozostają one w związku z brakiem możliwości dalszej realizacji programu. Nie można bowiem pomijać, że przepisy ustawy o zatrudnieniu socjalnym stosuje się w szczególności do: 1) bezdomnych realizujących indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 2) uzależnionych od alkoholu, 3) uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających, 4) chorych psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, 5) długotrwale bezrobotnych w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 6) zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 7) uchodźców realizujących indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 8) osób niepełnosprawnych, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,

którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym (art. 1 ust. 2 ustawy).

Powyższe wskazuje, że miara oceny ich zachowań z powodu wykluczenia społecznego i ograniczenia uczestnictwa w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym, musi uwzględniać ich predyspozycje do zachowań stojących niekiedy w sprzeczności z przyjętymi normami społecznymi.

Ocenie naruszeń programu pod kątem konieczności jego zakończenia musi podlegać zatem nie wyłącznie ich uporczywość, ale i waga uzasadniająca przyjęcie, że ich powtarzalność czy długotrwałość nagannych zachowań sprzecznych z ustaleniami programu (Indywidualnego Programu Zatrudnienia Socjalnego opracowanego w zgodzie z regulaminem uczestnictwa w CIS) prowadzić będzie do braku możliwości dalszej realizacji programu. Bez wątpienia bowiem innej ocenie podlegać będzie naruszenie przepisów porządkowych Regulaminu uczestnictwa w Centrum Integracji Społecznej, np. w zakresie zakłócania porządku i spokoju w miejscu i w czasie zajęć, a innej ocenie naruszenie w zakresie nakazu pozostawania w trzeźwości, pod kątem możliwości dalszej realizacji programu. Skoro bowiem ustawowym celem Centrum jest reintegracja zawodowa i społeczna, to zaprzestanie realizacji programu Indywidualnego Zatrudnienia Socjalnego, mającego prowadzić do realizacji tego celu nie może następować w wyniku pochopnej kwalifikacji i oceny zaistnienia przesłanek, na co zwrócił uwagę Sąd I instancji m.in. wytykając organowi uchybienia w postępowaniu zmierzającym do wydania decyzji.

Skoro zatem Sąd I instancji nie znalazł podstaw do uznania, że naruszenia programu nie uniemożliwiają jego dalszej realizacji, a wynika to z treści rozważań zawartych w uzasadnieniu wyroku, nie sposób uznać, że dokonał wykładni przepisu art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, bez uwzględnienia oceny możliwości dalszej realizacji programu. Przeciwnie, prawidłowa wykładnia przepisu doprowadziła Sąd do słusznego przekonania o jego nieuprawnionym zastosowaniu przez organ. Ze wskazanych powyżej względów zarzut skargi kasacyjnej dotyczący pominięcia w procesie wykładni art. 13 ust. 4 pkt 1 części doprecyzowującej pojęcie uporczywości, jako uniemożliwiającej dalszą realizację planu nie mógł być skuteczny w niniejszej sprawie.

W konsekwencji nie można było Sądowi I instancji czynić skutecznie zarzutu pominięcia w toku wykładni powołanego wyżej przepisu wymienionych w skardze kasacyjnej ustalonych i udowodnionych okoliczności faktycznych. Zarzut ten, w rzeczywistości dotyczący błędnego zastosowania przepisów prawa materialnego, nie mógł być skuteczny. Prawidłowa wykładnia przepisu art. 13 ust. 4 pkt 1 ustawy o zatrudnieniu socjalnym prowadziła do prawidłowej subsumcji stanu faktycznego sprawy. Sąd I instancji uznał, że zachowanie, aby mogło być uznane za uporczywe i uniemożliwiające realizację indywidualnego programu zatrudnienia socjalnego musiałoby być na tyle intensywne, częste, aby nie było żadnej wątpliwości, że cel programu nie może zostać osiągnięty. Przy tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku wyraźnie wskazał, że podstawę uchylenia decyzji stanowiło także naruszenie przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit c p.p.s.a., zauważając uchybienia organu w zakresie zastosowania art. 107 § 3 k.p.a.

Z powyższych przyczyn Naczelny Sąd Administracyjny skargę kasacyjną oddalił w oparciu o art. 184 p.p.s.a.