Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 15 listopada 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Barbara Rymaszewska, Sędziowie Sędzia WSA Arkadiusz Blewązka (spr.), Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski, Protokolant Pomocnik sekretarza Izabela Bielińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 listopada 2016 roku sprawy ze skargi A. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie przyznania zasiłku celowego oddala skargę. LS

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy decyzję Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. wydaną z upoważnienia Wójta Gminy W. z dnia [...] nr [...] w sprawie przyznania zasiłku celowego na zakup żywności.

Jak wynika z akt sprawy, w dniu [...] A. B. złożyła wniosek o udzielenie pomocy w formie zasiłku celowego na zakup żywności dla swojej czteroosobowej rodziny. Uzasadniając wniosek wskazała, że rodzina utrzymuje się z rent oraz zasiłków przyznanych z GOPS. Sytuacja rodziny jest trudna, ponieważ są ponoszone koszty leczenia oraz opłaty i wydatki. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że wraz z mężem nie pracują ze względu na stan zdrowia.

Decyzją z dnia [...] nr [...] Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. działający z upoważnienia Wójta Gminy W. przyznał wnioskodawczyni na zgłoszoną potrzebę zasiłek celowy na zakup żywności w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w kwocie 120,00 zł. Na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego organ ustalił, że dochód rodziny wynosi 2.003,47 zł, dochód na osobę w rodzinie wynosi 500,87 zł, co uprawnia do przyznania pomocy w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w ramach uchwały Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013r. nr 221 w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania na lata 2014-2020" (M.P. z 2013r. poz. 1024) oraz uchwały Rady Gminy W. z dnia [...] nr [...] w sprawie podwyższenia kryterium dochodowego uprawniającego do przyznania nieodpłatnie pomocy w zakresie dożywiania w formie świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" na lata 2014-2020 (Dz. Urz. Woj. Łódzkiego z 2014r. poz. 747).

W odwołaniu od powyższej decyzji z dnia [...] A. B. zakwestionowała wysokość przyznanej pomocy w formie zasiłku celowego na żywność. Zaskarżonej decyzji zarzuciła bezprawne obniżenie kwoty ww. świadczenia przyznanego w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" z przysługującej kwoty 240 zł do kwoty 120 zł. W związku z tym wniosła o przyznane dla rodziny nieprzyznanego zasiłku w kwocie 120 zł, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia, a w razie uchylenia decyzji o wyłączenie od rozpoznawania sprawy kierownik GOPS w W. H. F. oraz pracowników socjalnych M. K. i M. W. ze względu na istniejący konflikt. Ww. pracownikom socjalnym odwołująca zarzuciła pomówienia dotyczące stanu jej zdrowia oraz zdrowia jej męża oraz syna A., jak też nieodpowiednie zachowanie i z tego względu wniosła o odsunięcie tychże pracowników od rodziny i przedmiotowej sprawy.

Wspominaną na wstępie decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P., po rozpatrzeniu odwołania A. B., utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W motywach rozstrzygnięcia organ wskazał, że zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 12 marca 2004r.o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016r. poz. 930 ze zm.), dalej powoływanej jako "ustawa", prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 514 zł, (§ 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2015r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej - Dz. U. z 2015r. poz. 1058), rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

Zdaniem Kolegium skarżąca spełnia kryterium dochodowe oraz inne warunki do objęcia pomocą społeczną odnośnie zasiłku celowego. Organ wyjaśnił, że z akt sprawy, w tym aktualizacji wywiadu środowiskowego przeprowadzonego dnia 22 czerwca 2016r. wynika, że skarżąca mieszka z małżonkiem P. B. i dwójką dzieci w wieku 9 i 3 lat w domu jednorodzinnym, w którym zajmują pokój z kuchnią. Odrębne gospodarstwo domowe prowadzi teściowa H. W.. Wnioskodawczyni i jej mąż nie pracują zawodowo ani dorywczo ze względu na stan zdrowia. A. B. i P. B. posiadają orzeczenia o niepełnosprawności i średnio co 3 - 4 miesiące mają wizyty u lekarza specjalisty. Córka A. jest pod opieką lekarza neurologa i psychiatry dziecięcego, ponadto posiada orzeczenie o niepełnosprawności. W maju 2016r. przyznany został rodzinie zasiłek celowy na zakup żywności w kwocie 240 zł. Na dochód rodziny z maja 2016r., tj. z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, w łącznej kwocie 2.003,47 zł składa się renta socjalna wnioskodawczyni, renta męża, zasiłki pielęgnacyjne, zasiłki rodzinne na dzieci oraz dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji. Ponadto organ wskazał, że dniu 20 czerwca 2016r. rodzina otrzymała świadczenie wychowawcze z wyrównaniem od kwietnia 2016r. na dwoje dzieci w łącznej kwocie 3.000,00 zł, która to kwota wedle wyjaśnień wnioskodawczyni na dzień sporządzania aktualizacji wywiadu nie została wydatkowana.

Kolegium stwierdziło następnie, że przyznanie skarżącej świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup żywności w wysokości 120,00 zł na czerwiec 2016r. nie narusza granic uznania administracyjnego. Organ zaznaczył, że wykładnia przepisów art. 39 ust. 1 i 2 ustawy nie może w żadnym razie prowadzić do wniosku o dopuszczalności uczynienia z pomocy społecznej stałego źródła utrzymania, gdyż interpretacja taka byłaby niedopuszczalna jako sprzeczna z intencją ustawodawcy, a zwłaszcza z ustanowioną w art. 2 ust. 1 ustawy zasadą pomocniczości.

Organ odwoławczy przypomniał w dalszej kolejności, że w okresie na jaki wnioskowana pomoc została przyznana (czerwiec 2016r.) A. B. otrzymała również świadczenie wychowawcze na dwoje dzieci z wyrównaniem od kwietnia 2016r. w łącznej kwocie 3.000,00 zł, z której mogła zaspokoić niezbędne potrzeby bytowe dzieci, w tym żywność. Podkreślił, że nie znajduje potwierdzenia zarzut wnioskodawczyni, iż "inne osoby" otrzymały pomoc społeczną na ten cel w kwocie wyższej, tj. po 60,00 zł na osobę, bowiem w tej samej kwocie organ przyznał pomoc dla dorosłych członków rodziny, tj. A. B. i P. B.. Kolegium podniosło ponadto, że od 2007r. skarżąca korzysta regularnie z pomocy finansowej organu. Rodzina dysponuje również własnym dochodem, który w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku wyniósł 500,87 zł na osobę, z którego to powinna w miarę możliwości samodzielnie zaspokoić niezbędne potrzeby.

W ocenie Kolegium nie można żądać od organów pomocy społecznej zaspokajania potrzeb osób potrzebujących w sposób ciągły i we wszelkich sferach. Organ - oceniając sytuację materialną danej osoby/rodziny - może wybrać sposób i formę pomocy najbardziej adekwatną, zważając na ograniczone możliwości pomocy społecznej jako instytucji. W przekonaniu Kolegium zgłoszoną potrzebę na zakup żywności dla dwójki dzieci odwołująca mogła pokryć ze środków, jakimi rodzina dysponuje, a przyznanie skarżącej świadczenia pieniężnego na zakup żywności w ww. wysokości nie pozostaje w sprzeczności z prawem.

W końcowej części decyzji organ nadmienił, że kwestia konfliktu pomiędzy rodziną skarżącej, a wskazanymi pracownikami GOPS w W., wobec niesformułowania w toku postępowania przed organem I instancji wniosku o wyłączenie pracownika (lub pracowników), nie ma wpływu na ocenę prawną zaskarżonej decyzji. Ponadto Kolegium dodało, że nie jest uprawnione do rozpatrywania skarg na działalność ośrodka pomocy społecznej i jego pracowników.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi na wyżej wskazaną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia [...] nr [...] wniosła A. B., zarzucając rażące naruszenie prawa oraz wadliwą, dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego co miało wpływ na treść zaskarżonej decyzji. Skarżąca podniosła, że wbrew obowiązującym przepisom prawa decyzja organu I instancji nie zawierała powodu, dlaczego został obniżony zasiłek celowy na zakup żywności w ramach wieloletniego programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", podczas gdy decyzja ta powinna zawierać należyte uzasadnienie i powody dlaczego podjęto określone rozstrzygnięcie tak by się można było odwołać i w odwołaniu podnieść swoje argumenty. W ocenie autorki skargi dopiero po wniesieniu odwołania organ I instancji w odpowiedzi na odwołanie zaczął podawać przyczyny wydania takiej, a nie innej decyzji, w tym podał, że w/w zasiłek na zakup żywności został przyznany dla dorosłych członków rodziny, a dla dzieci go nie przyznano z powodu świadczenia wychowawczego. Tymczasem - zdaniem skarżącej - świadczenie wychowawcze do dochodu się nie wlicza i w żaden sposób nie powinno być brane pod uwagę, a w szczególności z powodu tego świadczenia dzieci i rodziny nie powinny być pozbawiane zasiłków celowych, co wprost wynika z twierdzeń rządowych i innych instytucji, a w tym Ministerstwa Rodziny oraz [...] Urzędu Wojewódzkiego w Ł., który w dniu 13 lipca 2016r. rozesłał do Gmin pisma ponaglające do postępowania zgodnego z prawem, co także potwierdza załączony e-mail z dnia 27 lipca 2016r.. Skarżąca nadmieniła, że inne samorządowe kolegia odwoławcze orzekają inaczej, bowiem dzieciom nie są odbierane należne im świadczenie tylko dlatego, że mają świadczenia wychowawcze.

Następnie w skardze zaznaczono, że dopóki nie było świadczenia wychowawczego to nie powoływano się na znaczną liczbę korzystających z zasiłków i niewielką ilość środków finansowych i nie zabierano należnych dzieciom zasiłków. Stwierdzenia w tym zakresie w niniejszej sprawie znalazły się dopiero w odpowiedzi na odwołanie, która to odpowiedź nie jest decyzją, a organ II instancji odpowiedź tę bezprawnie uznaje za decyzję. Organy pomocowe powinny wskazywać, jaki mają przeznaczony fundusz na zasiłki celowe na zakup żywności oraz jaka liczba osób korzysta z tego rodzaju świadczeń i ile wynosi zasiłek na osobę, czego zabrakło w niniejszej sprawie.

Ponadto skarżąca podniosła, że Gmina marnotrawi budżet w ten sposób, że nie zaspokaja pilnych potrzeb Gminy i jej obywateli, tylko pieniądze inwestuje w niewymagające pilnej potrzeby przedsięwzięcia, w tym w domy ludowe. Zdaniem skarżącej liczba osób ubiegających się o zasiłki wcale się nie zwiększa i masowo odmawia się przyznania dzieciom należnych im zasiłków, które są zastępowane świadczeniami wychowawczymi.

Skarżąca wyjaśniła, że zasiłek celowy został przyznany dorosłym członkom rodziny, a dzieciom nie, ponieważ mają świadczenie wychowawcze, które to świadczenie ma przyznane na dwójkę dzieci, z których jedno jest niepełnosprawne. Podkreśliła, że świadczenie wychowawcze nie jest wliczane do dochodów, jak również nie można się powoływać na to świadczenie, co miało wpływ na treść zaskarżonej decyzji. A. B. zaznaczyła, że na stronach Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od samego początku tj. od wdrażania programu "Rodzina 500 Plus" jest wyraźnie wskazane, że świadczenie wychowawcze w żaden sposób nie może powodować utraty należnego zasiłku z pomocy społecznej, jak również w tym zakresie urzędnicy OPS-ów przechodzili szkolenia. Ponadto [...] Urząd Wojewódzki w Ł. do OPS-ów na terenie Województwa rozesłał specjalne informacje mające na celu uświadomienie urzędnikom, że odbieranie zasiłków z powodu świadczenia wychowawczego jest niezgodne z prawem i stanowi bezwzględne przekroczenie uprawnień na szkodę interesu prywatnego.

Autorka skargi zaznaczyła dalej, że otrzymała z [...] Urzędu Wojewódzkiego e-mail na temat świadczeń wychowawczych i jako dowód na powyżej wskazane okoliczności załączyła wydruk otrzymanego e-maila. Ponadto, nadmieniła, że kolejną decyzją z dnia [...]., bezprawnie zmniejszono należny jej rodzinie zasiłek na zakup żywności w ramach programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", co jest typowym przekroczeniem uprawnień na szkodę interesu prywatnego.

Następnie skarżąca zaznaczyła, że nawet doliczając do dochodów jej rodziny świadczenie wychowawcze z programu "Rodzina 500 Plus" na dwójkę dzieci to i tak dochód jej rodziny nie przekroczyłby kryterium dochodowego uprawniającego do zasiłku celowego i okresowego.

Ponadto dla A. B. niezrozumiałym i niewyjaśnionym jest twierdzenie organów, że nie wykorzystuje własnych uprawnień oraz możliwości w celu poprawienia sytuacji bytowej, podczas kiedy z załączonych orzeczeń komisji lekarskich organy mają wiedzę, że wraz z małżonkiem jest całkowicie niezdolna do pracy.

Skarżąca dodała, że w sprawie były składane wnioski o wyłączenie pracowników socjalnych w osobach M. K. oraz M. W. i mimo nierozpoznania tychże wniosków przyjechały one na wywiad środowiskowy, a przez organ I instancji została wydana identyczna jak w [...] decyzja naruszająca prawo z dnia [...] która została również zaskarżona. Ponadto wpływ na postępowanie oraz wydanie decyzji może mieć istniejący od czerwca 2014r. konflikt pomiędzy jej rodziną, a GOPS w W..

Z powyższych względów skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej oraz wstrzymanie wykonalności zaskarżonej decyzji i decyzji ją poprzedzającej do czasu uprawomocnienia się orzeczenia.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. wniosło jej oddalenie, podtrzymując argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutu skargi, że organy bezprawnie zwracają uwagę na pobieranie przez rodzinę świadczenia wychowawczego na dzieci organ podniósł, że o ile dochód z tego tytułu nie podlega wliczeniu do dochodu rodziny, to okoliczności tej, wbrew odmiennej ocenie skarżącej, nie sposób pominąć, gdyż ma wpływ na sytuację rodziny i możliwość samodzielnego zaspokojenia potrzeby.

W zakresie okoliczności podniesionej przez skarżącą, że organy pomocowe powinny wskazywać, jaki mają przeznaczony fundusz na zasiłki celowe na zakup żywności oraz jaka liczba osób korzysta z tego rodzaju świadczeń i ile wynosi zasiłek na osobę, organ wskazał, że ograniczone możliwości finansowe budżetu państwa, a w ślad za tym ośrodków pomocy społecznej, są faktem powszechnie wiadomym, zaś wykazanie możliwości pomocy społecznej może zostać uzasadnione poprzez odwołanie się do okoliczności znanych organowi z urzędu i do okoliczności znanych powszechnie.

Jeżeli chodzi o podnoszone w skardze okoliczności dotyczące "marnotrawienia budżetu" Gminy W. przez inwestowanie pieniędzy w domy ludowe i konflikt pomiędzy rodziną skarżącej, a pracownikami GOPS w W., Kolegium wyjaśniło, iż kwestia ta wykracza poza zakres zaskarżonej decyzji.

Odnosząc się do odpowiedzi na skargę skarżąca w piśmie z dnia 11 października 2016r. oświadczyła, że w całości podtrzymuje wniesioną skargę oraz wszystkie podniesione w niej zarzuty oraz dodała, że Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. pominęło fakt bezprawnego odebrania jej dzieciom zasiłku celowego na zakup żywności w ramach wieloletniego programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania", jak również nie wyjaśniło wybiórczego traktowania członków jej rodziny - w jednej i tej samej rodzinie mający swoje dochody dorośli członkowie rodziny w/w zasiłek otrzymują, a dzieci nie bo mają świadczenie wychowawcze 500 plus. Ponadto skarżąca wniosła o:

- przyjęcie jako dowodów w sprawie dwóch artykułów prasowych z dnia 23 września 2016r. oraz z dnia 30 września 2016r. na okoliczność, że w innych gminach dzieciom nie są odbierane zasiłki na zakup żywności z powodu świadczenia wychowawczego 500 plus oraz że Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w W. nie podaje prawdy, że liczba osób ubiegających się o pomoc spada, pisząc w pismach, iż liczba osób ubiegających się o pomoc jest znaczna albo pisząc w innych decyzjach oraz pismach że liczba osób ubiegających się o pomoc ciągle wzrasta, co powoduje konieczność bardzo racjonalnego gospodarowania środkami finansowymi, podczas kiedy w rzeczywistości osób ubiegających się o pomoc ubywa i znacznie obniżyły się wypłacane w skali miesiąca kwoty pieniężne oraz średnia wysokość zasiłku celowego;

- przyjęcie jako dowodu w sprawie wydruku korespondencji z Wicewojewodą [...] na okoliczność, że w tym regionie dzieciom nie są odbierane w/w zasiłki z powodu świadczenia wychowawczego;

przyjęcie jako dowodu w sprawie orzeczenia o niepełnosprawności jej córki A. na okoliczność, że córka jest w dalszym ciągu niepełnosprawna w związku z czym wymaga ona stałego leczenia specjalistycznego oraz farmakologicznego, co jest bardzo kosztowne;

przyjęcie jako dowodu w sprawie zachowanych czterech decyzji administracyjnych sprzed przyznania świadczenia wychowawczego 500 plus na okoliczność, że będąca przedmiotem sprawy decyzja GOPS przyznająca zasiłek dla jej czteroosobowej rodziny w kwocie 120 złotych zawiera tożsame uzasadnienie co poprzednie decyzje przyznające kwoty w/w zasiłku czteroosobowej po 240 złotych i z decyzji GOPS będącej przedmiotem niniejszej sprawy nie można było się dowiedzieć, czy w/w zasiłek celowy został obniżony czy też komuś odebrany.

Pismem z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz przekazało kserokopię pisma Kierownika Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. z dnia 25 października 2016r. zawierającego informację w zakresie sytuacji finansowej Ośrodka Pomocy Społecznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2014r. poz. 1647) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016r. poz. 718 ze zm.), dalej powoływanej jako "P.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd administracyjny bada, czy zaskarżony akt administracyjny jest zgodny z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego, określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami proceduralnymi, normującymi podstawowe zasady postępowania przed organami administracji publicznej.

Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji przyznającą zasiłek celowy na zakup posiłku żywności w ramach programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" w kwocie 120,00 zł.

Na wstępie wyjaśnić należy, że zasiłek celowy, zgodnie z treścią art. 39 ust. 1 i 2 ustawy, może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej, w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Koniecznym warunkiem przyznania zasiłku celowego jest spełnienie kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy i wystąpienie trudnej sytuacji życiowej, w szczególności z powodów wymienionych w art. 7 ustawy oraz niemożność samodzielnego jej przezwyciężenia. Jednocześnie W uchwale Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013r. nr 221 w sprawie ustanowienia wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" na lata 2014 – 2020 określono, że w ramach wskazanego programu gminy udzielają wsparcia osobom spełniającym warunki otrzymania pomocy wskazane w ustawie o pomocy społecznej. Ze środków przekazywanych gminom z programu udziela się wsparcia w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.

W okolicznościach niniejszej sprawy skarżąca niewątpliwe spełnia warunki niezbędne do przyznania zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności. Przypomnieć należy, że stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 514 zł, zwanej dalej "kryterium dochodowym na osobę w rodzinie" i rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny". Ponadto na mocy uchwały Rady Gminy W. z dnia [...] nr [...] podwyższono do 150 % kryterium dochodowe uprawniające do przyznania nieodpłatnie pomocy w zakresie dożywiania w formie świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności dla osób objętych wieloletnim programem wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" na lata 2014-2020. Wskazać należy, że rodzina skarżącej składa się z czterech osób. Na jej dochód z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku składa się renta socjalna skarżącej, renta małżonka, zasiłki pielęgnacyjne, zasiłki rodzinne na dzieci oraz dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu kształcenia i rehabilitacji. Łączna kwota dochodu rodziny wynosi 2.003,47 zł, co w przeliczeniu na osobę w rodzinie daje kwotę 500,87 zł, a zatem nie przekracza kwoty kryterium dochodowego uprawniającego do otrzymania wnioskowanej pomocy.

Jednocześnie należy zauważyć, że skarżąca, jak również jej małżonek, z którym pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, są osobami bezrobotnymi i niepełnosprawnymi. Ponadto utrzymują dwójkę dzieci w wieku 9 i 3 lat, z których jedno posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Powyższe oznacza, że niewątpliwe skarżąca znajduje się w trudnej sytuacji życiowej, co stanowi warunek konieczny objęcia pomocą społeczną.

W ocenie Sądu przyznanie skarżącej zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" na lata 2014-2020 w wysokości 120,00 zł na czerwiec 2016r. nie stanowi przekroczenia granic uznania administracyjnego. Przyznanie zasiłku celowego zależy od uznania administracyjnego organu, który analizuje możliwość przyznania świadczenia w kontekście ogólnej hierarchii zgłaszanych potrzeb oraz wysokości dysponowanej kwoty środków finansowych przeznaczonych na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej. W ramach uznania administracyjnego organ decyduje nie tylko o wysokości świadczenia, lecz także o tym, czy świadczenie w ogóle powinno zostać przyznane. W konkretnym stanie faktycznym organ jest obowiązany wyważyć interes społeczny i indywidualny interes potencjalnego beneficjenta świadczenia. Poza własnymi możliwościami finansowymi oraz potrzebami zgłaszanymi przez inne osoby czy rodziny organ winien uwzględnić sytuację ubiegającego się o przyznanie świadczenia, jego zaangażowanie w zakresie współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej oraz zakres udzielonej mu ze środków publicznych pomocy. W okolicznościach niniejszej sprawy należy zauważyć, że organy pomocy społecznej systematycznie od 2007r. wspierają rodzinę skarżącej w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych, przyznając pomoc rzeczową, zasiłki specjalne celowe, zasiłki celowe na zakup posiłku lub żywności, leków czy opału. Z akt sprawy wynika, że w 2007 roku przyznana została pomoc w wysokości 1440 zł, w 2008 roku - 1920 zł, w 2009 roku - 2160 zł, w 2010 roku - 1850 zł w 2011 roku - 1997,08 zł, w 2012 roku -1264,38 zł, w 2013 roku - 4493,56 zł, w 2014 roku - 4189,44 zł, w 2015 roku - 581,40 zł. Jednocześnie nie może pominąć faktu, że wnioskodawczyni nie wykazuje chęci współdziałania w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej, bowiem zainteresowana jest wyłącznie pomocą finansową, odrzucając inne formy pomocy, w tym wsparcie asystenta rodziny. Powyższy fakt już w sam w sobie mógłby stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia zgodnie z art. 11 ustawy. Podejmując decyzję organ słusznie wziął również pod uwagę okoliczność, że rodzina skarżącej dysponuje własnym dochodem, co oznacza że nie jest pozbawiona niezbędnych środków utrzymania. Podkreślenia wymaga również fakt, że pomocy społecznej w formie zasiłku celowego nie można traktować jako stałego źródła dochodów, czego zadaje się nie zauważać skarżąca. Zasiłek celowy nie może bowiem stanowić podstawowego źródła utrzymania i służyć zaspokojeniu każdej potrzeby życiowej. Zgodnie z intencją ustawodawcy, celem pomocy społecznej jest jedynie udzielenie wsparcia, a nie zastąpienie indywidualnych wysiłków w dążeniu do poprawy swej sytuacji bytowej. W tym miejscu godzi się przypomnieć, że stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art. 3 ust. 1 ustawy). Zadaniem pomocy społecznej jest podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem (art. 3 ust. 2 ustawy). Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny być uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej (art. 3 ust. 4 ustawy). Spełnienie kryteriów przez osobę ubiegającą się o zasiłek celowy nie oznacza, że istnieje po jej stronie roszczenie o przyznanie tego świadczenia w wysokości, którą sama określi. Przeciwnie – zainteresowany musi liczyć się z tym, że organ odmówi przyznania mu tego świadczenia lub jego wysokość będzie inna niż ta, którą określił w złożonym wniosku (vide wyroki WSA: w Olsztynie z dnia 18 lutego 2014r. w sprawie II SA/Ol 999/13, w Warszawie z dnia 6 marca 2014r. w sprawie I SA/Wa 1984/13, w Krakowie z dnia 25 lutego 2014r. w sprawie III SA/Kr 1067/13, https://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Kontrolując zaskarżoną decyzję należy ponadto zwrócić uwagę, że organy przyznające świadczenia z zakresu pomocy społecznej realizują zadania w oparciu o środki finansowe, których wielkość jest ściśle określona. Okolicznością powszechnie znaną są ograniczone możliwości finansowe organów pomocy społecznej na realizację potrzeb osób uprawnionych. Niewątpliwe w ramach pomocy społecznej nie jest możliwe zaspokojenie wszystkich, nawet uzasadnionych, potrzeb osób uprawnionych do świadczeń. W sytuacji stale przybywającej liczby osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej organy administracji muszą racjonalnie gospodarować posiadanymi środkami. Wbrew twierdzeniom skarżącej organ nie jest jednak zobligowany do przeprowadzania w treści decyzji przyznającej zasiłek szczegółowej analizy finansowej ośrodka pomocy społecznej. Taki obowiązek nie wynika wprost z norm art. 3 ust. 4, art. 39 ustawy czy też art. 107 § 3 K.p.a. Wykazanie możliwości pomocy społecznej może odwoływać się do okoliczności znanych organowi z urzędu i do okoliczności znanych powszechnie (vide wyroki: NSA z dnia 25 maja 2015r. sygn.. akt I OSK 698/16, LEX nr 2082639 i z dnia 20 listopada 2011r. sygn. akt I OSK 917/11, LEX nr 1131518; WSA w Łodzi z dnia 5 lutego 2014 r. sygn. akt II SA/Łd 1247/13, LEX nr 1429764). Niemniej jednak w niniejszej sprawie w treści pisma z dnia 25 października 2016r. Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. wskazał kwoty środków pieniężnych przeznaczonych w 2015 i 2016 roku na realizację świadczeń w postaci zasiłków celowych, zasiłków celowych przyznawanych na podstawie programu "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" oraz dożywiania w formie posiłku w szkole.

W zakresie zarzutu skarżącej, iż organ wydając decyzję w przedmiocie zasiłku celowego niesłusznie zwrócił uwagę na fakt pobierania przez rodzinę świadczeń wychowawczych na podstawie ustawy z dnia 11 lutego 2016r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz. U. z 2016r. poz.195) wyjaśnić należy, że organ prawidłowo nie doliczył tychże świadczeń do dochodu rodziny. W myśl art. 8 ust. 4 ustawy do dochodu, od którego uzależnione jest prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, nie wlicza się świadczenia wychowawczego, o którym mowa w wyżej wskazanej ustawie oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2016r. poz. 575). Jednakże podkreślić należy, że organ podejmując decyzję w ramach uznania administracyjnego zobowiązany był rozważyć wnikliwie sytuację rodzinną, majątkową i życiową wnioskodawczyni. Oceniając sytuację materialną strony słusznie zauważył, że dzieci skarżącej otrzymują świadczenie wychowawcze w łącznej kwocie 1000 zł miesięcznie. Choć, jak już wyżej wskazano, świadczenia z tego tytułu nie podlegają zaliczeniu do dochodu rodziny, to niewątpliwe nie można pominąć faktu, iż mają znaczący wpływ na poprawę sytuacji materialnej rodziny i możliwość zaspokojenia jej potrzeb. Organ rozstrzygając w przedmiocie zasiłku celowego winien mieć na uwadze, ze pomoc społeczna ma charakter pomocniczy co oznacza, że państwo jest obowiązane udzielać pomocy wówczas, gdy zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych przekracza możliwości jednostki. Przedmiotowa pomoc winna mieć charakter przejściowy, prowadząc do wykształcenia odpowiednich postaw u osób z niej korzystających prowadzących do wykorzystywania własnych uprawnień, zasobów i możliwości w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej.

W tej sytuacji stwierdzić trzeba, że organ uwzględniając własne ograniczone możliwości finansowe i konieczność rozdysponowania środków pomiędzy jak największą ilość osób i rodzin potrzebujących, często nieuzyskujących żadnych dochodów nie przekroczył granic uznania administracyjnego przyznając zasiłek celowy na zakup żywności w wysokości 120 zł. Pomimo, iż kwota zasiłku nie satysfakcjonuje skarżącej i jest niższa od kwot zasiłków celowych na zakup posiłku lub żywności przyznawanych w poprzednich miesiącach - to zdaniem Sądu - mieści się w granicach uznania administracyjnego organu. Stwierdzić trzeba, że w niniejszej sprawie zgodnie z art. 7, art. 77 i art. 80 K.p.a. podjęto wszelkie kroki niezbędne do wyjaśnienia stanu faktycznego, w sposób wyczerpujący zebrano i rozpatrzono zgromadzony materiał dowodowy i wydano prawidłowe rozstrzygnięcie zawierające uzasadnienie odpowiadające wymogom art. 107 § 3 K.p.a., uwzgledniające zarówno interes społeczny, jak i indywidualny interes wnioskodawczyni. Skarżąca nie może bowiem oczekiwać, że pomoc społeczna będzie finansować wszystkie jej potrzeby, a świadczenia będą przyznawane w wysokości przez nią żądanej.

Na koniec nadmienić również trzeba, że pozostałe kwestie podniesione w skardze dotyczące inwestowania środków pieniężnych Gminy W. czy konfliktu między pracownikami Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w W. a rodziną skarżącej pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy. Dodać trzeba, że wniosek o wyłączenie złożony przez skarżącą w ramach niniejszego postępowania znalazł się dopiero w odwołaniu od decyzji organu I instancji, zatem uprawnione było stanowisko organu odwoławczego, iż wniosek ten był spóźniony.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 151 P.p.s.a orzekł jak w sentencji wyroku.

B.A.