Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Kołtun-Kulik (spr.) Sędziowie: WSA Elżbieta Sobielarska WSA Dorota Apostolidis Protokolant referent Monika Bodzan po rozpoznaniu M.L. na bezczynność Prezydenta W. w przedmiocie przyznania prawa użytkowania wieczystego 1. zobowiązuje Prezydenta W. do wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie wniosku z dnia [...] października 1948 r. M.S. i O.S. o przyznanie prawa własności czasowej do nieruchomości położonej w W. przy ulicy [...] (dawna ulica [...]) w terminie dwóch miesięcy od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. wymierza Prezydentowi W. grzywnę w wysokości 5000 (pięć tysięcy) złotych płatną w terminie jednego miesiąca od daty uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3. zasądza od Prezydenta W. na rzecz M.L. kwotę 357 zł (trzysta pięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skarżąca M.L. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Prezydenta W. w przedmiocie rozpoznania wniosku o przyznanie prawa własności czasowej (dziś prawa użytkowania wieczystego) do gruntu nieruchomości [...], położonego przy ul. [...] (obecnie ul. [...]), ozn. nr hip. [...]. W skład dawnej nieruchomości [...] hip. [...] wchodzą obecnie działki ewidencyjne nr [...] i część działki nr [...] z obrębu [...].

Z akt sprawy wynika, że wnioskiem z dnia 15 października 1948 r. M.S. i O.S. wystąpili o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu położonego w W. przy ul. [...] (obecnie [...]) hip. [...].

Z dniem 21 listopada 1945 roku tj. z dniem wejścia w życie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. nr 50, poz. 279), nieruchomości [...], w tym grunt przedmiotowej nieruchomości, na podstawie art. 1 cyt. Dekretu, przeszły na własność gminy W., a w 1950 roku, z chwilą likwidacji gmin, na własność Skarbu Państwa. Następnie przedmiotowy grunt stał się z dniem 27 maja 1990 r. z mocy prawa własnością Związku Dzielnic Gmin W., co potwierdził Wojewoda [...] decyzjami: nr [...] z dnia [...] marca 1991 r. i nr [...] z dnia [...] listopada 1992 r. W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju Miasta Stołecznego Warszawy (Dz.U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.) przedmiotowy grunt stanowi własność Miasta [...] W.

Orzeczeniem administracyjnym z dnia [...] czerwca 1951 r. Prezydium Rady Narodowej w W. odmówiło dotychczasowym właścicielom – M. i O. S. oraz W.S., prawa własności czasowej do nieruchomości nr hip. [...] i stwierdziło, że wszystkie budynki znajdujące się na tym gruncie przeszły na własność Skarbu Państwa.

Decyzją z dnia [...] lutego 1999 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. stwierdziło nieważność orzeczenia administracyjnego PRN w W. z dnia [...] czerwca 1951 r.

W związku z bezczynnością Prezydenta W. po w/w decyzji Kolegium M.L. wniosła do Samorządowego Kolegium Odwoławcze w W. zażalenie. Organ, postanowieniem z dnia [...] marca 2005 r., nr [...] wyznaczył Prezydentowi W. dwumiesięczny termin na załatwienie sprawy dotyczącej wniosku dekretowego z 1948 r.

Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny, w wyniku skargi J.S. i M.L. na dalszą bezczynność Prezydenta W., wyrokiem z dnia 22 września 2005 r., sygn. akt I SAB/Wa 125/05 zobowiązał organ do wydania w terminie jednego miesiąca orzeczenia w przedmiocie przyznania prawa użytkowania wieczystego do nieruchomości przy ul. [...].

[...] przed rozprawą sądowoadministracyjną, tj. w dniu [...] września 2005 r. Prezydent W. decyzją nr [...] odmówił H.L. ustanowienia na jej rzecz prawa użytkowania wieczystego do gruntu o pow. [...] m², opisanego jako działka nr ewid. [...], położona w W. przy ul. [...], z obr. [...].

Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] sierpnia 2006 r., nr [...], na skutek odwołania M.L., uchyliło rozstrzygnięcie z dnia [...] września 2005 r. i przekazało sprawę do ponownego rozpoznania organowi I instancji.

W wyniku bezczynności Prezydenta W. w związku z w/w decyzją Kolegium, M.L. ponownie wniosła do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W., w trybie art. 37 § 1 Kpa, zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie. Organ postanowieniem z dnia [...] marca 2008 r., nr [...] wyznaczył Prezydentowi W. termin załatwienia wniosku z 1948 r. do dnia 4 czerwca 2008 r.

W związku z powyższym Prezydent W. postanowieniem z dnia [...] lipca 2008 r., nr [...], na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 Kpa, zawiesił z urzędu postępowanie wszczęte wnioskiem M.S. i O.S. z dnia 15 października 1948 r. o przyznanie prawa własności czasowej do gruntu położonego w W. przy ul. [...] (obecnie [...]) hip. [...], do czasu zakończenia toczących się przed Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji postępowań nieważnościowych.

Decyzją z dnia [...] września 2008 r., nr [...] Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, w postępowaniu wszczętym na wniosek M.L., stwierdził nieważność decyzji Wojewody [...] z dnia [...] listopada 1992 r., nr [...] w części stwierdzającej nabycie przez Dzielnicę Gminę W. [...] z mocy prawa, nieodpłatnie prawa własności budynku biurowego, zlokalizowanego na nieruchomości położonej w W., przy ul [...], oznaczonej w ewidencji gruntów w jednostce ewidencyjnej [...], obręb ewidencyjny [...], jako działka ewidencyjna nr [...]. Następnie decyzją z dnia [...] grudnia 2008 r., nr [...] utrzymał w mocy własne rozstrzygnięcie z dnia [...] września 2008 r., nr [...].

Mimo wydania przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w/w decyzji, których brak stanowił zagadnienie wstępne będące podstawą zawieszenia przez Prezydenta W. postępowania w sprawie rozpoznania wniosku dekretowego z 1948 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z dnia [...] stycznia 2009 r., nr [...], po rozpoznaniu zażalenia M.L., utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie z dnia [...] lipca 2008 r., nr [...] w sprawie zawieszenia postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 13 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Wa 262/09 uchylił postanowienie SKO z dnia [...] stycznia 2009 r., nr [...] oraz poprzedzające je postanowienie Prezydenta W. z dnia [...] lipca 2008 r.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I OSK 1150/09 odrzucił skargę kasacyjną Prezydenta W. od w/w wyroku.

W związku z dalszą bezczynnością Prezydenta W. w sprawie dekretowej M.L., reprezentowana przez adw. J.S., wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na bezczynność organu, przedkładając kopię postanowienia Kolegium z dnia [...] stycznia 2011 r., nr [...], wyznaczającego Prezydentowi termin dwóch miesięcy na załatwienie przedmiotowego wniosku i wydanie w tym zakresie stosownego rozstrzygnięcia.

Strona podkreśliła, że postępowanie w sprawie rozpoznania wniosku dekretowego toczy się przed Prezydentem W. od marca 1999 r. i pomimo upływu wszelkich terminów określonych przez Kodeks postępowania administracyjnego do dnia wniesienia skargi nie zostało zakończone.

W odpowiedzi na skargę Prezydent wniósł o jej oddalenie i wyjaśnił, że budynek posadowiony na przedmiotowym gruncie stanowi współwłasność M.L. w udziale wynoszącym 19/20 oraz Miasta [...] W. w udziale 1/20. W chwili obecnej organ oczekuje na wydanie przez Wojewodę [...] decyzji potwierdzającej nabycie z mocy prawa własności 1/20 części budynku znajdującego się na działce nr [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest uzasadniona.

Z zasad ogólnych postępowania administracyjnego wynika, że organy administracji publicznej mają obowiązek działać wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy (art. 12 § 1 Kpa). Ponadto z przepisu art. 35 § 1 Kpa wynika obowiązek załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania (art. 35 § 3 Kpa). O każdym przypadku nie załatwienia sprawy w terminie organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy (art. 36 § 1 Kpa). Ten sam obowiązek ciąży na organie również w przypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu (art. 36 § 2 Kpa).

W oparciu o powyższe należy stwierdzić, że organ administracji publicznej zmierza do załatwienia sprawy, jeżeli prowadzi postępowanie w zgodzie ze standardami wskazanymi w powołanych wyżej przepisach. Jeżeli tak nie jest, to występuje przypadek nie załatwienia sprawy w terminie, a więc istnieje stan pozostawania przez organ w bezczynności i to zarówno w przypadku nie załatwienia sprawy w terminie określonym w art. 35 Kpa, jak również w terminie dodatkowym, o którym mowa w art. 36 § 1 Kpa.

Ponadto wskazać należy, że bezczynność organu administracji publicznej występuje nie tylko wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie, ale również wtedy, gdy je podjął, lecz mimo ustawowego obowiązku, nie zakończył go wydaniem decyzji lub innego aktu administracyjnego.

Taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. Prezydent W. rozpoznając wniosek z dnia 15 października 1948 r. przekroczył terminy zakreślone w wyżej wskazanych przepisach, bowiem jak wynika z akt administracyjnych, od dnia złożenia wniosku do dnia wyrokowania, pomimo kilkukrotnego wyznaczania przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., jak również przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie terminów załatwienia sprawy oraz wydania w tym zakresie stosownego rozstrzygnięcia, Prezydent nie zakończył postępowania.

Nie można nie dostrzec, że czas jakim dysponował Prezydent w przedmiotowej sprawie był aż nadto wystarczający, aby móc zgromadzić materiał dowodowy niezbędny do wydania decyzji.

Ponadto Sąd stwierdził, że bez znaczenia dla rozpoznania wniosku dekretowego z 1948 r. pozostaje toczące się przed Wojewodą [...] postępowanie dotyczące potwierdzenia nabycia przez Miasto [...] W. z mocy prawa własności 1/20 części budynku posadowionego na działce ewid. nr [...]. Argumentem przemawiającym za przyjęciem tego stanowiska jest chociażby fakt, że decyzja komunalizacyjna ma charakter deklaratoryjny, czyli nie kształtuje nowego stanu prawnego a jedynie go potwierdza.

Mając na uwadze wszystkie wyżej wskazane okoliczności oraz wprowadzenie, z dniem 17 maja 2011 r. restrykcyjnych przepisów dotyczących bezczynności oraz przewlekłego prowadzenia postępowania przez organy administracji publicznej, co związane jest z wejściem w życie ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (Dz.U nr 34, poz. 173), a konkretnie jej art. 14 pkt 2, Sąd stwierdził, że bezczynność Prezydenta miała miejsce z rażącym naruszeniem podstawowych zasad postępowania, zwłaszcza wynikających z art. 7, art. 8, art. 9, art. 12, jak również art. 35 oraz art. 36 Kpa. W związku z powyższym Sąd, na podstawie art. 149 § 1 p.p.s.a., orzekł jak w punkcie I sentencji.

Jednocześnie, na podstawie § 2 art. 149 p.p.s.a. (dodanego art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. nr 76, poz. 409) Sąd z urzędu orzekł o wymierzeniu Prezydentowi W. grzywny.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.