Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Mirella Łent Sędziowie: Sędzia WSA Halina Adamczewska-Wasilewicz (spr.) Sędzia WSA Urszula Wiśniewska Protokolant Rafał Opioła po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 7 lipca 2010r. sprawy ze skargi J. T. na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania 1. uchyla zaskarżone postanowienie, 2. stwierdza, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane w całości, 3. zasądza od Ministra Finansów na rzecz J. T. kwotę 100 zł ( sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania

We wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego skarżący podał, że zamierza zarejestrować "spółkę cywilną o charakterze handlowym". Umowa spółki zostanie zawarta na czas nieokreślony. Każdy ze wspólników będzie mógł jednoosobowo reprezentować spółkę na zewnątrz. Sprawami rachunkowymi spółki zajmie się podmiot zewnętrzny, czyli biuro rachunkowe, które będzie posiadać umocowanie w postaci prowadzenia spraw ściśle rachunkowych oraz składania comiesięcznych deklaracji związanych z podatkiem dochodowym, podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym (pełnomocnictwo ogólne). Wszystkie czynności, które biuro rachunkowe będzie przeprowadzać w imieniu spółki regulować będzie osobna umowa o świadczenie usług księgowych zawierająca pełnomocnictwo ogólne do reprezentowania spółki. Wspólnicy między sobą ustnie ustalą podział i zakres poszczególnych działań w spółce, w której jeden z nich odpowiedzialny będzie za działalność spółki na terenie kraju, drugi zaś ze względu na jej charakter będzie odpowiedzialny za kontakty poza granicami kraju, co również będzie wiązać się z częstymi wyjazdami celem pozyskania kontrahentów oraz korzystnych dla spółki kontraktów.

W związku z powyższym wnioskujący zadał pytania:

1) czy w przypadku częstych wyjazdów wspólników poza granice kraju, biuro rachunkowe posiadające pełnomocnictwo ogólne do reprezentowania spółki cywilnej w trakcie nieobecności jednego ze wspólników, złoży dokumenty remanentu likwidacyjnego wraz z deklaracjami aktualizującymi tzn. NIP 2, NIP C, PIT X5, podpisując się jako osoba składająca wyżej wymienione dokumenty - deklaracje takie zostaną przyjęte do urzędu skarbowego;

2) jakie konsekwencje prawno-podatkowe będzie nosiło takie działanie biura rachunkowego dla wnioskodawcy jako wspólnika spółki cywilnej;

3) czy w takiej sytuacji wnioskujący będzie mógł dochodzić odszkodowania za błędne działanie urzędu skarbowego;

4) w jaki sposób wnioskujący będzie mógł powrócić do stanu faktycznego zgodnego z prawem;

5) czy będzie możliwa naprawa tak powstałego, a zdaniem wnioskodawcy bezprawnego stanu prawno-podatkowego;

6) czy urząd skarbowy, który przyjąłby przedmiotowe deklaracje, a w szczególności jego pracownik powinien sprawdzić, czy osoba je składająca posiada odpowiednie umocowanie do składania takiego oświadczenia woli;

7) czy powinno zostać to fizycznie udokumentowane poprzez dołączenie do akt takiego pełnomocnictwa (szczególnego);

8) czy w przypadku braku takiego pełnomocnictwa, urzędnik będzie miał prawo przyjąć deklaracje i podjąć na ich podstawie decyzje;

9) czy urzędnik urzędu skarbowego w przypadku braku załączenia pełnomocnictwa szczególnego do powyżej wymienionych deklaracji, podpisanych tylko przez biuro rachunkowe, a przesłanych drogą pocztową do urzędu, powinien wezwać wszystkich wspólników spółki do potwierdzenia woli zaprzestania prowadzenia spółki.

Zdaniem wnioskującego, zachowaniem opisanym w treści wniosku zostaną naruszone: 1) art. 9 ust. 11 pkt 2, art. 9 ust. 12, art. 5, art. 11 ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz.U. z 1998r. Nr 11, poz. 50 ze zm.); 2) art. 9 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. Nr 142, poz. 702 ze zm.), bowiem "wskazane deklaracje w treści wniosku złoży i podpisze osoba niemająca do tego szczególnego umocowania".

Postanowieniem z dnia [...] znak[...]Minister Finansów, na podstawie art. 165a § 1 w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1998r. (Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) Ordynacja podatkowa, odmówił wszczęcia postępowania w sprawie wniosku skarżącego z dnia 14 października 2009r.

Organ powołał przepisy dotyczące pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego (art. 14b § 1 - § 3, art. 14c § 1 - 2 Ordynacji podatkowej), wyjaśnił zakres przedmiotowy wydania tej interpretacji.

Zdaniem organu, wniosek z dnia 14 października 2009r. nie dotyczy indywidualnej, skonkretyzowanej sprawy, ale oceny skutków prawnych zaistnienia czysto hipotetycznej sytuacji faktycznej - skonstruowanego (wymyślonego) przez wnioskującego zdarzenia przyszłego.

Nie zgadzając się z powyższym postanowieniem, skarżący złożył zażalenie, w którym wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez "udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, zgodnie z wnioskiem z dnia 19 października 2009r." Strona wskazała na błędy w zastosowaniu przepisów Ordynacji podatkowej, w szczególności art. 14b § 1 oraz art. 14c tej ustawy.

Zdaniem skarżącego, wydając przedmiotowe postanowienie pominięto sens "wprowadzenia przepisów umożliwiających podatnikom uzyskanie interpretacji obowiązujących przepisów prawa, co do sytuacji, które mogą spotkać ich w przyszłości". Skarżący podał, że przedstawiona we wniosku sytuacja może zajść z istotnym stopniem prawdopodobieństwa i będzie bezpośrednio związana z jego działaniem, gdyż to on podpisze umowę spółki cywilnej oraz umowę z biurem rachunkowym w określonej formie i kształcie, a także będzie musiał podróżować za granicę w czasie prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej - na okres powyżej dwóch tygodni. Jak wskazała strona, w tym czasie mogą mieć miejsce przedstawione okoliczności, które wpłyną na likwidację działalności, co będzie stanowiło dla niej szkodę.

Na poparcie swojego stanowiska wnioskujący przywołał wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2009 r. sygn. akt I SA/Gd 36/09 oraz z dnia 1 lipca 2009r. sygn. akt I SA/Gd 269/09.

Zdaniem strony w art. 14b § 2 Ordynacji podatkowej nie ma mowy o stopniu prawdopodobieństwa zdarzeń przyszłych, których dotyczyć może wniosek o wydanie interpretacji. Skoro nie zostało to uregulowane expresis verbis w treści ustawy podatkowej, to działanie organu było nieuprawnione.

Ponadto skarżący powołał się na pogląd doktryny, zgodnie z którym w interpretacji indywidualnej dotyczącej zdarzenia przyszłego "chodzi o to, czy zainteresowany prawidłowo ocenia stan prawno-podatkowy w odniesieniu do zdarzenia, które jeszcze nie nastąpiło w stosunku do wnioskodawcy, ale które nastąpić może. Wnioskodawca może być zainteresowany skutkami podatkowymi swojego potencjalnego zachowania, które jedynie projektuje, ale którego podjęcie uzależnia od wyniku interpretacji indywidualnej" (Komentarz do art. 14b Ordynacji podatkowej [w:] C. Kosikowski, L. Etel, R. Dowgier, P. Pietrasz, S. Presnarowicz, Ordynacja podatkowa - komentarz, LEX, 2007). Zdaniem strony również w doktrynie nie funkcjonuje pogląd, w myśl którego przed wydaniem interpretacji indywidualnej należy badać stopień prawdopodobieństwa zaistnienia stanu faktycznego. Ustawodawca nie nakłada nawet obowiązku sprawdzenia, czy podmiot którego dotyczy przedstawiony w treści pytania stan faktyczny w ogóle istnieje.

Skarżący podniósł, że art. 14c Ordynacji podatkowej określa, co powinien uczynić organ podatkowy w przypadku błędnego wskazania przez wnioskodawcę podstawy prawnej oraz stanowiska, co do zastosowania prawa. Dodatkowo stwierdził, że kwestia będąca przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji ma dużą doniosłość prawną, z uwagi na niedopuszczalność składania wymienionych dokumentów przez każdą dowolną osobę, która legitymuje się jedynie pełnomocnictwem ogólnym, a nie pełnomocnictwem do składania dokumentów kończących prowadzenie działalności gospodarczej. W tej materii organy podatkowe powinny w sposób staranny sprawdzać odpowiednie umocowanie, a składający pytanie prawne chciałby wiedzieć jakie konsekwencje prawno-podatkowe będą wynikały, jeżeli organy podatkowe nie dopełnią tego obowiązku, gdyż "jest to ważne w trakcie wyboru przez wnioskodawcę formy prowadzonej działalności gospodarczej".

Minister Finansów postanowieniem z dnia [...] utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie z 18 stycznia 2010r. Organ przywołał treść art. 14b § 1–3 oraz art. 14c § 1-2 Ordynacji podatkowej. Zdaniem organu z powyższych przepisów wynika, że przedmiotem interpretacji indywidualnej może być ocena prawna zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę, jednakże nie każde zdarzenie przyszłe w znaczeniu tego pojęcia funkcjonującym w języku powszechnym jest zdarzeniem przyszłym w rozumieniu art. 14b § 2 Ordynacji podatkowej. Organ podał, że zdarzenie przyszłe, będące przedmiotem wniosku ORD-IN, powinno stanowić określoną przyszłą sytuację faktyczną, dotyczącą wnioskodawcy, doprowadzenie do której jest przez niego rozważane (planowane), bądź też której zaistnienie jest niezależne od jego woli, ale która może zajść z istotnym stopniem prawdopodobieństwa (wskazują na to istniejące okoliczności faktyczne/istnieją przesłanki przemawiające za jej zaistnieniem). Wymóg ten, w opinii organu, nie został bezpośrednio sformułowany przez ustawodawcę w treści ww. przepisu. Wynika jednak z istoty instytucji interpretacji indywidualnych.

Minister podkreślił, że instytucja ta nie została wprowadzona w celu umożliwienia podmiotom zaznajamiania się z poglądami ministra właściwego do spraw finansów publicznych na wykładnię określonych przepisów prawa podatkowego z przyczyn czysto poznawczych. W odniesieniu do zdarzeń przyszłych ma ona służyć uzyskaniu przez zainteresowanego informacji odnośnie prawidłowości dokonanej przez niego oceny skutków podatkowych skonkretyzowanych, rozważanych (planowanych) przez niego działań lub zaniechań albo oceny skutków podatkowych sytuacji, co do której - z uwagi na istniejące okoliczności faktyczne - można stwierdzić, że zajdzie z istotnym stopniem prawdopodobieństwa. Organ zaznaczył, że omawiana instytucja gwarantuje ochronę prawną w zakresie określonym przepisami Ordynacji podatkowej w przypadku zastosowania się zainteresowanego do wydanej interpretacji. Funkcja gwarancyjna interpretacji indywidualnej nie może być natomiast realizowana w odniesieniu do abstrakcyjnych przyszłych stanów faktycznych, ani wymyślonych przez wnioskodawcę sytuacji, które teoretycznie mogą zdarzyć się w czasie prowadzenia działalności gospodarczej.

Minister podkreślił, że odmawiając wszczęcia postępowania w sprawie, organ nie stwierdził, iż opisane zdarzenie nie może nastąpić. Uznano, że z uwagi na jego hipotetyczny charakter nie stanowi zdarzenia przyszłego, które może być przedmiotem pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanej w trybie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. W ocenie Ministra wbrew stawianym przez stronę zarzutom, zgodnie z art. 165a § 1 w zw. z art. 14h Ordynacji podatkowej, zadaniem organu nie było wydanie interpretacji indywidualnej, ale odmowa wszczęcia postępowania. Zatem wydając zaskarżone postanowienie organ nie naruszył art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, a wobec braku wydania interpretacji indywidualnej, nie doszło również do naruszenia art. 14c tej ustawy.

W skardze złożonej na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] strona zarzuciła jego niezgodność z obowiązującymi przepisami prawa procesowego, a w szczególności z art. 14b § 1-3, art. 14c § 1-2 Ordynacji podatkowej i wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Zdaniem skarżącego nie można się zgodzić ze stanowiskiem organu, uznającym stan przedstawiony we wniosku za hipotetyczny. Jak podała strona, sytuacja przez nią opisana może zajść "z istotnym stopniem prawdopodobieństwa". Skarżący podobnie jak w zażaleniu powołał się na wyroki Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 kwietnia 2009r. sygn. akt I SA/Gd 36/09 oraz z 1 lipca 2009r. sygn. akt I SA/Gd 269/09. Argumentując stawiane zarzuty podkreślił, że zgodnie z art. 14b § 2 Ordynacji podatkowej wniosek o interpretację może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. W przepisie tym nie ma mowy o stopniu prawdopodobieństwa zdarzeń przyszłych. W opinii strony organ w sposób nieuprawniony zamiast posługiwać się zasadami interpretacji gramatycznej samodzielnie dodaje dodatkowe warunki dla osób ubiegających się o wydanie interpretacji. W ocenie strony stanowisko wyrażone w treści rozstrzygnięć organu podatkowego stoi w sprzeczności z zasadami gramatycznej wykładni norm prawnych i z zasadą wykładni literalnej przepisów prawa podatkowego. Na poparcie swojego stanowiska skarżący powołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 czerwca 2000r. sygn. akt I SA/Gd 606/98.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy zważył, co następuje:

Wstępnie Sąd zauważa, że zgodnie z art. 184 Konstytucji RP w związku z art.

1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz w związku z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 p.p.s.a., sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) – c) p.p.s.a.) lub stwierdzenia nieważności

(art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

W ocenie Sądu zaskarżone postanowienie narusza prawo procesowe, aczkolwiek nie wszystkie zarzuty strony skarżącej zasługują na uwzględnienie.

Spór sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy zgodna z prawem jest odmowa wszczęcia postępowania w sprawie z wniosku J.T. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Zdaniem organu opisane w treści postawionych pytań przyszłe działania, nie będą skutkiem rozważanych (planowanych) działań podatnika. Nie stanowią one sytuacji, która może zajść z istotnym stopniem prawdopodobieństwa. Wniosek nie dotyczy indywidualnej, skonkretyzowanej sprawy, lecz oceny skutków prawnych zaistnienia czysto hipotetycznej sytuacji faktycznej – skonstruowanego (wymyślonego) przez wnioskodawcę zdarzenia przyszłego. Powyższe wykracza poza zakres przedmiotowy pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (s. 3 postanowienia z dnia [...] Uznano, że opisane przez podatnika zdarzenie nie może nastąpić.

Z uwagi na jego hipotetyczny charakter nie stanowi zdarzenia przyszłego, które może być przedmiotem pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (s. 5 postanowienia z dnia [...]

Strona skarżąca natomiast wskazuje, że przywołane we wniosku okoliczności wyczerpują zdarzenie przyszłe, o którym mowa w art.14 b § 2 Ordynacji podatkowej,

a opisana przez skarżącego sytuacja może zajść z istotnym stopniem prawdopodobieństwa.

W tym miejscu należy podać, że instytucja pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego została uregulowana w Rozdziale 1a Ordynacji podatkowej (art.14a - art.14 p). Zgodnie z tymi przepisami:

- minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną) - art.14b § 1 Ordynacji podatkowej;

- wniosek o interpretację indywidualną może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych - art. 14b § 2 O.p.;

- składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego - art. 14b § 3 O.p.;

- wnioskujący o wydanie interpretacji indywidualnej składa oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. W razie złożenia fałszywego oświadczenia wydana interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych - art. 14b § 4 O.p.;

- nie wydaje się interpretacji indywidualnej w zakresie tych elementów stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku o interpretację są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – art. 14b § 5 O.p.;

- minister właściwy do spraw finansów publicznych w celu zapewnienia jednolitości wydawanych wiążących interpretacji i usprawnienia obsługi wnioskodawców może, w drodze rozporządzenia, upoważnić podległe organy do wydawania interpretacji indywidualnych w jego imieniu i w ustalonym zakresie określając jednocześnie właściwość rzeczową i miejscową upoważnionych organów – art. 14b § 6 O.p.

W doktrynie wskazuje się, że leżący po stronie zainteresowanego obowiązek przedstawienia wyczerpującego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego nie powinien budzić wątpliwości. Wymaga podkreślenia, że podany we wniosku stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będzie stanowić jedyną podstawę faktyczną wydanej interpretacji i tym samym wyznaczy granice, w jakich interpretacja będzie mogła wywołać określone w ustawie skutki prawne. Obowiązek zainteresowanego przedstawienia stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego nie powinien być pojmowany zbyt rygorystycznie. Za wystarczające można by uznać, że będzie on spełniony, jeżeli zainteresowany w jasny sposób wskaże przedmiot swoich wątpliwości. Należy przyjąć, że w tym przypadku nie chodzi o pełną ocenę prawną przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego, lecz o zrozumiałe przedstawienie zagadnienia, które w ocenie wnioskodawcy wymaga wyjaśnienia. Od zainteresowanego bowiem nie można wymagać pełnej kompetencji w tej sprawie. Celem wprowadzenia rozważanego rozwiązania jest wyjaśnienie problemu prawnego przez organ podatkowy, a nie przez samego wnioskodawcę (S. Babiarz, B. Dauter, B. Gruszczyński, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Ordynacja podatkowa – komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, W-wa 2007, s.100).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że opisane we wniosku okoliczności w przedmiocie skutków - na gruncie prawa podatkowego - działań biura rachunkowego, legitymującego się pełnomocnictwem udzielonym przez podatnika mieszczą się w pojęciu zdarzenia przyszłego, o którym mowa w art.14b § 2 Ordynacji podatkowej. Odnosi się to w szczególności do działań opisanych w punktach 1 i 2 na s. 2 zaskarżonego postanowienia i wiąże się ze złożeniem remanentu likwidacyjnego wraz z deklaracjami aktualizującymi tzn. NIP 2, NIP C, PIT X5 przez biuro rachunkowe, posiadające pełnomocnictwo ogólne. W konsekwencji sprowadza się do skutków tak złożonych dokumentów na rozliczenie podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego i funkcjonowanie podatnika tych podatków w świetle przepisów prawa podatkowego.

Zdaniem Sądu podatnik, który zamierza podjąć prowadzenie działalności gospodarczej ma prawo uzyskać informację o zakresie jego odpowiedzialności jako podatnika (spółki) za działania biura rachunkowego, posiadającego pełnomocnictwo ogólne. Do tego sprowadza się istota pytania wnioskodawcy. Nie znajduje uzasadnienia zawężanie pojęcia "zdarzenia przyszłego" w rozumieniu art.14b § 2 Ordynacji podatkowej wyłącznie do zdarzeń pewnych, czy planowanych, wobec braku normatywnej definicji tego pojęcia.

Sąd w tut. składzie podziela pogląd prezentowany w orzecznictwie sądów administracyjnych, stosownie do którego postępowanie w przedmiocie wydania indywidualnej interpretacji prawa podatkowego jest, na gruncie prawa publicznego, specyficznym uregulowaniem. Przedmiotem tego postępowania jest dokonanie wykładni zagadnienia prawnego przedstawionego uprawnionemu organowi do wyjaśnienia w ramach określonych Rozdziałem 1a Działu I ustawy Ordynacja podatkowa. Istotnym wyróżnikiem tego postępowania pozostaje oddzielenie kognicji organu w poznawaniu stanu faktycznego od sfery stosowania (wykładni) prawa. Jest to zatem wyłom od fundamentów postępowania administracyjnego, w których zgodność faktów z rzeczywistością (prawda obiektywna) wyznacza przebieg stosowania prawa. W postępowaniu interpretacyjnym stan faktyczny przedstawiony we wniosku może mieć charakter hipotetyczny, natomiast rzeczą uprawnionego organu jest, przy wystarczającej "precyzyjności" tego stanu, udzielenie odpowiedzi, czyli wydanie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie (zob. wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 6 kwietnia 2009r., sygn. akt I SA/Go 214/09; wyrok WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 1 lipca 2009r., sygn. akt I SA/Gd 269/09).

Mając na uwadze powyższe, za niezasadne należy uznać stanowisko organu

o odmowie wszczęcia postępowania o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego – we wskazanej wyżej części - z przyczyn podanych w zaskarżonym postanowieniu, czym naruszono przepisy art.14b § 2 i art. 165a § 1 w związku z art. 14h Ordynacji podatkowej.

Sąd zauważa, że w odpowiedzi na skargę organ podniósł, że zachodzi daleko idące podobieństwo "zdarzenia przyszłego" przedstawionego we wniosku skarżącego

z dnia 14 października 2009 r. do stanu faktycznego będącego przedmiotem wcześniejszego wniosku z dnia 1 kwietnia 2009 r., a dotyczącego skutków prawnych sporządzenia i złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zgłoszenia o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub podatkiem akcyzowym VAT-Z, zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-2, informacji NIP-C oraz informacji PIT-5/X przez podmiot prowadzący sprawy rachunkowe spółki cywilnej "P." (tj. spółki, której wspólnikiem był J. T.), nieposiadający pełnomocnictwa szczególnego do dokonania tych czynności. Organ dalej podał, że postanowieniem z dnia [...]., znak [...], na podstawie art.14 b § 5, art.165a § 1 w zw. z art.14h Ordynacji podatkowej, Dyrektor Izby Skarbowej w B., działając w imieniu Ministra Finansów odmówił wszczęcia postępowania w sprawie ww. wniosku. Z okoliczności przedstawionych w treści wniosku i jego uzupełnienia wynikało bowiem, że kwestia skuteczności złożenia przez podmiot prowadzący sprawy rachunkowe spółki cywilnej "P." we właściwym urzędzie skarbowym przedmiotowych dokumentów związanych z likwidacją tej spółki, podlegała ocenie w toku postępowania podatkowego – stan faktyczny będący przedmiotem wniosku stanowił element sprawy podatkowej rozstrzygniętej, co do jej istoty, w decyzji organu podatkowego. Stosownie do art.14b § 5 Ordynacji podatkowej, stanowiło to przeszkodę dla wydania interpretacji indywidualnej. Prawidłowość dokonanego rozstrzygnięcia została potwierdzona prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B.z dnia [...], sygn. akt [...]

Sąd podkreśla, że przywołane w odpowiedzi na skargę okoliczności nie były podniesione przez organ w zaskarżonym postanowieniu oraz w poprzedzającym postanowieniu z dnia [...] Organ odmówił wszczęcia postępowania nie

z tej przyczyny, że w zakresie tych samych elementów stanu faktycznego, sprawa została już rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji, lecz z uwagi na okoliczność, że nie wystąpiło zdarzenie przyszłe w rozumieniu art.14b § 2 Ordynacji podatkowej. Zaznaczyć należy, że Sąd nie będzie zastępował organu i odnosił się do tego zagadnienia, skoro nie zostało ono uprzednio ocenione przez organ w zaskarżonym postanowieniu. Przesłanki odmowy wszczęcia postępowania należy zawrzeć w postanowieniu, aby w ten sposób umożliwić wnioskodawcy ewentualną polemikę ze stanowiskiem organu i postawienie zarzutów we wnoszonej skardze. Podobnie należy odnieść się do argumentacji pełnomocnika organu zaprezentowanej na rozprawie w dniu 7 lipca 2010r. o próbie obejścia przepisów prawa, które nie pozwalają na wydanie interpretacji, gdy zachodzi przeszkoda z art. 14b § 5 Ordynacji podatkowej.

W związku z powyższym ponownie rozpatrując sprawę, organ w pierwszej kolejności obowiązany jest zbadać zagadnienie przeszkód normatywnych do wydania interpretacji, w tym w szczególności przewidzianych w art. 14b § 4 i § 5 Ordynacji podatkowej.

Sąd zauważa, że brak jest konsekwencji ze strony organu co do oceny – na płaszczyźnie przepisów prawa podatkowego – skutków składania przez biuro rachunkowe np. remanentu likwidacyjnego, czy deklaracji aktualizujących. W odpowiedzi na skargę bowiem organ twierdzi, że wyczerpało to elementy stanu faktycznego sprawy rozstrzygniętej decyzją prawomocną (J.T. nie skorzystał z prawa jej zaskarżenia i nie wniósł odwołania), a w zaskarżonym postanowieniu odmawia wszczęcia postępowania, ponieważ nie jest to zdarzenie przyszłe w rozumieniu art.14b § 2 Ordynacji podatkowej.

Powoływanie się przez organ na ww. decyzję oraz wcześniejszą odmowę wydania interpretacji potwierdza niezasadność stanowiska organu w przedmiotowej sprawie. Skoro oznaczone elementy stanu faktycznego mogły i były poddawane ocenie na gruncie prawa podatkowego w wydanej decyzji, co następnie skutkowało odmową wydania interpretacji (z powodu powielenia stanu faktycznego w tych dwóch sprawach), to brak podstaw do twierdzenia, że opisane zdarzenie nie może ze swej istoty stanowić przedmiotu oceny w drodze interpretacji, bowiem dotyczy stanu tak wymyślonego przez podatnika, że wręcz nieprawdopodobnego.

W tym miejscu jeszcze raz należy podkreślić, że ocena, czy przedstawione przez podatnika okoliczności stanowią te same elementy stanu faktycznego, które były poddawane już analizie w decyzji oraz w postanowieniu o odmowie wydania interpretacji, ze stanem faktycznym podanym we wniosku w przedmiotowej sprawie, jest odrębnym zagadnieniem, której to oceny organ dokona ponownie rozpatrując sprawę, co wyżej zostało już zaznaczone.

Istotną też kwestią pozostaje konieczność doprecyzowania stanu faktycznego, tj. treści ewentualnego pełnomocnictwa, które zamierza skarżący (wspólnicy) udzielić biuru rachunkowemu. Wyłącznie bardzo dokładne przedstawienie stanu faktycznego przez skarżącego pozwala bowiem na prawidłowe udzielenie odpowiedzi przez organ. Organ nie może także odmówić wszczęcia postępowania z tej przyczyny, że skarżący przywołał uprzednio obowiązujący akt prawny zamiast aktualnego, czy też podał nieaktualną publikację aktu prawnego. W tej materii nie ma przeszkód, aby organ skierował stosowne wezwanie do strony o sprecyzowanie stanowiska (art. 169 O.p.).

Za prawidłowe natomiast należy uznać stanowisko organu w zakresie odmowy wszczęcia postępowania odnoszącego się do takich zagadnień, jak np. zachowania pracowników organu, oceny tych zachowań, prawa do odszkodowania, sposobu naprawienia wyrządzonej szkody. W ocenie Sądu kwestia choćby prawa do odszkodowania za niezgodne z prawem działania pracowników organu nie mieści się w zakresie interpretacji przepisów prawa podatkowego, bowiem dotyczy zdarzeń wykraczających poza materię regulowaną tą instytucją. Sąd zauważa, że nie każde zdarzenie podlega ocenie na gruncie przepisów prawa podatkowego, nawet jeżeli ono wiąże się z działaniem organu podatkowego.

Ponadto interpretacja nie może także służyć do podważania decyzji, która stała się prawomocna na skutek nie skorzystania z podstawowego prawa do jej zaskarżenia, tj. do wniesienia odwołania.

Mając na względzie powyższe Sąd dokonał rozstrzygnięcia na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W przedmiocie braku możliwości wykonania postanowienia do czasu uprawomocnienia się wyroku orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a. O kosztach sądowych rozstrzygnięto na podstawie art. 200 tej ustawy.

H. Adamczewska-Wasilewicz M. Łent U. Wiśniewska