Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział III w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Nowacki Sędziowie Sędzia NSA Teresa Rutkowska (spr.) Sędzia WSA Krzysztof Szczygielski Protokolant asystent sędziego Agata Brolik po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2012 r. sprawy ze skargi P. T. na decyzję Rektora Politechniki [...] z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy przyjęcia na studia doktoranckie 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki [...] z dnia [...] r. nr [...]; 2. zasądza od Rektora Politechniki [...] na rzecz P. T. kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania; 3. przyznaje adwokatowi M. K. prowadzącemu Kancelarię Adwokacką w Ł., przy A. kwotę 312,20 (trzysta dwanaście 20/100) złotych, w tym kwotę 295,20 (dwieście dziewięćdziesiąt pięć 20/100) złotych, obejmującą podatek od towarów i usług oraz kwotę 17 (siedemnaście) złotych, stanowiącą opłatę skarbową od pełnomocnictwa - tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu sądowym skarżącemu P. T. i kwotę powyższą nakazuje wypłacić adwokatowi M. K. z funduszu Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi.

III SA/Łd 98/12

U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia [...] (znak [...]) Rektor Politechniki Ł. utrzymał w mocy decyzję z dnia [...] Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej ds. Doktoranckich Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska odmawiającą P. T. przyjęcia na I rok studiów stacjonarnych trzeciego stopnia kierunek Inżynieria chemiczna w ochronie środowiska.

W stanie faktycznym sprawy:

Decyzją z dnia [...] Wydziałowa Komisja Rekrutacyjna ds. Doktoranckich Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Ł., na podstawie art. 196 ust. 7 oraz art. 207 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 roku - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) [dalej ustawa – Prawo szkolnictwie wyższym], art. 104 i art. 107 k.p.a. oraz Uchwały Nr 8/2010 Senatu Politechniki Ł. z dnia 26 maja 2010 roku "Zasady przyjęć na studia w Politechnice Ł. w roku akademickim 2011/2012" odmówiła przyjęcia P. T. na I rok studiów stacjonarnych trzeciego stopnia kierunek Inżynieria chemiczna w ochronie środowiska. W uzasadnieniu decyzji Komisja Rekrutacyjna wskazała, że suma punktów uzyskanych w procesie kwalifikacyjnym nie uprawnia kandydata do przyjęcia na wyżej wskazane studia. Stwierdziła, że P. T. uzyskał jedynie 140 punktów przy minimum kwalifikacyjnym 190.

Od powyższej decyzji P. T. wniósł odwołanie, w którym zarzucił, że: limit przyjęć na studia nie został wypełniony; rozmowa kwalifikacyjna była de facto egzaminem, ze szczegółowymi pytaniami inżynierskimi; komisja nie wzięła pod uwagę całości jego dorobku naukowego. Ponadto podkreślił, że Komisja przyznała mu niższą liczbę punktów niż w ubiegłorocznej rekrutacji, w której brał udział.

W piśmie z dnia 15 listopada 2011 r., określonym jako uzupełnienie odwołania P. T. podniósł dodatkowo, że w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej zadawano mu pytania z zakresu przedmiotu prowadzonego dla I roku studiów doktoranckich i nie wzięto pod uwagę, że nie ukończył on kierunku politechnicznego.

Decyzją z dnia [...] Rektor Politechniki Ł., na podstawie art. 196 ust. 1, ust. 3 i ust. 4 oraz art. 207 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym w zw. z art. 138 § 1 pkt 1, art. 104 i art. 107 k.p.a. oraz Uchwały Nr 8/2010 Senatu Politechniki Ł. z dnia 26 maja 2010 roku "Zasady przyjęć na studia w Politechnice Ł. w roku akademickim 2011/2012" utrzymał w mocy decyzję Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej z dnia 18 października 2011 roku. W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy ograniczył się do stwierdzenia, że "Odwołujący nie wskazał naruszenia warunków i trybu rekrutacji zawartych w Uchwale Nr 8/2010 Senatu Politechniki Ł. z dnia 26 maja 2010 roku "Zasady przyjęć na studia w Politechnice Ł. w roku akademickim 2011/2012". Zgodnie natomiast z art. 196 ust. 4 ustawy – Prawo szkolnictwie wyższym podstawą odwołania może być jedynie wskazanie naruszenia warunków i trybu rekrutacji na studia doktoranckie określonych przez Senat Uczelni. W tej sytuacji Rektor utrzymał decyzję organu I instancji.

W skardze skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skarżący podtrzymał argumentację zawartą w odwołaniu od decyzji I instancji oraz w uzupełnieniu odwołania. Dodatkowo podniósł, że organ nie wziął pod uwagę argumentacji zawartej w uzupełnieniu odwołania od decyzji l instancji. Rozmowa kwalifikacyjna była – w jego ocenie w praktyce – egzaminem z zagadnień inżynierskich, a co więcej zadawano mu pytania z l roku studiów doktoranckich. Komisja rekrutacyjna była ponadto – jak stwierdził – uprzedzona do jego osoby z uwagi na uprzednie skreślenie z listy doktorantów na tych samych studiach. W jego ocenie, w procesie rekrutacji na rok akademicki 2010/11 komisja przeprowadzała rzeczywiście rozmowę kwalifikacyjną, a w rekrutacji na rok akademicki 2011/12 komisja przeprowadzała egzamin z zagadnień inżynierskich zawierający pytania z l roku studiów doktoranckich. Regulamin rekrutacji nie został przy tym – jak podkreślił – zmieniony. Wątpliwe - zdaniem skarżącego – jest też, czy uprawniona i posiadająca umocowanie prawne jest granica 190 pkt. jako limit przyjęcia na studia doktoranckie. Podniósł również, że w rekrutacji na rok akademicki 2010/11 został przyjęty na studia, i to z trzecią lokatą w liście rankingowej, co – w jego ocenie – stawia pod znakiem zapytania prawidłowość obecnej decyzji komisji rekrutacyjnej.

W odpowiedzi na skargę Rektor Politechniki Ł. podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko, wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola, o której mowa w § 1 sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2).

W myśl art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tj. Dz. U. z 2012, poz. 270) [dalej: ustawa p.p.s.a.], sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:

1./ uchyla decyzje lub postanowienie w całości lub w części jeżeli stwierdzi:

a./ naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy;

b./ naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego;

c./ inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy;

2./ stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach;

3./ stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą przyczyny określone w kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Z wymienionych przepisów wynika, iż sąd bada legalność zaskarżonej decyzji, czy jest ona zgodna z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz z prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej. Przy czym Sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę z urzędu wszelkie naruszenia przepisów prawa materialnego i procesowego, jeżeli mogły mieć wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia, gdyż w myśl art. 134 § 1 ustawy p.p.s.a. rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonując oceny legalności zaskarżonej decyzji Sąd doszedł do przekonania, że skarga zasługuje na uwzględnienie, gdyż doszło w sprawie do takiego naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia.

Materialnoprawną podstawę niniejszego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 01.10.2011 r. do 31.12.2011 r. Ustawa ta w art. 207 ust. 1 poddała kontroli pod względem zgodności z prawem decyzje, o których mowa w art. 169 ust. 10 i 11 (w sprawach przyjęcia na studia ) oraz w art. 196 ust. 3 (w sprawach przyjęcia na studia doktoranckie) podjęte przez organy uczelni, kierownika studiów doktoranckich lub dyrektora jednostki naukowej w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, a także w sprawach nadzoru nad działalnością uczelnianych organizacji oraz samorządu studenckiego i doktoranckiego, nakazując odpowiednie stosowanie przepisów k.p.a. oraz przepisów o zaskarżaniu decyzji do sądu administracyjnego.

Art. 196 ust. 1 ustawy stanowi, że do studiowania na studiach doktoranckich może być dopuszczona osoba, która posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny.

Ustęp 2 i 3 tego artykułu regulują kwestie dotyczące rekrutacji na studia doktoranckie.

W myśl zawartych tam przepisów rekrutacja na bezpłatne studia doktoranckie odbywa się w drodze konkursu. Warunki i tryb rekrutacji na studia doktoranckie oraz ich formy określa w uczelni senat, a w jednostce naukowej – rada naukowa jednostki. Przepis art. 169 ust. 5 stosuje się odpowiednio, co oznacza, że warunki i tryb rekrutacji powinny uwzględniać szczególne potrzeby kandydatów na studia doktoranckie będących osobami niepełnosprawnymi. Uchwałę podaje się do publicznej wiadomości nie później niż do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego, w którym rozpoczyna się rok akademicki, którego uchwała dotyczy.

Rekrutację przeprowadzają komisje rekrutacyjne powołane przez kierownika jednostki organizacyjnej uczelni lub dyrektora jednostki naukowej. Komisje rekrutacyjne podejmują decyzje w sprawach przyjęcia na studia doktoranckie.

W myśl art. 196 ust. 4 ustawy od decyzji komisji rekrutacyjnej służy odwołanie, w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji odpowiedni do rektora lub dyrektora jednostki naukowej. Podstawą odwołania może być jedynie wskazanie naruszenia warunków i trybu rekrutacji na studia doktoranckie, o których mowa w ust. 2. Decyzja rektora lub dyrektora jednostki naukowej jest ostateczna.

W rozpatrywanej sprawie zasady przyjęć na studia doktoranckie, określone zostały w § 20 uchwały Nr 8/2010 Senatu Politechniki Ł. z dnia 26 maja 2010 r. w sprawie zasad przyjęć na studia w Politechnice Ł. w roku akademickim 2011/2012. Wynika z niego, że podstawą klasyfikacji kandydatów na studia stacjonarne trzeciego stopnia (studia doktoranckie) jest suma punktów obliczona w niżej podany sposób: s= d x 100 + r x 20, gdzie d = iloraz oceny z dyplomu ukończenia studiów magisterskich przez maksymalną ocenę obowiązującą w szkole wyższej, która ten dyplom wystawiła, r = ocena z rozmowy kwalifikacyjnej w skali od 0 do 5 .

Jak stanowi drugie i trzecie zdanie § 20 uchwały, "W rozmowie kwalifikacyjnej będzie brana pod uwagę proponowana tematyka badań, a także oceniane będą predyspozycje kandydata do pracy naukowej .

Do dalszego postępowania kwalifikacyjnego przechodzą wyłącznie kandydaci, którzy z przeprowadzonej rozmowy kwalifikacyjnej uzyskali ocenę różną od zera."

Powyżej wskazane przepisy art. 196 ust. 1 ustawy oraz § 20 uchwały Senatu Politechniki Ł. zawierają materialnoprawne warunki przyjęcia na studia III stopnia w roku akademickim 2011/2012, a ich spełnienie stanowi podstawę decyzji o przyjęciu lub odmowie przyjęcia na studia doktoranckie.

W rozpatrywanej sprawie decyzja Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej odmawiająca przyjęcia skarżącego na I rok studiów stacjonarnych trzeciego stopnia w swoim uzasadnieniu ogranicza się stwierdzenia, że uzyskał on 140 punktów przy minimum kwalifikacyjnym 190. Nie wyjaśnia jednak w jaki sposób wyliczono, że skarżący uzyskał 140 punktów, kto i na jakiej podstawie ustalił minimum kwalifikacyjne na 190 punktów, ani jakie były zasady punktacji. Nie odnosi się do tych kwestii także decyzja organu II instancji.

Nadesłane wraz z odpowiedzią na skargę dokumenty to: decyzja Komisji Rekrutacyjnej z 18.10.2011 r., uchwała Nr 8/2010 Senatu PŁ z 26 maja 2010 r., odwołanie od decyzji oraz uzupełnienie odwołania i decyzja Rektora PŁ. W aktach brak jest dokumentacji z przeprowadzonego konkursu, protokołu z posiedzenia Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej, które odzwierciedlałby wyniki uzyskane przez skarżącego w procesie kwalifikacyjnym, składające się na ogólną sumę uzyskanych punktów i stosowane wobec wszystkich kandydatów kryteria.

Brak także dokumentów potwierdzających powołanie przez Rektora Wydziałowej Komisji Rekrutacyjnej w określonym składzie i quorum wymaganego do podejmowania decyzji.

Wskazany na wstępie art. 207 ust. 1 ustawy- Prawo szkolnictwie wyższym obowiązek odpowiedniego stosowania w postępowaniu rekrutacyjnym przepisów kodeksu postępowania administracyjnego polega na zachowaniu przez organ minimum procedury administracyjnej niezbędnej do załatwienia sprawy i zagwarantowania ustawowych uprawnień strony (patrz: wyrok TK z dnia 8 listopada 2000 r., sygn. SK 19/99, OTK nr 7 , poz. 258). Choć decyzje organów uczelni w kontekście wyrażonej w art. 77 ust. 5 Konstytucji RP zasady autonomii szkól wyższych nie muszą spełniać tak surowych kryteriów jak decyzja organu administracji publicznej, to jednak skoro zostały poddane kontroli pod względem zgodności z prawem prowadzonej przez sąd administracyjny, muszą spełniać przynajmniej podstawowe wymogi umożliwiające przeprowadzenie tej kontroli. Jeżeli podstawą odwołania od decyzji komisji rekrutacyjnej może być jedynie wskazane naruszenia warunków i trybu rekrutacji na studia doktoranckie /../ (art. 196 ust. 4 zd. 2 ustawy), to uzasadnienie decyzji odmawiającej przyjęcia na takie studia winno wskazywać te zasady i sposób ich stosowania w konkretnej sprawie. Oznacza to, że organy Uczelni powinny najpierw poczynić ustalenia odzwierciedlone w zebranym materiale dowodowym i w uzasadnieniu decyzji zgodnie z art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., co do tego czy, jakie, i na jakiej podstawie zostały wprowadzone kryteria punktowe dla naboru na studia doktoranckie, a następnie wskazać jaki wynik punktowy uzyskał skarżący z poszczególnych elementów postępowania kwalifikacyjnego, a jaki wynik był konieczny dla uzyskania decyzji pozytywnej. Lakoniczne, praktycznie jednozdaniowe uzasadnienie odmowy przyjęcia skarżącego na studia doktoranckie wskazujące tylko liczbę uzyskanych przez niego punktów (140), przy limicie minimalnym 190 punktów, powoduje, że decyzja nie poddaje się kontroli sądu, co do swojej zgodności z prawem. Dodać także należy, że organ II instancji, mimo podnoszonych przez skarżącego zarzutów dotyczących trybu rekrutacji nie odniósł się do tych zarzutów i nie wyjaśnił tych kwestii w uzasadnieniu swojej decyzji. Uzasadnienie decyzji stanowi integralną część decyzji. Jeżeli zatem treść uzasadnienia nie umożliwia poznania motywów, którymi kierował się organ przy załatwieniu sprawy, to decyzja taka jest decyzją wadliwą z tego powodu, że nie poddaje się kontroli i ocena jej legalności nie jest możliwa (patrz np. wyrok NSA z 28 10.1998 r. sygn. I SA/Gd 1651/96, wyrok NSA z 14.12.1998 r. sygn. II SA 1756/99). Taki stan rzeczy zachodzi, w ocenie Sądu, w rozpoznawanej sprawie.

Reasumując, Sąd uznał, że skarga jest uzasadniona z uwagi na stwierdzone naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. w zw. z art. 207 ust. 1 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. nr 164, poz. 1365 ze zm.), które mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Powyższa ocena uzasadniała uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji Komisji Rekrutacyjnej Wydziału Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.c) i art. 135 ustawy p.p.s.a. (pkt 1 sentencji wyroku).

Ponownie rozpoznając sprawę organ winien uzupełnić materiał dowodowy uwzględniając wskazania zawarte w niniejszym uzasadnieniu. Należy wskazać akt powołujący komisję rekrutacyjną, wyjaśnić czy istnieje akt regulujący zasady działania komisji, załączyć dokumenty z postępowania konkursowego określające sposób punktacji i stosowane kryteria wobec wszystkich kandydatów oraz wyliczenie punktów uzyskanych przez skarżącego, w tym punktów z rozmowy kwalifikacyjnej. Uzasadnienie powinno wskazywać warunki i tryb rekrutacji stosowane w postępowaniu oraz bardziej szczegółowo przedstawiać wyniki uzyskane przez skarżącego i wyjaśniać czy i ewentualnie jakich warunków nie spełnił. Należy ponadto wyjaśnić, czy decyzja o skreśleniu skarżącego ze studiów doktoranckich na tym samym wydziale PŁ jest ostateczna i prawomocna, gdyż Sądowi z urzędu wiadomo, że decyzja Rektora PŁ z 23.11.2011 r. o skreśleniu skarżącego ze studiów doktoranckich rozpoczętych w 2010 r. na tym samym wydziale PŁ została przez skarżącego zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi i toczyła się pod sygn. III SA/Łd 89/12.

Na podstawie art. 200 p.p.s.a. Sąd zasądził na rzecz skarżącego kwotę 200 zł tytułem zwrotu uiszczonego wpisu od skargi (pkt 2 sentencji wyroku).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącemu z urzędu orzeczono w pkt 3 sentencji wyroku zgodnie z art. 250 w zw. z ar. 205 § 2 ustawy p.p.s.a. oraz § 19 pkt 1 i 2 w zw. z § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c oraz § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

R.A.