drukuj    zapisz    Powrót do listy

647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych, Ochrona danych osobowych, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Uchylono zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję, II SA/Wa 1112/12 - Wyrok WSA w Warszawie z 2013-01-31, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Wa 1112/12 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2013-01-31 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2012-06-18
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Adam Lipiński /sprawozdawca/
Andrzej Kołodziej
Stanisław Marek Pietras /przewodniczący/
Symbol z opisem
647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych
Hasła tematyczne
Ochrona danych osobowych
Sygn. powiązane
I OSK 978/13 - Wyrok NSA z 2014-12-04
I OZ 850/12 - Postanowienie NSA z 2012-11-21
Skarżony organ
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 144 poz 1204 art. 18
Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Dz.U. 2002 nr 101 poz 926 art. 23 ust. 1 pkt 5
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych - tekst jedn.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Marek Pietras, Sędziowie WSA Andrzej Kołodziej, Adam Lipiński (sprawozdawca), Protokolant spec. Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi "M." Sp. z o. o. z/s w W. (Oddział w B.) na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie udostępnienia danych osobowych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] października 2011 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3. zasądza od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych na rzecz "M." Sp. z o. o. z/s w W. (Oddział w B.), kwotę 597 zł (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt siedem) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r., działając na podstawie przepisów art. 138 § 1 pkt 1 Kpa oraz art. 12 pkt 2, art. 22, art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wniesionego przez "M." Sp. z o. o. z siedzibą w W. – Oddział w B., utrzymał w mocy swoją poprzedzającą decyzję z dnia [...] października 2011 r. o nakazanie "M." Sp. z o. o. z siedzibą w W. – Oddział w B., udostępnienia danych osobowych w postaci numerów IP użytkowników komputerów, z których dokonano szczegółowo określonych w tej decyzji wpisów na forum serwisu: [...], prowadzonego przez wyżej wskazaną Spółkę.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, co następuje:

W dniu [...] kwietnia 2011 r. do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynął wniosek K. B. i V. B. o nakazanie "M." Sp. z o. o. z siedzibą w W. – Oddział w B., udostępnienia danych osobowych użytkowników komputerów w postaci numerów IP, z których dokonano wpisów na forum serwisu [...]. We wniosku dokładnie określono czas dokonania wpisów oraz pseudonimy ich autorów. Zdaniem K. B. i V. B. wpisy te naruszały ich dobre imię i dlatego postanowiły wystąpić przeciwko ich autorom ze stosownym pozwem do sądu powszechnego. Jednakże "M." Sp. z o. o. odmówiły udostępnienia danych IP komputerów autorów tych wpisów, powołując się na treść art. 18 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. nr 144, poz. 1204 ze zm.) – pismo Spółki z dnia [...] marca 2011 r. Wpisy te Spółka usunęła. W ocenie K. B. i V. B. żądane dane IP powinny zostać im udostępnione przez Spółkę z uwagi na treść art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych w zw. z art. 23 i art. 24 Kc oraz art. 187 § 1 i art. 126 § 1 pkt 1 Kpc.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] października 2011 r. nakazał "M." Sp. z o. o. z siedzibą w W. – Oddział w B. udostępnienia żądanych danych.

Spółka we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakwestionowała zasadność powyższej decyzji. Wskazała na nieobowiązywanie przepisu art. 29 ustawy o ochronie danych osobowych oraz podniosła, iż zgodnie z art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną usługodawca udziela informacji o danych, o których mowa w ust. 1 – 5 tego przepisu, organom państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Z powyższego wynika, iż zasady udostępniania numerów IP komputerów uregulowane zostały w sposób odmienny od zasad zawartych w ustawie o ochronie danych osobowych. Tym samym jedynie ten przepis powinien mieć zastosowanie w przypadku udostępniania numerów IP komputerów. Jednocześnie Spółka podniosła, że każda inna forma przetwarzania, niż udostępnienie danych osobowych innych, poza wskazanymi w art. 18 ust. 1 – 5 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, uregulowana będzie przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. W ocenie Spółki, w pozostałych przypadkach, tzn. gdy przetwarzanie jest jednoznaczne z udostępnianiem danych wskazanych w art. 18 ust. 1 – 5 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, zastosowanie będzie miał art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Tym samym, zdaniem Spółki, wyłączone będą regulacje wskazywane przez organ, w szczególności art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych. Jednocześnie Spółka wskazała, że jedynym kryterium udostępnienia danych osobowych jest odpowiedni wniosek organów państwa. Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadza własne, odrębne uregulowania w zakresie udostępniania danych osobowych, które nie przewidują udzielania informacji o takich danych podmiotom innym niż organy państwa.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, ponownie rozpatrując niniejszą sprawę, nie podzielił tej argumentacji.

Uznał, iż ocenę stanu faktycznego sprawy należy przeprowadzić w oparciu o art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych. Art. 7 pkt 2 ustawy stanowi iż, ilekroć w ustawie jest mowa o przetwarzaniu danych rozumie się przez to jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, w tym ich udostępnianie. Każda forma przetwarzania danych osobowych powinna znaleźć oparcie w jednej z przesłanek warunkujących legalność tego procesu, enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy. Niezależnie od zgody osoby, której dane dotyczą (art. 23 ust. 1 pkt 1), przetwarzanie danych jest dopuszczalne wtedy, gdy jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez administratorów danych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności osoby, której dane dotyczą (art. 23 ust. 1 pkt 5). Jak podkreśla się w literaturze przedmiotu, "termin »usprawiedliwione cele« jest zwrotem niedookreślonym i stanowi klauzulę generalną w znaczeniu funkcjonalnym. Dlatego też dopuszczalność udostępnienia wnioskodawcy żądanego przez niego numeru IP należy oceniać przez pryzmat art. 23 ustawy.

Odnosząc się do poglądu Spółki, że art. 23 ustawy – inaczej niż art. 29 – nie obliguje administratora do udostępnienia danych, a jedynie jest podstawą prawną dającą mu uprawnienie do dokonania takiej operacji, wskazać należy, że art. 23 ustawy nie mówi o uprawnieniu administratora danych, lecz o przesłankach dopuszczalności przetwarzania danych. Zdaniem Generalnego Inspektora odmowa udostępnienia danych osobowych przez Spółkę narusza ten przepis art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy, w związku z czym konieczne jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem.

Odnosząc się do zarzutów Spółki, dotyczących niezastosowania w niniejszej sprawie przepisów ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, wskazać należy, że w ocenie Generalnego Inspektora z treści art. 18 ust. 6 ww. ustawy nie wynika niedopuszczalność udostępniania podmiotom innym niż organy państwa informacji, o których mowa w ust. 1 – 5 tego artykułu. W ocenie Generalnego Inspektora przepis ten – stanowiący, że usługodawca udziela informacji o danych, o których mowa w ust. 1 – 5, organom państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań – jedynie zobowiązuje usługodawcę do udostępniania informacji organom państwa i nie należy go interpretować rozszerzająco jako normy zakazującej udostępniania tych informacji innym podmiotom. Zdaniem Generalnego Inspektora, gdyby zamiarem ustawodawcy było ograniczenie możliwości udostępnienia informacji, o których mowa w art. 18 ust. 1-5 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, tylko do organów określonych w art. 18 ust. 6 tej ustawy, wskazałby to wprost w treści przepisu, np. przy użyciu zwrotu "wyłącznie". Generalny Inspektor podtrzymuje wyrażone w decyzji z dnia [...] października 2011 r. stanowisko, że zasadne jest zastosowanie środka, o którym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy i nakazanie Spółce udostępnienia skarżącym numerów IP komputerów, z których dokonano wpisów na forum serwisu [...] w przedmiotowej sprawie. Żądanie to jest usprawiedliwione przepisami art. 23, art. 24 § 1 oraz art. 448 Kc, a także przepisami art. 187 § 1 oraz 126 § 1 pkt. 1 i § 2 Kpc. W celu umożliwienia K. B. i V. B. wniesienia pozwów przeciwko autorom naruszających ich cześć i dobre imię wpisów, niezbędne jest dysponowanie przez nie odpowiednimi danymi tych osób, umożliwiającymi wniesienie stosownego powództwa. Prawa te pozostają w ścisłym związku z zasadą celowości wykorzystywania danych osobowych.

Wskazana na wstępie decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych stała się przedmiotem skargi Przedsiębiorstwa "M." Sp. z o.o. z siedzibą w W. – Oddział w B., wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Zaskarżonej decyzji Spółka zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialnego, mające wpływ na wynik sprawy:

a) art. 18 ust. 6 w związku z art. 17 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, poprzez niezastosowanie ich w przedmiotowej sprawie;

b) art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych, poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuzasadnionym zastosowaniu ww. przepisu w przedmiotowej sprawie;

c) art. 5 ustawy o ochronie danych osobowych w związku z art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na niezastosowaniu ww. przepisu, w sytuacji gdy art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną przewiduje dalej idącą ochronę danych osobowych, niż wynikająca z przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. W konsekwencji niezastosowania ww. przepisu w zaskarżonej decyzji zastosowano przepis art. 23 ust. 1 pkt 5 o ochronie danych osobowych;

Wobec naruszenia wyżej wymienionych przepisów Spółka wniosła o uwzględnienie skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji w całości wraz z poprzedzającą ją decyzją oraz zasądzenie od organu na rzecz Spółki kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi Spółka wskazała, że przepisy art. 16 – 22 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną stanowią szczególną regulację (lex specialis) w stosunku do przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. Zgodnie z art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, usługodawca udziela informacji o danych, o których mowa w ust. 1 – 5, tj. m. in. o numerach IP komputerów, organom państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Z powyższego wynika, iż zasady udostępniania numerów IP komputerów uregulowane zostały w sposób odmienny od zasad zawartych w ustawie o ochronie danych osobowych. Tym samym jedynie ten przepis powinien mieć zastosowanie w przypadku udostępniania numerów IP komputerów. Każda inna forma przetwarzania danych niż wskazane w art. 16 – 22 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i to danych osobowych innych niż wskazane w tych przepisach, uregulowana będzie przepisami ustawy o ochronie danych osobowych. Gdy przetwarzanie jest jednoznaczne z udostępnianiem danych wskazanych w art. 18 ust. 1 – 5 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, zastosowanie będzie miał art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Tym samym wyłączone będą regulacje wskazywane przez organ, w szczególności art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych. Bez znaczenia dla udostępnienia przez skarżącą spółkę numerów IP komputerów pozostaje kwestia niezbędności powyższego dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez odbiorców danych oraz nienaruszenia przetwarzania praw i wolności osoby, której dane dotyczą. W ocenie Skarżącej spółki jedynym kryterium udostępnienia danych osobowych jest odpowiedni wniosek organów państwa. Brak w art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną określenia "wyłącznie" czy "jedynie" nie może prowadzić do rozszerzającej interpretacji powyższej szczególnej regulacji. Gdyby przyjąć, że usługodawca zobowiązany jest do udostępniania informacji, o których mowa w art. 18 ust. 1 – 5 (w tym o numerach IP komputerów) także innym podmiotom, niż organy państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań, to art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną należałoby uznać za zbędny. W takim przypadku do każdego podmiotu miałaby zastosowanie ustawa o ochronie danych osobowych, w tym także do organów państwa. Tego typu rozumienie przepisów stoi w sprzeczności z założeniem racjonalności ustawodawcy.

Także art. 17 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną wskazuje na konieczność ścisłej interpretacji uregulowań tej ustawy, dotyczących zasad przetwarzania danych osobowych. Zgodnie z jego treścią dane osobowe usługobiorcy mogą być przetwarzane przez usługodawcę w celu i zakresie określonym w ustawie. W sposób niebudzący wątpliwości wskazuje to na uprawnienia i jednocześnie obowiązki usługobiorcy przy przetwarzaniu danych osobowych. Z treści tego przepisu należy wywieść wniosek, iż przetwarzanie danych osobowych w postaci udostępnienia numerów IP komputerów, z których dokonano wpisów na forum w oznaczonej dacie logowania, może nastąpić jedynie na wniosek organów państwa (co stanowi zakres przetwarzania danych w postaci ich udostępnienia) oraz jedynie na potrzeby prowadzonych przez te organy postępowań (co stanowi cel tego przetwarzania). Nie można zatem podzielić stanowiska organu, że art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną w istocie nie zakazuje udostępniania numerów IP komputerów innym podmiotom. Art. 17 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie pozwala na przyjęcie tej tezy.

W zakresie ochrony danych osobowych osób korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną zastosowanie będzie miała właśnie ta ustawa. Art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną przewiduje dalej idącą ochronę danych osobowych niż to wynika z ustawy o ochronie danych osobowych.

W niniejszej sprawie pamiętać trzeba także o wykładni, której powinno dokonać się z uwzględnieniem przepisów Unii Europejskiej. W szczególności wskazać należy na art. 4 Dyrektywy 2006/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie zatrzymywania generowanych lub przetwarzanych danych w związku ze świadczeniem ogólnie dostępnych usług łączności elektronicznej lub udostępnianiem publicznych sieci łączności oraz zmieniającą dyrektywę 2002/58/WE (Dz. Urz. UE. L 2006 nr 105, str. 54). Przepis ten wskazuje na udostępnianie danych jedynie właściwym organom krajowym, w szczególnych przypadkach i zgodnie z krajowym ustawodawstwem, co w ocenie skarżącej spółki wyklucza udostępnienie danych innym podmiotom niż organy państwa.

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż zastosowanie wprost art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i tym samym odmowa uwzględnienia wniosku K. B. i V. B. nie będzie prowadziła do naruszenia ich praw i ostatecznego zamknięcia im drogi do dochodzenia tych praw na drodze sądowej. Nie ma przeszkód, aby ustalenie numerów IP komputerów, z których dokonano wpisów na forum (a w dalszej kolejności danych identyfikujących osoby, które tych wpisów dokonały), nastąpiło na wniosek sądu, do którego trafi pozew. Tym samym - sam zamiar wytoczenia powództwa nie stanowi uzasadniającej podstawy do udostępnienia danych osobowych.

Skoro w przedmiotowej sprawie nie ma możliwości zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych, to brak jest także podstaw do wydania decyzji nakazującej udostępnienia w tym trybie żądanych informacji. Wobec tego decyzja Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, utrzymująca w mocy decyzję nakazującą udostępnienie numerów IP komputerów, oraz poprzedzająca ją decyzja, podlegać winny uchyleniu.

W odpowiedzi na skargę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wniósł oddalenie skargi, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m. in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wydał zaskarżoną decyzję na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych, błędnie pomijając regulacje przewidziane w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Art. 1 pkt 3 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną stwierdza, iż ustawa ta określa zasady ochrony danych osobowych osób fizycznych korzystających z usług świadczonych drogą elektroniczną. Zgodnie z art. 16 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, do przetwarzania danych osobowych w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych w związku ze świadczeniem usług drogą elektroniczną stosuje się przepisy tej ustawy, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. Z kolei art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną przewiduje, iż usługodawca udziela informacji o danych, o których mowa w ust. 1 – 5 organom państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Przepis art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną zalicza do danych eksploatacyjnych oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał usługobiorca (Usługodawca może przetwarzać następujące dane charakteryzujące sposób korzystania przez usługobiorcę z usługi świadczonej drogą elektroniczną (dane eksploatacyjne): oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał usługobiorca).

Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadza w stosunku do zasad udostępniania danych eksploatacyjnych odrębną regulację, a możliwość odpowiedniego stosowania ustawy o ochronie danych osobowych przewiduje wyłącznie w stosunku do przetwarzania danych osobowych, którą to instytucję (art. 18 ust. 1) wyraźnie odróżnia od danych eksploatacyjnych (art. 18 ust. 5), w zakresie w których brak jest w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną odesłania do regulacji ustawy o ochronie dóbr osobistych.

Zasadne jest stanowisko skarżącej Spółki, iż ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadza własne, odrębne uregulowania w zakresie udostępniania danych eksploatacyjnych (w tym adresy IP), które nie przewidują udzielania informacji w tym zakresie innym podmiotom niż organy państwa.

Zatem do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy właściwy jest wyłącznie przepis art. 18 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i zastosowanie tu przepisu art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych jest nieprawidłowe.

Nie jest trafny wyrażony przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w uzasadnieniu decyzji pogląd, iż art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną nie ogranicza możliwości udostępnienia informacji, o których mowa w art. 18 ust. 1 – 5, do organów państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań, albowiem nie zawiera wskazania "wyłącznie" w odniesieniu do wymienionych organów.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną jedynym uprawnionym do uzyskania danych eksploatacyjnych, gromadzonych przez usługodawcę, w rozumieniu tej ustawy, są organy państwa. Omawiana ustawa nie zawiera innego przepisu, który stanowiłby podstawę wydawania danych podmiotom innym niż organy państwa. Należy podzielić zapatrywanie skarżącej Spółki, że gdyby wolą ustawodawcy było nadanie uprawnienia do pozyskania danych eksploatacyjnych innym podmiotom niż organy państwa, zawarłby w ustawie wyraźną normę przewidującą takie uprawnienie.

Zasadą jest objęcie ochroną danych eksploatacyjnych. Usługodawca może przetwarzać dane osobowe i eksploatacyjne tylko w zakresie i na zasadach szczegółowo określonych w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Dopiero w zakresie nieuregulowanym w przepisach tej ustawy, przetwarzanie tych danych może następować w oparciu o odpowiednio zastosowane przepisy ustawy o ochronie danych osobowych.

Uregulowanie zasad udostępnienia danych osobowych użytkowników komputerów w postaci numerów IP uregulowane w art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną ma charakter wyjątku od zasady ochrony takich danych. Zatem jako lex specialis (wyjątek od zasady) nie może być interpretowana w sposób rozszerzający.

Wojewódzki Sąd Administracyjny Warszawie w pełni podziela powyższe poglądy w materii art. 18 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i odrębności tej regulacji od przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, wyrażone w uzasadnieniu wyroku WSA z dnia 8 marca 2012 r. sygn. akt II SA/Wa 2821/11. Mimo, iż w tym wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie analizuje zasady udostępnienia danych osobowych, jak adres IP komputera, dla potrzeb ewentualnego postępowania karnego, wyżej przytoczona argumentacja znajduje także zastosowanie do niniejszej sprawy.

Wnioskodawczynie – K. B. i V. B. w celu wytoczenia powództwa z art. 23 i art. 24 Kc, przeciwko autorom wpisów na forum serwisu "[...]" należącego do M. Sp. z o.o., muszą dysponować danymi adresowymi tych osób. Wynika to wprost z zasad procesowych – art. 187 § 1 i art. 126 § 2 Kpc. Polska procedura cywilna przewiduje szereg uregulowań umożliwiających pozyskanie niezbędnych danych osobowych i wszczęcie niniejszego procesu. Jednakże zainteresowane z nieznanych powodów możliwości tych nie wykorzystują.

Wnioskodawczynie oraz Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych abstrahują w niniejszej sprawie od przepisów dotyczących zabezpieczenia dowodów na poczet przyszłych postępowań cywilnych – to jest art. 310 i nast. Kpc. Przepisy te umożliwiają zwrócenie się przez powoda do sądu cywilnego z wnioskiem o zabezpieczenie między innymi także i danych adresowych ewentualnego pozwanego, jeżeli dane te są znane osobie trzeciej (porównaj art. 312 i art. 313 w zw. z art. 248 Kpc.)

Jeżeli dokona się zestawienia powyższych przepisów polskiej procedury cywilnej z treścią art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną otrzymujemy przejrzystą i logicznie zamkniętą konstrukcję prawną.

W sprawach karnych o zniesławienie, albo w sprawach cywilnych o ochronę przewidzianą w art. 23 i art. 24 Kc, osoba zainteresowana może odpowiednio za pośrednictwem organów państwa: tu organów ścigania (Policja, Prokuratura) lub sądu karnego, albo sądu cywilnego, dochodzić ujawnienia danych osobowych oskarżonego albo pozwanego, które są niezbędne do wszczęcia danego procesu. To o tych właśnie organach jest mowa w art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Do tych organów winna się zgłosić osoba zainteresowana ze stosownym wnioskiem. Postępowanie takie toczy się bez udziału Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych i jest niezależne od jego decyzji.

Zgodnie z uregulowaniami stosownych przepisów postępowania cywilnego albo postępowania karnego i zgodnie z art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, wydawanie takich informacji jak adres IP komputera może nastąpić wyłącznie na żądanie sądu lub prokuratora, zawarte w odpowiednim postanowieniu tych organów.

Powyższa argumentacja dobitnie wskazuje na zasadność skargi.

Domaganie się od skarżącej Spółki udostępnienia przedmiotowych danych IP wbrew regulacji zawartej w art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną i z pominięciem wyżej wskazanych organów państwa, stanowi naruszenie prawa i dlatego zaskarżona decyzji oraz decyzja ją poprzedzająca ostać się nie mogą.

Niezależnie od powyższych wywodów należy wskazać, iż w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, w zakresie spraw rozstrzyganych w oparciu o treść art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych, utrwalił się pogląd, iż wyrażenie przez osobę zainteresowaną samej chęci wystąpienia na drogę sądową, bez wcześniejszego uzewnętrznienia tej woli w postaci stosownego pozwu albo wniosku o ściganie, czy prywatnego aktu oskarżenia, nie stanowi prawnie usprawiedliwionego celu przetwarzania danych osobowych w rozumieniu powyższego przepisu.

W niniejszej sprawie żadna z wnioskodawczyń – ani K. B. ani V. B. nie wskazały, aby przedsięwzięły jakiekolwiek kroki na drodze procesu cywilnego w zakresie ewentualnego powództwa o ochronę praw osobistych. Wnioskodawczynie poprzestały tu jedynie na określeniu zamiaru wystąpienia z takim powództwem.

Zważywszy na powyższe, w ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, niezależnie od naruszenia art. 18 ust. 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych naruszył także wykładnię przepisu art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreśla, że będąca przedmiotem niniejszej sprawy sytuacja nie jest i nie może być postrzegana jako ochrona przed ewentualną odpowiedzialnością osób, dopuszczających się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, bezprawnej ingerencji w sferę prawnie chronionych interesów oraz praw innych podmiotów. Wyżej prezentowane wywody wskazują, iż ochrona osób pokrzywdzonych takimi bezprawnymi działaniami istnieje i osoba pokrzywdzona może dochodzić swoich praw zarówno na gruncie przepisów postępowania karnego, jak i postępowania cywilnego, zgodnie z zasadami przewidzianymi w ustawie o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł, jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt