Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Wałejko (sprawozdawca), Sędziowie WSA Jerzy Drwal,, WSA Ewa Ibrom, Protokolant Asystent sędziego Radosław Kot, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 13 listopada 2014 r. sprawy ze skargi G. L. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody z dnia [...] sierpnia 2014 r. nr [...] w przedmiocie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły oddala skargę.

Zarządzeniem z dnia 30 czerwca 2014 r. nr 50/2014 wydanym na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.) i art. 36a ust. 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), Wójt Gminy [...] powierzył M. R. stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej im. [...] w [...], na okres od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2019 r.

Rozstrzygnięciem nadzorczym z 13 sierpnia 2014 r. Wojewoda Lubelski stwierdził nieważność wymienionego wyżej zarządzenia. Zdaniem organu nadzoru zarządzenie zostało wydane z naruszeniem przepisów art. 36a ust. 13 w związku z art. 63 ustawy o systemie oświaty.

Wojewoda wskazał, że Wójt Gminy [...] powierzając stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] na okres od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2019 r. naruszył przepisy art. 36a ust. 13 w związku z art. 63 ustawy o systemie oświaty, ponieważ zgodnie z tym drugim przepisem rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy z dniem 31 sierpnia następnego roku. Zasadą jest powierzenie stanowiska na 5 lat szkolnych (to jest od dnia 1 września danego roku szkolnego). Zdanie drugie art. 36a ust. 13 ustawy o systemie oświaty wprowadza wyjątek od przedstawionej wyżej reguły. Stwarza bowiem możliwość organowi prowadzącemu szkołę lub placówkę powierzenia stanowiska dyrektora na okres krótszy, jednak nie krótszy niż 1 rok szkolny. Przy czym ustawodawca uzależnia powierzenie tego stanowiska na krótszy okres, od zaistnienia "uzasadnionego przypadku".

Organ nadzoru zauważył, że pojęcie "lat szkolnych" nie jest tożsame z pojęciem "lat kalendarzowych". Ustawodawca w art. 63 ustawy o systemie oświaty wyraźnie określił, że rok szkolny rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy z dniem 31 sierpnia następnego roku.

Organ nadzoru podkreślił, że pojęcie "roku szkolnego" powinno być odróżnione od pojęcia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym. W sensie prawnym ferie letnie również wlicza się do roku szkolnego. Dlatego wszystkie terminy ustawowe, które ustawodawca związał z zakończeniem roku szkolnego w ustawie o systemie oświaty oznaczają dzień (datę) 31 sierpnia.

Zdaniem organu nadzoru, powierzenie stanowiska dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] zarządzeniem Wójta Gminy na okres od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2019 r. nie nastąpiło na wymagany ustawowo okres 5 lat szkolnych.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie Gmina [...] reprezentowana przez Wójta Gminy [...] wniosła o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia, zarzucając temu rozstrzygnięciu naruszenie art. 36a ust. 13 oraz art. 36a ust. 4 ustawy o systemie oświaty, a także art. 7 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. Z 2013 r. poz. 267 z późn. zm., dalej powoływanej jako K.p.a.). Zdaniem Wójta Gminy [...] organ nadzoru przyjmując, że w każdym przypadku powierzenie stanowiska dyrektora szkoły winno nastąpić na okres 5 lat szkolnych, a w przypadkach szczególnie uzasadnionych na okres co najmniej roku, nie uwzględnił sytuacji uprzedniego powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły na maksymalny okres 10 miesięcy, który upływał w rozstrzyganej sprawie z dniem 30 czerwca 2014 r. W opinii skarżącego organ nadzoru pominął, że przed powierzeniem M. R. stanowiska dyrektora szkoły Wójt Gminy [...] wydał w dniu 30 sierpnia 2013 r. zarządzenie, w którym powierzył tej samej osobie pełnienie obowiązków dyrektora szkoły na okres 10 miesięcy w związku z wakatem w szkole, który obejmował okres od 1 września 2013 r. do 30 czerwca 2014 r., bowiem konieczne było jak najszybsze obsadzenie stanowiska, chociażby tymczasowo. Wójt wskazał dalej, że zarządzenie wygasło z mocy prawa z dniem 30 czerwca 2014 r. Wprawdzie zarządzenie z dnia 30 sierpnia 2013 r. nie jest przedmiotem postępowania nadzorczego, niemniej jednak jest w nierozerwalnym związku z zarządzeniem, którego nieważność stwierdził organ nadzoru.

Dalej Wójt Gminy [...] podniósł, że żaden przepis ustawy o systemie oświaty nie nakazuje zorganizowania konkursu na dyrektora szkoły, tak by z początkiem roku szkolnego doszło do obsadzenia funkcji. Niejednokrotnie bowiem zdarza się, że w trakcie roku szkolnego dochodzi do powstania wakatu na stanowisku dyrektora szkoły a w konsekwencji prowadzi to do obowiązku organu jak najszybszego obsadzenia stanowiska. W takiej też sytuacji powierzenie obowiązków dyrektora może nie pokrywać się z trwającym rokiem szkolnym. Niemniej jednak, zdaniem Wójta, nie można wyciągać wniosku, jak to uczynił Wojewoda Lubelski, że powierzenie obowiązków dyrektora szkoły w taki sposób narusza w istotnym stopniu przepisy prawa.

Wójt zauważył, że przyjęcie stanowisko organu nadzoru doprowadziłoby do powierzenia stanowiska dyrektora szkoły z pominięciem formalnego obowiązku przeprowadzenia konkursu oraz do pozostawienia przez dwa miesiące, to jest przez okres lipca i sierpnia szkoły bez dyrektora, czyli najważniejszego organu w szkole.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda Lubelski wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym rozstrzygnięciu nadzorczym. Odnosząc się do treści skargi, organ nadzoru podniósł, że przepis art. 36a ust. 2 ustawy o systemie oświaty jednoznacznie nakazuje wyłonienie kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki w drodze konkursu. Do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 2 lub 4 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy (art. 36a ust. 5 ustawy). W przypadku powstania wakatu na stanowisku dyrektora szkoły w trakcie roku szkolnego organ prowadzący jest uprawniony do podjęcia działań zmierzających do jak najszybszego obsadzenia tego stanowiska. Niemniej jednak podejmowane działania muszą mieścić się w ramach nakreślonych przez przepisy ustawy o systemie oświaty, a wydawane akty prawne, w tym zarządzenie w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły, nie mogą naruszać przepisów tej ustawy.

Zdaniem Wojewody Lubelskiego, Wójt Gminy [...] nie skorzystał z przysługujących mu instrumentów prawnych i okres na jaki powierzono M. R. stanowisko dyrektora szkoły jest dłuższy niż 5 lat szkolnych, liczonych w sposób określony przepisami ustawy o systemie oświaty, a więc przekracza maksymalny okres powierzenia stanowiska określony przez ustawodawcę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje.

Skarga podlega oddaleniu, gdyż zaskarżone rozstrzygnięcie nadzorcze jest zgodne z prawem.

Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły uregulowane jest w art. 36a ustawy o systemie oświaty. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu, stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę. Co do zasady kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu.

Jednak, jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej (ust.4).

Do czasu powierzenia stanowiska dyrektora zgodnie z ust. 2 lub 4 organ prowadzący może powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora szkoły wicedyrektorowi, a w szkołach, w których nie ma wicedyrektora, nauczycielowi tej szkoły, jednak nie dłużej niż na okres 10 miesięcy (ust. 5).

Z kolei według art. 36a ust. 13 ustawy o systemie oświaty stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza się na 5 lat szkolnych. W uzasadnionych przypadkach można powierzyć to stanowisko na krótszy okres, jednak nie krótszy niż 1 rok szkolny.

Według art. 63 ustawy rok szkolny rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy – z dniem 31 sierpnia następnego roku.

Przytoczone przepisy ustawy pozwalają na sformułowanie następujących zasad:

a/ regułą jest powierzanie stanowiska dyrektora szkoły na okres 5 lat szkolnych, a krótszy okres powierzenia stanowiska jest wyjątkiem, który ma zastosowanie w uzasadnionym przypadku;

b/ okres powierzenia stanowiska nie może przekraczać 5 lat szkolnych, a po upływie okresu powierzenia stanowiska można przedłużyć te powierzenie zgodnie z art. 36a ust. 14 ustawy;

c/ okres powierzenia stanowiska dyrektora szkoły jest ścisłe związany z pojęciem roku szkolnego zdefiniowanym w art. 63 ustawy i długość tego okresu mierzy się latami szkolnymi, a nie latami lub innymi okresami kalendarzowymi;

d/ powierzenie stanowiska dyrektora na nie więcej niż 5 lat szkolnych oznacza, że okres sprawowania stanowiska nie może zawierać w sobie więcej niż 5 okresów mieszczących się w poszczególnych latach szkolnych, a więc w okresach od 1 września każdego kolejnego roku kalendarzowego rozpoczynającego rok szkolny do 31 sierpnia następnego roku kalendarzowego, kończącego rok szkolny.

e/ wymienione wyżej reguły mają zastosowanie niezależnie od tego czy powierzenie stanowiska dyrektora szkoły następuje po przeprowadzeniu konkursu (art. 36a ust. 2 ustawy), czy bez konkursu - w sytuacji kiedy do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata (art. 36a ust. 4 ustawy).

Zakwestionowane przez Wojewodę Lubelskiego zarządzenie Wójta Gminy [...] z dnia 30 czerwca 2014 r. zostało wydane w sprawie powierzenia stanowiska dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] na podstawie art. 36a ust. 4 u.s.o., a więc w sytuacji kiedy konkurs nie doprowadził do wyłonienia kandydata. Bezsporne jest, że przed powierzeniem M. R. stanowiska dyrektora wymienionej wyżej Szkoły, organ prowadzący powierzył jej pełnienie obowiązków dyrektora szkoły na podstawie art. 36a ust. 5 u.s.o. przez maksymalny okres przewidziany ustawą, to jest przez 10 miesięcy (od 1 września 2013 r. do 30 czerwca 2014 r.).

Powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora szkoły tej samej osobie, która następnie stała się kandydatem na stanowisko dyrektora szkoły, niezależnie od tego, czy wyłonionym w drodze konkursu, czy ustalonym przez organ prowadzący na podstawie art. 36a ust. 4 ustawy, nie wpływa co do zasady ma maksymalną długość okresu, na który można powierzyć stanowisko dyrektora, a więc nie skraca okresu 5 lat szkolnych. Jednak jeżeli okres powierzenia pełnienia obowiązków dyrektora szkoły kończy się przed końcem roku szkolnego (np. z końcem czerwca – jak w badanej sprawie) i organ prowadzący zamierza powierzyć tej samej osobie lub innej stanowisko dyrektora szkoły od dnia następnego po zakończeniu okresu pełnienia obowiązków dyrektora szkoły, a więc w toku roku szkolnego (np. od 1 lipca), to okoliczność ta – ze względu na specyfikę pojęcia "rok szkolny" - ma wpływ na długość okresu powierzenia stanowiska mierzonego okresami kalendarzowymi.

Wynika powyższe z tego, że rozpoczęcie okresu powierzenia stanowiska w toku roku szkolnego powoduje, że pierwszy rok szkolny okresu powierzenia stanowiska kończy się z końcem roku szkolnego, w którym dyrektor objął stanowisko, to jest z dniem 31 sierpnia. W takiej sytuacji dyrektor szkoły od początku nowego roku szkolnego, to jest od 1 września rozpoczyna kolejny rok szkolny okresu, na który powierzono stanowisku. Okres ten może skończyć się maksymalnie z upływem 4 kolejnych lat szkolnych. W takiej sytuacji, a więc objęcia stanowiska w toku roku szkolnego, okres 5 lat szkolnych, na który można powierzyć stanowisko dyrektora szkoły zawsze będzie krótszy niż 5 lat kalendarzowych, a ścisłej będzie mieścił się między 4 i 5 latami kalendarzowymi.

Tylko bowiem w sytuacji kiedy okres powierzenia stanowiska dyrektora szkoły rozpoczyna się z dniem 1 września, okres 5 lat szkolnych jest równoważny okresowi 5 lat kalendarzowych.

Inna interpretacja, traktująca lata szkolne na wzór lat i innych okresów kalendarzowych, nie może być zaakceptowana. Oznaczałaby ona, że w razie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły w toku roku szkolnego, co jest niekiedy konieczne z różnych usprawiedliwionych przyczyn (tak jak w badanej sprawie), 5 letni okres powierzenia stanowiska dyrektora, mierzony latami szkolnym, kończyłby się przed zakończeniem roku szkolnego, co wprowadzałoby dezorganizację w zarządzaniu szkołą, mogąca powtarzać się za każdą zmianą dyrektora szkoły. Organizacja pracy szkoły jest bowiem ściśle związana z rokiem szkolnym, definiowanym w art. 63 ustawy.

Zakwestionowanym przez Wojewodę Lubelskiego zarządzeniem Wójt Gminy [...] powierzył M. R. stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej na okres od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 30 czerwca 2019 r. W istocie Wójt Gminy [...] powierzył stanowisko dyrektora szkoły podstawowej na okres 5 lat kalendarzowych, będący jednocześnie okresem przekraczającym 5 lat szkolnych. Skoro zgodnie z art. 63 ustawy o systemie oświaty rok szkolny rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy - z dniem 31 sierpnia następnego roku, to oznacza, że w badanej sprawie organ prowadzący, określając początek biegu okresu powierzenia stanowiska dyrektora od dnia 1 lipca 2014 r., powierzył stanowisko dyrektora szkoły uwzględniając jeszcze rok szkolny 2013/2014. Mając zaś na uwadze datę końcową aktu powierzenia, to jest 30 czerwca 2019 r., upływającą w roku szkolnym 2018/2019 należy stwierdzić, że Wójt Gminy [...] powierzył M. R. stanowisko dyrektora Szkoły Podstawowej w [...] na okres 5 lat kalendarzowych, ale obejmujący 6 lat szkolnych, a więc dłuższy niż pozwala na to przepis art. 36a ust. 13 ustawy o systemie oświaty.

Prawidłowo postępując organ prowadzący szkołę, jeżeli zamierzał powierzyć stanowisko dyrektora szkoły od 1 lipca 2014 r. (a więc także na okres mieszczący się w roku szkolnym 2013/2014) powinien określić datę końcową okresu powierzenia stanowiska na dzień 31 sierpnia 2018 r. (kończący rok szkolny 2017/2018). Wykroczenie poza datę 31 sierpnia 2018 r. sprawiło, że okres powierzenia stanowiska objął także 6 rok szkolny.

Prawidłowe jest zatem stanowisko Wojewody Lubelskiego, który ustalając, że Wójt Gminy [...] wydał zarządzenie o powierzeniu stanowiska dyrektora szkoły z naruszeniem art. art. 36a ust. 13 w związku z art. 63 ustawy o systemie oświaty, był zobowiązany do stwierdzenia nieważności zarządzenia na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.).