drukuj    zapisz    Powrót do listy

6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Pomoc społeczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, oddalono skargę, II SA/Rz 1217/13 - Wyrok WSA w Rzeszowie z 2014-01-15, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Rz 1217/13 - Wyrok WSA w Rzeszowie

Data orzeczenia
2014-01-15 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-11-21
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Sędziowie
Joanna Zdrzałka
Małgorzata Wolska
Paweł Zaborniak /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne
Pomoc społeczna
Sygn. powiązane
I OSK 1006/14 - Wyrok NSA z 2016-09-02
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art.151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Paweł Zaborniak /spr./ Sędziowie NSA Małgorzata Wolska WSA Joanna Zdrzałka Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 stycznia 2014 r. sprawy ze skargi E. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] września 2013 r. nr [...] w przedmiocie odpłatności za pobyt w DPS -skargę oddala-

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi E. T. jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego (dalej zwane SKO lub Kolegium) z dnia [...] września 2013 r., o nr [...], wydana w przedmiocie ustalenia odpłatności za pobyt w Domu Pomocy Społecznej.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało oparte o następujące okoliczności faktyczne i prawne: Starosta Powiatu [...] decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...], umieścił F. T. w Domu Pomocy Społecznej w C. (dalej zwanego DPS).

Decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r., nr [...] Prezydent Miasta [...]:

1. ustalił opłatę za pobyt F. T. w DPS od dnia zamieszkania tj. od 3 grudnia 2010 r., w wysokości 1946,66 zł miesięcznie tj. w wysokości miesięcznego kosztu utrzymania,

2. zobowiązał do wnoszenia opłaty za pobyt w DPS:

- F. T. za grudzień 2010 r. w wysokości 749,96 zł, zaś od stycznia 2011 r. w wysokości 801,68 zł miesięcznie,

- E. Z. za grudzień 2010 r., w wysokości 187,10 zł, zaś od stycznia 2011 r. w wysokości 200 zł miesięcznie

- A. T. za grudzień 2010 r. w wysokości 187,10 zł, zaś od stycznia 2011 r., w wysokości 200 zł miesięcznie,

3. kwotą za grudzień 2010 r. - 696,92 zł, a za styczeń 2011 r. kwotą 744,98 zł - obciążył Gminę Miasto [...].

Kolejną decyzją z dnia [...] maja 2012 r., nr [...] Prezydent Miasta [...] zmienił z urzędu własną decyzję z dnia [...] grudnia 2010 r. w ten sposób, że:

1. ustalił opłatę za pobyt F. T. w DPS od 1 marca 2012 r. w wysokości miesięcznego kosztu utrzymania tj. 2370 zł,

2. zobowiązał do wnoszenia opłaty za pobyt w DPS:

- F. T. za marzec 2012 r., w wysokości 827,73 zł zaś od 1 kwietnia 2012 r. - 888,73 zł miesięcznie,

- E. Z. w wysokości 200 zł miesięcznie,

3. ustalił E. T. kwotę opłaty z pobyt matki w DPS w wysokości 116,64 zł miesięcznie, jednocześnie zwolnił E. T. z ponoszenia ustalonej opłaty w okresie do 31 marca 2013 r.

4. kwotą za marzec 2012 r. w wysokości 1342,72 zł zaś od kwietnia 2012 r. w wysokości 1281,27 zł miesięcznie obciążył Gminę Miasto [...].

Prezydent Miasta [...] pismami z dnia 12 marca 2012 r. zawiadomił F. T., E. Z., A. T., W. T., E. T., E. B., B. B., D. T. o wszczęciu postępowania administracyjnego w przedmiocie zmiany decyzji z dnia [...] grudnia 2010 r. w związku ze zmianą kosztu utrzymania mieszkańca DPS od 1 marca 2013 r. oraz waloryzacją świadczeń emerytalnych i rentowych.

Decyzją z dnia [...] lipca 2013 r., nr [...], zmienił z urzędu w całości decyzję z dnia [...] grudnia 2010 r., ostatnio zmienioną decyzją z dnia [...] maja 2012 r. w ten sposób, że:

1. uchylił pkt 1 i 4 zmienianej decyzji,

2. zobowiązał F. T. do wnoszenia opłaty za pobyt w DPS od kwietnia 2013 r., w wysokości 888,73 zł miesięcznie,

3. zobowiązał E. T. do wnoszenia opłaty za pobyt F. T. w wysokości 440 zł miesięcznie począwszy od 1 maja 2013 r.

4. pozostałą kwotę, stanowiącą różnicę między obowiązującym średnim miesięcznym kosztem utrzymania mieszkańca DPS a opłatą wnoszoną przez osoby obowiązane obciążył Gminę Miasto [...].

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z zarządzeniem Starosty [...] z dnia 20 lutego 2012 r., nr [...], od 1 marca 2013 r. średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w DPS wynosi 2450 zł. W związku z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2013 r., uległa zmianie wysokość pobieranego przez F. T. świadczenia z ZUS i aktualnie wynosi 1320,59 zł netto miesięcznie, jednakże zgodnie z art. 106 ust. 3b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182, ze zm.; zwana dalej u.p.s), zmiana dochodu w/w nie przekroczyła 10 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, zatem odpłatność za pobyt w DPS pozostaje na poziomie ustalonym w decyzji z dnia 21 maja 2012 r.

W odwołaniu od tej decyzji E. T. wniósł o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zarzucił decyzji naruszenie przepisów postępowania, poprzez dowolną interpretację przepisów jak i stanu faktycznego. Odwołujący się nie zgodził się ze sposobem naliczenia opłaty za pobyt jego matki w DPS.

Po rozpatrzeniu sprawy w trybie odwoławczym SKO decyzją z dnia [...] września 2013 r., nr [...], utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu przedstawiło w sposób szczegółowy regulacje dotyczące odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Wskazało, że F. T. z własnych dochodów wnosi odpłatność za swój pobyt w kwocie 888,73 zł miesięcznie. Pozostałą kwotę stanowiącą różnicę między średniomiesięcznym kosztem utrzymania pensjonariusza w DPS, a kwotą uiszczaną przez F. T. zobowiązani są pokryć zstępni w/w co stanowi kwotę 1561,27 zł miesięcznie. Kolegium podało, że spośród osób zobowiązanych do wnoszenia opłaty za pobyt w/w w DPS, jedynie E. T. kwalifikuje się ze względu na uzyskiwany dochód (2248,06 na osobę), do ponoszenia w części opłaty za pobyt matki w DPS. Uzyskiwany przez niego dochód obliguje go do ponoszenia miesięcznej opłaty w wysokości 880 zł. Uwzględniając wydatki zobowiązanego na utrzymanie domu, leczenie żony ustalił kwotę opłaty w wysokości 440 zł. W ocenie SKO działania organu I instancji w kwestii ustalenia odpłatności zobowiązanego nie naruszają prawa. Zobowiązany ma zagwarantowany stały dochód a jego wysokość w pełni pokryje wydatki związane z utrzymaniem domu i leczeniem żony. Kolegium nadmieniło, że w badanej decyzji brak jest podstaw prawnych do określenia terminu wniesienia przez E. T. stosownej opłaty za okres od maja do lipca 2013 r., gdyż u.p.s. w swych uregulowaniach nie daje podstawy do ustalenia przez organ administracji w drodze decyzji terminu dokonania zapłaty – co przesądza o niedopuszczalności takiego rozstrzygnięcia.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie E. T. wniósł o uchylenie w całości decyzji obydwu instancji, przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji. Zaskarżonej decyzji skarżący, analogicznie jak w odwołaniu zarzucił naruszenie przepisów postępowania, poprzez dowolną interpretację "przepisów prawa o domach pomocy społecznej" i stanu faktycznego. W uzasadnieniu skarżący podniósł, że nie zgadza się z dowolnym sposobem naliczenia mu opłaty za pobyt matki w DPS. Podniósł, że zaskarżona decyzja obraża przepisy u.p.s., a zwłaszcza zawarte w rozdziale 2 dotyczące ustalenia odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. W jego ocenie błędnym jest założenie, że zobowiązanymi do ponoszenia takich opłat są tylko osoby spełniające kryterium dochodowe. Zobowiązanymi są wszystkie osoby – wymienione w ustawie, a należność do ponoszenia przez nich należy podzielić przez ilość tych osób, a następnie kwalifikować ich do zwolnienia lub do zapłaty. Ci którzy mają przekroczone kryterium dochodowe powinni płacić przynależną im część, a za pozostałych, którzy nie przekraczają kryterium dochodowego płaci gmina. Opłat nie powinna być jego zdaniem zwiększana względem niego gdyż narusza to art. 103 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej.

W odpowiedzi na skargę SKO wniosło o jej oddalenie, z przyczyn, które stanowiły podstawę wydania zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, zważył co następuje:

Skarga E. T. jest niezasadna i dlatego została oddalona.

Istota sądowej kontroli administracji publicznej sprowadza się do ustalenia czy w określonym przypadku, jej organy dopuściły się kwalifikowanych naruszeń prawa. Sąd administracyjny sprawuje swą kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej – art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.). Zakres tej kontroli wyznacza przepis art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.; zwana dalej p.p.s.a.). Należy dodać, że Sąd rozstrzyga w granicach sprawy nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Przedmiotem kontroli Sądu była decyzja o ustaleniu odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej. Nie można przyznać racji temu zarzutowi skargi, który odnosi się do niezawarcia ze skarżącym umowy cywilnoprawnej. Z akt sprawy wynika, że dyrektor ośrodka pomocy społecznej podejmował próbę zawarcia umowy ze skarżącym na podstawie art. 103 ust. 2 u.p.s. Z treści skierowanego do skarżącego pisma z dnia 16 maja 2013 r. wynika, iż pracownik Ośrodka Pomocy Społecznej przesłał E. T. celem podpisania i zwrotu jednego egzemplarza umowy dotyczącej ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej F. T. Taka umowa nie została zawarta albowiem strona nie zaakceptowała propozycji co do współuczestniczenia w kosztach pobytu swej matki w domu pomocy społecznej w wysokości 440 zł miesięcznie.

Fakt niezawarcia umowy nie wpływa na ocenę legalności zaskarżonych decyzji. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym nie budzi wątpliwości, iż niezawarcie umowy nie jest przesłanką niezbędną do wydania decyzji ustalającej odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej. Umowa, o której mowa nie musi być zawarta z małżonkiem, wstępnym czy zzstępnym aby organ ustalił opłatę za pobyt w formie decyzji administracyjnej na podstawie art. 59 ust. 1 u.p.s. Obowiązek wnoszenia opłaty przez konkretną osobę, czy osoby spośród kręgu podmiotów zobowiązanych na mocy art. 61 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 2 u.p.s. nie kreuje umowa z art. 103 ust. 2 u.p.s., lecz decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Celem takiej umowy nie jest nawiązanie cywilnoprawnego stosunku zobowiązującego do ponoszenia opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, ale jedynie ustalenie wysokości opłaty wnoszonej przez te osoby, a więc opłaty, której obowiązek ponoszenia został ustalony z mocy prawa ex lege (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 1 lutego 2012 r. sygn. akt VIII SA/Wa 937/11). Umowa może przewidywać wyłącznie wyższy niż określony przepisami ustawy o pomocy społecznej odsetek finansowania pobytu osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej. Strony umowy nie mogą przewidzieć niższego procentu współuczestnictwa osoby zobowiązanej mocą przepisów prawa do ponoszenia kosztów (zob. W. Maciejko w.: W. Maciejko, P. Zaborniak, Ustawa o pomocy społecznej. Komentarz, Warszawa 2013 r., s. 302). Zobowiązany do wnoszenia opłaty może ubiegać się o wydanie decyzji o zwolnieniu z tego obowiązku w trybie i zasadach jakie przewiduje art. 64 u.p.s. Reasumując, niezawarcie umowy ze skarżącym nie powoduje utraty kompetencji organu do wydania decyzji o odpłatności za pobyt.

Nie można również zaakceptować zarzutu podnoszącego naruszenie przez organy art. 61 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 103 ust. 2 u.p.s. Skarżący z treści tej regulacji wyprowadza wniosek o nielegalności zwiększenia opłaty za pobyt w sytuacji gdy jedna z osób jest zwalania z odpłatności. Według treści art. 103 ust. 2 u.p.s., kierownik ośrodka pomocy społecznej ustala w drodze umowy z małżonkiem, zstępnymi przed wstępnymi mieszkańca domu wysokość wnoszonej przez nich opłaty za pobyt tego mieszkańca w domu pomocy społecznej, biorąc pod uwagę wysokość dochodów i możliwości, przy czym opłata ta nie powinna być zwiększana w przypadku gdy jedna z osób jest zwalniana z odpłatności z mocy prawa lub z powodów, o których mowa w art. 64 ustawy o pomocy społecznej. Sąd podziela argumentacje organów, iż ustalenie wysokości obciążenia z tytułu odpłatności za pobyt nie zostało spowodowane zwolnieniem osób obowiązanych z mocy prawa jak również na skutek powodów określonych w art. 64 u.p.s. Powodem wszczęcia postępowania zakończonego kontrolowaną przez Sąd decyzją administracyjną była zmiana kosztu utrzymania mieszkańca DPS oraz waloryzacja świadczeń emerytalno – rentowych w roku 2013 r. Takie przyczyny oznaczono w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania skierowanym m.in. do E. T. Dlatego nie można zgodzić się z twierdzeniem strony skarżącej, że zwiększanie jego obciążeń wynika faktu zwolnienia lub umorzenia opłaty innych osób zobowiązanych do ponoszenia kosztów. Należy więc uznać, że zarzut uchybienia regulacji art. 103 ust. 2 u.p.s. nie jest uzasadniony.

Jako chybiony WSA uznaje także pogląd skarżącego co do konieczności podzielenia wysokości opłaty na liczbę osób obowiązanych w tym osoby zwolnione od obowiązku ponoszenia opłaty ze względu na nieprzekroczenie kryterium dochodowego. Podstawy do tego wniosku nie dają zarówno wyniki wykładni językowej, funkcjonalnej jak i systemowej art. 61 u.p.s. W myśl art. 103 ust. 2 u.p.s. kierownik ośrodka pomocy społecznej obowiązany jest przy ustaleniu odpłatności brać pod uwagę wysokość dochodów i możliwości osoby obowiązanej. Z treści tego przepisu nie wynika, aby odpłatność miała ulec stosunkowemu do liczby osób nieprzekraczających określony pułap dochodów zmniejszeniu. Ocena postępowania organów w niniejszej sprawie daje podstawy do twierdzenia, że powyższe dyrektywy wymiaru odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej zostały uwzględnione. Organ pierwszej instancji wziął pod uwagę takie okoliczności jak miesięczny dochód rodziny oraz miesięczne wydatki.

Sąd rozpoznając skargę nie doszukał się także innych niż wywiedzione w jej treści naruszeń prawa, co obligowało do oddalenia skargi E. T. na podstawie art. 151 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt