drukuj    zapisz    Powrót do listy

6531 Dotacje oraz subwencje z budżetu państwa, w tym dla jednostek samorządu terytorialnego 6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym), Środki unijne, Rada Gminy, Stwierdzono nieważność uchwały w całości, I SA/Sz 190/20 - Wyrok WSA w Szczecinie z 2020-07-01, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Sz 190/20 - Wyrok WSA w Szczecinie

Data orzeczenia
2020-07-01 orzeczenie nieprawomocne
Data wpływu
2020-03-16
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
Sędziowie
Alicja Polańska /przewodniczący sprawozdawca/
Jolanta Kwiecińska
Kazimierz Maczewski
Symbol z opisem
6531 Dotacje oraz subwencje z budżetu państwa, w tym dla jednostek samorządu terytorialnego
6391 Skargi na uchwały rady gminy w przedmiocie ... (art. 100 i 101a ustawy o samorządzie gminnym)
Hasła tematyczne
Środki unijne
Skarżony organ
Rada Gminy
Treść wyniku
Stwierdzono nieważność uchwały w całości
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 869 art 211
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - tekst jedn.
Dz.U. 2019 poz 506 art.101 ust.1
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - tekst jednolity
Dz.U. 2019 poz 2325 art 200
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Alicja Polańska (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Kwiecińska,, Sędzia WSA Kazimierz Maczewski, Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Kalisiak, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 1 lipca 2020 r. sprawy ze skargi Fundacji "L." w W. na uchwałę Rady Gminy W. z dnia [...] r. nr [...] w sprawie ustalenia wysokości dotacji w wysokości wyższej niż określona w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych 1. stwierdza nieważność uchwały w całości, 2. zasądza od Gminy W. na rzecz skarżącej Fundacji "L." w W. kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Fundacja "L. W. " w W. prowadząca trzy niepubliczne szkoły podstawowe w miejscowościach: S., D. i W. w Gminie W. zaskarżyła do sądu w całości uchwałę nr [...] Rady Gminy z dnia [...] stycznia 2020 r. w sprawie ustalenia wysokości dotacji w wysokości wyższej niż określona w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. Urz. Województwa Z. z 2020 r. poz. 728).

Skarżąca zaskarżonej uchwale zarzuciła:

- naruszenie słusznie nabytego uprawnienia na podstawie § 1 uchwały nr [...] Rady Gminy z dnia [...] listopada 2019 r. w sprawie ustalenia wysokości dotacji w wysokości wyższej niż określona w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. Urz. Województwa Z. z 2019 r. poz. [...]);

- naruszenie art. 2 w związku z art. 94 Konstytucji RP,

wnosząc o stwierdzenie jej nieważności w całości.

Fundacja opisała czynności i zdarzenia poprzedzające wydanie ww. uchwał, wskazując, że prowadzi trzy szkoły niepubliczne w ww. miejscowościach. Szkoły te zostały jej przekazane przez Gminę W. na podstawie uchwały Rady Gminy nr [...] z dnia [...] października 2012 r. w sprawie zamiaru przekazania do prowadzenia Fundacji "L. W. " Publicznych Szkół Podstawowych, a po pozytywnej decyzji Z. Kuratora Oświaty, do prowadzenia przez skarżącą. Dotychczas, otrzymywała ona dotacje w wysokości zwiększonej, co nigdy nie było przedmiotem kontrowersji ze strony Rady Gminy. Także, uchwałą Rady Gminy z dnia [...] listopada 2019 r. ustalono, że w 2020 r. niepubliczne szkoły, w których realizowany jest obowiązek szkolny, otrzymują na każdego ucznia z budżetu Gminy W., będącej dla tych szkół organem rejestrującym, dotację w wysokości 115 % kwoty przewidzianej na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego (§1 uchwały). Uchwała weszła w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia, z mocą obowiązującą od 1 stycznia 2020 r. W jej uzasadnieniu stwierdzono, że zwiększona dotacja przekazywana w latach poprzednich wykorzystywana była prawidłowo, a celowość podjęcia uchwały wzmacnia fakt zwiększonych zadań edukacyjnych po reformie systemu oświaty w 2017 r. przez prowadzenie klas VII i VIII.

Fundacja wyjaśniła także, iż na podstawie uchwały z dnia [...] listopada 2019 r zaplanowała finansowo rok 2020, tj. zatrudnienie nauczycieli i obsługi administracyjnej prowadzonych przez siebie szkół, w tym również zaplanowała podwyżki płac, niezbędne ze względu na presję płacową wynikającą z coraz większych kosztów utrzymania oraz "gry rynkowej" o pracownika. W ocenie skarżącej, sytuacja na rynku pracy zmieniła się diametralnie od 2013 r., a obecnie pozyskanie nauczycieli o odpowiednim wykształceniu i doświadczenie nie jest łatwe. Natomiast, uchwałą z dnia [...] stycznia 2020 r. ustalono niekorzystnie dla skarżącej (§1), że w okresie od marca do czerwca 2020 r. niepubliczne szkoły, w których realizowany jest obowiązek szkolny, otrzymują na każdego ucznia z budżetu Gminy W. dotację w wysokości 115% kwoty przewidzianej na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. W § 2 uchwały postanowiono o utracie mocy obowiązującej uchwały z dnia [...] listopada 2019 r. oraz, że uchwała wchodzi w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia uchwały w Dzienniku Urzędowym Województwa Z., z mocą obowiązującą od 1 marca 2020 r.

Nadto, skarżąca podniosła, że podjęcie uchwały z dnia [...] stycznia 2020 r. było dla niej całkowitym zaskoczeniem i, w jej ocenie, naruszyło słusznie nabyte, na podstawie uchwały z dnia [...] listopada 2019 r., uprawnienie do zwiększonej dotacji na cały 2020 r. oraz, że - w uzasadnieniu uchwały - Rada Gminy wyjaśniła, iż fundacja od marca do czerwca 2020 r. będzie w dalszym ciągu otrzymywała dotację podwyższoną, jednakże począwszy od lipca do końca 2020 r. będzie to kwota w wysokości niepowiększonej, jak też, że Wójt Gminy W. podjął działania zmierzające do utworzenia szkół publicznych w miejscowościach: S., D. i W. z planowanym rozpoczęciem funkcjonowania szkół od 1 września 2021 r., a więc od roku szkolnego 2021/22.

W ocenie skarżącej, uchwała w sposób oczywisty narusza nie tylko jej interes finansowy (faktyczny), ale również narusza uprawnienia słusznie nabyte na podstawie aktu prawa miejscowego, a ponadto stoi w rażącej sprzeczności z konstytucyjną zasadą zaufania obywatela do państwa i prawa, w tym również do prawa miejscowego, tym bardziej, że projekt uchwały powstał w oderwaniu od jakichkolwiek realiów i z pominięciem konsultacji z fundacją, która te szkoły prowadzi. Także, pobieżne tylko wyliczenie wskazuje, że różnica w otrzymanej dotacji pomiędzy zaplanowaną, tj. zwiększoną przez cały rok, a zwiększoną jedynie przez 6 miesięcy (uwzględniając dotacje za 2019 r.), to kwota [...]zł. Utrata od lipca 2020 r. zwiększonego finansowania (do 115%) spowoduje, iż fundacja będzie musiała poważnie rozważyć zwolnienie kilku nauczycieli, aby nie popaść w zadłużenie.

Według skarżącej, zaskarżona uchwała narusza art. 2 w związku z art. 94 Konstytucji RP, zasadę niedziałania prawa wstecz, zasadę ochrony praw słusznie nabytych, a także zasadę zaufania obywatela do państwa i prawa, gdyż już po rozpoczęciu roku budżetowego zmieniono sposób finansowania, tym samym - postawiono fundację wobec faktu, że będzie musiała ona zmieniać zawarte już umowy, zmieniać zatrudnienie, co być może również pociągnie za sobą dolegliwe konsekwencje finansowe, które mogą doprowadzić nie tylko do likwidacji fundacji, ale nawet do jej upadłości. Ponadto, ryzyko prowadzenia zadania własnego gminy zostało przerzucone w całości na fundację, a ryzyko to powiększono pozbawiając ją przyznanych już środków finansowych. Powstała w związku z tym niepewność co do ciągłości działalności, nie tylko w drugiej połowie 2020 r., ale również w 2021 r., jako że rok szkolny trwa od września do sierpnia.

W odpowiedzi na skargę Rada Gminy, reprezentowana przez Wójta Gminy W., wniosła o jej oddalenie. Organ wyjaśnił, że przyczyną powołania fundacji i przekazania jej zadań edukacyjnych w trzech ww. szkołach była potrzeba zmniejszenia kosztów z tym związanych. Natomiast, obecny sposób prowadzenia fundacji i realizacji przez nią zadań powoduje dużo większe koszty niż w pozostałych placówkach zarządzanych i prowadzonych bezpośrednio przez gminę, a koszty administracyjne prowadzenia działalności "są mnożone przez Fundację ponad miarę".

Organ, odwołując się do przepisu art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2012 r. poz. 2203); dalej: "u.f.z.o." - zgodnie z którym dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują na każdego ucznia w wysokości równej kwocie przewidzianej na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego, z której budżetu udzielana jest dotacja dla szkoły niepublicznej - wyjaśnił, że środki te powinny być przeznaczone na dofinansowanie realizacji zadań niepublicznej szkoły lub placówki w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej; mogą być wykorzystane wyłącznie na pokrycie wydatków bieżących szkoły lub placówki, a fundacja przeznaczała środki z udzielonej dotacji w głównej mierze na podwyżki dla nauczycieli i wynagrodzenia osób prowadzących placówki.

Fundacja, w piśmie procesowym z dnia 12 maja 2020 r., odnosząc się do twierdzeń organu podniesionych w odpowiedzi na skargę, zaprzeczyła, jakoby przyczyną jej powołania i przekazania zadań edukacyjnych w trzech ww. szkołach była jedynie potrzeba zmniejszenia kosztów z tym związanych; wskazała na cele fundacji: działanie na rzecz wszechstronnego rozwoju lokalnego oraz okoliczności towarzyszące przekazaniu jej mniejszych placówek oświatowych. Fundacja stwierdziła także, iż gmina pozbywając się przejętych przez nią placówek, "pozbyła się" placówek najdalej oddalonych od centrum gminy, najdroższych w utrzymaniu, a więc koszty utrzymania i prowadzenia placówek oświatowych pozostawionych w ramach gminy mogły ulec obniżeniu. Dodała, że nieuprawnione jest twierdzenie, jakoby fundacja działała niegospodarnie, bowiem pracownicy fundacji są zatrudnieni na podstawie przepisów Kodeksu pracy i nie obowiązują ich przepisy Karty Nauczyciela. Zatem, nie posiadają oni dodatków do wynagrodzeń takich jak: dodatek za wysługę lat, dodatek motywacyjny, dodatek wiejski ani nagród przyznawanych nauczycielom ze specjalnego funduszu nagród za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze; nie korzystają z urlopu dla poratowania zdrowia; nie otrzymują odprawy pracowniczej w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ani dodatkowego rocznego wynagrodzenia tzw. trzynastki. Wymiar czasy pracy nauczycieli zatrudnionych w fundacji wynosi [...], zaś nauczycieli pracujących w szkołach publicznych wymiar czasu pracy wynosi [...]. Pozostali zatrudnieni pracownicy w fundacji nie mają również wypłacanych dodatków za wysługę lat, dodatkowego rocznego wynagrodzenia tzw. trzynastki oraz innych dodatków przysługujących pracownikom budżetowym.

Fundacja zakwestionowała również twierdzenia organu, jakoby w momencie wejścia w życie uchwały z dnia [...] listopada 2019 r. przeznaczyła środki z udzielonej dotacji na podwyżki wynagrodzeń dla nauczycieli i wynagrodzeń osób prowadzących placówki, podnosząc, że od [...] listopada 2019 r. do [...] maja 2020 r. nie przyznała podwyżek dla pracowników. Wyjaśniła, że z dniem 1 stycznia 2020 r. zmianie uległy jedynie wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na najniższą krajową, które podyktowane były zmianami obowiązującego prawa w tym zakresie.

Fundacja wskazała również, że jest organizacją, która poszukuje i skutecznie pozyskuje inne źródła finansowania swojej działalności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U.

z 2019 r. poz. 2325 ze zm.); dalej: "p.p.s.a.", wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji

publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy

administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł

mieć wpływ na wynik sprawy.

W przypadku uchwał podejmowanych przez organy samorządu terytorialnego, kontrola sądowa sprowadza się do oceny, czy dany akt wydany

został z obrazą obowiązujących przepisów, gdyż zaistnienie takiej sytuacji powoduje konieczność stwierdzenia jego nieważności bądź

stwierdzenia, że wydany został z naruszeniem prawa, na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a.

Podstawę do wniesienia skargi w sprawie stanowi przepis art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 506 ze

zm.); dalej: "u.s.g.", zgodnie z którym każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem,

podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu

administracyjnego.

Zaskarżona uchwała ze względu na jej przedmiot, tj. w sprawie ustalenia wysokości dotacji dla szkół i placówek niepublicznych, jest

uchwałą podjętą w sprawie z zakresu administracji publicznej. W chwili wnoszenia skargi do sądu na zaskarżony akt ani przepis art. 53 §

2a p.p.s.a., ani też przepis art. 101 u.s.g., nie przewidywały już wymogu wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa. W tej

sytuacji, należało poddać analizie legitymację skargową skarżącej.

Według sądu, nie budzi wątpliwości w sprawie istnienie interesu prawnego skarżącej, gdyż skarżąca jest organem prowadzącym na terenie

Gminy W. szkoły niepubliczne, dotowane przez Gminę, a uchwała dotyczy dotacji na rzecz szkół niepublicznych.

Dokonując oceny legalności zaskarżonej uchwały, na wstępie należy wskazać, że - zgodnie z przepisami art. 211 ustawy z dnia 27 sierpnia

2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869); dalej: u.f.p.", budżet jednostki samorządu terytorialnego jest rocznym

planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki (ust. 1); budżet jest uchwalany na rok budżetowy (ust. 2); rokiem

budżetowym jest rok kalendarzowy (ust. 3). Zatem, jak wynika z tej regulacji, uchwała budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej

jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym. Zawiera ona opracowany przez zarząd i uchwalony przez radę plan jej

dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów. W planie tym mogą być dokonywane zmiany, jednak - na mocy przepisu art. 254 u.f.p. -

istnieje obowiązek dokonywania zmian z mocą obowiązującą pro futuro.

Dotacja oświatowa przyznawana jest na postawie przepisów, do których odsyła art. 126 u.f.p. "Odrębną ustawą", o której mowa w tym

przepisie, jest ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 17 ze zm.); dalej:

"u.f.z.o.", która w poszczególnych ustępach art. 39 statuuje podmiotowe prawo m.in. szkół niepublicznych do otrzymania dotacji. W art.

39 ust. 3 u.f.z.o. wskazano, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, w uchwale, o której mowa w ust. 1 i 2, ustala

okres udzielania tej dotacji w wyższej wysokości. Powiązanie tej dotacji z budżetem jednostki samorządu terytorialnego uwidacznia się w

poszczególnych przepisach u.f.z.o. W art. 42 ust. 1 u.f.z.o. przewidziano, że dotacje, o których mowa w art. 40 ust. 1 i 3 oraz art. 41

ust. 1, 2 i 5, są przekazywane na rachunek bankowy szkoły lub zespołu szkół w 12 częściach w terminie do ostatniego dnia każdego

miesiąca, z tym że części za styczeń i za grudzień są przekazywane w terminie odpowiednio do dnia 20 stycznia oraz do dnia 15 grudnia

roku budżetowego.

Nadto w u.f.z.o. wprowadzono w art. 2 definicję m.in. terminów: "rok bazowy" (pkt 25) oraz "rok budżetowy" (pkt 26). Przez rok bazowy

należy rozumieć rok poprzedzający rok budżetowy, a przez rok budżetowy - rok, na który jest uchwalana ustawa budżetowa i są udzielane

dotacje określone w ustawie.

Analiza powołanych przepisów daje podstawę do wywiedzenia wniosku, że istotną cechą dotacji oświatowej i, w konsekwencji - stosunku

dotacyjnego, jest jego ustawowe ograniczenie czasowe, do okresu roku budżetowego, co wynika bezpośrednio z "roczności" budżetu. Owa

"roczność", wynikająca z konstrukcji samego budżetu jednostki samorządu terytorialnego, co do zasady, dotyczyć powinna także w

konsekwencji wszystkich podmiotów biorących udział w procesie dotacyjnym, jak też podejmowanych przez nich działań: organu

uchwalającego budżet (który go planuje, co do zasady, pro futuro i na którym ciąży ustawowy obowiązek uchwalenia budżetu w odpowiednim

terminie i z odpowiednim wyprzedzeniem), organu ustalającego tryb udzielania i rozliczania dotacji, organu ustalającego wysokość stawek

dotacji, organu udzielającego dotacji, jak też podmiotu ją otrzymującego i rozliczającego. Skoro bowiem budżet jest rocznym planem,

obejmującym dany rok budżetowy, to cała procedura "okołodotacyjna" także w sposób bezpośredni powinna dotyczyć roku; konkretna dotacja

udzielana jest także na dany rok budżetowy, na realizację zadań zaplanowanych w danym roku (budżetowym) i tym przedziałem czasowym jest

ona ograniczona.

Przyjęcie założenia o "roczności" budżetu" jednostki samorządu terytorialnego i powiązanie tego budżetu z regulacjami u.f.z.o. o roku

budżetowym (art. 42 ust. 1) i dotacjach przekazywanych w 12 częściach, implikuje stwierdzenie, że jedynie zmiana w budżecie jednostki

samorządu terytorialnego w zakresie wydatków bieżących skutkować może zmianą wysokości dotacji.

Wskazane uregulowania co do zasad ustalania dotacji oświatowych uzasadnione są koniecznością zapewnienia stabilnej sytuacji finansowej

szkoły. Dokonanie w trakcie roku (a zwłaszcza po jego upływie), zmian, w tym zmniejszenia wysokości dotacji, narusza zatem tę

stabilność i może być dokonane jedynie w wyjątkowych okolicznościach, w których dopuszczalne jest dokonywanie zmian prawa, w tym prawa

miejscowego, z mocą wsteczną.

Według składu orzekającego w sprawie, z akt sprawy nie wynika, aby Rada Gminy dokonała zmiany uchwały budżetowej na rok 2020.

Natomiast, jak wynika z akt sprawy, Rada Gminy w uchwale nr [...] z dnia [...] listopada 2019 r. ustaliła na cały rok 2020

wysokość dotacji na jednego ucznia w szkole niepublicznej wyższą niż podstawowa, tj. 115% kwoty przewidzianej na ucznia w części

oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Następnie, zaskarżoną uchwałą utrzymała tę wysokość tylko w

okresie od 1 marca do 30 czerwca 2020 r., co w konsekwencji oznacza także, że obniżyła tę podwyższoną dotację od 1 lipca do 31 grudnia

2020 r.

W ocenie sądu, Rada Gminy nie wykazała, aby w sprawie zaistniały podstawy prawne do zmiany przyznanej podwyższonej wysokości

dotacji na rzecz szkół niepublicznych w Gminie na rok 2020, jak też w żaden racjonalny sposób nie uzasadniła, aby w sprawie wystąpiły

wyjątkowe okoliczności uzasadniające tę zmianę in minus wobec dotychczasowej przyznanej wysokości dotacji. Takim argumentem nie może

być twierdzenie, że koszty administracyjne prowadzenia działalności "są mnożone przez Fundację ponad miarę", skoro przyjmując [...]

listopada 2019 r. uchwałę nr [...] w sprawie podwyższonej dotacji uzasadniała ją tym, że zwiększona dotacja przekazywana w latach

poprzednich wykorzystywana była prawidłowo, a celowość podjęcia uchwały wzmacnia fakt zwiększonych zadań edukacyjnych po reformie

systemu oświaty w 2017 r. przez prowadzenie klas VII i VIII.

Zaskarżona uchwała jest aktem normatywnym, który wymaga kontroli sądu administracyjnego pod kątem zgodności z prawem w jego całości.

Jest także w pełni uzasadnione, aby tego rodzaju akt, wpływający na uprawnienia określonej grupy podmiotów i obowiązujący w określonym

czasie, kontrolowany był przez sąd administracyjny również pod kątem respektowania podstawowych zasad konstytucyjnych. Ocenie powinien

podlegać przede wszystkim tryb wprowadzenia w życie takiego aktu normatywnego. Przyjęcie bowiem w akcie normatywnym organu samorządu

terytorialnego, ściśle związanym z regulacjami odnoszącymi się do roku budżetowego, czy roku kalendarzowego, daty wejścia jego w życie

w trakcie tego roku budżetowego i roku kalendarzowego, pozostaje w niezgodzie z podstawowymi kanonami demokratycznego państwa prawa,

jaką jest zasada zaufania obywatela do państwa oraz ochrona interesów w toku, powiązane z zasadą niedziałania prawa wstecz.

Nie do zaakceptowania jest sytuacja, w której organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, regulując w drodze aktu prawa

miejscowego, przekazaną w u.f.p. i u.f.z.o. kwestię ustalania wysokości dotacji oświatowej, mógł nie przestrzegać zasad

konstytucyjnych.

Sama zasada nieretroaktywności, jak niejednokrotnie wypowiadał się Trybunał Konstytucyjny, nie ma charakteru absolutnego, jednak jej

naruszenie może nastąpić wyjątkowo, ustępując innej zasadzie prawnokonstytucyjnej, przy czym musi być to usprawiedliwione szczególnymi

okolicznościami (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 października 2001 r. o sygn. akt K 27/01, publik. OTK ZU z 2001 r. nr 7, poz.

209). Przypomnieć bowiem należy, iż zasada lex retro non agit oraz zasada ochrony zaufania uchodzą współcześnie za podstawowe składniki

konstrukcji demokratycznego państwa prawa - zasady wyrażonej w art. 2 Konstytucji RP. Są one także elementem kanonu międzynarodowego i

europejskiego porządku prawnego. Ochrona zaufania i praw słusznie nabytych, mimo, że nie została ujęta expressis verbis w Konstytucji

RP, wynika z zasady demokratycznego państwa prawa i sprowadza się do konsekwentnego działania władz administracyjnych. Jednostki, z

kolei uzyskują prawa słusznie nabyte, co w konsekwencji oznacza, że wydawane akty stanowienia prawa, co do zasady, nie mogą wywoływać

skutków z mocą retroaktywną. Odstępstwa od tej zasady dopuszczalne są w przypadkach określonych przez ustawę bądź w razie

ukształtowania korzystniejszych dla jednostki rozwiązań. U podstaw ochrony praw słusznie nabytych znajduje się dążenie do zapewnienia

jednostce bezpieczeństwa prawnego i umożliwienie racjonalnego planowania przyszłych działań i gwarantuje stworzenie takiego położenia,

w którym obywatel może podejmować swoje decyzje w zaufaniu, nie narażając się na skutki prawne, których nie był w stanie przewidzieć

(por. wyroki NSA: z dnia 18 października 2016 r. sygn. akt II GSK 1540/16; z dnia 28 listopada 2017 r. sygn. akt II GSK 1139/16).

W tym kontekście stwierdzić należy, że uchwalenie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego innych wysokości in minus

dotacji na rzecz szkół niepublicznych na dany rok z mocą obowiązującą w trakcie roku budżetowego narusza nie tylko zasady dotyczące

planowania, uchwalania zmian i realizacji z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, ale także, w konsekwencji - podważa istotę

planu jako obowiązującego na przyszłość, którym de facto budżet jest. Takie działanie organu godzi w fundamentalną zasadę

demokratycznego państwa prawa, zakazu retroakcji i ochrony zaufania, zaburzając poczucie bezpieczeństwa jednostek i godząc w ich

możliwość racjonalnego planowania działań. Działanie takie narusza zatem nie tylko art. 2 Konstytucji RP, ale także art. 94 Konstytucji

RP, stanowiący, że "Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień

zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów

prawa miejscowego określa ustawa.".

W tej sytuacji, za uprawniony należało uznać zarzut naruszenia art. 2 i art. 94 Konstytucji RP.

Wobec tego - na podstawie art. 147 § 1 p.p.s.a. - sąd orzekł jak pkt 1. w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania sądowego orzeczono w pkt 2. wyroku na podstawie art. 200 p.p.s.a. Na zasądzoną kwotę [...]zł składa się

równowartość wpisu sądowego ustalonego na podstawie § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie

wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 221 poz. 2193 ze zm.).

Wszystkie ww. orzeczenia sądów administracyjnych dostępne są w internetowej bazie orzeczeń NSA - http://orzeczenia.nsa.gov.pl.



Powered by SoftProdukt