Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu - Violetta Mielcarek po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2008r. na posiedzeniu niejawnym wniosku T.K. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Celne z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług postanawia: oddalić wniosek /-/V.Mielcarek

Wpis sądowy od skargi wynosi [...].

Wobec tego T.K., reprezentowany przez doradcę podatkowego J.C. złożył sporządzony w dniu [...] na urzędowym formularzu wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. Jak wynika z uzasadnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący podał, że sytuacja, w jakiej znalazł się od momentu wszczęcia postępowań celnych przez organ celny w stosunku do jego firmy do momentu wydania decyzji obciążających go kwotą należności celno-podatkowych, ulega ciągłemu pogorszeniu. Zakończenie części postępowań administracyjnych uniemożliwiło jemu dalszą działalność i postawiło w obliczu bankructwa, a liczne nieprawidłowości wskazane przez niego w skardze dowodzą o zbyt pobieżnym potraktowaniu przez organ celny, nie tylko podstaw do wydania zaskarżonych decyzji, ale przede wszystkim wskazują na nieprawidłowe zastosowanie przepisów prawa, co w efekcie doprowadziło do wydania decyzji niezgodnie z obowiązującym prawem. Skarżący podał, że w [...] przez dłuższy czas przebywał w areszcie z uwagi na prowadzone postępowanie prokuratorskie, które do chwili obecnej ciągle trwa, a podjęte próby zatrudnienia z uwagi na tę okoliczność kończą się fiaskiem, utrzymywanie działalności gospodarczej stanowi zaś podstawę do dalszej obrony jego interesów w trwających sporach z organami celnymi i skarbowymi. Skarżący oświadczył, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i z synami. Nie posiada żadnych nieruchomości, oszczędności i wartościowych przedmiotów. Pomiędzy skarżącym a jego małżonką w dniu [...] ustanowiona została rozdzielność majątkowa, jednak wg oświadczenia małżonki ona również nie ma żadnego majątku ani też nie osiąga żadnego dochodu. Wnioskodawca podał, że z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej nie osiąga żadnego dochodu. Żona skarżącego natomiast nie pracuje. Skarżący wskazał, że koszty miesięcznego utrzymania wynoszą około [...], przy czym mieszkanie, media, RTV, telefon [...], wyżywienie [...], inne opłaty [...].

Na wezwanie z dnia [...] T.K. w odpowiedzi z dnia [...] podał, że z uwagi na rozdzielność majątkową trwającą od [...] pomiędzy skarżącym a jego żoną nie jest w stanie przedłożyć zeznań podatkowych żony za [...] i [...] . Jednakże z przekazanych przez żonę informacji wynika, ze nie osiągnęła ona w [...] jak i w [...] żadnego dochodu. Wskazał, że nie posiada rachunków bankowych, lokat oraz kont bankowych. Z otrzymanych przez małżonkę informacji wynika, że ona również nie posiada żadnych oszczędności, rachunków bankowych, kont oraz lokat. Koszty miesięcznego utrzymania wynoszą [...], przy czym [...] koszty dzierżawy mieszkania ([...]), RTV ([...]), telefon ([...]), leki ([...]), energia elektryczna ([...]), gaz ([...]), [...] wyżywienie, [...ł inne opłaty (m.in. kształcenie dzieci - opłata zajęć sportowych dla dzieci). Skarżący wskazał, że nie ma kredytów bankowych, zarówno on jak i jego żona nie posiadają samochodów osobowych, nie osiągają żadnych dodatkowych dochodów i nie korzystają z pomocy opieki społecznej. Małżonka skarżącego nie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna, a z jej oświadczeń wynika, że brak jest w stosunku do jej wykształcenia i kwalifikacji propozycji pracy, żona ma wykształcenie [...] - zawód [...].

W świetle art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zasadą jest, że strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Wyjątkiem od tej zasady jest instytucja prawa pomocy i zgodnie z art. 245 § 1 cyt. ustawy prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (por. art. 245 § 2 i § 3 ustawy). Art. 246 § 1 wyżej powołanej ustawy stanowi, że przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje :

1) w zakresie całkowitym - gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania;

2) w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

Zauważyć należy, że instytucja prawa pomocy wiąże się ściśle z realizacją jednego z podstawowych standardów państwa prawnego, jakim jest prawo do sądu. Stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady ponoszenia przez stronę kosztów postępowania i zapewnia osobie znajdującej się w ciężkich warunkach materialnych możność obrony swoich praw przed sądem, mimo braku środków finansowych potrzebnych do poniesienia należnych kosztów sądowych. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu sądowym jest formą dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywoływania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc powinien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa (por. post. SN z dnia 24 września 1984r., sygn. akt II CZ 104/84).

Biorąc pod uwagę powyższe zauważa się, że z przepisów regulujących instytucję prawa pomocy wynika jednoznacznie, iż ciężar udowodnienia braku możliwości pokrycia kosztów postępowania spoczywa na wnioskującym o przyznanie prawa pomocy, a z oświadczeń skarżącego, które zostały złożone w niniejszej sprawie, to nie wynika. Argumentacja skarżącego odnosząca się co do braku jakichkolwiek środków finansowych na pokrycie wpisu należnego od skargi w rozpatrywanej sprawie nie jest wiarygodna. Skarżący wprawdzie nie posiada żadnego majątku nieruchomego, oszczędności i wartościowych przedmiotów, oraz zarówno on jak i jego żona nie uzyskują żadnego dochodu, to jednak na miesięczne utrzymanie przeznaczają kwotę około [...]. Skarżący pomimo wezwania nie podał skąd bierze na to środki finansowe, nie wskazał nawet czy korzysta z pomocy rodziny, w jakiej kwocie, nie przedłożył umów pożyczek, z których wynikałoby, że otrzymuje jakiekolwiek kwoty na utrzymanie siebie i swojej rodziny. Ponadto zauważyć należy, że skarżący w swoim wniosku całkowicie pominął okoliczność swojej wiarygodności pożyczkowej, czy kredytowej, która to pozwoliła jemu na zabezpieczenie środków na wynagrodzenie dla swojego pełnomocnika - doradcy podatkowego J.C., domagając się finansowania w znacznej części ze środków Skarbu Państwa należności publicznoprawnych, do jakich należą wpisy w sprawach sądowoadministracyjnych. Godzi się bowiem zauważyć, że do kosztów postępowania sądowego należą zarówno koszty sądowe (w tym opłata sądowa pod postacią wpisu), o zwolnienie od których ubiega się, jak również inne wydatki, w tym wynagrodzenie pełnomocnika. Zabezpieczając wydatki na koszty postępowania skarżący powinien w równym stopniu zadbać o możliwość pokrycia wszystkich ich składników, w tym przede wszystkim o charakterze publicznoprawnym.

Wobec powyższego na podstawie art. 245 i art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 z cyt. ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) postanowiono jak w sentencji.

/-/V.Mielcarek