Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Kutzner Sędzia WSA Renata Czeluśniak Sędzia WSA Maria Zawadzka (spr.) po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 13 czerwca 2019 r. sprawy ze skargi K. S. na bezczynność Prezydenta Miasta w przedmiocie wydania dowodu rejestracyjnego oddala skargę

K. S., (dalej jako skarżący), wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na bezczynność Prezydenta Miasta w przedmiocie wydania dowodu rejestracyjnego pojazdu. W skardze zarzucił naruszenie art. 71 i art. 73 ustawy prawo o ruchu drogowym. Domagał się zobowiązania Prezydenta Miasta do wydania skarżącemu dowodu rejestracyjnego dla samochodu marki Volkswagen [...] o numerze rejestracyjnym [...] wyłącznie swoje na imię i nazwisko oraz zasądzenie od Prezydenta Miasta na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżący przedstawiając tok postępowania w sprawie stwierdził, że Prezydent Miasta jest bezczynny w wydaniu mu dowodu rejestracyjnego ww. pojazdu. Skarżący argumentował, że nie ma sporu co do własności pojazdu, a przeszkodą w wydaniu dowodu rejestracyjnego nie może być fakt, że jest on w posiadaniu żony skarżącego. Powołał się na dwa wyroki WSA w Krakowie, które zapadły w sprawie tj. z dnia 22 marca 2017 r., III SA/Kr 1576/16 oraz z dnia 27 kwietnia 2018 r., sygn. akt III SA/Kr 579/18.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, twierdząc, że żądanie wydania dowodu rejestracyjnego nie może zostać zrealizowane ponieważ organ nie posiada żadnych uprawnień do wyegzekwowania dokumentu będącego w posiadaniu byłej małżonki skarżącego K. P. a obowiązujące przepisy prawa wykluczają możliwość wydania wtórnika dowodu rejestracyjnego w sytuacji gdy jego oryginał funkcjonuje w obrocie prawnym.

Z akt sprawy wynika następujący stan faktyczny i prawny.

Prezydent Miasta decyzją z dnia 5 lipca 2011 r. orzekł o rejestracji na rzecz skarżącego pojazdu marki Volkswagen [...] nr identyfikacyjny [...], wydając dowód rejestracyjny seria i nr [...] oraz zalegalizowane znakiem legalizacyjnym numer [...] tablice rejestracyjne numer [...]. Wydano również kartę pojazdu seria i nr [...] oraz nalepkę kontrolną [...].

W dniu 30 października 2014 r. K. S. obecnie P. zwróciła się do Prezydenta Miasta o wpisanie jej do dowodu rejestracyjnego ww. pojazdu jako drugiego właściciela, twierdząc, że pojazd jest składnikiem majątku wspólnego jej oraz skarżącego - jej współmałżonka.

Prezydent Miasta decyzją z dnia 11 czerwca 2015 r. nr [...] dokonał rejestracji ww. pojazdu na rzecz K. S. oraz K. S.

Na skutek odwołania skarżącego, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia 14 stycznia 2016 r. nr [...] uchyliło decyzję pierwszej instancji i umorzyło postępowanie pierwszej instancji.

W dniu 4 lutego 2016 r. wpłynął do organu wniosek byłej żony skarżącego – K. S. obecnie P. o wznowienie postępowania w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Prezydenta Miasta z dnia 5 lipca 2011 r.

W wyniku wznowionego postepowania wydana została decyzja z dnia 30 czerwca 2016 r., nr [...] o uchyleniu własnej decyzji ostatecznej z dnia 5 lipca 2011 r. nr [...] i rozstrzygająca co do istoty sprawy w ten sposób, że pojazd marki Volkswagen [...], nr identyfikacyjny [...], nr rej [...] został zarejestrowany na rzecz skarżącego oraz K. S. obecnie P. Decyzja ta została utrzymana w mocy przez decyzję SKO z dnia 30 sierpnia 2016 r.

Na skutek skargi skarżącego - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, wyrokiem z dnia 22 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 1576/16 uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji stwierdzając, że nie było podstaw do uchylenia decyzji z dnia 5 lipca 2011 r. ponieważ była żona skarżącego nie przedstawiła dowodu własności pojazdu, a sam fakt pozostawania w ustroju ustawowej wspólności majątkowej w dacie zakupu samochodu stwarza wprawdzie domniemanie, że przedmiotowy samochód jest składnikiem majątku wspólnego, jednak w świetle sprzecznych twierdzeń stron domniemanie to nie mogło stanowić podstawy do zmiany decyzji z dnia 5 lipca 2011 r. WSA w Krakowie podkreślił także, że skoro istnieje spór co do własności pojazdu, to organy administracyjne nie są umocowane do ingerowania w ten spór poprzez zmianę decyzji o rejestracji pojazdu. Końcowo Sąd zalecił aby przy ponownym rozpoznaniu sprawy, organ pierwszej instancji uwzględnił wytyczne zawarte w uzasadnieniu wyroku, w szczególności wziął pod uwagę wykazany brak podstaw do uchylenia decyzji z dnia 5 lipca 2011 r. i podjął decyzję zgodną z przepisem art. 151 K.p.a.

Decyzją z dnia 20 października 2017 r. Prezydent Miasta odmówił uchylenia decyzji nr [...] z dnia 5 lipca 2011 r. o rejestracji na rzecz skarżącego pojazdu marki Volkswagen [...] nr identyfikacyjny [...] i wydania dowodu rejestracyjnego seria i nr [...] oraz zalegalizowanych znakiem legalizacyjnym nr [...] tablic rejestracyjnych o wyróżniku [...].

Decyzją z 27 kwietnia 2018 r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło decyzję organu I instancji i przekazano sprawę organowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Po rozpoznaniu sprzeciwu skarżącego prawomocnym wyrokiem z 20 lipca 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję SKO z 27 kwietnia 2018 r., nr [...] i w uzasadnieniu wyroku stwierdził, ze w sprawie nie było podstaw do zastosowania art. 138 § 2 K.p.a. Sąd polecił aby SKO rozpoznało sprawę na nowo i rozstrzygnęło merytorycznie sprawę.

Odnośnie postepowania z wniosku skarżącego o wydanie mu dowodu rejestracyjnego ww. pojazdu, miało ono następujący przebieg.

W dniu 5 lipca 2017 r. skarżący wniósł do organu wniosek o wydanie mu dowodu rejestracyjnego opisanego wyżej pojazdu marki Volkswagen [...] bez wpisu K. S. jako współwłaściciela.

W dniu 7 sierpnia 2017 r. żona skarżącego złożyła oświadczenie do akt sprawy, że jest w posiadaniu dowodu rejestracyjnego do ww. pojazdu i nie zamierza go oddać.

Pismem z dnia 16 sierpnia 2017 r. Prezydent Miasta zwrócił się do skarżącego o uzupełnienie jego wniosku, poprzez wskazanie czy jego wniosek dotyczył wydania wtórnika czy wymiany dowodu rejestracyjnego oraz o przedstawienie stosownych dokumentów. W treści pisma przedstawiono skarżącemu prawne możliwości uzyskania dowodu rejestracyjnego lub jego wtórnika oraz poinformowano skarżącego, że na obecnym etapie postępowania nie ma możliwości wydania skarżącemu nowego dowodu rejestracyjnego.

W odpowiedzi na ww. pismo skarżący w piśnie z dnia 18 sierpnia 2017 r. podał, że jego żądanie jest precyzyjne i powołał się na wyrok WSA w Krakowie z dnia 22 marca 2017 r., sygn. akt III SA/Kr 1576/16.

W toku postępowania odpowiadając na wezwanie Komisariatu Policji w piśnie z 31 sierpnia 2017 r. organ złożył szeroką relację z toczącego się postępowania.

Pismem z 7 września 2017 r. ponownie skierowano do skarżącego pismo o uzupełnienie jego wniosku, poprzez wskazanie czy dotyczył on wydania wtórnika czy wymiany dowodu rejestracyjnego oraz o przedstawienie stosownych dokumentów. W treści pisma powtórnie przedstawiono skarżącemu prawne możliwości uzyskania dowodu rejestracyjnego lub jego wtórnika. Poinformowano też skarżącego, że na obecnym etapie postępowania nie ma możliwości wydania skarżącemu nowego dowodu rejestracyjnego.

W odpowiedzi na powyższe w piśmie z 12 września 2017 r. skarżący podtrzymał swoje stanowisko wskazując, że jego żądania są jasne, domaga się wydania mu dowodu rejestracyjnego wyłącznie na swoje nazwisko.

W piśmie z 29 września 2017 r. organ ponownie sformułował do skarżącego wezwanie tożsame jak w piśmie z dnia 16 sierpnia 2017 r. i 7 września 2017 r.

W odpowiedzi na powyższe skarżący w piśmie z dnia 6 października 2017 r. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

Decyzją z dni 3 listopada 2017 r. Prezydent Miasta odmówił skarżącemu wydania dowodu rejestracyjnego dla ww. pojazdu.

Decyzją z dnia 3 stycznia 2018 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło ww. decyzję w całości i umorzyło postępowanie uznając, że odmowa wydania dowodu rejestracyjnego jest czynnością materialno-techniczną i nie następuje w drodze decyzji.

W dniu 18 stycznia 2018 r. skarżący wniósł do Prezydenta Miasta wniosek o natychmiastowe wydanie dowodu rejestracyjnego dla ww. pojazdu.

Pismem z dnia 2 marca 2018 r. Prezydent Miasta odmówił skarżącemu wydania dowodu rejestracyjnego dla pojazdu marki Volkswagen [...] o nr rej [...]. Organ stwierdził, że nie posiada żadnych uprawnień do wyegzekwowania tego dokumentu, a obowiązujące przepisy nie pozwalają na wydanie dowodu rejestracyjnego lub jego wtórnika gdy oryginał dowodu pozostaje w obrocie pranym.

Po uprzednim wniesieniu ponaglenia do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, skarżący wniósł do tut. Sądu skargę na bezczynność Prezydenta Miasta w przedmiocie wydania dowodu rejestracyjnego pojazdu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje.

Stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U.2016.1066) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Kontrola ta obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów. W myśl, bowiem art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.2018.1302), powoływanej dalej jako: "p.p.s.a.", skarga na bezczynność organu administracji przysługuje w sprawach, w których mogą być wydawane decyzje i postanowienia (art. 3 § 2 pkt 1, 2 i 3 p.p.s.a.) oraz w tych sprawach, w których mogą być wydawane akty lub podejmowane czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa (art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.).

Zgodnie z art. 52 § 1 p.p.s.a. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosi prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. Zgodnie z art. 53 § 2b skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu.

Skarżący wyczerpał ten tryb, wnosząc 7 marca 2019 r. ponaglenie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, które to postanowieniem z 20 marca 2019 r., nr [...] uznało, że organ nie dopuścił się bezczynności. Tym samym skarżący spełnił warunek formalny wniesienia skargi na bezczynność organu.

Zgodnie z wypracowaną przez doktrynę definicją stanu bezczynności, stan ten zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale mimo ustawowego obowiązku nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia, innego aktu lub też nie podjął innej stosownej czynności (vide: T. Woś "Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz", Wyd. Prawnicze LexisNexis, W-wa 2005, s. 86).

Dla uznania bezczynności konieczne jest ustalenie, że podmiot zobowiązany był na podstawie przepisów prawa do wydania decyzji lub innego aktu albo do podjęcia określonych czynności.

W niniejszej sprawie skarga dotyczy bezczynności w przedmiocie rozpatrzenia wniosku skarżącego o wydanie dowodu rejestracyjnego dla pojazdu marki Volkswagen [...] o nr rej [...].

Zasady i tryb wydawania dowodu rejestracyjnego reguluje ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U.2017.128) w brzmieniu mającym zastosowanie w niniejszej sprawie oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 76 ust. 1 pkt 1 lit. a i c i art. 76 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Na tej podstawie przewidzianych jest kilka przypadków wydania dowodu rejestracyjnego pojazdu.

Pierwszym z nich jest wydanie dowodu rejestracyjnego w procesie rejestracji pojazdu o czym stanowi art. 73 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Z godnie z jego treścią rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek właściciela, starosta właściwy ze względu na miejsce jego zamieszkania (siedzibę), wydając dowód rejestracyjny i zalegalizowane tablice rejestracyjne oraz nalepkę kontrolną, jeżeli jest wymagana, z zastrzeżeniem ust. 2-5.

Kolejnym przypadkiem, o którym mowa w § 9 Załącznika nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 27 września 2003 r. - w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz.U.2016.1088) jest wymiana dowodu rejestracyjnego z powodu braku miejsca na kolejne wpisy następnego badania technicznego. Zgodnie z ww. przepisem w przypadku złożenia wniosku przez właściciela pojazdu o wydanie dowodu rejestracyjnego z powodu braku miejsca na kolejne wpisy terminów następnego badania- technicznego, organ rejestrujący:

przyjmuje i unieważnia dotychczasowy dowód rejestracyjny, jeżeli upłynął termin następnego badania technicznego pojazdu, a jeżeli właściciel pojazdu wnioskuje b wydanie pozwolenia czasowego, zgodnie z art. 74 ust 2 pkt 2 lit, c ustawy, wydaje to pozwolenie;

zwraca dotychczasowy dowód rejestracyjny właścicielowi pojazdu do czasu wydania nowego dowodu rejestracyjnego, jeżeli nie upłynął termin następnego badania technicznego, chyba że właściciel pojazdu wnioskuje o wydanie pozwolenia czasowego zgodnie z art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy, wówczas organ rejestrujący przyjmuje i unieważnia dotychczasowy dowód rejestracyjny;

3) zamawia spersonalizowany dowód rejestracyjny;

4) zamieszcza termin następnego badania technicznego na podstawie wpisu w dotychczasowym dowodzie rejestracyjnym, jeżeli termin ten nie upłynął, albo na podstawie przedstawionego zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli termin ten upłynął;

5) przyjmuje i unieważnia dotychczasowy dowód rejestracyjny, o którym mowa w pkt 2, jeżeli został zwrócony właścicielowi pojazdu do czasu wydania nowego dowodu rejestracyjnego.

Następnym przypadkiem umożliwiającym wymianę dowodu rejestracyjnego jest zmiana stanu faktycznego wymagająca zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym. I tak zgodnie z § 18 pkt 1 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych (Dz.U.2017.2355) w przypadku zawiadomienia o zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym, wynikającej:

1) ze zmiany adresu miejsca zamieszkania właściciela pojazdu powodującej zmianę właściwości miejscowej organu rejestrującego, organ rejestrujący na wniosek właściciela pojazdu dokonuje rejestracji pojazdu;

2) ze zmiany adresu miejsca zamieszkania właściciela pojazdu niepowodującej zmiany właściwości miejscowej organu rejestrującego, organ rejestrujący wydaje nowy dowód rejestracyjny oraz dokonuje legalizacji tablic (tablicy) rejestracyjnych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 75c pkt 2 ustawy.

Uzupełnieniem ww. przepisów jest § 5 Załącznika Nr 1 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 27 września 2003 r. - w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach. Zgodnie z jego treścią W przypadku zgłoszenia przez właściciela pojazdu zmian, o których mowa w art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym, organ rejestrujący, z zastrzeżeniem ust. 2-5, stosownie do zgłoszonych zmian:

1) przyjmuje dokument (dokumenty), o którym mowa w rozporządzeniu o rejestracji pojazdów, określający nowe dane lub informacje;

2) stosuje odpowiednio art. 81 ustawy;

3) zamieszcza w bazie danych zmienione dane i informacje, z jednoczesnym zachowaniem poprzednich danych i informacji jako archiwalnych;

4) pobiera określone przepisami opłaty;

5) legalizuje odpowiednio tablice rejestracyjne zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu o legalizacji tablic rejestracyjnych;

5a) dokonuje w dowodzie rejestracyjnym adnotacji o treści: "zgłoszono zmianę danych" i zwraca właścicielowi dowód rejestracyjny do czasu wydania nowego dowodu rejestracyjnego;

5aa) 49 wprowadza dane o pojeździe do ewidencji pojazdów;

5ab) 50 przed teletransmisją danych pobranych z ewidencji pojazdów niezbędnych do wystawienia dowodu rejestracyjnego wyjaśnia i usuwa niezgodności tych danych;

5b) zamawia spersonalizowany dowód rejestracyjny;

6) unieważnia dotychczasowy dowód rejestracyjny;

7) wydaje, za pisemnym potwierdzeniem właściciela pojazdu w karcie informacyjnej pojazdu, dowód rejestracyjny.

Przewidziane jest również wydanie wtórnika dowodu rejestracyjnego. I tak zgodnie z treścią § 13 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów oraz wymagań dla tablic rejestracyjnych w przypadku utraty dowodu rejestracyjnego, organ rejestrujący, na wniosek właściciela pojazdu, wydaje wtórnik dowodu rejestracyjnego po:

1) złożeniu przez właściciela oświadczenia o utracie dowodu rejestracyjnego;

2) sprawdzeniu terminu następnego badania technicznego pojazdu w centralnej ewidencji pojazdów, o której mowa w art. 80a ustawy, a w przypadku braku informacji w tej ewidencji, po przedstawieniu przez właściciela pojazdu wyciągu z rejestru badań technicznych pojazdów prowadzonego przez stację kontroli pojazdów, określającego termin następnego badania technicznego pojazdu.

W przypadku zniszczenia dowodu rejestracyjnego w stopniu powodującym jego nieczytelność, organ rejestrujący, na wniosek właściciela pojazdu, wydaje wtórnik dowodu rejestracyjnego po:

1) oddaniu dotychczasowego zniszczonego dowodu rejestracyjnego;

2) sprawdzeniu terminu następnego badania technicznego pojazdu w dowodzie rejestracyjnym; jeżeli nie jest on możliwy do odczytania - po sprawdzeniu go w centralnej ewidencji pojazdów, o której mowa w art. 80a ustawy, a w przypadku braku informacji w tej ewidencji, po przedstawieniu przez właściciela pojazdu wyciągu z rejestru badań technicznych pojazdów prowadzonego przez stację kontroli pojazdów, określającego termin następnego badania technicznego pojazdu.

Wymienione wyżej przypadki stanowią katalog zamknięty, a zatem nie ma możliwości wydania dowodu rejestracyjnego z innych przyczyn.

W okolicznościach niniejszej sprawy Prezydent Miasta – biorąc pod uwagę treść wniosku skarżącego domagającego się wydania mu dowodu rejestracyjnego bez wpisanej K. S. jako współwłaściciela – wezwał skarżącego czy jego wniosek opiera się na którymkolwiek z cyt. wyż przepisów, na co skarżący stanowczo podtrzymywał swoje żądanie w pierwotnej treści. Wniosek ten zatem nie odpowiada, żadnej z wym. wyż. przewidzianych w prawie możliwości wydania dowodu rejestracyjnego.

Taki stan rzeczy musiał doprowadzić do odmowy wydania przez Prezydenta Miasta dowodu rejestracyjnego dla pojazdu marki Volkswagen [...] o numerze rejestracyjnym [...]. Decydująca w tym względzie była okoliczność, że dowód rejestracyjny dla ww. pojazdu znajduje się w posiadaniu K. S. obecnie P. Osoba ta złożyła w toku postępowania oświadczenie, że jest w posiadaniu przedmiotowego dowodu rejestracyjnego i go nie odda.

Wobec treści zapadłych w sprawie decyzji rejestracyjnych nie jest kwestionowane prawo skarżącego do dysponowania przedmiotowym dowodem jednak organ nie miał narzędzia prawnego do odebrania dowodu rejestracyjnego od byłej żony skarżącego. Nie miał też możliwości unieważnienia istniejącego dowodu rejestracyjnego i wydania nowego zgodnie z wnioskiem skarżącego. Dlatego też nie można organowi zarzucić bezczynności w sprawie. W obecnym stanie prawnym w celu odzyskania posiadania ww. dowodu rejestracyjnego przez skarżącego należałoby rozważyć zasadność wdrożenia środków prawnych dotyczących ochrony posiadania lub wniesienia powództwa o wydanie dokumentu przed sądem powszechnym. Wykracza to jednak poza zakres kompetencji organu i kognicji sądu administracyjnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji wyroku działając na postawie art. 151 P.p.s.a.