Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wojciech Chróścielewski Sędziowie NSA Małgorzata Borowiec Małgorzata Pocztarek (spr.) Protokolant Ewa Dubiel po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej K. J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 17 stycznia 2006 r. sygn. akt IV SA/Gl 457/04 w sprawie ze skargi K. J. na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Katowicach z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zwolnienia ze służby oddala skargę kasacyjną

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 17 stycznia

2006 r. sygn. akt IV SA/Gl 457/04, oddalił skargę K. J. wniesioną na decyzję Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Katowicach z dnia [...] nr [...].

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że decyzją z dnia [...] nr [...] Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Katowicach po rozpoznaniu odwołania K. J. od decyzji Dyrektora Aresztu Śledczego w [...] z dnia [...] nr [...], na podstawie art. 15, art. 17 ust. 3, art. 104, art. 138 § 1 pkt 1 kpa oraz art. 31 ust. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1761 ze zm.), utrzymał w mocy decyzję organu I instancji. Decyzją tą Dyrektor Aresztu Śledczego w [...] działając na podstawie art. 104 kpa, art. 31 ust. 1 pkt 4 i ust. 2, art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o Służbie Więziennej, zwolnił K. J. z dniem [...] ze Służby Więziennej z powodu orzeczenia przez komisję lekarską trwałej niezdolności do służby i na podstawie art. 108 § 1 kpa, nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej

w Katowicach wskazał, że podstawą wydania decyzji organu I instancji była okoliczność, że sierż. K. J. orzeczeniem Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWiA w Katowicach z dnia 16 stycznia 2004 r. nr [...], zatwierdzonym w dniu 10 lutego 2004 r. przez Okręgową Komisję Lekarską MSWiA w Katowicach, uznany został za całkowicie niezdolnego do służby w Służbie Więziennej i zaliczony do III grupy inwalidzkiej. Zwolnienie ze służby w Służbie Więziennej na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o Służbie Więziennej ma charakter obligatoryjny, a zatem nie jest możliwe pozostawanie w służbie funkcjonariusza, w stosunku do którego została orzeczona trwała niezdolność do służby.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi K. J. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Skarżący wnosząc o jej uchylenie jako wydanej z naruszeniem art. 41 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, podtrzymał swą argumentację przedstawioną w odwołaniu.

Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Katowicach, w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swe dotychczasowe stanowisko zawarte

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Powołanym na wstępie wyrokiem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, podzielił stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji i na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm., zwanej dalej Ppsa) oddalił skargę.

Sąd oceniając legalność zaskarżonej decyzji stwierdził, że organy administracji publicznej obu instancji, wydając zapadłe w sprawie decyzje działały zgodnie

z przepisami procedury administracyjnej. W szczególności wyjaśniono sprawę

w stopniu umożliwiającym jej rozstrzygnięcie, przeprowadzając potrzebne dowody. Ponadto właściwie oceniając ich wiarygodność, dokonano pełnych i poprawnych ustaleń stanu faktycznego, poczyniono rozważania faktyczne i prawne, trafnie rozstrzygając występujące w sprawie zagadnienie.

W ocenie Sądu w sprawie niesporne jest, że skarżący orzeczeniem Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej nr 1 MSWiA w Katowicach z dnia 16 stycznia 2004 r., zatwierdzonym w dniu 10 lutego 2004 r. przez Okręgową Komisję MSWiA

w Katowicach, został uznany za całkowicie niezdolnego do służby w Służbie Więziennej i zaliczony do III grupy inwalidzkiej, pozostającej w związku ze służbą. Ponadto orzeczono również, że skarżący jest zdolny do pracy zarobkowej. Z uwagi na korzystanie przez skarżącego ze zwolnienia lekarskiego do dnia 24 marca 2004 r., zwolnienie ze służby nastąpiło dopiero z dniem [...], kiedy to została wydana decyzja organu I instancji.

Sąd wskazał, że w myśl art. 39 ust. 1 ustawy 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej, stosunek służbowy ustaje z dniem określonym w decyzji o zwolnieniu funkcjonariusza ze służby, a funkcjonariusza zwalnia się ze służby w przypadkach orzeczenia przez komisję lekarską trwałej niezdolności do służby (ust. 2 pkt 1 ustawy).

Zdaniem Sądu, skoro K. J. orzeczeniem komisji lekarskiej został uznany za trwale niezdolnego do służby, to organ administracji miał pełne podstawy do zwolnienia skarżącego ze służby na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy. Zwolnienie ze służby w Służbie Więziennej na podstawie tego przepisu ma charakter obligatoryjny, a zatem nie jest możliwe pozostawanie w służbie funkcjonariusza,

w stosunku do którego została orzeczona trwała niezdolność do służby (wyrok NSA

z dnia 22 maja 2001 r., sygn. akt II SA 91/01 zbiór orzeczeń LEX nr 77684).

Odnośnie zarzutu skarżącego dotyczącego naruszenia przez organy orzekające

w sprawie art. 41 ust. 1 powołanej ustawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że z akt sprawy wynika, iż skarżący przebywał na zwolnieniu lekarskim w okresie od dnia 17 września 2003 r. do dnia 24 marca 2004 r. Wspomniany przepis ustawy stanowi, iż zwolnienie funkcjonariusza ze służby na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 pkt 1 i 4 nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu obłożnej choroby, chyba że funkcjonariusz pisemnie zgłosi wystąpienie ze służby.

W ocenie Sądu z powyższego wynika zatem, że funkcjonariusz korzysta z mocy tego przepisu z dwunastomiesięcznego okresu ochrony prawnej przed zwolnieniem od dnia zaprzestania służby, ale nie z powodu każdej choroby, a jedynie choroby "obłożnej". Przedmiotowa ustawa nie zawiera definicji choroby obłożnej.

Sąd przytoczył wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23 listopada 2000 r. , sygn. akt II SA 1520/00 (zbiór orzeczeń LEX nr 51032) odwołujący się do stanowiska zajętego przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 08 stycznia 1993 r., sygn. akt III ARN 84/92, zgodnie z którym pojęcie "obłożna choroba" powinno być rozumiane tak, że jest to choroba powodująca istotne i trwałe zakłócenie warunków codziennej egzystencji chorego wymagająca otoczenia go stałą opieką lekarską.

W ocenie Sądu pierwszej instancji jako chorobę obłożną należy rozumieć chorobę, przy której chory bez szkody dla życia i zdrowia nie może prowadzić normalnej, niezakłóconej egzystencji, a w szczególności nie jest zdolny do podjęcia pracy zawodowej.

Sąd stwierdził, że w przedmiotowej sprawie choroba skarżącego powoduje jedynie jego całkowitą niezdolność do służby w Służbie Więziennej, nie powoduje jednakże niezdolności do pracy zarobkowej (zawodowej). Z powołanego orzeczenia

z dnia 16 stycznia 2004 r. wynika jednoznacznie, że skarżący jest "zdolny do wykonywania zatrudnienia i do zarobkowania w normalnych warunkach" (część B pkt III ppkt 2 orzeczenia). Sąd uznał, że choroba skarżącego nie jest chorobą obłożną,

o której mowa w art. 41 ust. 1 omawianej ustawy, a zatem nie dotyczy go dwunastomiesięczny okres ochronny przewidziany w tym przepisie prawa.

Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł K. J. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na tym, że zarówno organy administracji publicznej oraz Sąd przy braku orzeczenia lekarskiego określającego charakter choroby uznały, że choroba skarżącego nie należała do kategorii "obłożnej choroby" w rozumieniu art. 41 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący wskazał, że ustawa o Służbie Więziennej nie zdefiniowała pojęcia "obłożnej choroby". Wojewódzka Komisja Lekarska, która orzekała w sprawie skarżącego nie zajmowała się ustaleniem czy schorzenia skarżącego mieszczą się w kategorii "obłożnej choroby". Decydowanie

o tym przez organy administracji publicznej musiało być z natury rzeczy decyzją arbitralną, dowolną, podjętą w sytuacji, w której brak było kategorycznego stwierdzenia charakteru choroby skarżącego. W ocenie skarżącego brak unormowania prawnego

w powołanej ustawie w zakresie orzekania o "obłożnej chorobie" nie stanowiło przeszkody do uzyskania opinii lekarskiej o charakterze choroby skarżącego. Zdaniem skarżącego przyjęte w ustawie o Służbie Więziennej postanowienie chroniące przed zwolnieniem ze służby przed upływem 12 miesięcznej choroby tylko funkcjonariuszy "obłożnie chorych" wymaga bezwzględnego ustalenia charakteru choroby.

W konkluzji skargi kasacyjnej K. J. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej Ppsa, Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, z urzędu bierze jedynie pod rozwagę nieważność postępowania. Jej przesłanki zostały wymienione w § 2 art. 183 Ppsa i wobec stwierdzenia, że żadna z okoliczności skutkująca nieważnością postępowania w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi, Naczelny Sąd Administracyjny będąc związany granicami skargi kasacyjnej, przystąpił do oceny zasadności przytoczonej podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 1 ppsa.

W ramach powyższej podstawy kasacyjnej, skarżący wskazał naruszenie art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2002 r. Nr 207, poz. 1761 ze zm.), poprzez nieuzasadnione (brak orzeczenia lekarskiego określającego charakter choroby) uznanie, że choroba skarżącego nie była obłożna, przez co nie znajdował zastosowania wyżej wymieniony przepis.

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej, zwolnienie funkcjonariusza ze służby m.in. z powodu orzeczenia przez Komisję lekarską trwałej niezdolności do służby, nie może nastąpić przed upływem 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu obłożnej choroby, chyba że funkcjonariusz pisemnie zgłosi wystąpienie ze służby.

W niniejszej sprawie – jak niewadliwie ocenił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach – nie można przyjąć, że choroba skarżącego miała charakter obłożny.

Przede wszystkim trzeba wyjaśnić, że zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 16 stycznia 1995 r. w sprawie zasad orzekania o inwalidztwie funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej, emerytów i rencistów policyjnych, trybu postępowania i właściwości komisji w tych sprawach, sposobu przeprowadzania kontrolnych badań lekarskich oraz wzywania inwalidów na te badania (Dz. U. Nr 8, poz. 41 ze zm.), komisje lekarskie orzekają w kwestii całkowitej lub częściowej niezdolności funkcjonariusza do pracy, a przy orzekaniu o inwalidztwie nie mają obowiązku wypowiadać się w kwestii czy choroba skutkująca niezdolność do pracy jest - czy też nie - obłożna.

Ani w ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, ABW, AW, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, CBA, SG, BOR, PSP i Służby Więziennej i ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), ani w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) ustawodawca nie posługuje się pojęciem "choroba obłożna". W ustawie o Służbie Więziennej brak jest także definicji tego pojęcia. Dlatego – jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 listopada 2000 r. sygn. I SA 1520/00, LEX nr 51032, dla wyjaśnienia tego pojęcia należy mieć na uwadze zarówno względy prawne jak i medyczne, wynikające z charakteru instytucji prawnej uregulowanej przepisem art. 41 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej.

Według Słownika Języka Polskiego, W-wa 1983 tom II, obłożna choroba to ciężka choroba zmuszająca do leżenia w łóżku. Niewątpliwie ustalenie czy choroba jest obłożna, zwykle wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych (opinii).

Sytuacja taka nie zachodzi jednak w przedmiotowej sprawie.

W orzeczeniu Komisji lekarskiej z dnia 16 stycznia 2004 r. uznając, że skarżący nie jest zdolny do służby w Służbie Więziennej, komisja stwierdziła jednocześnie, że skarżący jest zdolny do wykonywania zatrudnienia w normalnych warunkach.

Taka opinia wyrażona przez uprawniony do tego podmiot wyklucza uznanie, iż skarżący w momencie orzekania był obłożnie chory, w przeciwnym bowiem razie nie mógłby został uznany za zdolnego do pracy, tym bardziej w warunkach normalnych.

Oznacza to, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, dokonał prawidłowej wykładni art. 41 ust. 1 ustawy o Służbie Więziennej i doszedł do właściwych wniosków odnośnie poddanej jego kontroli legalności zaskarżonej decyzji.

Z tych względów zarzut naruszenia prawa materialnego jako bezzasadny, nie mógł zostać uwzględniony przez Naczelny Sąd Administracyjny, co na podstawie art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - skutkowało oddaleniem skargi kasacyjnej.