Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak, Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder (spr.),, Sędzia NSA Elżbieta Makowska, Protokolant Michał Iwanowski, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 25 listopada 2010 r. sprawy ze skargi T. J. na orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie kary dyscyplinarnej upomnienia oddala skargę

Naczelnik Urzędu Celnego w [...] orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia 28 listopada 2008 r. nr [..] , na podstawie art. 69, art. 62 ust. 1,

art. 63 ust.1 pkt 1, art. 64 ust. 4 pkt 1 i art. 79 w związku z treścią art.32 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641) oraz § 11 i § 21 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2003 r.

w sprawie trybu przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, dyscyplinarnego

i dyscyplinarnego przyspieszonego oraz sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych w stosunku do funkcjonariuszy celnych (Dz. U. Nr 156, poz. 1520), uznał starszego kontrolera celnego, starszego rewidenta celnego T. J. za winnego naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego określonych w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, to jest zachowanie się niegodne poprzez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył

i orzekł karę dyscyplinarną określoną w art. 63 ust. 1 pkt 1 przywołanej powyżej ustawy o Służbie Celnej, tj. karę upomnienia.

Od powyższego orzeczenia dyscyplinarnego T. J. odwołał się.

Orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia [...] r. nr[.. .] , Dyrektor Izby Celnej w [..] utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

Organ wskazał, iż T. J. skierował do Dyrektora Izby Celnej

w [...] wniosek z dnia [..] r. o wypłatę świadczenia socjalnego

– zwrot kosztów przejazdu koleją, w wysokości [...] zł, za przejazd koleją w dniu 20.04.2005 r. na trasie [...] . W dniu[..] . postanowieniem Rzecznik Dyscyplinarny wszczął postępowanie wyjaśniające, w toku którego ustalono, że starszy kontroler T. J. w dniu 20 kwietnia 2005 r.,

w godzinach od [..] do godziny [..] pełnił służbę w Urzędzie Celnym

w [...], natomiast od dnia [..] r. do dnia [..] r. przebywał na urlopie wypoczynkowym. Powstała zatem wątpliwość czy będąc

w pracy w dniu [..] r., funkcjonariusz celny T. J. zasadnie żądał od Dyrektora Izby Celnej w [...] zwrotu kosztu przejazdu koleją

w kwocie [..] złotych. W toku post[..] do godz. [..] pełnił służbę w Urzędzie Celnym

w [...]. Po zakończonej pracy, po godz.[..] , pojechał z ojcem samochodem do [..] y. Po drodze, ze [..] , zabrał jeszcze jednego pasażera

i w godzinach wieczornych dotarł do [..] . Na dworcu [..] na obwinionego czekała jego matka, która w dniu [..] r. około godz. [..] kupiła mu bilet powrotny z[..] . Obwiniony jeszcze tego samego dnia przed północą wyruszył w podróż powrotną pociągiem do [..] i na miejscu był [..] r. Powyższe potwierdzili jego rodzice w złożonych oświadczeniach. W trakcie prowadzonego postępowania pismem z dnia [..] r., Rzecznik Dyscyplinarny zwrócił się do "[..] -KM" Sp. z o.o., w Warszawie z prośbą o udzielenie następujących informacji:

1. czy w dniu[..] . w godzinach wieczornych kursował pociąg pospieszny na trasie[..] , przez[..] ,

2. czy na podstawie załączonej kserokopii biletu można wskazać o jakiej godzinie nastąpił przejazd pociągiem na trasie[..] , przez Kutno, Bydgoszcz, Piłę.

Do przedmiotowego pisma załączono kserokopię biletu z dnia 20.04.2005 r. (trasa[..] ), dołączonego przez funkcjonariusza celnego T. J. do wniosku o wypłatę świadczenia socjalnego.

W dniu [..] r. od Naczelnika "PKP Przewozy Regionalne Spółka z o.o. Łódzki Zakład Przewozów Regionalnych" w Łodzi, wpłynęło pismo informujące, iż na podstawie przesłanej kserokopii biletu, podróż z [..] do [..] przebiegała w następujący sposób :

- wyjazd z [..] o godzinie [..] , pociągiem[..] ,

- przyjazd pociągiem nr [..] do stacji [..] o godzinie [..]

- przesiadka w [..] na pociąg nr [..] , odjazd o godzinie [..] ,

- przyjazd pociągiem nr [..] do [..] o godzinie [..] .

Obwiniony zapoznany z ww. dowodem, składając uwagi do protokołu wysłuchania wyjaśnił, między innymi, że po dwóch latach od zdarzenia nie może stwierdzić, jaki bilet przedłożył do rozliczenia, bowiem w roku 2005 jeździł kilkakrotnie do Warszawy

i z powrotem, w pilnych sprawach osobistych. Do rozliczenia przedstawił więc dnia

3 czerwca 2005 r., a więc po 43 dniach – bilet z trasy [..] z dnia 20 kwietnia 2005 r. Wybrał go spośród wielu biletów, jakie posiadał na tę trasę.

Naczelnik Urzędu Celnego w [...] wydał orzeczenie dyscyplinarne nr [..] z dnia [..] r., uznając T. J. winnym naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego, określonych w art.32 ust.1 pkt 1 ustawy o Służbie Celnej, tj. niedochowania obowiązku wynikającego ze złożonego ślubowania poprzez bezzasadne żądanie zwrotu za przejazd w kwocie 49, 80 zł,

i orzekł wobec niego karę dyscyplinarną w postaci nagany. Przedmiotowe orzeczenie zostało utrzymane w mocy przez Dyrektora Izby Celnej w [..] orzeczeniem

nr [..] z dnia [..] r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] prawomocnym orzeczeniem z dnia

12 marca 2008 r., uchylił orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej

w [...] nr [..] z dnia [..] r. oraz poprzedzające je orzeczenie dyscyplinarne Naczelnika Urzędu Celnego w [...} nr [..] z dnia [..] r. W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że skarga obwinionego okazała się zasadna, choć nie do końca

z przyczyn w niej podniesionych. Jako przyczynę uchylenia orzeczeń dyscyplinarnych Sąd wskazał: nieprawidłowo sformułowany zarzut, brak właściwego uzasadnienia wymierzonej obwinionemu kary, brak odniesienia się do złożonych przez obwinionego wniosków dowodowych – uznając, że powyższe naruszenia przepisów postępowania mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd zalecił, aby organ ponownie rozpatrując sprawę, uwzględnił powyższe wskazania.

W związku z powyższym, Naczelnik Urzędu Celnego w [...], wydał postanowienie nr [..] z dnia 15 lipca 2008 r., którym zmienił treść zarzutu w postanowieniu o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego nr [..] z dnia [..] r. w sprawie naruszenia obowiązku służbowego w ten sposób, że starszy kontroler celny T. J., starszy rewident celny zachował się niegodnie jako funkcjonariusz celny przedkładając dokumenty wskazujące na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył, czym wyczerpał znamiona czynu określonego w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz.U. z 2004 r., Nr 156, poz. 1641).

Następnie po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego Naczelnik Urzędu Celnego w [...] orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia 28 listopada 2008 r. nr[..] , działając na podstawie art. 69, art. 62 ust. 1, art. 63 ust. 1 pkt 1, art. 64 ust. 4 pkt 1 i art. 79 w związku z treścią art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia

24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641) oraz § 11 i § 21 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2003 r. w sprawie trybu przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, dyscyplinarnego i dyscyplinarnego przyspieszonego oraz sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych w stosunku do funkcjonariuszy celnych (Dz. U. Nr 156, poz. 1520), uznał starszego kontrolera celnego, starszego rewidenta celnego T. J. za winnego naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego określonych w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, to jest zachowanie się niegodne przez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu, nie odbył i orzekł karę dyscyplinarną określoną w art. 63 ust. 1 pkt 1 powołanej powyżej ustawy o Służbie Celnej, tj. karę upomnienia.

Od powyższego orzeczenia T. J. złożył odwołanie, a po jego rozpoznaniu Dyrektor Izby Celnej w[..] , orzeczeniem dyscyplinarnym z dnia 23 lutego 2009 r. nr [..] zaskarżone orzeczenie utrzymał

w mocy.

Zdaniem organu odwoławczego, przeprowadzone postępowanie wykazało, że T. J. mógł odbyć podróż wykazaną na przedłożonym wniosku, ale nie według dołączonego do wniosku biletu. Organ odwoławczy stwierdził, iż zgodnie

z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000r. (Dz. U. Nr 39 poz. 450), funkcjonariuszowi celnemu i członkom jego rodziny (małżonkowi, dzieciom własnym, dzieciom małżonka, dzieciom przysposobionym i dzieciom przyjętym na wychowanie), przysługuje raz do roku kalendarzowego, świadczenie w postaci przejazdu koleją w klasie drugiej pociągu osobowego lub pospiesznego na koszt urzędu, w którym funkcjonariusz pełni służbę, do wybranych przez siebie miejscowości w kraju, tam i z powrotem. Każde świadczenie pieniężne, będące pomocą finansową, udzielane przez pracodawcę osobom uprawnionym do skorzystania z niej na podstawie obowiązujących przepisów, wymaga złożenia określonych wniosków. Zgodnie ze wzorem wniosku o wypłatę świadczenia socjalnego (zwrot przejazdu koleją), obowiązującym w Izbie Celnej w [..] , do przedmiotowego wniosku należy załączyć bilety na dokonane przejazdy dla potwierdzenia odbycia podróży koleją. Bilet stanowi tu więc potwierdzenie zarówno odbytej podróży, jak i poniesionych kosztów przejazdu. Zdaniem organu wymieniony przepis daje pracownikowi możliwość uzyskania raz w roku zwrotu poniesionych kosztów przejazdu koleją, na dowolnej trasie w kraju tam i z powrotem, wprowadzając jedynie ograniczenie w zakresie klasy i rodzaju pociągu i jednocześnie nie daje pracodawcy, możliwości innego wydatkowania środków na refundację kosztów przejazdu koleją.

W związku z powyższym organ odwoławczy stwierdził, że skoro z zebranego

w sprawie materiału dowodowego wynika, że obwiniony przedłożył do refundacji poniesionych kosztów bilet na przejazd koleją w dniu 20 kwietnia 2005 r.,

a z obiektywnego dowodu jakim była odpowiedź udzielona przez Łódzki Zakład Przewozów Regionalnych w Łodzi wynika, że przebiega ona od godz. [..] do godz. [..] , a więc w czasie, gdy pełnił on służbę, to wyjaśnienie obwinionego uznać należy za niewiarygodne a podejmowane przez niego działania zmierzały do uniknięcia odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Obwiniony przedkładając do refundacji kosztów ww. bilet, który nie stanowił dowodu jego przejazdu na trasie[..] , pozwala na uznanie, iż otrzymał od pracodawcy nienależne mu świadczenie socjalne.

W ocenie Dyrektora Izby Celnej w [..] takie zachowanie T. J., naruszało art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, gdyż jako obowiązany do godnego zachowywania się w służbie, dopuścił się nadużycia w postaci pobrania nienależnego mu w danym momencie świadczenia socjalnego. Nadużycie popełnione przez funkcjonariusza celnego jest czynem niegodnym i sprzecznym

z obowiązującymi go normami prawa ale i normami etycznymi.

Z tych względów organ odwoławczy uznał obwinionego winnym popełnienia zarzuconego mu czynu, a wymierzoną karę za współmierną do stopnia zawinienia i stanowiącą dla obwinionego wystarczającą dolegliwość, która odniesie skutek zapobiegawczy oraz wychowawczy. Przy czym wskazał, że rodzaj zastosowanej kary dyscyplinarnej uwzględnia dotychczasową niekaralność obwinionego, dobrą ocenę przebiegu dotychczasowej służby oraz zaprezentowaną w ostatnim okresie, godną uznania postawę w służbie, polegającą na dobrowolnym zgłoszeniu się do uczestnictwa w akcji wzmacniania Służby Celnej na polskiej granicy wschodniej. Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi T. J. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w [...]. Skarżący podniósł, że przeprowadzone przez Naczelnika Urzędu Celnego w [...]ie postępowanie wyjaśniające i dyscyplinarne nie wykazało jego winy. Zarzut przedstawiony w postępowaniu dyscyplinarnym przez rzecznika dyscyplinarnego dotyczył tego, że pobrał on nienależne świadczenie socjalne w kwocie 49,80 zł, jednakże nikt nie żądał od niego zwrotu tej kwoty.

W ocenie skarżącego brzmienie § 2 powołanego w orzeczeniu dyscyplinarnym rozporządzenia wskazuje, że takie świadczenie przysługuje wszystkim funkcjonariuszom celnym. Natomiast wprowadzony decyzją nr 7/03 Dyrektora Izby Celnej w [...] Regulamin Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie zawiera rubryki, w których wnioskodawca musi podawać godziny wyjazdu i przyjazdu oraz stwierdzać jakim pociągiem jechał, a tylko załączyć bilet na określoną trasę.

Skarżący przyznał, że rzeczywiście w dniu 20 kwietnia 2005 r. odbył podróż pociągiem na trasie z [..] załączył bilet opiewający na kwotę przejazdu.

Wskazał, że we wniosku o zwrot kosztów przejazdu urlopowego nigdzie nie podpisał o której godzinie i jakim pociągiem jechał, a faktu odbycia przez niego podróży pociągiem na tej trasie nikt nie kwestionuje.

Podniósł także, że Naczelnik Urzędu Celnego w [...] dwa razy zmieniał wobec niego sformułowanie zarzutu, przy czym w jego ocenie nadal zarzut ten brzmi niezrozumiale.

Skarżący zauważył, iż postępowanie dyscyplinarne jest prowadzone już od 2 lat. Wpływa to negatywnie na przebieg jego służby, gdyż został przeniesiony na niższe stanowisko służbowe. Jest to dla niego krzywdzące i stanowi naruszenie § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 sierpnia 2003 r. w sprawie trybu przeprowadzania postępowania wyjaśniającego, dyscyplinarnego i dyscyplinarnego przyspieszonego oraz sposobu wykonywania kar dyscyplinarnych w stosunku do funkcjonariuszy celnych, zgodnie z którym wymierzona kara dyscyplinarna powinna być współmierna do czynu popełnionego przez obwinionego.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej w [..] wniósł o oddalenie skargi podtrzymując argumenty podniesione w zaskarżonym orzeczeniu dyscyplinarnym.

Ustosunkowując się do zarzutów skarżącego podał, że został on uznany winnym naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego, określonych

w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, tj. obowiązku godnego zachowania się, poprzez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył. W ocenie Dyrektora Izby Celnej w [..] nie można zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, że wystarczy, aby odbył on podróż we wskazanym dniu, gdyż przedłożony bilet określał tylko koszty podróży.

Wskazał, że kwestia wprowadzenia pracodawcy w błąd, w celu uzyskania świadczenia, ma silny wydźwięk etyczny i istotne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności dyscyplinarnej funkcjonariusza i oceny etycznej jego postawy. Normy prawne w powiązaniu z etycznymi tworzą samodzielny rodzaj wymagań. Obwiniony dopuszczając się nadużycia w postaci pobrania nienależnego mu

w danym momencie świadczenia socjalnego naruszył art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy

o Służbie Celnej. Dodatkowo wyjaśnił, że zarzut skarżącego dotyczący braku premii

i nagród oraz przeniesienia na niższe stanowisko służbowe pozostaje bez związku

z przedmiotem niniejszej sprawy. Jednocześnie wskazał, że skarżący nie został przeniesiony na niższe stanowisko, albowiem od dnia 1 czerwca 2006 r. pozostaje na stanowisku służbowym starszego kontrolera celnego, a zastosowanie wobec niego art. 18 ust. 2 ustawy o Służbie Celnej nie pozostaje w związku z postępowaniem dyscyplinarnym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] w sprawie ze skargi T. J. na orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej w [..] z dnia

23 lutego 2009 r. [..] w przedmiocie kary dyscyplinarnej upomnienia dopuścił do udziału w postępowaniu Związek Zawodowy Celnicy PL, który podnosząc niewspółmierność kary do popełnionego czynu, poparł skargę wniesioną przez T. J.. Natomiast, poza rozprawą Sąd przeprowadził dowód z wydanego przez Dyrektora Izby Celnej w [..] obowiązującego

w 2005 r. regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a także pisma

z dnia 10 lipca 2002 r. wprowadzającego wzór wniosku o przyznanie zwrotu kosztów podróży. Przesyłając powyższe dokumenty Dyrektor Izby Celnej stwierdził,

iż ustalając wzór wniosku wzorował się na rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 27 maja 2002 r. w sprawie warunków korzystania przez policjantów oraz członków ich rodzin z prawa przejazdu raz w roku środkami publicznego transportu zbiorowego na koszt właściwego organu Policji oraz warunków przyznawania zryczałtowanego równoważnika pieniężnego w razie niewykorzystania przysługującego przejazdu (Dz.U. Nr 74, poz.683).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w [..] wyrokiem z dnia 12 sierpnia 2009 r., sygn. akt II SA/Sz [..] uchylił zaskarżone orzeczenie dyscyplinarne oraz poprzedzające je orzeczenie dyscyplinarne Naczelnika Urzędu Celnego w [...] nr [..] z dnia [..] r. oraz stwierdził, iż zaskarżone orzeczenie nie podlega wykonaniu do dnia uprawomocnienia się wyroku.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r., Nr 156, poz. 1641 ze zm.) funkcjonariusze celni ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za naruszenie obowiązków służbowych. A zatem warunkiem zastosowania ww. przepisu jest jednoznaczne ustalenie faktu naruszenia przez funkcjonariusza celnego ciążących na nim obowiązków. Ustalenie to musi być konkretne, tzn. wskazywać na czas, miejsce

i sposób naruszenia obowiązków przez funkcjonariusza. Zdaniem Sądu I instancji, ażeby móc postawić skarżącemu zarzut niegodnego zachowania się, w pierwszej kolejności należało ocenić, czy miał on obowiązek przedłożenia dokumentu wskazującego na fakt odbycia w danym dniu podróży określonym środkiem transportu. Analizując przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin (Dz. U. Nr 39, poz. 450), stwierdził, iż nie zawierają one żadnych wymogów zarówno co do czasu przysługiwania świadczenia (a więc nie określają, że należy je wykorzystać w czasie urlopu, czy

w innych dniach wolnych od pracy, pozostawiając wybór osobie korzystającej ze świadczenia), jak i nie zawierają wzoru wniosku o przyznanie świadczenia i nie uzależniają przyznania świadczenia od udokumentowania odbycia podróży koleją przez przedstawienie biletów. Ponadto, przepisy te nie upoważniają dyrektorów izb celnych do uszczegółowienia zasad przyznawania ww. świadczenia. Sąd I instancji uznał, że konieczność załączenia do wniosku biletów na przejazd może być brana pod uwagę jedynie jako czynność informacyjna wskazująca na wysokość świadczenia, które ma być przyznane – czyli kwoty, która podlega zwrotowi, nie zaś jako dowód potwierdzający przejazd koleją, odbyty w konkretnym dniu i konkretnym pociągiem, tym bardziej, że ani wzór wniosku, ani pismo Dyrektora Izby Celnej z dnia 10 lipca 2002 r. ustalające wzór wniosku o przyznanie zwrotu kosztów podróży, nie precyzuje w jakim celu należy dołączyć do wniosku bilety na przejazd.

W konsekwencji Sąd stwierdził, że fakt odbycia podróży koleją przez skarżącego ze [..] oraz powrotu koleją z [..] jest niekwestionowany, a zastrzeżenia budzi jedynie fakt, że załączony do wniosku bilet powrotny z [..] został przez niego wykorzystany w sytuacji, gdy w tym czasie pełnił służbę w Urzędzie Celnym w [...]ie.

Wskazał, iż w niniejszej sprawie T. J. postawiono zarzut naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego określonych w art. 32 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy, tj. zachowanie niegodne poprzez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem w tym czasie nie odbył, gdyż pełnił służbę.

Zdaniem Sądu I instancji, skoro bilety nie stanowią dowodu na przejazd koleją odbyty w konkretnym dniu i konkretnym pociągiem, to fakt przedłożenia przez skarżącego biletu z[..] , z którego on nie korzystał, nie może być zakwalifikowany jako zachowanie niegodne funkcjonariusza. Brak było zatem podstaw do uznania, że popełnił on czyn niegodny funkcjonariusza celnego. A zatem organy wydając orzeczenie dyscyplinarne dopuściły się naruszenia art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, które miało wpływ na wynik sprawy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Dyrektor Izby Celnej w [..] , reprezentowany przez radcę prawnego i zaskarżając go w całości zarzucił naruszenie prawa materialnego poprzez :

1) błędną wykładnię przepisu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin (Dz. U. z 2000 r. Nr 39, poz. 450), polegającą na przyjęciu, iż konieczność załączenia do wniosku biletów na przejazd może być brana pod uwagę jako czynność informacyjna wskazująca na wysokość świadczenia, które ma być przyznane, podczas, gdy § 2 cyt. rozporządzenia, powinien być wykładany z uwzględnieniem kręgu osób uprawnionych do uzyskania świadczenia w postaci przejazdu, a zatem "funkcjonariusza" oraz osób wskazanych w § 1 ust 1 wspomnianego rozporządzenia, który zawiera definicję "członków rodziny funkcjonariusza".

Ta błędna wykładnia ma istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku bowiem definicja osób uprawnionych "funkcjonariusz celny i członków jego rodziny", przesądza o tym, że świadczenie w postaci przejazdu koleją na koszt urzędu, powstaje w związku z odbyciem przez wyżej wskazane osoby określonej podróży, określonym środkiem transportu,

2) błędną wykładnię art. 32 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r., Nr 156, poz. 1641 ze zm.), zgodnie z którym funkcjonariusz celny jest obowiązany w szczególności do godnego zachowania się w służbie przez przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że czyn polegający na przedłożeniu w celu uzyskania świadczenia biletów wskazujących na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył, nie jest czynem "niegodnym funkcjonariusza", o którym mowa w powołanym przepisie, podczas gdy przepis ten winien być wykładany zgodnie ze wskazaniami zawartymi w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 października 2004 r., sygn. akt K 1/04, opubl. w Dz. U. Nr 236, poz. 2371, przy uwzględnieniu, że funkcjonariusze celni zaliczani są do tzw. służb mundurowych, a problem uczciwości i wiarygodności osób pełniących służbę publiczną jest

w Polsce wyjątkowo istotny, stąd osoby pełniące taką służbę poddane

są specyficznym rygorom,

3) naruszenie przepisów postępowania art. 141 § 4 P.p.s.a. przez to, że w wyniku dokonanej wykładni Sąd pierwszej instancji nie wykazał zależności pomiędzy stwierdzonym uchybieniem art. 32 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r.

o Służbie Celnej (jedn. tekst Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 ze zm.), które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, a podstawą prawną uchylenia decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt. 1 lit b w zw. z art. 135 P.p.s.a. Powyższe, miało istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem Sąd pierwszej instancji wskazując na art. 145

§ 1 pkt. 1 lit. b P.p.s.a., tj. naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, powiązał je z naruszeniem art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (jedn. tekst Dz. U. z 2004 r.

Nr 156, poz. 1641 ze zm.),

4) naruszenie art. 141 § 4 P.p.s.a. polegające na dokonaniu wadliwej oceny prawnej w uzasadnieniu wyroku poprzez przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, że organy celne naruszyły przepis § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia

11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin (Dz. U. z 2000 r. Nr 39, poz. 450) poprzez wymóg przedłożenia dokumentu wskazującego na fakt odbycia w danym dniu podróży określonym środkiem transportu, podczas gdy wspomniane rozporządzenie takiego wymogu nie zawiera, bowiem przepisy nie zawierają żadnych wymogów zarówno co do czasu przysługiwania świadczenia, jak i nie zawierają wzoru wniosku o przyznanie świadczenia i nie uzależniają przyznania świadczenia od udokumentowania odbycia podróży koleją przez przedstawienie biletów. Prawidłowa wykładnia § 2 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów powinna uwzględniać krąg osób uprawnionych do uzyskania świadczenia w postaci przejazdu, a zatem "funkcjonariusza" oraz przy uwzględnieniu § 1 ust 1 wspomnianego rozporządzenia, który zawiera definicję "członków rodziny funkcjonariusza". Naruszenie to miało istotny wpływ na treść wyroku, gdyż stanowiło podstawę do przyjęcia, że organ nie wykazał przesłanek naruszenia przez funkcjonariusza celnego art. 3 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia

24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (jedn. tekst Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 ze zm.).

5) naruszenie z art. 141 § 4 oraz art. 153 P.p.s.a. poprzez uzasadnienie wyroku uchylającego decyzję administracyjną w sposób, który pozbawia stronę informacji o przesłankach rozstrzygnięcia, a organ wskazówek co do kierunku dalszego postępowania, co narusza prawo w sposób mający istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia. Ponadto stwierdzenie przez Sąd pierwszej instancji, że dany dowód w postaci przedłożenia dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży w danym dniu, określonym środkiem transportu nie był wymagany przez § 2 wspomnianego rozporządzenia obligowało ten Sąd do wykazania, że żądanie przedłożenia takiego dokumentu, było sprzeczne z normą dającą podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, oczywiście przy uprzednim prawidłowym wyłożeniu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin (Dz. U. z 2000 r. Nr 39, poz. 450).

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podał, iż Sąd I instancji dokonując wykładni § 2 rozporządzenia Rady Ministrów nie uwzględnił kręgu osób uprawnionych do skorzystania ze świadczenia w postaci przejazdu koleją, a zatem "funkcjonariusza" oraz członków jego rodziny, których definicja zawarta została w § 1 ust. 1 tego rozporządzenia. Także z zawartej w art. 42 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej delegacji do wydania powołanego rozporządzenia wynika, że takie uprawnienie może zostać przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin. A zatem świadczenie to przyznawane jest określonej kategorii osób. Stwierdzenie uprawnienia danej osoby musi być powiązane z zaistnieniem określonego zdarzenia z którym związane jest nabycie uprawnienia, w tym wypadku z odbyciem przejazdu koleją przez funkcjonariusza lub członka jego rodziny, a nie jakąkolwiek inną osobę. A zatem przyjęcie przez Sąd I instancji wykładni, że załączenie do wniosku biletu za przejazd wskazujący na wysokość świadczenia ma charakter jedynie informacyjny, jest sprzeczne z wykładnią funkcjonalną powołanych przepisów oraz racjonalnością ustawodawcy. Gdyby bowiem ustawodawca przewidział obligatoryjne uprawnienie do otrzymania określonego świadczenia niepowiązane z określonym kręgiem osób, uprawnionych do jego uzyskania, to przyznałby takie świadczenie w formie ryczałtu

w równej wysokości dla wszystkich funkcjonariuszy.

Dyrektor Izby Celnej w [...] przyznał, że wspomniane rozporządzenie nie zawierało wzoru wniosku o przyznanie zwrotu kosztów podróży i obowiązku przedłożenia biletów, to jednak przyjęcie, że załączenie biletów na przejazd ma jedynie charakter informacyjny, przeczy wykładnia powołanych przepisów. W jego ocenie definicja osób uprawnionych, tj. "funkcjonariusz celny i członkowie jego rodziny", przesądza o tym, że świadczenie w postaci przejazdu koleją na koszt urzędu, powstaje w związku z odbyciem podróży przez ww. osoby, określonym środkiem transportu. Z kolei uzasadniając zarzut naruszenia art. 32 ust. 1 pkt. 5 ustawy o Służbie Celnej organ wskazał, że T. J. przedłożył dokument wskazujący na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył. Jeżeli Sąd I instancji przyjął, że nie miał on obowiązku przedłożenia dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży w danym dniu określonym środkiem transportu, to powinien ocenić dowód w postaci jego oświadczenia z dnia 28 czerwca 2005 r. Z materiału dowodowego sprawy wynika bowiem, że takiej podróży nie odbył. W tym stanie rzeczy stwierdził, iż zasadnym jest przyjęcie, że zachowanie polegające na podejmowaniu czynności zmierzających i doprowadzających do uzyskania świadczenia socjalnego na podstawie nieprawdziwego oświadczenia i przedłożenia dokumentu na okoliczność faktycznego odbycia takiej podróży w sytuacji, gdy w tym czasie funkcjonariusz pełnił służbę jest zachowaniem niegodnym i nieuczciwym.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przepisów postępowania art. 141 § 4 P.p.s.a. skarżący kasacyjnie podniósł, że Sąd stwierdził, że przy wydaniu orzeczenia dyscyplinarnego organ naruszył art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, a więc przepis prawa materialnego, który nie mógł stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia prawa dającej podstawę do wznowienia postępowania. Ponadto wskazał, iż uzasadnienie zaskarżonego wyroku narusza art. 141 § 4 P.p.s.a., albowiem mimo uchylenia wydanych w sprawie orzeczeń dyscyplinarnych nie zawiera wskazań co do dalszego postępowania. W ocenie autora skargi kasacyjnej o naruszeniu art. 141 § 4 P.p.s.a. świadczy również omówiona wyżej dokonana przez Sąd błędna wykładnia

§ 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju

i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin. Ponadto, Sąd I instancji, kwestionując uprawnienie Dyrektora Izby Celnej do żądania od funkcjonariusza biletu oraz oceniając dowód w postaci załączonego do wniosku biletu za przejazd jako czynność informacyjną, zakwestionował moc dowodową tego dokumentu. Natomiast nie odniósł się do innych dowodów zgromadzonych w sprawie. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 153 P.p.s.a. organ II instancji stwierdził, że Sąd nie wyjaśnił należycie treści przepisów prawnych i sposobu ich stosowania, w kontekście wskazań co do kierunku dalszego postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Celnej w [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w [...] z dnia 18 sierpnia 2009 r. sygn. akt II SA/Sz 477/09 w sprawie ze skargi T. J. na orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej w [...] z dnia 23 lutego 2009 r. nr 420000-IKAW-1522-1/09

w przedmiocie kary dyscyplinarnej upomnienia, wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2010 r., na podstawie art. 185 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w [...].

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zarzut naruszenia przez Sąd

I instancji w zaskarżonym wyroku przepisu art. 141 § 4 P.p.s.a. w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy jest trafny.

Sąd wyjaśnił, że przepis ten w zdaniu pierwszym stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu faktycznego sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Wynika z niego, że z jednej strony Sąd powinien przedstawić przebieg postępowania w sprawie zakończonej zaskarżonym aktem, jak i zarzuty zawarte w skardze i stanowisko strony przeciwnej. Z drugiej zaś strony Sąd ma wskazać podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia oraz przemawiające za tą podstawą argumenty. Podstawa prawna rozstrzygnięcia nie może ograniczać się do wskazania odpowiednich przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (art. 145-152), ale powinna także nawiązywać do tych przepisów prawa materialnego i procesowego, mających znaczenie dla rozstrzygnięcia zawartego w orzeczeniu, które było przedmiotem sądowej kontroli. Ta druga część uzasadnienia powinna nawiązywać do pierwszej. Wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia wymaga ustosunkowania się przez Sąd zarówno do ustaleń poczynionych w postępowaniu, które jest kontrolowane, jak i do dokonanej przez organ subsumcji stanu faktycznego do mających zastosowanie w sprawie przepisów prawa materialnego, wymagających właściwej interpretacji. W ramach wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia Sąd powinien przedstawić swoje stanowisko, co do podniesionych w skardze zarzutów, jeżeli dotyczą one kwestii, które mogły mieć wpływ na to rozstrzygnięcie.

Dalej Sąd II instancji podkreślił, że przepis art. 141 § 4 P.p.s.a. w zdaniu drugim stanowi, że jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Jest to obligatoryjny dokument uzasadnienia w sytuacji uwzględnienia skargi. Wskazania te powinny być konkretne i jednoznacznie sformułowane, tak aby przy ponownym rozpoznaniu sprawy umożliwić organowi administracji publicznej usunięcie wszystkich uchybień prawa, z powodu których Sąd uchylił wydane w sprawie orzeczenie.

Sąd wskazał następnie, że w rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji uwzględniając skargę, powołał jako podstawę art. 145 § 1 pkt 1 lit. b P.p.s.a. w związku z art. 135 P.p.s.a., a w jego motywach wskazał jako naruszony przepis prawa materialnego art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej. Natomiast przepis art. 145 § 1 pkt 1 lit. b P.p.s.a. uprawnia do uwzględnienia skargi w przypadku stwierdzenia naruszenia prawa, dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, a powołany przez Sąd jako naruszony przepis jest przepisem prawa materialnego i nie mógł stanowić podstawy do stwierdzenia naruszenia prawa, dającego podstawę do wznowienia postępowania. Ponadto, uzasadnienie zaskarżonego wyroku uchylające orzeczenia organów obu instancji nie zawiera jakichkolwiek wskazań co do dalszego postępowania organu.

Zdaniem Sądu II instancji, niewyjaśnienie przez Sąd I instancji rzeczywistej podstawy rozstrzygnięcia i niezawarcie wskazań dla organu przy ponownym rozpoznaniu sprawy, narusza art. 141 § 4 P.p.s.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy i nie pozwoliło Sądowi na stwierdzenie oczywistej omyłki przy określeniu podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Ponadto, w związku z powyższym, wątpliwość co do rzeczywistej podstawy prawnej rozstrzygnięcia nie pozwoliło Sądowi II instancji na dokonanie oceny zasadności zarzutów dotyczących naruszenia przez Sąd I instancji powołanych w skardze kasacyjnej przepisów prawa materialnego.

Sąd II instancji zwrócił uwagę, że w przypadku uznania przez Sąd I instancji, że w sprawie rzeczywiście doszło do naruszenia art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej niezbędne będzie dokonanie ponownej wykładni tego przepisu, a także § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym

i członkom ich rodzin uwzględniającej m. in. argumenty podniesione przez organ

w skardze kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 § 1 ustawy – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] zważył, co następuje:

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem.

Z kolei przepis art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej "P.p.s.a" stanowi, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne.

W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) P.p.s.a).

Z przepisu art. 134 § 1 P.p.s.a. wynika z kolei, że Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Wykładnia powołanego wyżej przepisu wskazuje, że Sąd ma prawo ale

i obowiązek dokonania oceny zgodności z prawem zaskarżonego aktu administracyjnego, nawet wówczas, gdy dany zarzut nie został w skardze podniesiony.

Rozważania nad zgodnością z prawem zaskarżonej decyzji rozpocząc należało od wskazania w pierwszej kolejności, że niniejsza sprawa była przedmiotem wyrokowania Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyniku złożonej przez Dyrektora Izby Celnej w [..] skargi kasacyjnej wyrokiem z dnia 3 sierpnia 2010 r. sygn. akt I OSK 1545/09 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w [...].

W związku z powyższym w rozpatrywanej przez Sąd orzekający sprawie zachodzi sytuacja przewidziana w art. 190 zdanie pierwsze P.p.s.a., zgodnie

z którym sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez NSA.

Powołany wyżej przepis w sposób jednoznaczny wyznacza kierunek postępowania Sądu pierwszej instancji, który nie posiada już, na tym etapie postępowania sądowoadministracyjnego, swobody w zakresie wykładni prawa, jak również nie może odstąpić od wskazań co do dalszego postępowania. Jednakże, jak podkreśla się w piśmiennictwie, z określenia "związany wykładnią prawa" należy wyprowadzić wniosek, że wojewódzki sąd administracyjny nie jest związany oceną Naczelnego Sądu Administracyjnego co do stanu faktycznego sprawy, albowiem ocena ta nie jest wykładnią przepisów prawa (J.P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, str. 268), natomiast w pozostałym zakresie ocena wyrażona przez NSA wiąże sąd rozpoznający sprawę ponownie.

W judykaturze i doktrynie zwraca się również uwagę, że wojewódzki sąd administracyjny może odstąpić od zawartej w orzeczeniu NSA wykładni prawa jedynie w wyjątkowych sytuacjach, w szczególności, jeżeli stan faktyczny sprawy ustalony w wyniku ponownego jej rozpoznania uległ tak zasadniczej zmianie, że do nowo ustalonego stanu faktycznego należy stosować przepisy prawa odmienne od wyjaśnionych przez NSA (por. wyrok SN z dnia 9 lipca 1998 r., sygn. akt I PKN 226/98, OSNAP 1999, nr 15, poz. 486), jak również w przypadku, gdy przy niezmienionym stanie faktycznym sprawy, po wydaniu orzeczenia przez Naczelny Sąd Administracyjny, zmienił się stan prawny (tak: H. Knysiak-Molczyk (w:) H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, T. Woś, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2005).

Odnosząc przedstawione powyżej rozważania teoretyczne do okoliczności rozpoznawanej sprawy należało stwierdzić, że NSA - z uwagi na dostrzeżone uchybienia w zakresie przepisów postępowania - nie dokonał w istocie wykładni mających zastosowanie w sprawie przepisów prawa materialnego. Sąd ten wskazał jednak, że o ile Sąd pierwszej instancji uzna, że doszło w sprawie do naruszenia

art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, niezbędne będzie dokonanie ponownej wykładni tego przepisu a także rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych , które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnymi członkom ich rodzin, uwzględniającej m.in. argumenty podniesione przez organ w skardze kasacyjnej.

Przypomnieć należy, że przedmiotem skargi T. J. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w [...] stanowi orzeczenie dyscyplinarne Dyrektora Izby Celnej w [...] z dnia 23 lutego 2009 r. utrzymujące w mocy orzeczenie dyscyplinarne Naczelnika Urzędu Celnego w [...] z dnia 15 lipca 2008 r. uznające T. J. za winnego naruszenia obowiązków służbowych funkcjonariusza celnego określonych w art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy o Służbie Celnej, to jest zachowanie się niegodne poprzez przedłożenie dokumentu wskazującego na fakt odbycia podróży określonym środkiem transportu, kiedy faktycznie podróży tym środkiem transportu nie odbył i orzekające karę dyscyplinarną określoną w art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy o Służbie Celnej, tj. karę upomnienia.

Stan faktyczny sprawy ustalony w toku postępowania przez organy orzekające

w sprawie i nie kwestionowany przez skarżącego wskazuje, że w dniu 31 czerwca 2005r. (data wpływu) T. J. wystąpił z wnioskiem do Dyrektora Izby Celnej w [...] o wypłatę świadczenia socjalnego ( zwrot kosztów przejazdu koleją) dla siebie, w kwocie 99,60 zł. Do wniosku załączył 2 bilety: z dnia 20 kwietnia 2005 r. na trasie [..] oraz z dnia 24 kwietnia 2005 r. na trasie[..] .

Z akt administracyjnych sprawy wynikało również, że funkcjonariusz celny w dniu 20 kwietnia 2005 r. w godz. od 7.30-15.30 pełnił służbę, natomiast w dniach 21-25 kwietnia 2005 r. przebywał na urlopie ( k. 94 akt adm. I inst.)

W toku postępowania organ I instancji ustalił również , w oparciu o informację przekazaną w piśmie Naczelnika Łódzkiego Zakładu Przewozów Regionalnych

w Łodzi z dnia 31 maja 2007 r., że na podstawie biletu przedłożonego przez T. J. podróż z [..] w dniu 20 kwietnia 2005 r. przebiegała w ten sposób, iż wyjazd z Warszawy Zachodniej nastąpił o godz. 10.12, natomiast przyjazd do [..].

Z wyjaśnień T. J. wynikało, że w dniu 20 kwietnia 2005 r. po zakończeniu służby udał się wraz z ojcem samochodem do [..] , skąd wrócił tego samego dnia. Bilet na przejazd, który załączył do wniosku, nabyła jego matka przekazując go skarżącemu na dworcu w dniu 20 kwietnia 2005 r. przed odjazdem pociągu w godzinach wieczornych (k.83 akt ad. I inst.).

W piśmie z dnia 17 kwietnia 2007 r. T. J. wyjaśnił, że do rozliczenia świadczeń socjalnych przedłożył bilet z odbytej podróży w dniu 20 kwietnia 2005 r. i 24 kwietnia 2005 r. na trasie[..] .

W odwołaniu z dnia 20 sierpnia 2007 r. od orzeczenia Naczelnika Urzędu Celnego w [...] z dnia 31 lipca 2007 r. funkcjonariusz celny stwierdził natomiast, że po dwóch latach od zdarzenia nie może stwierdzić jaki bilet przedłożył do rozliczenia, albowiem w roku 2005 r. kilkakrotnie odbywał podróż na trasie do Warszawy i z powrotem. Wybrał bilet spośród wielu biletów jakie posiadał na tę trasę, ponieważ od 20 kwietnia do 3 czerwca 2005 r. był w Warszawie kilkakrotnie

i wszystkie bilety opiewały na tę samą cenę.

Skład orzekający w tej sprawie przychyla się do poglądu wyrażonego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] w wyroku z dnia 18 sierpnia 2009 r. , że analizując przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 maja 2000 r.

w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń socjalnych, które mogą być przyznane funkcjonariuszom celnym i członkom ich rodzin (Dz.U. Nr 39, poz. 450) stwierdzić należy, że nie zawierają one żadnych wymogów zarówno co do czasu przysługiwania świadczenia a więc nie określają, że należy je wykorzystać w czasie urlopu, czy w innych dniach wolnych od pracy, pozostawiając wybór osobie korzystającej ze świadczenia), jak i nie zawierają wzoru wniosku o przyznanie świadczenia i nie uzależniają przyznania świadczenia od udokumentowania odbycia podróży koleją przez przedstawienie biletów. Ponadto przepisy te nie upoważniają dyrektorów izb celnych do uszczegółowienia zasad przyznawania ww. świadczenia.

Sąd w wyroku z dnia 18 sierpnia 2009 r. stwierdził również, iż konieczność załączenia do wniosku biletów na przejazd może być brana pod uwagę jedynie jako czynność informacyjna wskazująca na wysokość świadczenia, które ma być przyznane – czyli kwoty, która podlega zwrotowi, nie zaś jako dowód potwierdzający przejazd koleją, odbyty w konkretnym dniu i konkretnym pociągiem, tym bardziej, że ani wzór wniosku, ani pismo Dyrektora Izby Celnej z dnia 10 lipca 2002 r. ustalające wzór wniosku o przyznanie zwrotu kosztów podróży, nie precyzuje w jakim celu należy dołączyć do wniosku bilety na przejazd.

W konsekwencji Sąd stwierdził, że fakt odbycia podróży koleją przez skarżącego ze Szczecinka do Warszawy oraz powrotu koleją z [..] jest niekwestionowany, a zastrzeżenia budzi jedynie fakt, że załączony do wniosku bilet powrotny [..] został przez niego wykorzystany w sytuacji, gdy w tym czasie pełnił służbę w Urzędzie Celnym w [...].

Jakkolwiek skład orzekający podziela pogląd co do braku prawnego obowiązku udokumentowania biletem odbytej podróży, to jednak wyraża odmienny pogląd co do skutków przedłożenia przez funkcjonariusza celnego jako własnego biletu za podróż, której w określonym w tym bilecie czasie nie odbył.

Z treści § 2 powołanego rozporządzenia wynika, że funkcjonariuszowi i członkom rodziny funkcjonariusza przysługuje, raz w roku kalendarzowym, świadczenie

w postaci przejazdu koleją w klasie drugiej pociągu osobowego lub pospiesznego

na koszt urzędu, w którym funkcjonariusz pełni służbę, do jednej z wybranych przez siebie miejscowości w kraju i z powrotem.

O ile zatem funkcjonariusz zamierzał skorzystać z tego świadczenia, to w istocie, stosując literalną wykładnie przepisu, nie miał obowiązku przedłożenia biletu za przejazd. Pracodawca w celu wypłaty świadczenia miał jednak prawo domagać się od funkcjonariusza potwierdzenia odbycia podróży oraz wskazania kwoty, której zwrotu się domaga. W przeciwnym razie należałoby przyjąć, że świadczenie

to przysługiwało funkcjonariuszowi i jego rodzinie niezależnie od tego czy odbył podróż czy też nie , w wysokości dowolnie wskazanej przez funkcjonariusza. Takie założenie jest jednak błędne z punktu widzenia zasady racjonalnego prawodawcy

Zdaniem Sądu, przyznanie świadczenia określonego ww. przepisem powinno poprzedzać przynajmniej oświadczenie funkcjonariusza, że odbył podróż sam lub

z rodziną ze wskazaniem kosztów poniesionych w związku z tą podróżą. Ewentualną weryfikację oświadczenia winien przeprowadzić pracodawca we własnym zakresie. O ile jednak funkcjonariusz przedłożył jako własne bilety na okoliczność odbytej podróży, to pracodawca mógł dokonać ich weryfikacji zarówno pod kątem odbycia podróży jak i poniesionych z tego tytułu kosztów.

W tej sprawie funkcjonariusz celny domagając się przyznania świadczenia socjalnego przedłożył bilety z podróży koleją w dniach 20 kwietnia 2005 r. i 24 kwietnia 2005 r. na łączną kwotę 99,60 zł. We wniosku, który miał stanowić podstawę wypłaty świadczenia, w charakterze załącznika wskazał dwa bilety wyjaśniając następnie na żądanie pracodawcy, że na ich podstawie odbył podróż.

Przeprowadzone postępowanie wykazało, że na podstawie biletu z 20 kwietnia 2005 r. skarżący nie mógł odbyć podróży, albowiem w tym dniu pełnił służbę, natomiast przewoźnik stwierdził, że podróż na podstawie biletu z dnia 20 kwietnia 2005 r. miała miejsce w godzinach służby funkcjonariusza.

Istota postawionego T. J. zarzutu sprowadza się zatem

do tego, że skarżący jako funkcjonariusz celny w celu otrzymania świadczenia socjalnego posłużył się dokumentem, który do niego nie należał, gdyż należeć

z przyczyn wyżej wskazanych i ustalonych niespornie przez organ należeć nie mógł.

Nie miało- zdaniem Sądu- znaczenia czy pracodawca zasadnie żąda udokumentowania prawa do świadczenia socjalnego biletami potwierdzającymi odbytą podróż. Skoro funkcjonariusz zdecydował się potwierdzić prawo

do świadczenia socjalnego własnymi biletami, to winny one stanowić potwierdzenie odbycia przez tego funkcjonariusza, nie zaś przez inną osobę.

Powyższe przekłada się na zarzut postawiony T. J. na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz.U.

z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 ze zm.), zgodnie z którym funkcjonariusz celny zobowiązany jest w szczególności do godnego zachowania się na służbie.

Funkcjonariusze celni zaliczani do tzw. służb mundurowych a od osób pełniących służbę publiczną w Polsce oczekuje się uczciwości i wiarygodności. Nie chodzi w tym przypadku wyłącznie o postrzeganie funkcjonariuszy celnych przez społeczeństwo ale również o postępowanie wobec pracodawcy czy współpracowników. Uczciwość funkcjonariusza celnego powinna być bezwarunkowa, niezależnie od okoliczności, w których osoba pełniąca służbę się znajduje, zarówno w trakcie wykonywania obowiązków służbowych jak i w związku z korzystaniem z uprawnień przysługujących funkcjonariuszom w związku z pełnioną służbą.

W ocenie Sądu, posłużenie się przez T. J. jako własnym dokumentem, który stanowił potwierdzenie podróży, której funkcjonariusz z racji pełnionej służby nie mógł odbyć, zasadnie został potraktowany przez organy orzekające w postępowaniu dyscyplinarnym jako czyn niegodny funkcjonariusza służby celnej, albowiem naruszał elementarną zasadę uczciwości.

W tym stanie rzeczy uznając, że zaskarżone orzeczenie dyscyplinarne jak i poprzedzające je orzeczenie organu I instancji nie naruszają przepisów prawa materialnego jak i przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] na podstawie art. 151 ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – skargę oddalił.