Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Bartłomiej Adamczak Sędzia WSA Felicja Kajut (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Kowalik-Grzanka po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 29 września 2016 r. sprawy ze skargi A. G. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia 27 kwietnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie pozostawienia bez rozpatrzenia odwołania od decyzji dotyczącej długu celnego oddala skargę.

Decyzją z dnia 17 lutego 2016 r., nr [...] Naczelnik Urzędu Celnego, w sprawie dotyczącej zgłoszenie celnego z dnia 27 kwietnia 2015 r. ([...]), określił kwotę należności celnych podlegających retrospektywnemu zaksięgowaniu w wysokości 11.288 zł i odstąpił od poboru odsetek od tej kwoty.

Rozstrzygnięcie to zostało zaadresowane do A. G. (zwanej dalej: "stroną", "skarżącą") prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą [...]" w Ch. – [...], B..

Pełnomocnik strony złożył odwołanie od ww. decyzji organu pierwszej instancji.

Postanowieniem z dnia 27 kwietnia 2016 r., nr [...] Dyrektor Izby Celnej, na podstawie art. 169 § 4, art. 168 § 2, art. 235 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. Prawo celne (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r., poz. 858 ze zm.), pozostawił bez rozpatrzenia odwołanie od decyzji z dnia 17 lutego 2016 r. nr [...].

Organ odwoławczy wskazał, że zgodnie z art. 138c § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa w brzmieniu obowiązującym od dnia stycznia 2016 r. pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny.

Z kolei w myśl art. 138e § 2ustawy - Ordynacja podatkowa pełnomocnictwo szczególne udzielone na piśmie oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu składa się do akt sprawy według wzoru określonego w przepisach wydanych na podstawie art. 138j § 1 pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, w oryginale lub jego notarialnie poświadczony odpis. Nowe wzory pełnomocnictw określone zostały przez Ministra Finansów na podstawie rozporządzenia z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz. U. z 2015 r., poz. 2330).

Przyjąć należy, że adresem elektronicznym, o którym wyżej mowa jest adres skrzynki elektronicznej udostępnionej w ramach systemu teleinformatycznego organu podatkowego (celnego) lub portalu ePUAP, nie zaś jakikolwiek adres elektroniczny (np. zwyczajowo umieszczany na firmowych drukach kancelarii prawniczych, przedsiębiorców, instytucji).

Wobec braku w aktach sprawy pełnomocnictwa udzielonego dla radcy prawnego do reprezentowania strony w postępowaniu odwoławczym, stosownie do art. 169 §1ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 1 kwietnia 2016 r. Dyrektor Izby Celnej wystąpił o usunięcie powyższego braku.

W dniu 18 kwietnia 2016 r. wpłynęło upoważnienie udzielone przez A. G. dla radcy prawnego P. T., wprawdzie sporządzone wg określonego wzoru jednakże upoważniające do reprezentacji strony w postępowaniu przed Naczelnikiem Urzędu Celnego w sprawie nr [...]. Przedłożone pełnomocnictwo zatem nie upoważnia P. T. do reprezentacji strony w postępowaniu odwoławczym.

Złożenie niewłaściwego pełnomocnictwa, podobnie jak jego niezłożenie, jest brakiem formalnym wnoszonego pisma, który może być usunięty. Dyrektor Izby Celnej umożliwił wnoszącemu odwołanie złożenie pełnomocnictwa w prawidłowej formie.

Jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, w tym przypadku odwołanie podpisane przez pełnomocnika nie posiadającego prawidłowego umocowania do reprezentowania strony w postępowaniu celnym, pozostawia się bez rozpatrzenia (art. 169 § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa)

Ponadto organ zauważył, że na podstawie art. 144 § 5 ustawy - Ordynacja podatkowa doręczanie pism pełnomocnikowi będącemu adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym oraz organom administracji publicznej następuje za pomocą środków komunikacji elektronicznej albo w siedzibie organu podatkowego. W nadesłanym pełnomocnictwie wymagany adres elektroniczny (pole 44) nie został podany. Tym samym nie został spełniony wymóg o którym mowa w art. 138c § 1 ww. ustawy.

A. G., reprezentowana przez pełnomocnika, zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku opisane wyżej postanowienie organu odwoławczego, domagając się jego uchylenia.

Strona, za pośrednictwem pełnomocnika, wniosła skargę na ww. postanowienie do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, wnosząc o jego uchylenie.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie szeregu przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na jego wynik, tj. m.in.: art. 120, art. 121, art. 138 c § 1, art. 138 e § 1, art. 144 § 2, art. 168 § 2, 169 § 1 i § 4, art. 233 w zw. z art. 169 § 4 o.p.

W uzasadnieniu skargi pełnomocnik skarżącej wskazał, że z akt sprawy wynika, iż organ wezwał pełnomocnika do złożenia w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia, prawidłowego pełnomocnictwa tj. według wzoru określonego w/w rozporządzeniu. W odpowiedzi na wezwanie, pełnomocnik nadesłał pełnomocnictwo na formularzu z którego wynikało, że został on upoważniony do reprezentowania strony w postępowaniu przed Naczelnikiem Urzędu Celnego w sprawie o sygn. akt: [...]. W ocenie pełnomocnika strony skarżącej, skierowane do strony wezwanie było błędne, gdyż pełnomocnika skarżącej wezwano jedynie do przedstawienia pełnomocnictwa na formularzu, zgodnie ze stosownym wzorem, co pełnomocnik prawidłowo uczynił powołując się na numer dotychczas znanej mu sygnatury akt. Tym samym organ naruszył przepisy art. 168, art. 222, art. 228 § 3, art. 235 o.p., poprzez wadliwe sporządzenie treści wezwania do uzupełniania braków formalnych odwołania, które wprowadziło stronę w błąd co do wymaganego zakresu pełnomocnictwa. Ponadto w ocenie strony skarżącej organ powinien ponownie wezwać do uzupełnienia braków formalnych odwołania.

W uzasadnieniu skarżąca wskazała m.in., że wezwanie pełnomocnika do uzupełnienia braków o pełnomocnictwo zostało wadliwie sformułowane, przez co pełnomocnik został wprowadzony w błąd. Otóż organ odwoławczy wezwał go o doręczanie pełnomocnictwa na właściwym formularzu, co zostało uczynione. Prawidłowe wezwanie powinno obejmować wezwanie do przedstawienia pełnomocnictwa uprawniającego do reprezentowania strony przed organem odwoławczym.

W zaistniałej sytuacji, skoro organ uznał, że pełnomocnik nie został prawidłowo umocowany, organ powinien wezwać stronę do podpisania odwołania. W prawidłowo prowadzonym postępowaniu podatkowym, najpierw zostaje zrealizowany art. 138e § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa (przez złożenie prawidłowego dokumentu umocowania, obejmującego prowadzone przez organ postępowanie) i dopiero w dalszej kolejności organ stosuje art. 145 § 2 tej ustawy.

Nadto - powołując się na orzecznictwo - wyraziła pogląd, że pełnomocnictwo udzielone do działania przed organem pierwszej instancji obejmuje także umocowanie do wniesienia odwołania, lecz już bez możliwości reprezentowania przed organem odwoławczym.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej wniósł o jej oddalenie podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 1066), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi prowadzone jest na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) – dalej zwanej: "p.p.s.a.".

W myśl art. 134 § 1 tej ustawy sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Złożona w niniejszej sprawie skarga została przez sąd rozpoznana na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym. Zgodnie z art. 119 pkt 4 p.p.s.a., sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest postanowienie wydane w postępowaniu administracyjnym kończące postępowanie, a do takich należy postanowienie stwierdzające niedopuszczalność odwołania.

Przedmiotem kontroli sądowej jest postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia

27 kwietnia 2016 r., nr [...] o pozostawieniu bez rozpatrzenia odwołanie strony z dnia

8 marca 2016 r. od decyzji Naczelnika Urzędu Celnego z dnia 17 lutego 2016 r. nr [...] w przedmiocie długu celnego.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne (t. j. Dz. U. z 2015 r. poz. 858 ze zm.) do postępowania w sprawach celnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 12 i działu IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej jako "o.p."), z uwzględnieniem zmian wynikających z przepisów prawa celnego.

Zgodnie z art. 168 § 2 o.p. - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2016r. (nadanym ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z dnia 20 października 2015 r. poz. 1649) - podanie powinno zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adres (miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności) lub adres do doręczeń w kraju, identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydentów - numer i serię paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiadają identyfikatora podatkowego, a także czynić zadość innym wymogom ustalonym w przepisach szczególnych.

W myśl art. 168 o.p. odwołanie jest rodzajem podania. Z tego względu, na etapie oceny dochowania wymogów formalnych odwołania, art. 169 o.p. znajduje zastosowanie w zakresie wezwania do usunięcia braków, gdy odwołanie nie spełnia prawem przewidzianych warunków. Niewątpliwie, w materii uzupełnienia braków odwołania nie ma bowiem w przepisach regulujących postępowanie odwoławcze odrębnych unormowań.

Zgodnie z brzmieniem art. 169 § 1 o.p., jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Dyrektor Izby Celnej dokonując analizy odwołania z dnia 8 marca 2016 r. stwierdził jego brak formalny w postaci niezałączenia przez stronę pełnomocnictwa z którego wynikałoby umocowanie radcy prawnego do reprezentowania strony skarżącej przed organem odwoławczym, bowiem z treści wcześniej udzielonego pełnomocnictwa z dnia 26 stycznia 2016 r. wynika jedynie umocowanie do działania przed organem I instancji, czyli Naczelnikiem Urzędu Skarbowego.

W związku z powyższym organ wezwał ustanowionego w sprawie pełnomocnika do usunięcia w terminie 7 dni braków formalnych odwołania, poprzez złożenie pełnomocnictwa w odpowiedniej formie i treści, pouczając o skutkach prawnych niewywiązania się z tak zakreślonego wezwania.

Odpowiadając na powyższe wezwanie, pełnomocnik skarżącej pismem z dnia 12 kwietnia 2016 r. nadesłał upoważnienie udzielone przez stronę dla radcy prawnego P. T.. Jednakże, zdaniem Sądu, prawidłowo organ odwoławczy ocenił, że pełnomocnictwo złożone do akt sprawy zawiera umocowanie pełnomocnika do reprezentowania strony jedynie przed organem pierwszej instancji, co wynika jednoznacznie z jego treści. Przepisy prawne nie dają podstaw do rozszerzania zakresu pełnomocnictwa na kolejne instancje postępowania w sytuacji, gdy z treści pełnomocnictwa wynika zawężenie umocowania do działania tylko przed jednoznacznie wskazanym organem (w niniejszej sprawie, przed właściwym Naczelnikiem Urzędu Skarbowego). Tym niemniej, należy zauważyć, że w orzecznictwie ugruntowane jest stanowisko, iż zakres umocowania w przypadku udzielenia pełnomocnictwa do działania przed organem pierwszej instancji, obejmuje również złożenie odwołania od wydanej w tym postępowaniu decyzji, chyba że inaczej zastrzeżono w treści samego pełnomocnictwa (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lipca 2012r., sygn. akt II FSK 27/11, publ. CBOSA). Wobec powyższego, gdyby złożone przez pełnomocnika skarżącej pełnomocnictwo odpowiadało wymogom formalnym określonym w przepisach prawa, należałoby przyjąć, że dawało ono uprawnienia do wniesienia przez pełnomocnika odwołania od decyzji organu pierwszej instancji. Takie stanowisko zostało również zaprezentowane w skardze i Sąd je podziela.

W tym miejscu należy wskazać, że brak prawidłowego pełnomocnictwa stanowi brak formalny podania.

Zgodnie z art. 138e o.p. pełnomocnictwo szczególne upoważnia do działania we wskazanej sprawie podatkowej lub innej wskazanej sprawie należącej do właściwości organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej. Pełnomocnictwo szczególne może być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone ustnie do protokołu. Pełnomocnictwo szczególne udzielone na piśmie oraz zawiadomienie o jego zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu składa się do akt sprawy według wzoru określonego w przepisach wykonawczych (druk PPS-1), w oryginale lub jego notarialnie poświadczony odpis.

Wzory pełnomocnictw określone zostały przez Ministra Finansów na podstawie rozporządzenia z dnia 28 grudnia 2015 r. w sprawie wzorów pełnomocnictwa szczególnego i pełnomocnictwa do doręczeń oraz wzorów zawiadomienia o zmianie, odwołaniu lub wypowiedzeniu tych pełnomocnictw (Dz. U. z dnia 30 grudnia 2015 r., poz. 2330).

Przepis art. 138c § 1 o.p. stanowi, że pełnomocnictwo wskazuje dane identyfikujące mocodawcę, w tym jego identyfikator podatkowy, dane identyfikujące pełnomocnika, w tym jego identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydenta - numer i serię paszportu lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiada identyfikatora podatkowego, adres tego pełnomocnika do doręczeń w kraju, a w przypadku adwokata, radcy prawnego lub doradcy podatkowego - także jego adres elektroniczny.

Z powyższej regulacji wynika zatem, że w przypadku pełnomocnika profesjonalnego – w tym m.in. radcy prawego – pełnomocnictwo musi zawierać adres elektroniczny pełnomocnika (pole 44 formularza PPS-1).

Uważa się przy tym, że adresem elektronicznym, o którym tu mowa, jest tzw. profil zaufany na profilu e-PUAP.

W przypadku pełnomocnika profesjonalnego – w tym przypadku radcy prawnego – pełnomocnictwo musi zawierać adres elektroniczny pełnomocnika, gdyż jedyną drogą skutecznego doręczania pism pełnomocnikom profesjonalnym (w odniesieniu do procedur wszczętych od 1 stycznia 2016 r.) jest doręczenie na adres elektroniczny albo doręczenie w siedzibie organu podatkowego.

Jeśli w pełnomocnictwie szczególnym brak jest adresu elektronicznego pełnomocnika, to wówczas mamy do czynienia również z brakiem formalnym takiego dokumentu. Nie ma bowiem wymaganego elementu takiego pełnomocnictwa.

W związku z powyższym, wobec dostrzeżonego przez organ braku formalnego odwołania (braku pełnomocnictwa) wezwano pełnomocnika skarżącej, powołując się na treść ww. przepisów, do usunięcia tego braku. Zauważyć należy, że wezwanie organu z dnia 1 kwietnia 2016 r. do nadesłania prawidłowego pełnomocnictwa – wbrew twierdzeniom skargi - było precyzyjne i nie stwarzało wątpliwości, co do jego zakresu oraz skutków niewypełnienia nałożonych na adresata obowiązków. Wezwanie wskazywało bowiem: termin (7 dni od daty doręczenia), rygor (pozostawienie podania bez rozpoznania) oraz obowiązek, (złożenie pełnomocnictwa w określonej formie - pełnomocnictwa szczególnego). W piśmie tym przytoczono treść art. 138c § 1 o.p., wskazano na przepisy rozporządzenia z dnia 28 grudnia 2015 r. oraz wyjaśniono co należy rozumieć po pojęciem "adres elektroniczny".

Mając na względzie zawarte w wezwaniu pouczenie oraz fakt, że pełnomocnik nie wskazał adresu na platformie ePUAP, mimo obowiązku wynikającego z art. 138c o.p. organ odwoławczy prawidłowo pozostawił odwołanie bez rozpatrzenia.

Sąd nie podziela konkluzji strony skarżącej o ponownym wezwanie do uzupełnienia braków formalnych odwołania, bowiem żaden przepis o.p. nie przewiduje, aby organ podatkowy zobowiązany był do kierowania do wnoszącego podanie kolejnego wezwania o uzupełnienie braków formalnych, tym razem w odniesieniu do wskazania adresu elektronicznego w formularzu pełnomocnictwa. Takie postępowanie stanowiłoby istotną wadę postępowania.

Z uwagi na powyższe za chybione uznać należy pozostałe podniesione w skardze zarzuty naruszenia przepisów o.p.

Ponadto oceniając zaskarżone postanowienie, Sąd nie stwierdził żadnych innych uchybień, których istnienie powinien uwzględnić z urzędu.

W tym stanie rzeczy, Sąd na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji.