Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Pisula-Dąbrowska (spr.) Sędziowie WSA Iwona Dąbrowska Ewa Grochowska-Jung Protokolant starszy sekretarz sądowy Dorota Kwiatkowska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 sierpnia 2013 r. sprawy ze skargi R. R. na powiadomienie Wójta Gminy P. z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za udzielenie informacji publicznej – oddala skargę –

Wnioskiem z dnia [...] listopada 2011 r. R. R. zwrócił się do Wójta Gminy [...], na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) o udostępnienie kserokopii "wszystkich umów (w szczególności ich kopii oraz płatności) cywilnoprawnych zawartych pomiędzy Gminą [...] lub Urzędem Gminy [...] a podmiotami świadczącymi pomoc lub obsługę prawną Gminy [...] lub Urzędu Gminy [...] w okresie 2010-2011 włącznie."

Wójt Gminy [...], pismem z dnia [...] grudnia 2012 r., związany treścią wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 maja 2012 r., sygn. akt II SAB/Wa 98/12, udzielił żądanej wnioskiem z dnia [...] listopada 2011 r. informacji publicznej. Jednocześnie na podstawie § 1 zarządzenia nr [...] Wójta Gminy [...] z dnia [...] lutego 2010 r. w sprawie ustalenia wysokości i opłat w związku z kosztami udostępnienia informacji publicznej, wskazał, że tytułem opłaty za udzieloną informację publiczną należy uiścić kwotę 20,65 zł.

W odpowiedzi na powyższe R. R. pismem z dnia [...] grudnia 2012 r. skierował do Wójta Gminy [...] wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, żądając uchylenia opłaty za dostęp do informacji publicznej, jako wyliczonej niezgodnie z prawem. Strona powołała się na orzecznictwo sądów administracyjnych oraz wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 września 2002 r., sygn. akt K 38/01, podnosząc, że akty wprowadzające odpłatność za dostęp do informacji publicznej są niezgodne z prawem, a organ może żądać jedynie zwrotu dodatkowych, rzeczywistych kosztów, poniesionych w związku z udostępnieniem konkretnej informacji publicznej.

Wójt Gminy [...], uwzględniając zarzuty strony dotyczące opłaty za udostępnioną informację publiczną, w piśmie z dnia [...] stycznia 2013 r., poinformował R. R., iż anulował wskazaną w piśmie z dnia [...] grudnia 2012 r. opłatę w wysokości [...] zł i wskazał, że wysokość należnej opłaty za udostępnioną informację publiczną wynosi [...] zł.

R. R., pismem z dnia 15 lutego 2013 r. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na ustalenie przez Wójta Gminy [...] opłaty za udostępnienie informacji publicznej.

Wniósł o uchylenie opłaty nałożonej przez Wójta, z uwagi na naruszenie przepisów art. 7 ust. 2 w związku z art. 15 ust. 1 i art. 12 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz o zasądzenie od organu zwrotu kosztów postępowania.

Skarżący podniósł, powołując się na orzecznictwo, w szczególności sądów administracyjnych, iż w jego ocenie ustalenie opłaty przez Wójta było nieuprawnione.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy [...] wniósł o jej odrzucenie, ewentualnie oddalenie.

Organ stwierdził, że skarżący w wezwaniu z dnia [...] grudnia 2012 r. nie podważał zasadności i legalności pobierania opłat tytułem kosztów dodatkowych, związanych z udzieleniem informacji publicznej, natomiast w skardze zanegował jej legalność. Podniósł również, że rzeczywiste koszty wykonania kserokopii dokumentów, udostępnianych w ramach dostępu do informacji publicznej, należą do kosztów dodatkowych, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W ocenie organu, odmienna wykładnia wskazanego przepisu mogłaby, w skrajnych przypadkach, prowadzić do sytuacji, w której koszty wykonania żądanych w ramach dostępu do informacji publicznej dokumentów przewyższałyby dochody własne zobowiązanego podmiotu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.), dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 1. Przepis art. 15 ust. 1 wskazuje, że jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty, związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom.

Z powołanych przepisów wynika, iż zasadą jest bezpłatny dostęp do informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej pozwala jednak na odstąpienie od tej zasady, ale tylko w wypadku opisanym w art. 15 ust. 1 tej ustawy.

Przewidziany wyjątek występuje w przypadku konieczności przekształcenia informacji w celu udostępnienia jej w sposób wskazany we wniosku. Sytuacja taka może wystąpić np. w razie potrzeby wykonania kserokopii lub wydruków dokumentów.

Wysokość pobieranych opłat ma za każdym razem odpowiadać poniesionym przez organ rzeczywistym kosztom udostępnienia informacji publicznej w związku ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia informacji lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku.

Kwestia pobrania opłat za udostępnienie informacji publicznej na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej ma charakter uznaniowy, gdyż z jego treści wynika jedynie możliwość, a nie obowiązek ich ustalenia i to – jak już wyżej wskazano - przy spełnieniu dodatkowej przesłanki, jaką jest "poniesienie dodatkowych kosztów". Zwrócić uwagę należy także na to, iż komentowany przepis dotyczy wyłącznie rzeczywistych kosztów poniesionych przez organ, co oznacza, że koszty te będą różne przy realizacji konkretnych wniosków o udostępnienie informacji publicznej. Powyższe stanowisko zostało przyjęte w orzecznictwie sądów administracyjnych, a skład orzekający w niniejszej sprawie, w pełni je podziela i uznaje za własny (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 maja 2013 r., sygn. akt I OSK 169/13; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 czerwca 2005 r., sygn. akt I OSK 69/05; wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 kwietnia 2010 r., sygn. akt II SA/Lu 44/10; wyrok WSA w Szczecinie z dnia 28 lutego 2008 r., sygn. akt II SA/Sz 1094/07; wyrok WSA w Łodzi z dnia 30 listopada 2006 r., sygn. akt II SA/Łd 667/06, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 5 stycznia 2006 r., sygn. akt IV SA/Wr 922/04 i inne, wszystkie powołane orzeczenia dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych pod adresem orzeczenia.nsa.gov.pl).

Takimi dodatkowymi kosztami mogą być zarówno koszty rzeczowe - w tym wartość materiałów lub nośników informacji, jak i koszty osobowe, tj. koszty pracy wykraczające poza normalne koszty funkcjonowania podmiotu zobowiązanego.

Przechodząc na grunt rozpoznawanej sprawy należy stwierdzić, że Wójt Gminy [...] po rozpoznaniu wezwania skarżącego do usunięcia naruszenia prawa (pismo z dnia [...] grudnia 2012 r.), działając w ramach autokontroli (pismo z dnia [...] stycznia 2013 r.), zmienił wysokość żądanej opłaty z tytułu dodatkowych kosztów poniesionych w związku z udostępnieniem informacji publicznej. Organ skalkulował i uznał , że rzeczywisty koszt skopiowania 14 stron - udostępnionych stronie skarżącej dokumentów - wynosi [...] zł, tj. 25 gr. za jedną stronę. Jest to koszt papieru oraz tuszu do drukarki.

Należy podkreślić, że nie zostały dodane – jako koszty dodatkowe - koszty energii elektrycznej, amortyzacji urządzeń wykorzystanych do przekształcenia informacji, a także czasu pracowników, co należy do normalnych kosztów funkcjonowania organu w godzinach jego urzędowania. Jak wskazuje się w orzecznictwie i doktrynie, kosztami udostępnienia informacji publicznej mogą być koszty osobowe (koszty pracy) lub koszty rzeczowe (wartość materiałów lub też nośników informacji). Zawsze jednak musi być to koszt wykraczający poza normalne koszty funkcjonowania podmiotu zobowiązanego. Koszty pracy mogą być brane pod uwagę wyłącznie wtedy, gdy przygotowanie informacji wymaga pracy dodatkowej, a koszty materiałowe muszą być dokładnie określone w indywidualnej sprawie (zob. Rozbicka-Ostrowska Mirosława, Kamińska Irena Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz Warszawa 2008 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie I) ss. 176).

W tej sytuacji, w ocenie Sądu, zarzut naruszenia przez Wójta Gminy [...] art. 7 ust. 2 w związku z art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej nie jest zasadny. Ustalona opłata, w wysokości [...] zł, posiada cechy indywidualnego rozważenia wysokości dodatkowych kosztów poniesionych przez organ w związku z udostępnieniem skarżącemu informacji publicznej. Została ona skalkulowana z uwzględnieniem formy jej udostępnienia - żądania udostępnienia kserokopii, jak i ilości stron kopii udostępnionych dokumentów. Organ ustalił zatem wysokość realnych kosztów związanych z wydrukiem/skserowaniem 1 strony dokumentu.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.

Sąd nie zawarł orzeczenia o kosztach, gdyż zgodnie z art. 200 powołanej ustawy, tylko w razie uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny przysługuje skarżącemu zwrot kosztów postępowania, co w niniejszym przypadku nie miało miejsca.