Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska (spr.),, Sędzia WSA Artur Żurawik, Protokolant specjalista Ewa Jędrasik, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 kwietnia 2016 r. sprawy ze skargi [A] Sp. z o.o. w O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy uchylenia, w wyniku wznowienia postępowania, decyzji ustalającej wysokość opłaty za czynności geodezyjne 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty [...] z dnia [...] r. nr [...]; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. na rzecz skarżącej Spółki kwotę 440 (czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją nr [...] z dnia [...] r. Starosta [...] na wniosek "A" Sp. z o.o. w O. ustalił wysokość opłaty za korzystanie z zasobu geodezyjnego na kwotę 3.213,00 zł. W podstawie tej decyzji przywołał art. 40 ust. 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (tjedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.) art. 60 pkt 7 oraz art. 61 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.), a w uzasadnieniu wyjaśnił, że wysokość tej opłaty ustalona została zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r. w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego (Dz.U. z 2004 roku, nr 37, poz. 333).

Pismem z dnia 12 sierpnia 2014 r., reprezentowane przez pełnomocnika "A" Sp. z o.o. w O. wystąpiło o wznowienie postępowania zakończonego wymienioną powyżej decyzją Starosty [...] z dnia [...] r., a to z uwagi na fakt, iż wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt K 30/12, uznano, że art. 40 ust. 5 pkt 1b ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W wyroku wskazano, że przepis ten traci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, czyli w tym przypadku w dniu 12 lipca 2014 r. Regulacja ta stanowiła delegację ustawową do wydania m.in. wymienionego powyżej rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r. Trybunał wielokrotnie wskazywał, że rozporządzenie oparte na niekonstytucyjnym przepisie dzieli los ustawowego przepisu zawierającego delegację do jego wydania. Nie może bowiem funkcjonować w obrocie rozporządzenie nie mające "punktu zaczepienia" w ustawie. Rozporządzenie oparte na niekonstytucyjnym przepisie prawnym jest również niezgodne z Konstytucją. Skoro w dniu 12 lipca 2014 r. utracił moc obowiązującą przepis art. 40 ust. 5 pkt 1 lit b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, to w tej samej dacie przestało też obowiązywać rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r.

W orzeczeniu tym wprawdzie Trybunał orzekł, że zakwestionowany przepis ustawy utraci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od jego ogłoszenia, nie oznacza to jednak, że orzeczenia Trybunału nie odnosi się do stanów faktycznych zaistniałych przed tą datą. Przepis ten był bowiem niekonstytucyjny już od chwili jego wydania. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego stwierdziło jedynie istnienie niezgodności tego przepisu z Konstytucją i uchyliło ten przepis z dniem 12 lipca 2014r. Z wadliwego aktu prawnego nie wypływa zaś powinność zachowywania się w sposób zgodny z zawartymi w nim nakazami.

Postanowieniem z dnia [...] r. Starosta [...] wznowił postępowanie w sprawie ustalenia wysokości opłaty za korzystanie z zasobu geodezyjnego zakończonego decyzją z dnia [...], a decyzją z dnia [...] r., przywołując w podstawie art. 150 § 1 i art. 151 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego odmówił uchylenia wymienionej powyżej decyzji nr [...] z dnia [...] r. ustalającej wysokość opłaty za korzystanie z zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W uzasadnieniu wskazał, iż argumenty przedstawione we wniosku nie zasługują na uwzględnienie. Wskazał, że odroczenie mocy obowiązującego przepisu przez Trybunał Konstytucyjny oznacza, że we wskazanym okresie przepis jeszcze obowiązuje i powinien być stosowany. Stanowisko takie zaprezentowane zostało w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego (m.in. z dnia 25 czerwca 2012 r. sygn. akt I FPS 4/12). Nadto wyroku z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt K30/12 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż "wskazanie w sentencji na inną datę utraty mocy obowiązującej niż dzień ogłoszenia wyroku jest niezbędne dla zapewnienia niezakłóconego poboru opłat związanych z udostępnieniem danych i informacji państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. Sama zasadność ponoszenia opłat nie budzi wątpliwości. Przyjęcie innego rozwiązania skutkowałoby nieuprawnionym przysporzeniem majątkowym pod stronie osób prowadzących zarobkowo działalność geodezyjną i kartograficzną kosztem ogółu jednostek, na które zostałby przeniesiony ciężar finansowy związany z eksploatacją państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą"

Zdaniem organu stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne nie stanowi podstawy do uchylenia decyzji administracyjnej Starosty ustalającej wysokość opłaty za korzystanie z zasobu geodezyjnego i kartograficznego, gdyż w dacie wydania tej decyzji powołany przepis ustawy jeszcze obowiązywał. Z uwagi na powyższe nie ma podstaw prawnych do odmowy zastosowania obowiązującego- na dzień wydania decyzji administracyjnej - przepisu ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyło, reprezentowane przez pełnomocnika, "A" Sp. z o.o. w O. Zaskarżonej decyzji zarzuciło naruszenia art. 151 § 1 pkt 2 w związku z art. 145a § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt K 30/12 poprzez odmowę uchylenia decyzji Starosty [...] z dnia [...] r., podczas gdy z uwagi na stwierdzenie niekonstytucyjności art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, na podstawie którego decyzja ta została wydana, organ pierwszej instancji winien był uchylić tę decyzję. W związku z powyższym wniosło o uchylenie tej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Uzasadniając swoje stanowisko Przedsiębiorstwo podniosło, że nie sposób zgodzić się z argumentacją przedstawiona przez Starostę [...] w kwestionowanej decyzji. W myśl art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. W świetle ust. 3 - orzeczenie Trybunału wchodzi w życie z dniem ogłoszenia, jednak Trybunał może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego (nie może on przekroczyć 18 miesięcy).

W wyroku z dnia 25 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji.

Podniesiono, że analiza zapadłych w ostatnim czasie orzeczeń wskazuje, że w orzecznictwie zarówno sądów administracyjnych, jak i sądów powszechnych dominuje stanowisko wskazujące na konieczność eliminowania z obrotu prawnego wydanych przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisu, którego niekonstytucyjność stwierdził Trybunał oraz wydanych w przedmiocie zastosowania tego przepisu wyroków sądowych. Uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

W okolicznościach niniejszej sprawy nie budzi zatem wątpliwości fakt, iż sprawa została rozstrzygnięta w oparciu o przepisy niezgodne z Konstytucją i powinna zostać ponownie rozpoznana.

Wobec wątpliwości dotyczących właściwości organu władnego rozstrzygnąć złożone odwołanie Samorządowe Kolegium Odwoławcze pismem z dnia 19 marca 2015 r. wystąpiło do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy Kolegium a [...] Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego w K. i wskazanie organu właściwego do rozpoznania sprawy.

Postanowieniem z dnia 29 września 2015 r. Sygn. akt I OW 61/15 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. jako organ właściwy do rozpoznania odwołania.

Rozpatrując złożone odwołania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w K. zaskarżoną decyzją z dnia [...] r. utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu organ drugiej instancji stwierdził, iż rozstrzygnięcie organu pierwszej instancji jest właściwe, choć nie z przyczyn podniesionych w uzasadnieniu tej decyzji. W ocenie organu odwoławczego nie sposób uznać, by decyzja z dnia [...] r., stosownie do przepisu art. 145a § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, została wydana na podstawie aktu normatywnego, o którego niezgodności z Konstytucją orzekł Trybunał Konstytucyjny.

Z brzmienia art. 16 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika, że wzruszenie decyzji ostatecznych może nastąpić w sytuacjach wyraźnie przez ustawodawcę wskazanych. Oznacza to obowiązek ścisłej wykładni przepisów normujących podstawy wznowienia. Wznowienie postępowania nie jest możliwe, jeżeli uznany za niekonstytucyjny przepis nie stanowi podstawy wydania decyzji. Decyzja Starosty [...] z dnia [...] r. nie została wydana na podstawie art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, uznanego wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. za niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji. Podstawą orzekania Starosty był w istocie, oprócz art. 60 i art. 61 us.1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, art. 40 ust. 3c ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz § 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r. w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego, wydane w wykonaniu delegacji z art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy.

Skoro więc, w zakresie w jakim Trybunał Konstytucyjny stwierdził niezgodność danego przepisu z Konstytucją, przepis ten nie stanowił podstawy materialnoprawnej decyzji z dnia [...] r., nie występuje przesłanka z art. 145a § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Wzruszenie w drodze wznowienia postępowania decyzji ostatecznej organu może nastąpić jedynie w sytuacjach wyjątkowych i dlatego art. 145a § 1 Kodeksu, określający zakres stosowania tej instytucji, nie może być poddany wykładni rozszerzającej, poprzez uznanie, że wada wznowieniowa z wymienionego artykułu dotyczy nie tylko przepisu uznanego za niekonstytucyjny w sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego, ale także aktów wymienionych w uzasadnieniu takiego wyroku (rozporządzenie wydane na podstawie przepisu uznanego za niezgodny z Konstytucją).

Dlatego też w ocenie Kolegium nie sposób uwzględnić wniosków i zarzutów odwołania. Dla uznania wystąpienia wady z art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego stanowiącego podstawę prawną określonej decyzji przepis musi uprzednio być uznany przez Trybunał Konstytucyjny ( w sentencji orzeczenia) za niezgodny z wzorcem w postaci Konstytucji, umowy międzynarodowej lub ustawy, a taka sytuacja nie występuje w niniejszej sprawie. Pośrednie podważenie aktu wykonawczego w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego poprzez uznanie za niekonstytucyjną delegacji do jego wydania nie stanowi o wadzie decyzji z art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego.

Dodatkowo Kolegium podniosło, iż faktycznie organ pierwszej instancji w uzasadnieniu własnej decyzji nie wyjaśnił, dlaczego stwierdził brak podstaw do uchylenia decyzji z dnia [...] r. na podstawie art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednak nieadekwatność tego uzasadnienia do podjętego rozstrzygnięcia nie powoduje automatycznie konieczności eliminacji z obrotu prawnego takiej decyzji.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach na powyższą decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. złożyło, reprezentowane przez pełnomocnika, "A" Sp. z o.o. w O. Decyzji Kolegium zarzuciło naruszenie: art. 151 § 1 pkt 2 w związku z art. 145a § 1 i § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. sygn. akt K 30/12 poprzez odmowę uchylenia decyzji Starosty [...] z dnia [...] r., podczas gdy z uwagi na stwierdzenie niekonstytucyjności art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, na podstawie którego decyzja ta została wydana, decyzja ta winna zostać uchylona; art. 145a w związku z art. 16 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprzez błędną jego wykładnię a w konsekwencji stwierdzenie, że w przypadku stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności przepisu stanowiącego delegację do wydania rozporządzenia wykonawczego nie można domagać się wznowienia postępowania, jeżeli decyzja ostateczna wydana w tymże postępowaniu została oparta na przepisach rozporządzenia, a nie bezpośrednio na przepisie ustawy stanowiącym delegację do jego wydania, podczas gdy w takich okolicznościach bez wątpienia należy uznać, że decyzja ostateczna została wydana na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał za niezgodny z Konstytucją; art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego poprze niewłaściwe zastosowanie a w konsekwencji utrzymanie w mocy zaskarżonej decyzji Starosty [...] z dnia [...] r., podczas, gdy z uwagi na naruszenie wskazanych powyżej przepisów prawa organ drugiej instancji winien był ją uchylić i na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 Kodeksu orzec odmiennie co do istoty sprawy. Z uwagi na powyższego naruszenia Przedsiębiorstwo wniosło o uchylenie zaskarżonej decyzji Kolegium i poprzedzającej jej decyzji Starosty [...] oraz zasądzenia kosztów postępowania. W uzasadnieniu co do zasady powtórzono argumentację zaprezentowaną już w odwołaniu podkreślając, iż rozporządzenie oparte na niekonstytucyjnym przepisie (niekonstytucyjnej delegacji ustawowej), niezależnie od treści tego aktu, jest również niezgodne z Konstytucją. Powtórzyło, iż pomimo, iż w wyroku z dnia 25 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż przepis art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne traci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od jego ogłoszenia (co nastąpiło w dniu 12 lipca 2013 r.), czyli w dniu 12 lipca 2014r., to zarówno w teorii jak i w orzecznictwie podkreśla się, że wejście w życie negatywnego orzeczenia Trybunału konstytucyjnego skutkuje tym, iż należy przyjąć fikcję prawa, jakoby niekonstytucyjny przepis nigdy nie obowiązywał , a przynajmniej nie obowiązywał od chwili wejścia w życie Konstytucji.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie skargi, powtarzając stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach rozpatrując sprawę zważył, co następuje.

W myśl art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w treści ustawy. Kryterium kontroli wykonywanej przez te sądy określa art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 1647), stanowiący, że jest ona sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zatem kontrola sądów polega na zbadaniu, czy kwestionowana decyzja nie uchybia przepisom prawa materialnego lub procesowego w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy albo dającym podstawę do wznowienia postępowania bądź mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W myśl art. 134 § 1 tej ustawy rozstrzygają w granicach danej sprawy, nie będąc związanymi zarzutami i wnioskami skargi, a zatem oceniają legalność decyzji również z urzędu.

Kierując się tym zapisem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach stwierdził, iż zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Starosty [...] nie odpowiadają prawu.

Należy zaznaczyć, że przedmiotem rozstrzygnięcia organów administracji było zagadnienie dotyczące rozstrzygnięcia w zakresie postępowania wznowionego w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Starosty [...] z dnia [...] r. ustalającą na wniosek "A" Sp. z o.o. w O. wysokość opłaty za korzystanie z zasobu geodezyjnego na kwotę 3.213,00 zł.

Wznowienie postępowania jest nadzwyczajnym trybem weryfikacji decyzji ostatecznych. Stwarza prawną możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej zakończonej decyzją ostateczną, jeżeli postępowanie, w którym doszło do jej wydania, było dotknięte jedną z kwalifikowanych wad procesowych, wyliczonych wyczerpująco w przepisach prawa procesowego. Mając jednak na uwadze jedną z podstawowych zasad postępowania administracyjnego – zasadę trwałości decyzji administracyjnych, wynikającą z art. 16 Kodeksu postępowania administracyjnego, obowiązkiem organów rozpatrujących niniejszą sprawę było postępowanie zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego (art.145 do art. 153) dotyczącymi wznowienia postępowania. Przeprowadzone postępowanie wznowieniowe może doprowadzić do odmowy uchylenia dotychczasowej decyzji (art. 151 § 1 pkt 1) względnie do uchylenia decyzji dotychczasowej i wydania decyzji rozstrzygającej o istocie sprawy (art. 151 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego).

W rozpatrywanej sprawie strona powoływała się na przesłankę wymienioną w art. 145a § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, który przewiduje możliwość wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego w Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Zgodnie z § 2 tego przepisu skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie 1 miesiąca od wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2013 r. Sygn. akt K 30/12 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z treścią tego wyroku wskazany przepis utracił moc obowiązującą z dniem 12 lipca 2014 r. Wówczas rozpoczął bieg miesięczny termin do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. Skarżąca Spółka składając wniosek o wznowienie postępowania pismem z dnia 12 sierpnia 2014 r. dochowała wymaganego terminu.

Regulacja zawarta w wymienionym powyżej art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b Prawa geodezyjnego i kartograficznego stanowiła delegację ustawową do wydania rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r. w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego. Trybunał wielokrotnie orzekał, że rozporządzenie oparte na niekonstytucyjnym przepisie prawa dzieli los ustawowego przepisu zawierającego delegację do jego wydania (m.in. w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r. sygn. akt P 23/07). Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego potwierdzające niekonstytucyjność delegacji ustawowej powoduje utratę mocy obowiązującej przepisu prawnego, który ją konstytuuje. Rodzi to konsekwencje także w stosunku do ściśle związanego z nią rozporządzenia wykonawczego. Nie może bowiem funkcjonować w obrocie prawnym rozporządzenie wykonawcze do ustawy nie mające "punktu zaczepienia" w ustawie. Rozporządzenie oparte na niekonstytucyjnym przepisie prawnym (niekonstytucyjnej delegacji ustawowej), niezależnie od treści tego aktu, jest również niezgodne z Konstytucją. Dzieli więc los ustawowego przepisu upoważniającego (m.in. wyrok Trybunału Konstytucyjnego w dnia 12 września 20106 r. sygn. akt K 55/05). Tak więc skoro w dniu 12 lipca 2014 r. utracił moc obowiązującą art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b ustawy, to w tej samej dacie przestało też obowiązywać rozporządzenie Ministra Infrastruktury.

Nie oznacza to jednak, że orzeczenie Trybunału nie odnosi się do stanów faktycznych zaistniałych przez datą 12 lipca 2014 r. Zarówno przepis art. 40 ust. 5 ust. 1 lit.b ustawy, a w ślad za nim wydane na jego podstawie rozporządzenie wykonawcze, były niekonstytucyjne już od chwili ich wydania. Orzeczenie Trybunału stwierdziło jedynie istnienie niezgodności tego przepisu z Konstytucją i uchyliło ten przepis z dniem 12 lipca 2014 r. Z wadliwego aktu nie wynika zaś obowiązek zachowania się w sposób zgodny z zawartymi w nim nakazami.

W orzecznictwie sądów zarówno powszechnych jak i administracyjnych dominuje stanowisko wskazujące na konieczność eliminowania z obrotu prawnego wydanych przez ogłoszeniem wyroku Trybunału rozstrzygnięć opartych na podstawie przepisów, których niekonstytucyjność stwierdził Trybunał oraz wydanych w przedmiocie zastosowania tych przepisów wyroków sądowych, względnie użycia innych środków procesowych w celu sanacji stanu niekonstytucyjności, w obszarze stosowania prawa i jego kontroli. Podkreśla się, że określenie "moc powszechnie obowiązująca" użyte w art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przybliża walor wyroków Trybunału Konstytucyjnego do źródeł prawa obowiązującego w rozumieniu art. 87 ust. 1 Konstytucji, w zakresie dotyczącym adresatów, którzy powinni zapadłe wyroki respektować i dokonywać ich wdrożenia.

Mając na uwadze powyższe wywody trzeba stwierdzić, że uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału. Oznacza to, że przepis taki nie może być stosowany, poczynając od daty jego uchwalenia. Ponadto z treści art. 190 ust. 3 Konstytucji można wyprowadzić wniosek, że skoro Konstytucja wyjątkowo zezwala na obowiązywanie niekonstytucyjnego aktu prawnego, to regułą jest jego nieobowiązywania, a więc niestosowanie (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 listopada 2013 r. sygn.. akt II FSK 1303/13).Wejście w życie negatywnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego skutkuje tym, że należy przyjąć fikcję prawną, jakby niekonstytucyjny przepis nigdy nie obowiązywał, a przynajmniej nie obowiązywał od chwili wejścia wżycie Konstytucji.

W niniejszej sprawie organ - Starosta [...] - uwzględniając złożony w terminie wniosek o wznowienie postępowania administracyjnego z powołaniem się na przesłankę wskazaną w art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego, postanowieniem z dnia [...] r. wznowił postępowanie zakończone decyzją z dnia [...] r. ustalającą opłatę za czynności geodezyjne. Jako podstawa naliczenia tej opłaty powołane zostało rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 r., wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 40 ust. 5 pkt 1 lit.b., który to przepis wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2013 r. uznany został za niezgodny z przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem po wznowieniu postępowania organ winien ponownie rozpatrzyć merytorycznie sprawę, a uczynić to winien według obowiązującego prawa. Należy przy tym podkreślić, że wobec wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, w dniu 5 czerwca 2014 r. uchwalona została ustawa o zmianie ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, która weszła w życie z dniem 12 lipca 2014 r. W ustawie tej zawarto szczegółowe regulacje dotyczące opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne, a stawki tych opłat określone zostały w załączniku do ustawy. Ustawa ta przewiduje także zwolnienia od takiej opłaty. M.in. w art. 40 ust. 2 pkt 3 przewiduje, że nie pobiera się opłat za udostępnienie wykonawcy prac geodezyjnych lub prac kartograficznych materiałów zasobu - w przypadku prac geodezyjnych lub kartograficznych wykonywanych w celu realizacji określonych w ustawie zadań organów administracji geodezyjnej i kartograficznej lub Głównego Geodety Kraju, po podpisaniu umowy w sprawie udzielenia zamówienia publicznego obejmującego takie prace. Na podstawie posiadanych akt administracyjnych sprawy nie można ustalić, czy skarżąca Spółka wykonywała takie właśnie prace. Nie można zatem jednoznacznie ocenić, czy według przepisów ustawy w obecnie obowiązującym brzmieniu jest podstawa do pobrania od strony skarżącej opłaty za udostępnienie jej materiałów zasobu. Kwestia ta powinna być wyjaśniona przez organ w toku ponownie prowadzonego postępowania i w zależności od poczynionych ustaleń organ określi należną opłatę według obowiązujących zasad względnie w przypadku potwierdzenia braku podstawy do obciążenia strony taką opłatę umorzy postępowanie na podstawie art. 105 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.

W tych okolicznościach sprawy Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją poprzedzającą na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a i lit.c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). O kosztach postępowania sądowego rozstrzygnięto zgodnie z art. 200 cytowanej powyżej ustawy z uwzględnieniem z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 490).

Wskazówki co do dalszego postępowania wynikają wprost z powyższych wywodów.