Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Mysiak (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder, Sędzia NSA Stefan Kłosowski Protokolant starszy sekretarz sądowy Agnieszka Klimek po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 marca 2019 r. sprawy ze skargi T. P. i E. P. na decyzję Wójta Gminy K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie określenie opłaty za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. zasądza od Wójta Gminy K. na rzecz skarżących T. P. i E. P. kwotę [...]([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wójt Gminy K. informacją z dnia 20 września 2018 r. ustalił E.

i T. P. - prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej pod nazwą [A...] S.C. T. P., E. P., ul. [...], [...], będących współwłaścicielami działki ewid. nr [...] obręb K. - opłatę za I kwartał 2018 r. w kwocie [...]zł za usługi wodne, tj. zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3.500 m˛ robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

T. P. i E. P. nie zgodzili się z wysokością ustalonej opłaty, w związku z czym wnieśli w dniu 2 października 2018 r. reklamację.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Wójt Gminy K., działając na podstawie art. 269 ust. 1 pkt 1, art. 272 ust. 8 w związku z art. 273 ust. 6 i ust. 8 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne oraz art. 104 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 – dalej "k.p.a."), orzekł o ustaleniu E. i T. P. opłaty za usługi wodne za I kwartał 2018 r. za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m˛ robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej, w kwocie [...]zł.

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że na podstawie wizji w terenie, danych z ewidencji gruntów i budynków, ustalono – w formie informacji z dnia 20 września 2018 r. – wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej dz. ewid. nr [...] obręb K. za I kwartał 2018 r. w wysokości [...] zł. W dniu

22 października 2018 r. do Urzędu Gminy wypłynęło oświadczenie (ankieta) T. P., z którego wynika, że jest właścicielem działki ewid. nr [...] obręb K., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr [...], nieruchomość ta jest ujęta w system kanalizacji sanitarnej, natomiast nie jest ujęta w system kanalizacji deszczowej oraz ogólnospławnej. Z przedmiotowego dokumentu wynika również, że powierzchnia całkowita nieruchomości wynosi [...] m˛, powierzchnia objęta robotami lub obiektami budowlanymi trwale związanymi z gruntem wynosi [...] m˛, natomiast powierzchnia biologicznie czynna wynosi [...] m˛. Na przedmiotowej działce nie znajdują się urządzenia do retencjonowania wody z terenów uszczelnionych. Zgodnie z załącznikiem nr [...] do przedmiotowego oświadczenia, woda deszczowa z dachu i placu manewrowo-składowego odprowadzana jest w obrębie działki. Spadki na placach manewrowym i składowym są ukształtowane tak, aby uniemożliwić spływ wody opadowej na tereny działek sąsiednich a jedynie na tereny zielone działki nr [...]. Wokół budynku hali magazynowej wykonano opaskę chłonną o szer. ok. 0,8 m

i głębokości 20 cm wypełnioną drobnym żwirem, która zapewnia rozsączanie wody opadowej z dachu hali.

Biorąc powyższe pod uwagę, organ stwierdził, że powierzchnia nieruchomości wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej wynosi 77% powierzchni całej nieruchomości stanowiącej działkę nr [...]. Z kolei, wysokość opłaty za usługi wodne została ustalona na podstawie art. 271 ust. 8 ustawy Prawo wodne oraz § 9 pkt 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty wynoszącej

0,50 zł/m˛, wyrażonej w m˛ wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej wynoszącej 4.815,10 m˛ oraz czasu wyrażonego w latach wynoszącego 0,25 lat.

Pismem z dnia 27 listopada 2018 r. E. i T. P. złożyli skargę na ww. decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, zarzucając jej:

- naruszenie art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. poprzez nierozpatrzenie całego materiału dowodowego i w konsekwencji brak dogłębnej analizy zastosowanych rozwiązań, a także brak wyjaśnienia przyjęcia, że na nieruchomości nie znajdują się urządzenia do retencjonowania wody,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu, iż na nieruchomości stanowiącej działkę nr [...] w K. nie znajdują się urządzenia do retencjonowania wody i w konsekwencji zastosowanie niewłaściwej stawki opłat za usługi wodne,

- naruszenie § 9 rozporządzenia w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne poprzez dokonanie jego błędnej wykładni i w konsekwencji uznanie,

że w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie najwyższa z przewidzianych jednostkowych stawek opłat za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 7 marca 2019 r. pełnomocnik skarżących wyjaśnił,

że na przedmiotowej nieruchomości, w każdym rogu budynku umieszczone są rynny spustowe zakończone skrzynkami rozsączającymi, zaś wokół całej działki wykonana jest opaska chłonna.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z w a ż y ł, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 2107) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (art. 1 § 2). Stosownie do art. 3 § 1 i § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 ze zm.) – dalej "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Kontrola zgodności z prawem zaskarżonej decyzji wykazała, że jest ona dotknięta uchybieniami uzasadniającymi jej wzruszenie, a tym samym skarga T. i E. P. podlega uwzględnieniu.

Podstawę materialnoprawną wydania zaskarżonej decyzji stanowią przepisy obowiązującej od 1 stycznia 2008 r. ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne

(Dz. U. z 2017 r. poz. 1566 ze zm.), dalej określanej też jako "ustawa". Ustawą tą wprowadzono m.in. nowe regulacje związane z korzystaniem z wód i z usługami wodnymi. Korzystanie z usług wodnych powiązane zostało z obowiązkiem uiszczania opłat i stanowi jeden z instrumentów ekonomicznych służących gospodarowaniu wodami.

Stosownie do postanowień art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy, opłatę za usługi wodne uiszcza się za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3.500 m˛ robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem, mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej.

W myśl § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie jednostkowych stawek opłat za usługi wodne (Dz. U. z 2017 r. poz. 2502) jednostkowe stawki opłat za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na skutek wykonywania na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m˛ robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem mających wpływ na zmniejszenie tej retencji przez wyłączenie więcej niż 70% powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej na obszarach nieujętych w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej wynoszą:

1) bez urządzeń do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,50 zł za 1 m˛ na 1 rok;

2) z urządzeniami do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych

o pojemności:

a) do 10% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych

z gruntem - 0,30 zł za 1 m˛ na 1 rok,

b) od 10 do 30% odpływu rocznego z obszarów uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,15 zł za 1 m˛ na 1 rok,

c) powyżej 30% odpływu rocznego z powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem - 0,05 zł za 1 m˛ na 1 rok.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje okoliczność, iż skarżący zobligowani są do poniesienia opłaty za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej z uwagi na zaistnienie przesłanek, o których mowa w art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jak wynika bowiem z ustaleń dokonanych w toku postępowania przez organ, T. P. jest właścicielem działki nr [...] obręb K., która to nieruchomość jest ujęta w system kanalizacji sanitarnej, natomiast nie jest ujęta w system kanalizacji deszczowej oraz ogólnospławnej. Powierzchnia całkowita nieruchomości wynosi [...] m˛, powierzchnia objęta robotami lub obiektami budowlanymi trwale związanymi z gruntem wynosi [...] m˛, natomiast powierzchnia biologicznie czynna wynosi [...] m˛. Z powyższego wynika, że powierzchnia nieruchomości wyłączona z powierzchni biologicznie czynnej wynosi 77% powierzchni całej nieruchomości stanowiącej działkę nr [...].

Oś sporu koncentruje się natomiast wokół rozstrzygnięcia, czy ustalona z tego tytułu opłata – której wysokość jest uzależniona od tego, czy na przedmiotowej nieruchomości znajdują się urządzenia do retencjonowania wody – została określona prawidłowo. Zdaniem skarżących, takim urządzeniem jest wykonana wokół budynku hali magazynowej znajdującej się na ww. nieruchomości opaska chłonna o szer. ok.

0,8 m i głębokości 20 cm, wypełniona drobnym żwirem, która zapewnia rozsączanie wody opadowej z dachu hali. Tymczasem, w ocenie organu, na przedmiotowej nieruchomości nie znajdują się tego rodzaju urządzenia, w związku z czym ww. opłata została ustalona na podstawie § 9 pkt 1 ww. rozporządzenia, tj. jako iloczyn jednostkowej stawki opłaty wynoszącej [...] zł/m˛, wyrażonej w m˛ wielkości utraconej powierzchni biologicznie czynnej wynoszącej 4.815,10 m˛ oraz czasu wyrażonego w latach wynoszącego 0,25 lat.

Zdaniem Sądu, organ nie wykazały, że przyjęty jako podstawa podjęcia zaskarżonej decyzji stan faktyczny jest zgodny z tym co rzeczywiście znajduje się na działce nr [...] obręb K..

W odniesieniu do oceny organu dotyczącej charakteru ww. opaski chłonnej znajdującej się na nieruchomości skarżących, wskazać należy, że zarówno przepisy ustawy – Prawo wodne, jak i powoływanego wcześniej rozporządzenia Rady Ministrów nie definiują istotnego z punktu widzenia § 9 rozporządzenia pojęcia "urządzenia do retencjonowania wody". Z tego względu powinno być ono interpretowane zgodnie z celem, jakiemu ma służyć takie urządzenie, uwzględniając ilość gromadzonej wody w zakresie norm przewidzianych w pkt 2 ww. przepisu.

Słusznie organ wskazał, że przez zdolność retencyjną rozumie się zdolność gromadzenia i przetrzymywania wody przez określony czas. Zauważyć jednak należy, że zdolność retencyjną, co prawda, posiadają przede wszystkim zbiorniki naturalne i sztuczne ale również las i gleba. Zadaniem retencji jest bowiem nie tylko magazynowanie wody dla celów bezpośredniego zużycia, lecz w pierwszym rzędzie regulacja i kontrola obiegu wody w środowisku. Stwarza to lepszą możliwość ochrony

i odnowy zasobów wodnych oraz racjonalną gospodarkę nimi bez naruszania równowagi środowiska.

W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ nie wyjaśnił w sposób przekonujący,

z jakiego powodu uznał, że wyżej opisana opaska chłonna nie stanowi urządzenia do retencjonowania wody. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem organu, że skoro opaska nie jest "pustym" zbiornikiem i nie można określić jej pojemności, to nie może zostać zaliczona do tego typu urządzeń.

Po pierwsze wskazać należy, że sokoro opaska chłonna zapobiega spływaniu wody po powierzchni gruntu i powoduje jej wsiąkanie w glebę, to mamy tutaj do czynienia z zatrzymaniem wody w glebie, czyli retencją glebową.

Po drugie możliwe jest ustalenie pojemności tej opaski, a przynajmniej przybliżone określenie rocznej ilości zatrzymanej wody, spływającej z powierzchni uszczelnionych. Z projektu budowlanego wynika, że opaska posiada ona szerokość

80 cm i głębokość 20 cm. Wystarczy ustalić jej długość i będzie możliwe obliczenia pojemności. Niezbędne jest zatem przeprowadzenie oględzin terenu, które

z niewiadomych przyczyn, choć zaplanowane, nie odbyły się.

Powyższa kwestia wymaga również weryfikacji przez organ z uwagi na oświadczenie pełnomocnika skarżącego złożone na rozprawie w dniu 7 marca 2019 r., iż na działce skarżących, w każdym rogu budynku umieszczone są rynny spustowe zakończone skrzynkami rozsączającymi, zaś opaska chłonna wykonana jest wokół całej działki. Należy podkreślić, że rzetelność ustaleń co do istnienia na rzeczonej nieruchomości ww. urządzeń przekłada się ostatecznie na wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej.

W tym stanie rzeczy Sąd stwierdził, że poprzez nienależycie przeprowadzone postępowanie wyjaśniające organ naruszył art. 7, 77 i 107 § 3 k.p.a., a wykazane wyżej naruszenia mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, jak również mogły doprowadzić do błędnej interpretacji, a tym samym do naruszenia przepisów prawa materialnego stanowiących podstawę wydania zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Ponownie rozpoznając sprawę organ weźmie pod uwagę przedstawione wyżej wskazania Sądu i uzupełni materiał dowodowy w sposób, który pozwoli na dokonanie oceny prawidłowości ustalenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej.

W szczególności zaś wyjaśni wszelkie wątpliwości związane z tym, czy na nieruchomości skarżących znajdują się urządzenia mogące służyć retencjonowaniu wody, oraz w jakich łącznych ilościach może być ona w nich gromadzona, w celu ustalenia, czy dla określenia wysokości opłaty za usługi wodne możliwe jest zastosowanie preferencyjnej stawki jednostkowej.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i 205 § 2 p.p.s.a.