Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bożena Suleja-Klimczyk (spr.), Sędziowie WSA Agata Ćwik-Bury, Wojciech Gapiński, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 8 stycznia 2019 r. sprawy ze skargi A. M. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym 1) uchyla zaskarżone postanowienie wraz z poprzedzającym je postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z dnia [...] Nr [...] oraz postanowienie Prezydenta Miasta K. z dnia [...] Nr [...]; 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach na rzecz strony skarżącej kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Postanowieniem z dnia [...] Nr [...] Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Katowicach, działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm. - dalej K.p.a.) oraz art. 17 i art. 18 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1201 ze zm. - dalej u.p.e.a.) - po rozpoznaniu zażalenia A.M. (dalej zobowiązana lub strona skarżąca) na postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z dnia [...] Nr [...] w części uznającej za niezasadny zarzut nieistnienia obowiązku za okresy wymienione w części E poz. 1 i w pozycjach od 3 do 71 tytułu wykonawczego Prezydenta Miasta K. (dalej wierzyciel) z dnia [...] Nr [...] - utrzymał w mocy zaskarżone w tej części postanowienie organu I instancji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ nadzoru wskazał, że Naczelnik Urzędu Skarbowego w S. prowadzi postępowanie egzekucyjne na podstawie ww. tytułu wykonawczego, obejmującego zaległość zobowiązanej w opłacie dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania Miasta K. w okresie od [...] do [...], w kwocie należności głównej [...] zł. W jego toku, zawiadomieniem z dnia [...] doręczonym wraz z odpisem tytułu wykonawczego w dniu 2 listopada 2017 r., organ egzekucyjny zajął wierzytelność zobowiązanej z rachunku bankowego w A S.A. w W.

W dniu 9 listopada 2017 r. zobowiązana wniosła zarzuty na prowadzone postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a., podnosząc nieistnienie obowiązku wykazanego w tytule wykonawczym z dnia [...] Nr [...] oraz wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego i zwrot wyegzekwowanej należności.

W zarzutach podkreśliła, że tytuł wykonawczy wystawiony przez wierzyciela dotyczy opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania Miasta K. w okresie od [...] do [...], jednakże opłaty za postój pojazdu były uiszczane gotówką u inkasenta lub w parkomacie oraz przelewem w datach podanych w zarzutach, w związku z czym opłaty dodatkowe nie powinny zostać pobrane. Dowodziła, że zgodnie z art. 2 § 2 i art. 76 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201 - dalej O.p.) nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości oraz bieżących zobowiązań. Tymczasem zarządca drogi zwracał uiszczane opłaty za postój pojazdu, naliczając w tym samym czasie opłaty dodatkowe, pomimo, że zgodnie z ww. przepisem zobowiązany był zaliczyć nadpłatę w postaci uiszczonych opłat za postój pojazdu na poczet bieżących, bądź zaległych opłat. Zwrot opłaty oznaczał zatem, że było zaległych i bieżących opłat za parkowanie pojazdu, bądź też nadpłata - wbrew obowiązkowi - nie została zaliczona na poczet zobowiązań z tego tytułu. Tytuł wykonawczy wystawiony został więc niezgodnie ze stanem rzeczywistym, a opłaty dodatkowe zostały naliczone nieprawidłowo.

Zobowiązana wskazała także, że zarządca drogi nie tylko naliczał opłaty dodatkowe w dniach, kiedy mógł i powinien zaliczyć nadpłaty na poczet opłat za postój pojazdu, ale też nie uwzględniał dokonanych wpłat z tego tytułu. Wyjaśniła też jak należy rozumieć termin wynikający z art. 60 § 1 O.p., dotyczący zapłaty w obrocie bezgotówkowym. Jej zdaniem winna to być data obciążenia rachunku, a nie wpływu środków na rachunek wierzyciela.

Kierując się zapisem art. 34 § 1 u.p.e.a. organ egzekucyjny zwrócił się do wierzyciela o wypowiedź w sprawie zarzutów zobowiązanej na postępowanie egzekucyjne.

W odpowiedzi otrzymał postanowienie z dnia [...] Nr [...], w którym wierzyciel uznał za zasadny zarzut nieistnienia obowiązku co do parkowania w dniu [...], wykazanego w części E poz. 2 tytułu wykonawczego z dnia [...], natomiast za niezasadny uznał zarzut nieistnienia obowiązku za pozostałe okresy wymienione w części E ww. tytułu wykonawczego. W wyniku niewniesienia przez zobowiązaną w przewidzianym terminie zażalenia, stało się ono ostateczne i prawomocne.

Wierzyciel uzasadniając swoje stanowisko wskazał, że obowiązek ponoszenia opłat za postój pojazdów wynika z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j Dz. U. z 2017 r. poz. 2222 ze zm. - dalej u.d.p.). Tym samym obowiązek uiszczenia opłaty za postój powstaje z mocy prawa, a jej pobór uzależniony jest od pozostawienia pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania, ustalonej znakami D-44 przy wjeździe i D-45 przy wyjeździe. Wierzyciel podkreślił, że w przypadku nieuiszczenia opłaty za postój pojazdu w automatach do poboru opłat za postój pojazdów (parkomatach), bezpośrednio u inkasenta w ciągu 14 dni na każdej ulicy w strefie płatnego parkowania, w kasie lub przelewem na konto Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów w K., pobiera się opłatę dodatkową (art. 13f cyt. ustawy, Uchwała Rady Miasta Katowice z dnia 6 marca 2013 r. nr XXXIV/755/13 ze zm., odpowiednio Uchwała Rady Miejskiej Katowic z dnia 14 września 2016 r. nr XXX/589/16). Podkreślił przy tym, iż zgodnie z § 5 pow. cytowanej uchwały opłata za postój naliczana jest za każdą rozpoczętą godzinę postoju w strefie płatnego parkowania. W konsekwencji wierzyciel stanął na stanowisku, że w przypadku uiszczenia przez korzystającego ze strefy płatnego parkowania opłaty za postój w kwocie niewystarczającej na pokrycie należności z tego tytułu, z mocy prawa powstaje obowiązek uiszczenia opłaty dodatkowej. Podkreślił także, że nie ma możliwości przywrócenia terminu na uiszczenie opłaty za postój, jak również wezwania zobowiązanego do uzupełnienia tej opłaty, jeżeli została uiszczona w niższej wysokości niż wynika z wezwania.

Rozpoznając zarzuty wierzyciel wskazał, że przeprowadził dowody z wezwań do uiszczenia opłaty za parkowanie, upomnień wraz ze zwrotnymi potwierdzeniami ich odbioru, informacji z CEPiK dla potwierdzenia własności pojazdu o numerze rejestracyjnym należącym do skarżącej oraz adresu zamieszkania właściciela, biletów parkingowych o wskazanych numerach, a także wyciągów z rachunku bankowego MZUiM K. dotyczących wpłat dokonywanych względem wezwań objętych zaskarżonym tytułem wykonawczym. Wierzyciel uznał wezwania sporządzone przez inkasentów za wiarygodne, w szczególności co do dat i godzin postoju. Zauważył przy tym, że skarżąca nie kwestionuje faktu postoju w dniach wynikających z ww. tytułu wykonawczego, zaś okoliczność, iż zobowiązana uiszczała opłaty w zaniżonej wysokości jedynie potwierdza ten fakt. Odnosząc się do zarzutu nieistnienia obowiązku zapłaty przez zobowiązaną opłat dodatkowych za nieuiszczenie opłaty za postój w strefie płatnego parkowania z uwagi na prawidłowe uiszczenie opłat za postój wierzyciel stwierdził, iż zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie. Wskazał, iż na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego (potwierdzeń wpłat oraz wezwań do uiszczenia opłat za postoje) ustalono, iż część wpłat nastąpiła po terminie na uiszczenie wymaganej opłaty, w siedmiu przypadkach opłaty za postój dokonywane były w terminie - jednak każdorazowo w niższej kwocie niż należność wynikająca z czasu postoju wskazanego przez inkasenta na wezwaniu, zaś w przypadku 39 wezwań nie odnotowano żadnej wpłaty, jak również zobowiązana nie przedłożyła dowodu wpłaty w dokumentach dołączonych do zarzutów. Powyższe wierzyciel ustalił na podstawie znajdujących się w aktach sprawy potwierdzeń przelewów oraz wezwań do uiszczenia opłat za postoje w strefie płatnego parkowania. Jedynie w zakresie postoju z dnia [...] wierzyciel postanowił odstąpić od pobierania opłaty dodatkowej z uwagi na uiszczenie wymaganej opłaty za postój w przepisanym terminie biletami o dwóch numerach. Pozostałe bilety parkingowe nie są związane z przedmiotem postępowania, albowiem nie dotyczą strefy płatnego parkowania miasta K. Dodatkowo wskazał, że załączone przez zobowiązaną kserokopie wezwań do uiszczenia opłaty o dwóch numerach również nie są związane z przedmiotem postępowania, bowiem nie dotyczą postojów wskazanych w zaskarżonym tytule wykonawczym.

Odnosząc się do zarzutu zobowiązanej dotyczącego dokonywania zwrotów wierzyciel zauważył, iż zgodnie z § 5 uchwały wysokość stawek opłat za postój pojazdów uzależniona jest od czasu postoju pojazdu w strefie płatnego parkowania i wynosi odpowiednio: za pierwszą rozpoczętą godzinę postoju - 2,00 zł, za drugą rozpoczętą godzinę postoju - 2,40 zł, za trzecią rozpoczętą godzinę postoju - 2,80 zł oraz za każdą następną rozpoczętą godzinę postoju - 2,00 zł. Mając na uwadze powyższe, wierzyciel wskazał, że zgodnie z treścią § 3 ust. 2 Regulaminu poboru opłat w strefie płatnego parkowania miasta K. stanowiącego załącznik nr 2 do uchwały, w przypadku dokonywania wpłat przelewem należy wskazać datę postoju oraz numer rejestracyjny pojazdu samochodowego lub numer wezwania do uiszczenia opłaty za postój pojazdu. Zobowiązana dokonując wpłat tytułem opłat za postoje udzielała w tytule przelewu konkretnych dyspozycji poprzez wskazanie numeru rejestracyjnego pojazdu oraz daty postoju lub numeru wezwania. Podkreślił, że nie ma przy tym podstaw do samodzielnego dysponowania przez wierzyciela środkami uiszczonymi tytułem konkretnego postoju. W związku z tym, w sytuacji gdy zobowiązana w tytule przelewu wskazywała datę, w której brak było koniecznych do uiszczenia należności z tytułu opłat za postoje w strefie płatnego parkowania lub wpłacała w terminie na uiszczenie danej opłaty zawyżoną kwotę względem koniecznej do uiszczenia opłaty wynikającej z wezwania do uiszczenia opłaty za postój, dokonywał on zwrotu z uwagi na brak możliwości dysponowania tymi środkami. Jednocześnie w sytuacji realizowania wpłat po upływie terminu na ich dokonanie zobowiązany był zaliczyć je na poczet opłaty dodatkowej na podstawie § 6 ust. 4 ww. Regulaminu poboru opłat w strefie płatnego parkowania miasta K. Po szczegółowej weryfikacji wpłat dokonywanych przez zobowiązaną przelewem organ stwierdził, że były one rozliczane prawidłowo, zgodnie z dyspozycjami przelewu wskazywanymi przez zobowiązaną. Ostatecznie wierzyciel stanął na stanowisku, że z uwagi na treść art. 60 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, nie można uznać, by sam fakt zlecenia transakcji był równoznaczny z obciążeniem rachunku bankowego posiadacza rachunku. W związku z powyższym oraz na podstawie załączonych do akt sprawy wyciągów z rachunku bankowego urzędu, a także wyciągów z rachunku bankowego załączonych przez zobowiązaną organ ustalił, że w odniesieniu do postojów ujętych w części wezwań obciążenie rachunku bankowego zobowiązanej nastąpiło po terminie na uiszczenie wymaganej opłaty. W ocenie wierzyciela zobowiązana nie wykazała, że w stosunku do ww. opłat za postoje opłata została wniesiona w terminie

W konsekwencji także organ egzekucyjny postanowieniem z dnia [...] uznał za zasadny zarzut nieistnienia opłaty dodatkowej za parkowanie pojazdu w dniu [...], wykazanego w części E poz. 2 tytułu wykonawczego i w tej części umorzył postępowanie egzekucyjne, natomiast za niezasadny uznał zarzut nieistnienia obowiązku za pozostałe okresy wymienione w części E poz. 1 i od 3 do 71 tego tytułu wykonawczego.

Postanowienie to zostało doręczone zastępczo w trybie przewidzianym w art. 44 K.p.a. w dniu 4 maja 2018 r. (zakładane w tym przepisie 14 dni od daty pierwszego awiza przypadało na dzień 3 maja 2018 r. ustawowo wolny od pracy). Strona wniosła zażalenie w części oddalającej zarzuty, wnioskując o zmianę zaskarżonego postanowienia w tej części i uwzględnienie zgłoszonego zarzutu. Zarzuciła naruszenie art. 2 § 2, art. 60 § 1 i art. 76 § 1 O.p. poprzez ich niezastosowanie oraz naruszenie art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.

W dalszej treści zażalenia zobowiązana powieliła argumenty przedstawione w zarzutach.

Organ nadzoru, po przeanalizowaniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz argumentów podniesionych w zażaleniu odwołał się do art. 33 § 1 u.p.e.a., zgodnie z którym podstawą wniesienia zarzutu może być m.in. wykonanie lub umorzenie w całości albo w części obowiązku, przedawnienie, wygaśnięcie albo nieistnienie obowiązku (pkt 1). Zobowiązana podniosła nieistnienie obowiązku wykazanego w tytule wykonawczym. Tryb postępowania w sprawie zarzutów na postępowanie egzekucyjne wytycza art. 34 § 1 ww. ustawy stanowiący, iż zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 pkt 1-5 i 7, wypowiedź wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążąca. Wiążący charakter wypowiedzi wierzyciela w zakresie zarzutów oznacza, że organ egzekucyjny nie posiada uprawnień do autonomicznego decydowania co do tych zarzutów, ale obowiązany jest zaaprobować stanowisko wierzyciela.

Bezsprzecznie prowadzący postępowanie egzekucyjne wobec zobowiązanej na wniosek i na podstawie tytułu wykonawczego wierzyciela organ egzekucyjny zastosował się do wymogu art. 34 § 1 u.p.e.a. uzyskując takie stanowisko wyrażone w ostatecznym postanowieniu wierzyciela z dnia [...]. Jak wyjaśnił wierzyciel, jedynie w zakresie postoju z dnia [...] została uiszczona wymagana opłata za postój pojazdu. Z kolei postój w innych datach wskazanych w tytule wykonawczym nie został opłacony, wobec czego opłata dodatkowa jest należna i wymagalna.

Ze stanowiskiem wierzyciela musiał zgodzić się rozpoznający zażalenie organ nadzoru bowiem zastrzeżony w art. 34 § 1 u.p.e.a. wiążący charakter wypowiedzi wierzyciela w zakresie zarzutów na postępowanie egzekucyjne z art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7 ustawy egzekucyjnej, rozciąga się także na organ odwoławczy.

W świetle powyższego organ nadzoru stwierdził, że postanowienie organu egzekucyjnego z dnia [...] zaskarżone w części uznającej za niezasadny zarzut nieistnienia obowiązku za okresy wymienione w części E poz. 1 i od 3 do 71 tytułu wykonawczego nie narusza prawa.

W skardze na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów prawa procesowego, mające istotny wpływ na wynik postępowania, to jest art. 60 § 1 i art. 76 § 1 w zw. z art. 2 § 2 O.p. poprzez ich niezastosowanie oraz naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 13f ust. 1 ustawy o drogach publicznych poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.

Wskazując na powyższe zarzuty, wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia organu I instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi I instancji oraz zasądzenie na rzecz skarżącej kosztów postępowania podług norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi strona wskazała, że sąd administracyjny nie jest związany stanowiskiem wierzyciela wyrażonym w ostatecznym postanowieniu w sprawie zarzutów wniesionych na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7 u.p.e.a. Jak podniosła, w wyroku z dnia 16 stycznia 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (sygn. akt I SA/Wr 938/17, LEX nr 2452829) stanął na stanowisku, że "skoro postanowienie zawierające wypowiedź wierzyciela jest wiążące dla organu egzekucyjnego i stanowi niezbędny element postanowienia tego organu w sprawie zgłoszonych zarzutów, to przy sądowej ocenie postanowienia organu egzekucyjnego i organu nadzoru nie można oderwać się od oceny zgodności z prawem stanowiska wierzyciela, które wiążąco oddziałuje na postanowienie organu egzekucyjnego".

Dalej skarżąca odwołała się do art. 13f ust. 1 u.d.p., zgodnie z którym za nieuiszczenie opłat za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się opłatę dodatkową. A contrario opłaty dodatkowej nie pobiera się, jeśli opłata za parkowanie została uiszczona.

Zdaniem skarżącej wierzyciel oraz organy egzekucyjne nie wzięły pod uwagę, że opłaty zostały naliczone, pomimo że opłaty za postój były uiszczane (gotówką u inkasenta lub w parkomacie oraz przelewem). Jak wynikało z wydruków z rachunków bankowych oraz biletów parkingowych, pomimo uiszczenia opłaty za parkowanie, zostały naliczone opłaty dodatkowe za postój w dniach: [...] (opłata zapłacona u inkasenta - 5 godzin jedynie w tym zakresie zarzut został uwzględniony), [...], [...] (za 1 godzinę postoju opłata została zapłacona u inkasenta, a za 7 godzin - przelewem), [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...] (za 1 godzinę postoju opłata została zapłacona w parkomacie, a za 5 godzin - przelewem), [...], [...], [...], [...], [...] (dwukrotnie), [...] (dwukrotnie), [...], [...] (dwukrotnie), [...], [...], [...], [...] (dwukrotnie), [...] (dwukrotnie), [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...].

Ponadto strona wskazała, iż zgodnie z art. 2 § 2 O.p., jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w § 1 pkt 1 organy, a zatem do opłat za parkowanie oraz opłat dodatkowych, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1 i art. 13f ust. 1 u.d.p., stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 76 § 1 O.p. nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości oraz bieżących zobowiązań, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu. Zarządca drogi zwracał uiszczane opłaty (za postój), naliczając w tym samym czasie opłaty dodatkowe, pomimo że zgodnie z powołanym przepisem zobowiązany był zaliczyć nadpłatę na poczet bieżących bądź zaległych opłat. Oznacza to, że w czasie dokonania zwrotu nadpłaty brak było zaległych i bieżących opłat bądź też napłata - wbrew obowiązkowi - nie została zaliczona na poczet zobowiązań z tego tytułu. W ten sposób zarządca w dniach:

- [...] czterokrotnie zwrócił nadpłatę z tytułu opłat za parkowanie, łącznej w kwocie [...] zł, wcześniej naliczając opłaty dodatkowe (m.in. w dniu [...]),

- [...] trzynastokrotnie zwrócił nadpłatę z tytułu opłat za parkowanie, łącznej w kwocie [...] zł, wcześniej kilkakrotnie naliczając opłaty dodatkowe (m.in. w dniu [...]),

- [...] ośmiokrotnie zwrócił nadpłatę z tytułu opłat za parkowanie, w łącznej kwocie [...] zł, wcześniej kilkakrotnie naliczając opłaty dodatkowe (m.in. w dniu [...]),

- [...] czternastokrotnie zwrócił nadpłatę w łącznej wysokości [...] zł, naliczając wcześniej opłaty (w dniu [...]),

- [...] pięciokrotnie zwrócił nadpłatę w łącznej wysokości [...] zł, naliczając opłaty dodatkowe w dniach: [...],

- [...] czterokrotnie zwrócił nadpłatę w łącznej wysokości [...] zł, naliczając opłatę dodatkową w dniach: [...].

Strona skarżąca dodała, iż wierzyciel nie tytko naliczał opłaty dodatkowe w dniach, kiedy mógł i powinien był zaliczyć istniejąca nadpłatę na poczet opłat za postój, ale też nie uwzględniał faktycznie dokonanych wpłat z tego tytułu (w większości z wymienionych wyżej terminów postój był bowiem opłacony). Jak zaznaczyła, zgodnie z art. 60 § 1 O.p. za termin dokonania zapłaty uważa się w obrocie bezgotówkowym dzień obciążenia rachunku bankowego na podstawie polecenia przelewu lub zapłaty. Jej zdaniem, niejednokrotnie za dzień zapłaty uznawany był dzień uznania rachunku bankowego zarządcy drogi, zamiast dzień obciążenia rachunku zleceniodawcy i naliczono z tego tytułu opłaty dodatkowe, a zatem zostały one naliczone nieprawidłowo.

W odpowiedzi na skargę organ nadzoru wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2188) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Dokonując kontroli zaskarżonego postanowienia Sąd stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie albowiem zaskarżone postanowienie narusza przepisy postępowania w sposób, który mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Poddanym kontroli Sądu w niniejszej sprawie rozstrzygnięciem organ nadzoru utrzymał w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego w S., w którym uznano zarzuty skarżącej na prowadzone postępowanie egzekucyjne za bezzasadne, za wyjątkiem zarzutu dotyczącego opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania w dniu [...]. Podstawą postępowania egzekucyjnego był tytuł wykonawczy wystawiony przez Prezydenta Miasta K. w związku z nieuiszczeniem opłat za parkowanie należącej do skarżącej samochodu w strefie płatnego parkowania w K. w różnych dniach, w okresie od [...] do [...].

Przystępując do rozpoznania sprawy w pierwszej kolejności wyjaśnić trzeba, że pomimo tego, iż aktualne brzmienie art. 3 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm. - dalej P.p.s.a.) wyłącza skargę na postanowienia wierzyciela, przedmiotem których jest stanowisko wierzyciela w sprawie zgłoszonego zarzutu, to ich kontrola przez sąd administracyjny jest realizowana w razie wniesienia skargi na postanowienie organu nadzoru. Skoro bowiem postanowienie zawierające wypowiedź wierzyciela jest wiążące dla organu egzekucyjnego i stanowi niezbędny element postanowienia tego organu w sprawie zgłoszonych zarzutów, to przy sądowej ocenie rozstrzygnięć organów egzekucyjnych nie można oderwać się od oceny zgodności z prawem stanowiska wierzyciela. Tak zarysowany zakres kognicji sądu administracyjnego, umożliwiający sądowi również kontrolę legalności postanowień wierzyciela daje się wyprowadzić z art. 135 P.p.s.a., zgodnie z którym sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Ocena przez sąd administracyjny zaskarżonego postanowienia wymaga zatem odniesienia się do sprawy w pełnym zakresie, a więc z uwzględnieniem okoliczności i rozstrzygnięć poprzedzających wydanie zaskarżonego postanowienia,

Zarzuty w sprawie prowadzenia postępowania egzekucyjnego są podstawowym środkiem służącym ochronie interesów zobowiązanego w postępowaniu egzekucyjnym. Zarzuty te - zgodnie z art. 27 § 1 pkt 9 u.p.e.a. - zobowiązany może zgłosić do organu egzekucyjnego w terminie 7 dni od daty doręczenia mu odpisu tytułu wykonawczego. Przesłanki stanowiące podstawę wniesienia zarzutów enumeratywnie wymienia art. 33 u.p.e.a., zaś procedurę postępowania przy rozpatrywaniu zgłoszonych zarzutów regulują przepisy art. 34 u.p.e.a.

Stosownie do art. 34 § 1 u.p.e.a. zarzuty zgłoszone na podstawie art. 33 § 1 pkt 1-7, 9 i 10, a przy egzekucji obowiązków o charakterze niepieniężnym - także na podstawie art. 33 § 1 pkt 8, organ egzekucyjny rozpatruje po uzyskaniu stanowiska wierzyciela w zakresie zgłoszonych zarzutów, z tym że w zakresie zarzutów, o których mowa w art. 33 § 1 pkt 1-5 i 7, stanowisko wierzyciela jest dla organu egzekucyjnego wiążące.

Przedstawione w art. 33 § 1 u.p.e.a. przesłanki stanowią katalog zamknięty. Podstawą zarzutu w sprawie prowadzonego postępowania egzekucyjnego mogą być zatem wyłącznie konkretne zdarzenia i okoliczności wymienione w tym przepisie, a nie jakiekolwiek wyrażone niezadowolenie zobowiązanego z poddania go egzekucji administracyjnej. Tylko zarzuty prawidłowo zgłoszone, a więc zgłoszone w terminie i znajdujące oparcie w jednej z wymienionych w art. 33 § 1 u.p.e.a. przyczyn, podlegają rozpatrzeniu przez organ egzekucyjny w trybie określonym w art. 34 u.p.e.a.

W badanej sprawie zarzut, który wyznacza granice sprawy, zgłoszony został na podstawie art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a., zgodnie z którym podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być m.in. nieistnienie obowiązku, co podniosła strona skarżąca.

W związku z charakterem obowiązku, jaki wskazany został w wystawionym przez wierzyciela tytule wykonawczym, tj. obowiązku poniesienia opłat dodatkowych z tytułu nieopłaconego postoju w strefie płatnego parkowania - wskazać trzeba, iż obowiązek poniesienia takich opłat określony został w przepisach ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania (dalej w skrócie SPP). Strefę taką ustala rada gminy (rada miasta) - art. 13b ust. 3 ustawy. Opłatę, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, pobiera się -jak to określa art. 13b ust. 1 ustawy - za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania, w wyznaczonym miejscu, w określone dni robocze, w określonych godzinach lub całodobowo. Ustawodawca w art. 13b ust. 2 cyt. ustawy wskazał również cel ustalania stref płatnego parkowania. Ustalając strefę płatnego parkowania rada gminy (miasta) ustala też wysokość stawek ww. opłaty oraz sposób ich pobierania (art. 13b ust. 4 pkt 1 i 3). Za nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w strefie płatnego parkowania pobiera się opłatę dodatkową, której wysokość i sposób jej pobierania również określa rada gminy (art. 13f ust. 1 i 2). Opłaty te, a więc zarówno opłatę za parkowanie w strefie płatnego parkowania, jak i opłatę dodatkową za nieuiszczenie takiej opłaty, pobiera zarząd drogi, a w przypadku jego braku - zarządca drogi (art. 13b ust. 7 i art. 13f ust. 3), którym w przypadku dróg publicznych (ulic) położonych w granicach miasta na prawach powiatu, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych, jest prezydent miasta (art. 19 ust. 5).

Jak wynika z przytoczonych wyżej regulacji, obowiązek uiszczenia opłaty za parkowanie pojazdu samochodowego w strefie jest obowiązkiem wynikającym z mocy samego prawa, tj. z ww. przepisów ustawy o drogach publicznych i wydanej z jej upoważnienia uchwały rady miasta, stanowiącej - w myśl art. 87 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej - akt prawa miejscowego.

W niniejszej sprawie były to uchwały Rady Miasta Katowice nr XXXIV/755/13 z dnia 6 marca 2013 r. i nr XXX/589/16 z dnia 14 września 2016 r. Zgodnie z § 5 tej ostatniej uchwały, opłata za postój naliczana jest w różnych stawkach za pierwszą i następne godziny parkowania w SPP. Stosownie zaś do załącznika nr 2 - "Regulaminu poboru opłat w strefie płatnego parkowania Miasta K.", będącego integralną częścią uchwały, opłaty w SPP uiszcza się poprzez wykupienie biletu parkingowego od sprzedawców, wniesienie opłaty gotówką w kasie MZUiM bądź przelewem na rachunek bankowy wskazany w zarządzeniu Prezydenta Miasta K. (§ 1). W przypadku uregulowania opłaty przelewem należy wskazać datę postoju oraz nr rej. pojazdu lub nr wezwania do uiszczenia opłaty za postój (§ 3 ust. 2). W przypadku stwierdzenia postoju pojazdu w SPP bez widocznego dowodu uiszczenia opłaty kontroler SPP wystawia wezwanie, w którym określa datę, miejsce, godzinę rozpoczęcia postoju oraz nr rej. pojazdu, które to wezwanie umieszcza za wycieraczką lub w innym widocznym miejscu (§ 5 ust. 2). Z kolei w § 6 ust. 1 Regulamin stanowi, że korzystający z pojazdu parkującego w SPP jest zobowiązany do wniesienia opłaty niezwłocznie, nie później niż w ciągu 14 dni od daty postoju, przy czym do biegu terminu 14 dni nie wlicza się dnia postoju pojazdu. Zgodnie zaś z treścią § 6 ust. 4 - wpłaty zrealizowane po upływie terminu określonego w ust. 1 podlegają zaliczeniu na poczet opłaty dodatkowej w kwocie 50 zł, o której mowa w § 7 ww. regulaminu.

Jak wynika z załączonego do akt administracyjnych tytułu wykonawczego oraz treści postanowienia wierzyciela skarżąca parkowała pojazd o nr rej. [...] w SPP w K. bez wymaganej opłaty w 2016 r. w dniach: [...]. Parkowała również w 2017 r. w dniach: [...]. Kilkukrotnie maiły miejsce dwa postoje w ciągu jednego dnia. Okoliczności tej skarżąca nie kwestionuje.

Z kolei z przedłożonego przez zobowiązaną wyciągu z rachunku bankowego wynika, że w odniesieniu do części z ww. dni skarżąca dokonywała płatności przelewem za postój w SPP na właściwy rachunek bankowy wierzyciela. Analiza tytułów tych przelewów wskazuje, że skarżąca poza nr rejestracyjnym pojazdu wskazywała datę postoju, zaś w przypadku czterech przelewów podała również nr wezwania. Należy zatem zauważyć, dokonując ww. przelewów skarżąca czyniła zadość regulacji wynikającej z § 3 ust. 2 załącznika nr 2 do uchwały nr XXX/589/16 Rady Miasta Katowice z dnia 14 września 2016 r. (analogicznie w § 3 ust. 2 załącznika do uchwały Rady Miasta Katowice Nr XXXIV/755/13 z dnia 6 marca 2013 r.), który to przepis, jak zostało wskazane powyżej, nakładał na nią obowiązek wskazania daty postoju oraz nr rej. pojazdu lub nr wezwania do uiszczenia opłaty za postój. W świetle powyższej regulacji uchwał podanie przez parkującego w tytule przelewu nr rejestracyjnego samochodu oraz daty postoju jest zatem wystarczające do uznania, że konkretna opłata została uiszczona. Jednocześnie konsekwencją powyższych przepisów jest to, że to do obowiązków wierzyciela było odniesienie każdorazowego przelewu do wystawionego przez inkasenta wezwania zarówno co do daty, jak i wysokości opłaty. Tymczasem w niniejszej sprawie wierzyciel poprzestał na stwierdzeniu, że brak jest podstaw do takiego działania, a zatem wbrew ww. przepisowi. W konsekwencji zwrócenie części opłat bez analizy w powyższym zakresie należało uznać za działanie przedwczesne, a tym samym brak było podstaw do naliczenia jakichkolwiek opłat dodatkowych.

Nie może przy tym ujść uwadze Sądu i ta okoliczność, że wystawiając przedmiotowy tytuł wykonawczy wierzyciel nieprawidłowo dokonał wykładni art. 60 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem za termin dokonania zapłaty podatku uważa się w obrocie bezgotówkowym - dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika, rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub rachunku płatniczego podatnika w instytucji płatniczej, w małej instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego na podstawie polecenia przelewu, a w przypadku zapłaty za pomocą instrumentu płatniczego innego niż polecenie przelewu, zwanego dalej "innym instrumentem płatniczym" - dzień uzyskania potwierdzenia autoryzacji transakcji płatniczej, o której mowa w art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2003, z późn. zm.). Przepis ten przewiduje możliwość dokonania zapłaty podatku w formie bezgotówkowej. Istotnym jest przy tym, że przy wykładni powyższego przepisu koniecznym jest posiłkowanie się przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2018 r. poz. 2187), a w szczególności art. 63c stanowiącym, iż "polecenie przelewu stanowi udzieloną bankowi dyspozycję dłużnika obciążenia jego rachunku określoną kwotą i uznania tą kwotą rachunku wierzyciela. Bank wykonuje dyspozycję dłużnika w sposób przewidziany w umowie rachunku bankowego". W konsekwencji przyjąć należy, że dla ustalenia daty zapłaty znaczenie ma data obciążenia rachunku, a nie data wystawienia polecenia bądź data zwiększenia kwoty na rachunku wierzyciela. Wskazać zatem przyjdzie, że wierzyciel mając dostęp do własnego rachunku bankowego jest w stanie ustalić kiedy nastąpiło obciążenie rachunku bankowego dłużnika, albowiem w przelewach widnieje data "obciążenia/wpłaty", która to data jest decydującą przy ustaleniu terminowości wpłaty. Bez wątpienia nie jest nią przy tym data autoryzacji, która świadczy jedynie o dacie księgowania w banku. Sąd zwraca przy tym uwagę, że również w tym zakresie wraz z aktami administracyjnymi sprawy nie zostały przekazane akta wierzyciela pozwalające na przesądzenie, w odniesieniu do których to przelewów wierzyciel uznał, że wpłaty dokonano po terminie. Opieranie się w stanowisku wierzyciela jedynie na numerach wezwań nie pozwala zatem na pełną kontrolę prawidłowości stanowiska wierzyciela w tym przedmiocie. Jest to istotne zwłaszcza w kontekście tego, że analizując akta sprawy, w szczególności zestawiając daty poszczególnych przelewów z wyciągów rachunków bankowych z datami postoju w co najmniej 14 przypadkach należało uznać wpłatę za dokonaną w terminie. Tytułem przykładu można wskazać płatność dokonaną w dniu [...] za postój w dniu [...] (13 dni), w dniu [...] za postój w dniu [...] (9 dni) oraz płatność w dniu[...] za postój w dniu [...] (14 dni).

Ponadto budzi zastrzeżenie Sądu i to, że nie jest wiadome na jakiej podstawie wierzyciel uznał część wpłat za kwotę nieodpowiadającą wezwaniu z uwagi na brak wezwań w aktach administracyjnych sprawy. Przy czym, co wymaga również podkreślenia, w części dokonał ich zwrotu, zaś w części zaliczył je na poczet opłaty dodatkowej. Ze stanowiska wierzyciela wynika bowiem, że np. w odniesieniu do zapłaty z dnia [...] za postój w dniu [...] (13 dni) na kwotę [...] zł - uznano jej wysokość za nieodpowiadającą wartości opłaty wynikającą z wezwania nr [...]. Tymczasem w tytule wykonawczym, w odniesieniu do postoju w tym dniu, określono kwotę należności pieniężnej w wysokości [...] zł. Nie jest zatem wiadome, czy kwotę tę uznano za uiszczoną za określone godziny, zaś w odniesieniu do postoju poza tymi godzinami obciążono skarżącą dopłatą dodatkową, czy też opłata dodatkowa dotyczyła całego postoju w tym dniu. Jednocześnie w odniesieniu do opłaty za postój w dniu [...] pomimo płatności w dniu [...] (14 dzień) kwoty [...] zł pomniejszyła ona wartość opłaty dodatkowej, albowiem w tytule wykonawczym wskazano kwotę [...] zł.

Uwzględniając zatem art. 134 § 1 i art. 135 P.p.s.a. Sąd dokonał oceny zgodności z prawem nie tylko zaskarżonego postanowienia Dyrektora Izby Administracji Skarbowej, ale i poprzedzającego go postanowienia Naczelnika Urzędu Skarbowego oraz postanowienia wierzyciela. W rozpoznawanej sprawie uchylenie obok postanowień organów egzekucyjnych, także postanowienia wierzyciela było konieczne do końcowego załatwienia sprawy, właśnie z uwagi na art. 34 § 1 u.p.e.a. wyrażający związanie organu egzekucyjnego stanowiskiem wierzyciela. W razie uchylenia tylko zaskarżonego postanowienia, względnie tyko postanowienia organu nadzoru i postanowienia organu egzekucyjnego, ten ostatni byłby pozbawiony instrumentów prawnych do weryfikacji nieprawidłowego rozstrzygnięcia wierzyciela.

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. np. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 20 września 2017 r. sygn. akt I SA/Gd 869/17, wyroki WSA w Gliwicach: z dnia 21 kwietnia 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 1607/16, z dnia 19 stycznia 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 1274/14, z dnia 15 marca 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 1321/16).

Rozpoznając ponownie sprawę wierzyciel dokona szczegółowej analizy wezwań z podaniem ich numerów, dat oraz wartości, z przyporządkowaniem dokonanych przez skarżącą płatności - zarówno w odniesieniu do dat (i tym samym terminów wynikających z ww. uchwał) jak i ich wysokości, a następnie w oparciu o tak poczynioną analizę odniesie się do podniesionych przez skarżącą zarzutów. Organ winien wziąć pod uwagę i to, że opłatą dodatkową można obciążyć jedynie w przypadku braku opłaty za postój, nie zaś w przypadku jej uiszczenia, a następnie błędnego jej zwrotu na rzecz korzystającego z postoju.

Mając powyższe na względzie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c p.p.s.a. Sąd orzekł jak w pkt 1 sentencji.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 i 205 p.p.s.a. Należy w tym miejscu wskazać, że na koszty procesu w niniejszej sprawie składało się jedynie wpis od skargi w wysokości 100 zł.