Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Aleksandra Wieczorek Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Staniszewska Asesor WSA Jarosław Piątek (spr.) Protokolant referent stażysta Katarzyna Grycuk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2017 r. sprawy ze skargi A.W. na decyzję Wojewody z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia danych I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] r. Prezydenta Miasta znak: [...], II. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego A.W. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...] maja 2017 r. nr [...] Prezydent Miasta, działając na podstawie art. 47 ust. 3 w zw. z art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności po rozpatrzeniu wniosku A.W. (Dz. U. z 2016 r., poz. 23 ze zm. – dalej u.e.l.), orzekł o odmowie udostępnienia z rejestru mieszkańców danych M.C. dotyczących poprzednich adresów pobytu stałego i czasowego, serii, numerze i dacie ważności dowodu osobistego, informacji o pozostawaniu w związku małżeńskim, o pozostawaniu przy życiu rodziców M.C..

W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że wnioskiem z dnia [...] maja 2017 r. A.W. wystąpił o udostępnienie z rejestru mieszkańców danych M.C. w zakresie adresu i daty zameldowania na pobyt stały, adresu i daty zameldowania na pobyt czasowy, wszystkich poprzednich miejscach zamieszkania, zgłoszenia wyjazdy poza granice kraju, serii, numerze i dacie ważności dowodu osobistego, pozostawaniu dłużnika w związku małżeńskim oraz informacji o pozostawaniu przy życiu rodziców dłużnika. Wnioskodawca podał, że policja na wniosek sądu ustaliła, że M.C. od 7 lat nie mieszka pod adresem [...] a sąd wezwał go do ustalenia prawidłowego adresu zamieszkania lub przebywania dłużnika. Nadto A.W. wskazał, że dotychczasowa egzekucja wobec dłużnika był bezskuteczna, a jego interes prawny wyNIKA z faktu posiadania nakazu zapłaty z dnia [...] stycznia 2004 r., [...] wydanego przez Sąd Rejonowy, oraz postanowienia tegoż sądu z dnia [...] października 2006 r., [...] o nadaniu klauzuli wykonalności ww. nakazowi zapłaty wskutek przejścia uprawnień na inną osobę tj. A.W.. Organ wskazał, że zgodnie z art. 46 ust. 2 pkt 1 u.e.l. dane z rejestru mieszkańców mogą być udostępniane przez właściwy miejscowo organ gminy w przypadku gdy z wnioskiem wystąpi osoba lub jednostka organizacyjna która wykaże interes prawny w ich pozyskaniu. Zdaniem organu wnioskodawca nie wskazał żadnego przepisu prawa materialnego potwierdzającego uprawnienie do pozyskania danych ponad te do których został zobowiązany przez sąd, nie uprawdopodobnił potrzeby posiadania tychże danych ani nie przedstawił dokumentu świadczących o przysługiwaniu interesu w posiadaniu wszystkich wnioskowanych informacji. W ocenie organu poprzednie miejsca zameldowania dłużnika nie mogą pomóc w ustaleniu aktualnego jego miejsca zamieszkania. Nadto pisma kierowane do sądu jak i wnioski egzekucyjne kierowane do komornika sądowego muszą zawierać imię i nazwisko dłużnika, jego adres a także świadczenie które ma być spełnione i sposób egzekucji tj. wskazanie składników majątku z którego ma być przeprowadzona egzekucja. Nie są wymagane dane dotyczące posiadanego przez dłużnika dokumentu tożsamości, stanu cywilnego czy informacji o rodzicach. Z kolei danych o posiadanym przez dłużnika majątku nie da się wywnioskować z faktu posiadania informacji o poprzednim zameldowaniu. Organ stwierdził, że wnioskodawca wykazał interes prawny w posiadaniu danych dłużnika, jednak żądanie wskazania poprzednich adresów zameldowania na pobyt stały i czasowy, danych dotyczących jego dokumentu tożsamości, informacji o pozostawaniu przy życiu jego rodziców czy też informacji czy pozostaje w związku małżeńskim wykracza poza cel dochodzenia należności od dłużnika.

W odwołaniu od powyższej decyzji A.W. podał, że dane dotyczące M.C. są mu niezbędne do ustalenia majątku dłużnika oraz do wszczęcia postępowań sądowych i egzekucyjnych. Skarżący podniósł, że to wierzyciel decyduje, jakie środki podejmie do ochrony swoich praw, a nie organ.

Wojewoda decyzją z dnia [...] lipca 2017 r. nr [...] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji organ II Instancji stwierdził, że interes prawny w skarżącego w uzyskaniu danych M.C. dot. poprzednich adresów pobytu stałego i czasowego, serii, numerze i dacie ważności dowodu osobistego, informacji o pozostawaniu w związku małżeńskim oraz o pozostawaniu przy życiu jego rodziców nie jest aktualny, obiektywnie istniejący, a jedynie hipotetyczny. Zamiar zainicjowania postępowania sądowego nie wypełnia istotnych elementarnych wartości na jakich oparty jest interes prawny. Samo deklarowanie wszczęcia w przyszłości postępowania sądowego, przesądza o braku uzasadnionych podstaw prawnych i faktycznych interesu prawnego. Zdaniem organu odwoławczego słusznie w organ I instancji udostępnił skarżącemu informacje dot. adresu stałego i czasowego zameldowania

W skardze wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wlkp., A.W. zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów art. 7, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a., art. 46 u.E.L. art. 23 pkt i 5 ustawy o ochronie danych osobowych, poprzez przyjęcie, że mimo dołączonych do wniosku dowodów, skarżący nie wykazał posiadania interesu prawnego w otrzymaniu wnioskowanych danych. Skarżący wskazał, że złożył do Sądy Rejonowego wniosek o wyjawienie majątku przez dłużnika M.C. i został zobowiązany do wskazania prawidłowego adresu zamieszkania lub przebywania dłużnika. Skarżący podniósł, że M.C. od 7 lat nie zamieszkuje pod adresem wskazanym przez organ. Zdaniem skarżącego działanie organu uniemożliwia mu dochodzenie wierzytelności. Nadto A.W. podniósł, że dłużnik celowo ukrywa swoje miejsce pobytu i zamieszkania przed wierzycielem.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn.. Dz.U. 2016. 1066 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną i stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 134 § 1 i art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm. - dalej p.p.s.a.).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przedmiot zaskarżenia stanowi decyzja Wojewody z dnia [...] lipca 2017 r. utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...] maja 2017 r., na podstawie której odmówiono A.W. udostępnienia z rejestru mieszkańców danych M.C. dotyczących poprzednich adresów pobytu stałego i czasowego, serii, numerze i dacie ważności dowodu osobistego, informacji o pozostawaniu w związku małżeńskim, o pozostawania przy życiu rodziców M.C..

Materialnoprawną podstawę wydanych w sprawie decyzji stanowiły przepisy u.e.l. Zgodnie z art. 46 ust. 2 u.e.l., dane, o których mowa w ust. 1, to jest z rejestru PESEL, rejestrów mieszkańców oraz rejestrów zamieszkania cudzoziemców, mogą być udostępnione: 1) osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą w tym interes prawny;

2) jednostkom organizacyjnym, w celach badawczych, statystycznych, badania opinii publicznej, jeżeli po wykorzystaniu dane te zostaną poddane takiej modyfikacji, która nie pozwoli ustalić tożsamości osób, których dane dotyczą;

3) innym osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą interes faktyczny w otrzymaniu danych, pod warunkiem uzyskania zgody osób, których dane dotyczą.

Przepis art. 8 ustawy o ewidencji ludności wymienia jakie dane są gromadzone w rejestrze PESEL i rejestrach mieszkańców.

Organ II instancji stwierdził, że interes prawny skarżącego w uzyskaniu danych M.C. dot. poprzednich adresów pobytu stałego i czasowego, serii, numerze i dacie ważności dowodu osobistego, informacji o pozostawaniu w związku małżeńskim oraz o pozostawaniu przy życiu jego rodziców nie jest aktualny, obiektywnie istniejący, a jedynie hipotetyczny.

Zdaniem Sądu Wojewoda nie uwzględnił istotnych okoliczności sprawy a wyprowadzone wnioski odnośnie braku po stronie skarżącego interesu prawnego są przedwczesne. Z akt sprawy wynika, że A.W. złożył do Sądu Rejonowego wniosek o wyjawienie majątku dłużnika M.C..

W orzecznictwie wskazuje się, że wyjawienie majątku jest pomocniczym środkiem egzekucji, pozwalającym uzyskać bezpośrednio od dłużnika - przy ewentualnym zastosowaniu przymusu - informacje o jego stanie majątkowym, niezbędne do wszczęcia albo prowadzenia toczącej się już egzekucji. Tworzy ono zamkniętą całość, nie mając zasadniczego, bezpośredniego wpływu na zainicjowanie lub tok postępowania egzekucyjnego, a jego podstawowym i jedynym celem jest ustalenie, czy dłużnik dysponuje mieniem nadającym się do egzekucji i gdzie się ono znajduje (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19 listopada 2010 r., III CZP 92/10, OSNC 2011/4/42). Sąd właściwości ogólnej dłużnika, o którym mowa w art. 914 § 1 k.p.c., określa się według miejsca jego zamieszkania lub pobytu (art. 27 i 28 k.p.c.).

Nadto z akt sprawy wynika, że skarżący został wezwany przez Sąd Rejonowy do wskazania prawidłowego adresu zamieszkania lub przebywania dłużnika M.C., gdyż dłużnik od około 7 lat nie zamieszkuje pod wskazanym adresem. Wskazać trzeba, że udostępnienie danych adresowych bez zgody osoby, której dane te dotyczą, następuje wtedy, gdy ich uzyskanie leży w interesie prawnym osób wnioskujących o ich udostępnienie. O interesie prawnym skarżącego mogłyby świadczyć takie okoliczności, w których sytuacja prawna skarżącego byłaby zależna od danej osoby, i dlatego jej odnalezienie wymagałoby uzyskania jej adresu. A więc, gdyby skarżący nie mógł zrealizować swoich uprawnień lub nie mógł poddać się prawnie określonym obowiązkom, bez udziału osoby, której dane adresowe służyłyby jej odnalezieniu (zob. wyrok NSA z dnia 5 lutego 2009 r., II OSK 95/08, ww.orzeczenia.nsa.gov.pl). W orzecznictwie zwrócono również uwagę, że artykuł 46 ust. 2 pkt 1 u.e.l., wprowadzając przesłankę interesu prawnego żądającego udostępnienia danych z rejestrów ewidencji ludności, nie określa aspektu przedmiotowego, który daje podstawy do wyznaczenia granic przedmiotowych interesu prawnego. Przy wykładni interesu prawnego jako przesłanki materialnoprawnej żądania udostępnienia danych nie można wyznaczyć wąskich ram związanych z autorytatywną konkretyzacją normy materialnego prawa administracyjnego poprzez przyznanie (cofnięcie) uprawnienia materialnoprawnego lub obciążenia obowiązkiem materialnoprawnym. Takie wąskie ujęcie interesu prawnego, na podstawie art. 46 ust. 2 pkt 1 u.e.l., nie wyczerpuje tej wartości prawnej, a wymaga ujęcia szerszego obejmującego możliwość prawną podjęcia obrony prawnej na szeroko pojętej drodze prawa do procesu. Nie oznacza to jednak, że w sposób różny od przyjętego w art. 28 Kodeksu postępowania administracyjnego należy ustalić cechy przesądzające o przyznaniu jednostce interesu prawnego. Zarówno w doktrynie prawa administracyjnego jak i w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że interes prawny powinien być sprawdzalny obiektywnie, indywidualny, konkretny, a także aktualny (zob. wyrok NSA z dnia 26 lipca 2016 r., II OSK 286/16, LEX nr 2102258). W ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie nie można również pominąć konstytucyjnego prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP). Powszechnie przyjmuje się, że prawo do sądu obejmuje, po pierwsze, prawo dostępu do sądu, po drugie, prawo do właściwej procedury przed sądem, a po trzecie, prawo do wyroku sądowego, tzn. do otrzymania w orzeczeniu wypowiedzi sądu na temat sprawy poddanej jego rozstrzygnięciu. Funkcją prawa do sądu nie jest zagwarantowanie podmiotowi występującemu z żądaniem udzielenia ochrony prawnej korzystnego wyniku sprawy. Rolą prawa do sądu jest udzielenie uprawnionemu podmiotowi wsparcia w dochodzeniu przysługujących jemu praw i swobód na zasadach określonych przez przepisy prawa.

Wskazać trzeba, że organ odwoławczy odmawiając udostępnienia danych odwołał się do twierdzeń skarżącego odnośnie zamiaru wszczęcia w przyszłości postępowań sądowych i egzekucyjnych. Nie może budzić wątpliwości, że zamiar strony zainicjowania w przyszłości postępowania sądowego nie oznacza, że strona ta posiada interes prawny w uzyskaniu danych (zob. wyrok NSA z dnia 26 lipca 2016 r., II OSK 286/16, LEX nr 2102258). Należy jednak zawsze mieć na uwadze okoliczności danego przypadku. Wymaga podkreślenia, że w rozpoznawanej sprawie skarżący złożył wniosek o wyjawienie majątku dłużnika. Skoro zostało wykazane, że dłużnik M.C. nie przebywa pod adresem wskazanym przez organ, to nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem organów, które odmówiły udostępnienia poprzednich adresów pobytu stałego i czasowego wskazanej osoby. Takie stanowisko w istotny sposób utrudnia skarżącemu przeprowadzenie postępowania sądowego o wyjawienie majątku. W tym zakresie A.W. posiada interes prawny. Przy ocenie, czy odnośnie pozostałych wnioskowanych danych skarżącemu przysługuje interes prawny, organy powinny mieć na uwadze cel postępowania w sprawie wyjawienia majątku a także zakres podmiotowy tegoż postępowania.

W konsekwencji zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia przepisów art. 7, 77 § 1, i 80 k.p.a. Powyższe przepisy nakładają bowiem na organ powinność podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli (art. 7 k.p.a.), obowiązek wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego oraz jego oceny w całokształcie stanu faktycznego sprawy (art. 77 § 1 k.p.a. i art. 80 k.p.a.).

Mając na uwadze powyższe naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogły mieć istotny wpływ (w odniesieniu do przepisów prawa procesowego) na wynik sprawy, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. i art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję (pkt I wyroku). Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy zastosują się do oceny i wskazań wynikających z powyższych rozważań. O kosztach postępowania sądowego orzeczono na podstawie art. 200, 205 § 1 p.p.s.a.