drukuj    zapisz    Powrót do listy

647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych, Ochrona danych osobowych, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Uchylono zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję, II SA/Wa 1047/13 - Wyrok WSA w Warszawie z 2013-07-25, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Wa 1047/13 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2013-07-25 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2013-05-29
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Andrzej Góraj /przewodniczący sprawozdawca/
Eugeniusz Wasilewski
Janusz Walawski
Symbol z opisem
647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych
Hasła tematyczne
Ochrona danych osobowych
Skarżony organ
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję
Powołane przepisy
Dz.U. 1989 nr 29 poz 155 art. 190
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Góraj (spr.), Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski, Janusz Walawski, , Protokolant specjalista Elwira Sipak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lipca 2013 r. sprawy ze skargi D. S. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] lipca 2011 r. nr [...] w przedmiocie ochrony danych osobowych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] maja 2011 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości; 3. zasądza od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych na rzecz skarżącego D. S. kwotę 440 (czterysta czterdzieści) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

D. S., pismem skierowanym do Proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej pod wezwaniem [...] w S., zwrócił się o uaktualnienie jego danych osobowych w księdze chrztu, poprzez naniesienie adnotacji o treści: "dnia [...] stycznia 2011 r. formalnym aktem wystąpił z Kościoła katolickiego" oraz o przesłanie, jako potwierdzenia, odpisu aktu chrztu z powyższym sprostowaniem. Jednocześnie wskazał, iż nie wyraża zgody na przekazywanie informacji o tej decyzji osobom trzecim.

Proboszcz pismem z dnia [...] lutego 2011 r. odmówił dokonania powyższej czynności, wskazując iż fakt oficjalnego wystąpienia ma charakter publiczny.

Następnie D. S. w dniu [...] lutego 2011 r. złożył do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych skargę na przetwarzanie jego danych osobowych przez Proboszcza. Proboszczowi ww. Parafii zarzucił, że mimo złożenia oświadczenia o wystąpieniu z Kościoła, w księdze chrztu stosowna adnotacja o tym fakcie nie została zamieszczona. W związku z powyższym wniósł o wydanie decyzji administracyjnej zobowiązującej Proboszcza Parafii – administratora danych osobowych, w rozumieniu art. 7 ust. 4 ustawy o ochronie danych osobowych, do sprostowania, na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, jego nieaktualnych danych osobowych.

W toku prowadzonego postępowania do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęły wyjaśnienia Proboszcza Parafii, w których podał, że procedura wystąpienia z Kościoła katolickiego wymaga spełnienia wymogów formalnych i odbywa się według następującego porządku:

1. W parafii chrztu uzyskuje się świadectwo chrztu.

2. W parafii zamieszkania informuje się proboszcza o chęci dokonania apostazji.

3. Do parafii zamieszkania idzie się po raz drugi. Zabiera się ze sobą świadectwo chrztu, akt apostazji i dwóch świadków. W obecności proboszcza podpisuje się akt apostazji.

4. Proboszcz wysyła akt apostazji do kurii. Kuria poleca parafii chrztu dokonać wpisu o apostazji w Księdze Chrztu.

5. Ponownie uzyskuje się w parafii chrztu świadectwo chrztu – tym razem z dopiskiem o dokonaniu apostazji.

To świadectwo jest potwierdzeniem dokonania apostazji. Proboszcz stwierdził, że skarżący, oprócz wysłania listu, nie poczynił żadnych innych starań.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...] maja 2011 r., wydaną na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (t. j.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98 poz. 1071 ze zm.) - dalej w skrócie K.p.a. oraz art. 22, art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia

1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) - dalej w skrócie u.o.d.o., umorzył postępowanie w sprawie przetwarzania danych osobowych strony przez Proboszcza, wskazując na brak swojej kognicji do wydania merytorycznej decyzji administracyjnej.

Następnie Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, po rozpoznaniu wniosku D. S. o ponowne rozpatrzenie sprawy, decyzją z dnia [...] lipca 2011 r., wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. oraz art. 12 pkt 2 i art. 22 i art. 43 ust. 2 u.o.d.o., zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.

W uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, że przepis art. 43 ust. 2 u.o.d.o stanowi, że w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1 i 3 – 5 oraz art. 15 – 18 u.o.d.o. Natomiast w świetle art. 43 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o, z obowiązku rejestracji zbioru danych zwolnieni są administratorzy danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w stosunku do powyższych instytucji ma zatem prawo kontroli zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych, nie ma jednak prawa wydawania decyzji administracyjnych, ani rozpatrywania skarg w sprawach wykonania przez nie przepisów o ochronie danych osobowych.

Podał, że niewątpliwie Kościół katolicki należy do instytucji o uregulowanej sytuacji prawnej. Jego funkcjonowanie zostało unormowane w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w umowie międzynarodowej jaką jest Konkordat oraz w ustawach, nad którymi umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo. Wskazał, iż art. 25 Konstytucji RP stanowi, że kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym. Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Stosunki między Rzeczypospolitą Polską a Kościołem katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy. Stosunki między Rzeczypospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami.

Zgodnie z art. 2 i 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154 ze zm.), Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami. Ustawa niniejsza określa zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sytuację prawną i majątkową. W sprawach odnoszących się do Kościoła, nieuregulowanych niniejszą ustawą, stosuje się powszechnie obowiązujące przepisy prawa, o ile nie są sprzeczne z wynikającymi z niej zasadami. W ocenie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z analizy powołanych powyżej przepisów wynika, iż Kościół katolicki oraz inne związki wyznaniowe o uregulowanej sytuacji prawnej w zakresie swojej działalności są niezależne i przy wykonywaniu władzy duchowej posługują się swoim wewnętrznym prawem.

Zdaniem Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, uwzględniając treść art. 43 ust. 2 u.o.d.o w niniejszej sprawie nie mógł on prowadzić postępowania wyjaśniającego ukierunkowanego na wydanie merytorycznej decyzji administracyjnej, ani przeprowadzać czynności kontrolnych, z wyłączeniem prawa żądania złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego. W konsekwencji stwierdził brak swojej kognicji do wydania w sprawie merytorycznej decyzji administracyjnej, co determinuje zasadność uznania, że spełnione zostały przewidziane przepisem art. 105 § 1 K.p.a. przesłanki umorzenia postępowania.

Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi D. S. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której wniósł o jej uchylenie. Jednocześnie skarżący złożył wniosek, aby "Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej zwrócił się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu z pytaniem prejudycjalnym o wykładnię prawa wspólnotowego, czy przepis art. 3 ust. 2 tiret pierwszy dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych obejmuje przetwarzanie danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego".

W uzasadnieniu skargi zarzucił, że organ, poza stwierdzeniem, że są to "postulaty de lege ferenda" nie odniósł się do jego stanowiska. Zdaniem skarżącego wniosek o wydanie decyzji administracyjnej wobec osoby prawnej Kościoła katolickiego to postulat de lege lata, ze względu na siedmioletnie członkostwo Rzeczpospolitej Polskiej w Unii Europejskiej. Ponadto twierdzenie organu o braku kognicji wobec kościołów – które dysponują programami komputerowymi do obsługi parafii, z możliwością tworzenia sieci i "eksportu" danych – jest niezgodne z europejskim i światowym kierunkiem rozwoju ochrony danych. Dlatego też połączenie wzmacniania ochrony danych osobowych z utrzymywaniem de facto wyłączenia spod tej kontroli oraz kontroli sądowej istotnej kategorii administratorów, jakimi są kościoły i związki wyznaniowe, nie jest możliwe.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

W uzasadnieniu wyroku, odwołując się do treści art. 12 u.o.d.o wskazał, że przepis ten statuuje główne zadania i kompetencje Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, który pełni zarówno funkcję organu kontrolującego poprawność przetwarzania danych osobowych zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz rzecznika interesów poszczególnych osób i interesów publicznych, jak i organu, który w tym zakresie został wyposażony we władcze kompetencje wydawania decyzji administracyjnych i rozpatrywania skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych. W celu wykonania zadań, o których mowa w art. 12 pkt 1 i 2 u.o.d.o, Generalny Inspektor ma prawo m.in. żądać złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywać i przesłuchiwać osoby w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego (art. 14 pkt 2 u.o.d.o). Uprawnienia te mogą być jednak ograniczane, a nawet wyłączone w przypadku określonych podmiotów. Wyłączenie takie przewiduje m.in. art. 43 ust. 2 u.o.d.o, zgodnie z którym w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust.1 pkt 1 i 3, oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1 i 3 – 5 oraz art. 15 – 18. Zbiory, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1, pkt 1a i pkt 3 u.o.d.o to: zbiory zawierające informacje niejawne (pkt 1 ust. 1 art. 43), które zostały uzyskane w wyniku czynności operacyjno-rozpoznawczych przez funkcjonariuszy organów uprawnionych do tych czynności (pkt 1a) oraz zbiory dotyczące osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego (pkt 3).

W ocenie Sądu pierwszej instancji przetwarzanie przez jednostki organizacyjne związków wyznaniowych danych osobowych jest dopuszczalne przy spełnieniu kryteriów wynikających z art. 27 ust. 2 pkt 4 u.o.d.o: 1) gdy dotyczy członków tych związków wyznaniowych oraz osób utrzymujących z nimi stałe kontakty w związku z ich działalnością; 2) gdy jest to niezbędne do wykonywania zadań statutowych przez związki wyznaniowe; 3) gdy zapewnione są pełne gwarancje ochrony przetwarzanych danych (por.: P. Barta, P. Litwiński, Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Wydawnictwo CH BECK Warszawa 2009 r., str. 286-287).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie podkreślił, że podziela tezę, że obowiązek rejestracji zbiorów danych osobowych będzie miał zastosowanie, gdy: 1) określony związek wyznaniowy będzie administrował danymi osobowymi osób niebędących jego członkami; 2) jednostki organizacyjne związków wyznaniowych będą przetwarzać dane osobowe w związku z prowadzeniem działalności innej niż statutowa, np. działalności gospodarczej, 3) określony związek wyznaniowy będzie przetwarzał dane osobowe niezgodnie ze swoim prawem wewnętrznym, 4) w sposób niewłaściwy lub niewystarczający chronić będzie przetwarzane dane przed dostępem do nich osób nieupoważnionych. Przykładem takich zbiorów są: zbiory danych osobowych mieszkańców Domów Opieki Społecznej prowadzonych przez instytucje wyznaniowe; zbiory danych osobowych darczyńców nienależących do związku wyznaniowego; zbiory danych osób, którym udzielane jest wsparcie lub pomoc (np. ewidencja bezdomnych korzystających z noclegowni prowadzonych przez Caritas). W innych przypadkach zbiory wyznaniowych osób prawnych nie podlegają obowiązkowi rejestracji (art. 43 ust. 1 pkt 3), np. nie zgłasza się zbiorów danych osób ochrzczonych w danej parafii, czy duchownych przynależnych do danej diecezji, czy zakonu.

Sąd pierwszej instancji podał, że w sprawie jest bezsporne, że dane osobowe skarżącego są umieszczone w zbiorze, o którym mowa w pkt 3 ust. 1 art. 43 u.o.d.o, tj. w zbiorze dotyczącym osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego. W związku z tym działanie organu w tej sprawie zostało ograniczone jedynie do czynności, na które pozwalała mu ustawa, tj. czynności wskazanych w art. 14 ust. 2 u.o.d.o., czyli żądania złożenia pisemnych lub ustnych wyjaśnień oraz wzywania i przesłuchiwania osoby w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego. Organ wezwał Proboszcza Parafii do złożenia pisemnych wyjaśnień odnośnie skargi D. S. w zakresie przetwarzania jego danych osobowych. W odpowiedzi uzyskał wyjaśnienia Proboszcza, z których wynika, że zgodnie z obowiązującym prawem kanonicznym, skarżący jest osobą należącą do kościoła o uregulowanej sytuacji prawnej, a jego dane przetwarzane są na potrzeby tego kościoła. Sąd ponownie wskazał, że zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem kanonicznym możliwe jest odłączenie się od wspólnoty Kościoła przez akt apostazji, herezji lub schizmy, bądź po prostu zaniechanie wykonywania praktyk religijnych. Tym samym "Zasady postępowania w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła", przyjęte przez Konferencję Episkopatu Polski, stanowią procedurę wymaganą do realizacji uprawnień kontrolnych (informacyjnych i rektyfikacyjnych) przez osoby, których dane są przetwarzane przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego. Innymi słowy, osoba, która żąda zaprzestania przetwarzania swoich danych osobowych w związku ze zmianą swego wyznania (akt apostazji) lub zamiarem zaniechania wykonywania praktyk religijnych, powinna osobiście, wyraźnie, przedstawiać swoją wolę w formie pisemnej, w obecności proboszcza swego kanonicznego miejsca zamieszkania (stałego lub tymczasowego) i dwóch pełnoletnich świadków. Oświadczenie powinno zawierać także dane personalne tej osoby i świadków, motywację oraz dokładne dane dotyczące daty i parafii chrztu z załączeniem świadectwa chrztu.

W konsekwencji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził, że skoro zgodnie z oświadczeniem Proboszcza, skarżący tej procedury nie wypełnił, to Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych prawidłowo uznał, iż w sprawie ma zastosowanie art. 43 ust. 2 u.o.d.o, czyli brak właściwości w zakresie wydania decyzji administracyjnej, o której mowa w art. 12 ust. 2 u.o.d.o. Odwołując się do art. 105 § 1 K.p.a. wyjaśnił, że przepis ten zezwala organom administracji na wydanie decyzji o umorzeniu prowadzonego postępowania w sytuacji, jeżeli stało się ono bezprzedmiotowe. Powołany przepis ma zastosowanie tylko w tych przypadkach, gdy w świetle prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej mogącej być przedmiotem postępowania. Sprawa administracyjna jest konsekwencją istnienia stosunku administracyjnoprawnego, czyli takiej sytuacji prawnej, w której strona ma prawo żądać od organu administracyjnego skonkretyzowania jej indywidualnych uprawnień wynikających z prawa materialnego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 1995 r., sygn. akt III ARN 50/95, OSNP 11/96/150). W niniejszej sprawie organ, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego doszedł do przekonania, że nie ma uprawnień do załatwienia sprawy skarżącego, poprzez wydanie decyzji w zakresie ochrony danych osobowych i zobowiązania Proboszcza Parafii do sprostowania jego nieaktualnych danych osobowych na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 6 u.o.d.o.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego, że działanie organu było niezgodne z przepisami dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości stwierdził, że zarzut ten jest bezzasadny. Przepisy powołanej przez skarżącego dyrektywy mają charakter ogólny i trudno przyjąć, że działanie organu w niniejszej sprawie jest z nimi niezgodne, zwłaszcza w sytuacji wyraźnego uregulowania krajowego odnośnie kompetencji organu w stosunku do kościołów i związków wyznaniowych o uregulowanej sytuacji prawnej. Natomiast wskazany przez skarżącego wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu z dnia 6 listopada 2003 r., sygn. C-101/01 został wydany w innym stanie faktycznym i nie ma zastosowania w niniejszej sprawie.

Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej w skrócie P.p.s.a., skargę oddalił.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł D. S., zaskarżając go w całości.

Wyrokiem z 4 kwietnia 2013 r. Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego za zasadny uznać należało zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w związku z art. 7 i art. 77 § 1 K.p.a. W rozpoznawanej sprawie nie ustalono bowiem okoliczności istotnych z punktu widzenia przepisów prawa materialnego, tj. przesłanek określonych w art. 32 ust. 1 pkt 6 oraz art. 43 ust. 2 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., a mianowicie kwestii przynależności skarżącego do Kościoła katolickiego. W przypadku bowiem stwierdzenia, że strona wystąpiła z Kościoła katolickiego, a więc jest osobą do niego nienależącą, nie miałoby zastosowania wyłączenie uprawnień władczych organu, o których mowa w art. 43 ust. 2 u.o.d.o.

NSA podkreślił też, że w świetle art. 43 ust. 2 u.o.d.o., Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 3, czyli danych dotyczących osób należących do kościoła. Tak zdefiniowany zbiór nie zawiera zatem danych dotyczących osób nienależących do kościoła. Dane osób nienależących do kościoła tworzą zbiór odrębny, nawet jeśli dane są przetwarzane na potrzeby kościoła i jeśli są zgromadzone na materialnych nośnikach danych zawierających zarówno dane osób należących, jak i osób nienależących do kościoła. Okolicznością przesądzającą o zakwalifikowaniu danych do jednego ze zbiorów jest rzeczywista przynależność lub brak przynależności osoby, o której dane chodzi, do kościoła (por. Janusz Barta, Paweł Fajgielski, Ryszard Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz, LEX 2011, teza 6 do art. 43). Ustalenie przynależności do kościoła nie może być oderwane od chwili rozstrzygania sprawy w przedmiocie ochrony danych osobowych. Każdy organ administracji publicznej, a więc także Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, załatwiający sprawę w formie przewidzianej w art. 104 § 1 K.p.a. w związku z art. 22 u.o.d.o., ma obowiązek wydania decyzji w oparciu o stan faktyczny i prawny z daty orzekania. W tym zakresie przepisy art. 32 ust. 1 pkt 6 oraz art. 43 ust. 2 w związku z art. 43 ust.1 pkt 3 u.o.d.o. nie wprowadzają odmiennej regulacji. W konsekwencji oznacza to, że Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2 u.o.d.o. jedynie w odniesieniu do osób należących do kościoła. Natomiast uprawnienia te przysługują mu w odniesieniu do tej części zbiorów prowadzonych przez kościół, która dotyczy osób nienależących do kościoła. Trafność tego stanowiska potwierdza także regulacja dotycząca przetwarzania danych tzw. wrażliwych. Przepis art. 27 ust. 1 u.o.d.o. zawiera zasadę zakazu przetwarzania danych wrażliwych m.in. danych ujawniających przekonania religijne. Wprawdzie nie jest to zakaz absolutny, to jednak wynikający z art. 27 ust. 2 pkt 4 u.o.d.o. zakres wyjątku od tej zasady jest ograniczony do przetwarzania danych dotyczących wyłącznie członków kościoła. Ponadto zwolnienie od zakazu jest obwarowane niezbędnością przetwarzania danych do wykonania statutowych zadań kościoła oraz zapewnieniem pełnych gwarancji ochrony ich przetwarzania. Analiza powyższych przepisów prowadzi do wniosku, że przetwarzanie danych ujawniających przekonania religijne osób niebędących członkami kościoła, nawet w przypadku, gdy służy do wykonania statutowych zadań kościoła, jest zabronione. Zakres uprawnień Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, w zależności od osób, których te dane dotyczą, został określony w art. 43 ust. 2 u.o.d.o. Wobec przetwarzania danych wrażliwych z art. 27 ust. 1 u.o.d.o., zgodnie z art. 43 ust. 2 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., organ zachowuje pełne uprawnienia, w tym wskazane w art. 12 pkt 2 u.o.d.o. Wobec danych dotyczących wyłącznie członków kościoła, przetwarzanych w warunkach określonych w art. 27 ust. 2 pkt 4 u.o.d.o organowi nie przysługują uprawnienia wymienione w art. 43 ust. 2 u.o.d.o. Także regulacja art. 1 ust. 1 w związku z art. 27 ust. 2 pkt 4 u.o.d.o. pozwala na takie odczytanie art. 43 ust. 2 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., według którego w odniesieniu do tej części zbiorów prowadzonych przez Kościół katolicki, która nie dotyczy osób należących do tego Kościoła, Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2 u.o.d.o.

W konkluzji Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że powyższe rozważania upoważniają do stwierdzenia, że w sprawie nie dokonano najistotniejszego ustalenia z punktu widzenia art. 43 ust. 2 w związku z art. 43 ust.1 pkt, 3 u.o.d.o., tj. czy w chwili rozstrzygania przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych D. S. należał do Kościoła katolickiego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz.1269 z późn. zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem skarżonej decyzji administracyjnej. Jest więc to kontrola legalności rozstrzygnięcia zapadłego w postępowaniu administracyjnym, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i procesowym.

Oceniając przedmiotowe orzeczenie według powyższych kryteriów, uznać należy, iż powinno zostać wyeliminowane z obrotu prawnego jako wadliwe.

Na obecnym etapie postępowania, jego istota sprowadzała się do wykonania zaleceń Naczelnego Sądu Administracyjnego, zawartych w wyroku uchylającym poprzednie rozstrzygnięcie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Zgodnie bowiem z regulacją zawartą w przepisie art. 190 P.p.s.a. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

W świetle powyższego podnieść należy, iż Sąd II instancji przesądził, że: "organ nie określił, jakie były podstawy prawne wystąpienia skarżącego z Kościoła katolickiego. Nie rozważył charakteru prawnego powołanego przez proboszcza dokumentu Konferencji Episkopatu Polski pt. "Zasady postępowania w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła", przyjętego na 345 zebraniu plenarnym KEP 27 września 2008 r., w szczególności, czy w świetle postanowień Konkordatu oraz ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej są one prawem wewnętrznym kościoła oraz czy w chwili wydawania przez organ decyzji o umorzeniu postępowania miały one moc obowiązującą. Z załączonego przez autora skargi kasacyjnej komunikatu Agencji Informacyjnej wynika bowiem, że przestały one obowiązywać w dniu 26 października 2009 r. W sprawie ocenie podlegał także dowód w postaci pisemnego oświadczenia skarżącego o wystąpieniu z Kościoła katolickiego. Niezbędne było również wyjaśnienie, jakie warunki musi spełnić osoba chcąca wystąpić z Kościoła katolickiego. W świetle art. 53 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, każdy obywatel ma prawo wyboru religii i rezygnacji z jej wyznawania. Korzystając z wolności sumienia i wyznania obywatele mogą w szczególności należeć lub nie należeć do kościołów i innych związków wyznaniowych (art. 2 pkt 2a ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania)".

Wobec dokonania przez Naczelny Sąd Administracyjny oceny okoliczności faktycznych i prawnych, leżących u podstaw wydania skarżonego orzeczenia, oraz wobec związania tą wykładnią, tutejszy Sąd był zobligowany do tego, aby wyeliminować je z obrotu prawnego.

Organ administracji będzie zaś zobligowany do tego, aby zrealizować wskazania zawarte w wyżej przytoczonym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2013 r. sygn. akt I OSK 897/12 i usunąć uchybienia, których się dopuścił.

W świetle powyższego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, jak w sentencji wyroku, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

W oparciu o art. 152 ww. ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji w całości.

O kosztach rozstrzygnięto stosownie do dyspozycji art. 200 powołanej ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.



Powered by SoftProdukt