Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SWSA Piotr Godlewski /spr./ Sędziowie WSA Paweł Zaborniak WSA Marcin Kamiński Protokolant sekretarz sądowy Filip Róg po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 lipca 2017 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] lutego 2017 r. Nr [...] w przedmiocie odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej I. uchyla zaskarżoną decyzję i decyzję Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2017 r. Nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącego M. K. kwotę 200 zł /słownie: dwieście złotych/ tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

II SA/Rz 508/17

U z a s a d n i e n i e

Przedmiotem skargi M.K. jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. (dalej SKO lub Kolegium) z dnia [...] lutego 2017 r.

Nr [...] dotycząca ustalenia opłaty za pobyt W.M. w domu pomocy społecznej.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że decyzją Burmistrza Miasta i Gminy K. z dnia [...] listopada 2015 r. ([...]) W.M. została skierowana do d.p.s. dla osób przewlekle chorych psychicznie (wskazano

w niej, że opłata za pobyt w d.p.s. będzie ustalona odrębną decyzją). Postanowieniem z [...] lutego 2016 r. sygn. [...] Sąd Rejonowy

w P. Wydział Rodzinny i Nieletnich zezwolił M.K. jako opiekunowi prawnemu całkowicie ubezwłasnowolnionej W.M. na umieszczenie jej w d.p.s. Następnie decyzją Prezydenta Miasta P.

z [...] kwietnia 2016 r. ([...]) W.M. została umieszczona w Miejskim Domu Pomocy Społecznej w P. (faktycznie została przyjęta i przebywa w nim od 28 czerwca 2016 r.).

W toku postępowania w sprawie ustalenia odpłatności za pobyt w DPS Burmistrz Miasta i Gminy K. ustalił, że W.M. ma jedną córkę – M.K. oraz dwoje wnuków – M.K. i K.K.

Uznając, że osoby te należą do kręgu obowiązanych do partycypowania w kosztach utrzymania w d.p.s., Burmistrz decyzją z [...] sierpnia 2016 r. ([...]) ustalił opłatę za pobyt W.M. w MDPS w P. w wysokości

3 026,84 zł miesięcznie, wskazując jako zobowiązanych do uiszczania opłaty M.K. jako opiekuna prawnego W.M. w wysokości 70 % jej dochodu, tj. 677,46 zł, M.K. jako córkę zgodnie z zawartą 25 lipca 2016 r. umową, tj. 204,49 zł oraz M.K. jako wnuka, tj. 2 144,89 zł (jednocześnie w decyzji tej rozliczono obciążające te osoby należności za okres 28-30 czerwca 2016 r.). W związku z brakiem wpłat, odrębnymi decyzjami z dnia [...] sierpnia 2016 r. o tym samym Nr [...], Burmistrz ustalił w stosunku do M.K. i M.K. wysokość odpłatności wniesionej zastępczo przez Kierownika MGOPS w K. za pobyt W.M. w DPS za okres od 28 czerwca do 15 sierpnia 2016 r. na kwoty odpowiednio 224,93 zł i 3 904,27 zł, zobowiązując jednocześnie M.K. i M.K. do ich zwrotu

w terminie do 31 sierpnia 2016 r.

W wyniku rozpatrzenia odwołań od powyższych decyzji, SKO decyzjami z dnia

[...] listopada 2016 r. Nr [...], Nr [...]

i Nr [...] uchyliło odpowiednio decyzję z dnia [...] sierpnia i decyzje

z dnia [...] sierpnia 2016 r., przekazując sprawy do ponownego rozpatrzenia.

W wyniku tego Burmistrz Miasta i Gminy K. decyzją z dnia [...] stycznia 2017 r. Nr [...] wydaną na podstawie art. 104 ustawy z dnia

14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r.,

poz. 23, dalej: K.p.a.), art. 17 ust. 1 pkt 16 i ust. 2 pkt 3, art. 54 ust. 1, art. 59 ust. 1, art. 60 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2 pkt 1 i 2 lit. a i b, ust. 3, art. 62 ust. 1 pkt 1, art. 103 ust. 2, art. 104 ust. 1 oraz art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 930, dalej: u.p.s.), art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2016 r., poz. 546) i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U. Nr 217, poz. 1837) ustalił od

28 czerwca 2016 r. opłatę za pobyt W.M. w MDPS w P. na poziomie miesięcznego kosztu utrzymania w wysokości 3 026,84 zł, wskazując jako zobowiązanych do uiszczania opłaty M.K. jako opiekuna prawnego W.M. w wysokości 70 % jej dochodu, tj. 677,46 zł oraz M.K. jako córkę zgodnie z zawartą 24 stycznia 2017 r. umową, tj. 204,49 zł (jednocześnie rozliczono obciążające te osoby należności za okres 28-30 czerwca 2016 r.).

W decyzji tej jako osobę zobowiązaną wskazano również wnuka M.K., stwierdzając przy tym, że naliczenie odpłatności – z uwagi na trwające w tym względzie postępowanie - ustalone będzie odrębną decyzją).

W uzasadnieniu tej decyzji organ cytując treść art. 60 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 pkt 1 i 2 u.p.s. podniósł, że w okolicznościach sprawy opłatę za pobyt W.M. w DPS obowiązani są wnosić M.K. (córka) i M.K. (wnuk).

Odwołanie od tej decyzji złożył M.K., wnioskując o jej uchylenie

i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia. Wskazał na naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 10 i art. 77 K.p.a. poprzez wydanie decyzji, mimo iż strona zgłaszała braki w dokumentacji; art. 104 K.p.a. w zw. z art. 1 pkt 1 K.p.a. poprzez wydanie decyzji częściowej; art. 61 § 1 u.p.s. poprzez nieuwzględnienie

w swojej decyzji wszystkich zobowiązanych do wnoszenia opłaty; art. 7 K.p.a. poprzez niepodjęcie z urzędu wszelkich niezbędnych czynności zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy; art. 8 K.p.a. poprzez prowadzenie postępowania w sposób chaotyczny i niebudzący zaufania oraz niewykonanie poleceń zawartych w decyzji SKO z [...] listopada 2016 r.; art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 K.p.a. poprzez nierozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego zgromadzonego materiału dowodowego, przedstawienie informacji niezgodnych ze stanem rzeczywistym oraz pominięcie i/lub niewyjaśnienie istotnych kwestii

i dowodów przedkładanych przez odwołującego w toku postępowania.

M.K. w piśmie z dnia 14 lutego 2017 r. wyjaśniła, że wyraża zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji z [...] stycznia 2017 r.

Opisaną na wstępie decyzją z dnia [...] lutego 2017 r. SKO - działając na podstawie art. 1 ust. 1, art. 2, art. 17 ustawy z dnia 12 października 1994 r.

o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2015 r., poz.1659), art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a. oraz art. 17 ust. 1 pkt 16 i ust. 2 pkt 3, art. 54 ust. 1, art. 59 ust. 1, art. 60 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2 pkt 1 i 2 lit. a i b, ust. 3, art. 62

ust. 1 pkt 1, art. 103 ust. 2, art. 104 ust. 1 oraz art. 106 ust. 1 u.p.s. oraz art. 38

i art. 39 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego w związku z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej - utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu powołało się na treść art. 60 oraz art. 61 u.p.s. regulujących zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w d.p.s., w tym kolejność osób zobowiązanych do wnoszenia takich opłat. Podzieliło ustalenia i dokonaną przez organ I instancji ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego. Wyjaśniło, że w toku postępowania ustalono, że W.M. ma jedną córkę i dwoje wnuków. Jest to krąg osób zobowiązanych do partycypowania w kosztach utrzymania w d.p.s. Powyższe ustalono w trakcie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego z M.K. (opiekunem prawnym W.M.). Organ wyjaśnił, że ostatnio wymieniona poinformowana została, że zgodnie z art. 6c u.p.s., jeżeli dochód jej rodziny oraz dochód jej syna prowadzącego samodzielne gospodarstwo domowe przekroczy 349% obowiązującego kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub osoby gospodarującej w rodzinie, będą zobowiązani do partycypowania w kosztach utrzymania członka swojej rodziny w d.p.s. zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 2 u.p.s.

SKO wskazało, że po wydaniu decyzji o umieszczeniu całkowicie ubezwłasnowolnionej W.M. od 4 maja 2016 r. w MDPS w P. podjęto czynności zmierzające do ustalenia sytuacji dochodowej osób zobowiązanych do ponoszenia odpłatności. W wyniku przeprowadzonych czynności, w tym wywiadu środowiskowego ustalono, że M.K. zamieszkuje z mężem i córką, utrzymując się z jednego wynagrodzenia. Natomiast M.K. zadeklarował ponoszenie opłat za pobyt babci w d.p.s. w wysokości 500 zł miesięcznie. Po umieszczeniu z dniem 28 czerwca 2016r. W.M. w placówce ponownie zwrócono się do osób zobowiązanych o dostarczenie niezbędnych dokumentów, przy czym M.K. wezwano o dostarczenie aktualnego zaświadczenia o wysokości wynagrodzenia. Dokument taki nie został przedstawiony. W dniu 12 lipca 2016 r. wysłano zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego, które M.K. odebrał 22 lipca 2016 r. Po przeprowadzeniu kolejnego wywiadu z M.K. ustalono, że wyżej wymieniona prowadzi wspólne gospodarstwo domowe jedynie z córką, natomiast

z mężem od miesiąca maja 2016 r. ma rozdzielność majątkową i prowadzą oddzielne gospodarstwa domowe. Mąż pracuje poza granicami Polski i nie wyraża zgody na ujawnienie swoich dochodów. M.K. podpisała umowę nr 1/2016 dotyczącą partycypacji w kosztach utrzymania w d.p.s.

M.K. nie dostarczył aktualnego zaświadczenia o wysokości swojego dochodu, nie wyraził też zgody na podpisanie umowy. Wyjaśnił, że zaproponowana kwota partycypowania w kosztach pobytu jego babci w d.p.s. jest za wysoka, a jego sytuacja materialna nie pozwala mu na ponoszenie pełnej odpłatności. Organ wskazał, że z przeprowadzonego 6 czerwca 2016 r. wywiadu alimentacyjnego wynika, że dochód M.K. wynosi 4174,76 zł (wynagrodzenie za pracę). Kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej to 634 x 300% = 1 902 zł.

W tak ustalonych okolicznościach SKO uznało, że wydana decyzja organu I instancji jest prawidłowa i zgodna z obowiązującym stanem prawnym. Postępowanie przeprowadzono rzetelnie, wykonano zalecenia organu kontroli instancyjnej.

Odnosząc się do zarzutów odwołania Kolegium uznało je ze chybione

i wyjaśniło, że w uzasadnieniu decyzji przywołano wszystkie decyzje stanowiące podstawę umieszczenia W.M. w d.p.s. Odnośnie wydania decyzji częściowej wyjaśniło, że przepisy u.p.s. nie nakazują ustalenia obowiązku wszystkich osób zobowiązanych w jednym postępowaniu i jednej decyzji. Postępowanie przeprowadzono starannie, dokładnie. Prawidłowo ustalono krąg osób zobowiązanych i ustalono ich sytuację dochodową i majątkową. Stronom zapewniono czynny udział w każdym stadium postępowania. Na wynik postępowania nie może mieć wpływu niezadowolenie stron co do wysokości kwoty jaką muszą uiszczać. Odnośnie zadeklarowania przez M.K. możliwości uiszczania kwoty 600 zł Kolegium wyjaśniło, że podpisanie umowy nie ma na celu określenia dowolnej kwoty zadeklarowanej przez stronę, lecz ustalenie kwoty w wyniku przeliczenia dochodu strony lub w większej wysokości. Odnośnie dokumentu pełnomocnictwa organ wyjaśnił, że w aktach sprawy I instancji brak stosownego pełnomocnictwa złożonego przez M.K. dla W.K.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie M.K. zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego – art. 7, art. 10, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 K.p.a. poprzez brak dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, brak możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i zgłoszonych żądań, nierozpatrzenie zgromadzonego materiału dowodowego, przedstawienie informacji niezgodnych ze stanem rzeczywistym oraz pominięcie i niewyjaśnienie przedkładanych przez niego istotnych kwestii i dowodów. Wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji oraz zasądzenie kosztów postępowania w sprawie.

W ocenie skarżącego organ wydał decyzję bez uwzględnienia zastrzeżeń

i uwag zgłaszanych w dniach 16 i 20 stycznia 2017 r. przez W.K. – pełnomocnika M.K. i M.K. Nie ustalono wysokości kwoty zobowiązania dla wszystkich stron postępowania. Wskazano, że odpłatność skarżącego określona zostanie odrębną decyzję, przy czym nie wiadomo czy suma ta wystarczy by pokryć pełną odpłatność kosztów pobytu W.M. w d.p.s. Nadto w decyzji pominięto Gminę, która zobowiązana jest do pokrycia różnicy między sumą odpłatności wskazanych osób a rzeczywistym kosztem pobytu osoby w d.p.s. Skarżący podniósł zarzuty dotyczące sformułowania uzasadnienia decyzji. Zwrócił uwagę na fakt złożenia wniosku o zwolnienie z obowiązku ponoszenia w całości lub w części ustalonej opłaty na podstawie art. 64 u.p.s.

W odpowiedzi na skargę Kolegium wniosło o jej oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje m.in. kontrolę działalności administracji publicznej; sprawowana jest ona pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2). Jej zakres wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718 ze zm., dalej P.p.s.a.),

wg którego sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami

i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Zgodnie z art. 145 P.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności lub niezgodności z prawem, gdy dotknięte są naruszeniem prawa materialnego które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione

w art. 156 K.p.a. lub innych przepisach.

Poddawszy zaskarżoną decyzję kontroli w tak określonych granicach Sąd stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie, a to z uwagi na naruszenie norm prawa materialnego zawartych w art. 59 ust. 1 oraz art. 61 ust. 1 i 2 u.p.s., jak również przepisów postępowania, tj. art. 7, art. 77 § 1 oraz art. 107 § 3 K.p.a.

w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Przedmiotem prowadzonego postępowania administracyjnego jest ustalenie osób obowiązanych do wnoszenia opłaty za pobyt W.M. w MDPS

w P. oraz jej wysokości przypadającej na poszczególne osoby. Materialnoprawną podstawę do tego stanowią uregulowania u.p.s., zawarte w jej dziale II, rozdziale 2 "Domy pomocy społecznej".

Wynikającą z art. 60 ust. 1 u.p.s. zasadą jest odpłatność za pobyt w d.p.s. do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca. Zgodnie z art. 59 ust. 1 u.p.s., decyzję o skierowaniu do d.p.s. i decyzję ustalającą opłatę za pobyt

w d.p.s. wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania do d.p.s. Jakkolwiek przepis ten jako pożądaną z punktu widzenia ustawodawcy przewiduje sytuację, w której rozstrzygnięcie o skierowaniu i ustaleniu opłaty za pobyt następuje w jednej decyzji, niewydanie rozstrzygnięcia co do ustalenia opłaty w decyzji

o skierowaniu (jak w niniejszej sprawie) nie powoduje, że organ traci kompetencję do określenia jej i osób zobowiązanych do jej ponoszenia.

Osoby obowiązane do ponoszenia tej odpłatności i ich kolejność określa art. 61

ust. 1 ustawy, stanowiący, że obowiązani do wnoszenia opłaty za pobyt

w d.p.s. są w kolejności:

1) mieszkaniec domu,

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi,

3) gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej

- przy czym osoby i gmina określone w pkt 2 i 3 nie mają obowiązku wnoszenia opłat, jeżeli pełną odpłatność ponosi mieszkaniec domu.

Zasady partycypowania tych osób w ponoszeniu odpłatności ustalone zostały

w art. 61 ust. 2 u.p.s., wg którego opłatę za pobyt w d.p.s. wnoszą:

1) mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu;

2) małżonek, zstępni przed wstępnymi - zgodnie z umową zawartą w trybie art. 103 ust. 2:

a) w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% tego kryterium,

b) w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300% kryterium dochodowego na osobę w rodzinie;

3) gmina, z której osoba została skierowana do d.p.s. - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w d.p.s. a opłatami wnoszonymi przez osoby,

o których mowa w pkt 1 i 2.

Wynikająca z tych przepisów zasada kolejności oznacza, że w sytuacji, gdy osoba umieszczona w d.p.s. nie jest w stanie ponosić pełnych kosztów pobytu w placówce, obowiązek wnoszenia opłat spoczywa kolejno na małżonku, zstępnych, wstępnych oraz na właściwej gminie.

Obowiązek wnoszenia opłaty przez konkretną osobę lub osoby spośród kręgu podmiotów zobowiązanych na mocy art. 61 ust. 1 i 2 u.p.s. kreuje decyzja administracyjna o ustaleniu opłaty za pobyt w d.p.s., o której mowa w art. 59 ust. 1 tej ustawy.

Przewidziany w art. 61 ust. 1 u.p.s. obowiązek wnoszenia opłat za pobyt

w d.p.s. musi być jednak skonkretyzowany i zindywidualizowany w stosunku do każdej z osób, które miałyby takie opłaty ponosić. Co do zasady konkretyzacja taka powinna nastąpić w drodze decyzji wydanej na podstawie art. 59 ust. 1 u.p.s., poprzez określenie kwoty opłaty za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej, wskazanie osoby (osób) zobowiązanych do jej ponoszenia z kręgu podmiotów wymienionych w powołanych przepisach i ustalenie przypadających na nich kwot opłaty (por. m.in. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 czerwca 2016 r. I OSK 1016/15 i z dnia 30 października 2012 r. I OSK 653/12).

| |

Stosownie do powyższego decyzją Burmistrza Miasta i Gminy K.

z dnia [...] stycznia 2017 r. – utrzymaną w mocy zaskarżoną decyzją Kolegium z dnia [...] lutego 2017 r. - właściwie ustalono osoby zobowiązane do ponoszenia opłaty za pobyt W.M. w DPS, tj. M.K. – odpowiednio jako jej opiekuna prawnego i jako córkę oraz kwoty opłat, odpowiednio jako 70% emerytury W.M. i nadwyżkę przekraczającą 300% kryterium dochodowego osoby gospodarującej w rodzinie.

W decyzji tej jako zobowiązanego do ponoszenia odpłatności wskazano także wnuka W.M. – M.K., niemniej nie oznaczono w stosunku do niego kwoty tej opłaty stwierdzając, że naliczenie odpłatności z uwagi na trwające

w tym względzie postępowanie nastąpi odrębną decyzją. W ocenie Sądu takie rozwiązanie należy ocenić jako wadliwe i bezpośrednio stojące na przeszkodzie do utrzymania w obrocie prawnym zaskarżonej decyzji SKO i poprzedzającej ją decyzji Burmistrza. Jak już wskazano powyżej, w kontekście art. 59 ust. 1 u.p.s., za pożądaną należy uznać sytuację, w której rozstrzygnięcie o skierowaniu i ustaleniu opłaty za pobyt następuje w jednej decyzji. Jeżeli jednak ustalenie opłaty o której mowa w tym przepisie następuje w odrębnej decyzji, należy przez to rozumieć jednoczesne ustalenie osoby bądź osób zobowiązanych do ponoszenia opłaty i jej kwoty w stosunku do każdej z nich. Na organach prowadzących postępowanie ciąży bowiem obowiązek zbadania przesłanek ponoszenia opłaty za pobyt w d.p.s. przez wszystkie osoby z kręgu ustawowo zobowiązanych (z zachowaniem odpowiedniej kolejności) oraz wydania rozstrzygnięcia co do ponoszonych przez nie części opłaty. Brak jest możliwości dalszego rozdzielania postępowania i wydawania odrębnej decyzji co do ustalenia osoby /osób zobowiązanych, bez ustalenia kwoty opłaty obciążającej daną osobę.

W tym zakresie – w odniesieniu do konkretnej osoby /osób - prowadzone jest jedno postępowanie i wydawana jest jedna decyzja indywidualizująca obowiązek ponoszenia opłaty i konkretyzująca jej kwotę. Ma to o tyle istotne znaczenie, że zgodnie z art. 60 ust. 1 u.p.s., pobyt w d.p.s. jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca, a podmiotem na którym ostatecznie ciąży obowiązek wnoszenia opłaty - w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w d.p.s. a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca d.p.s., jego małżonka, zstępnych i wstępnych, jeżeli nie pokrywają one całości tej opłaty – jest gmina

z której osoba została skierowana do d.p.s. (stosownie do art. 61 ust. 3 u.p.s.,

w przypadku niewywiązywania się w/w osób z obowiązku opłaty, również gmina wnosi je zastępczo, przy czym przysługuje jej prawo późniejszego dochodzenia zwrotu poniesionych na ten cel wydatków).

W okolicznościach sprawy organ I instancji w wydanej decyzji jako powód braku naliczenia odpłatności względem M.K. wskazał trwające co do jego osoby postępowanie (informując w uzasadnieniu, że po jego zakończeniu strony przed wydaniem odrębnej decyzji określającej wysokość opłaty zostaną zawiadomione

o zebraniu materiału dowodowego). W praktyce oznacza to przedwczesność uznania go za osobę zobowiązaną do ponoszenia opłaty i wskazuje na wewnętrzną sprzeczność wydanego rozstrzygnięcia (zaakceptowaną przez SKO), gdyż brak dokładnych ustaleń co do jego osoby i "niekompletność" materiału dowodowego pozwala co najwyżej uznać go za potencjalnie zobowiązanego, co ostatecznie wiadome będzie po zakończeniu toczącego się względem jego osoby postępowania.

O ile nawet w tej sytuacji – mając na uwadze wynikającą z art. 61 u.p.s. kolejność

w ponoszeniu opłaty za pobyt w d.p.s. – uznać wydaną w I instancji decyzję Burmistrza jako tzw. decyzję częściową, tj. odnoszącą się w praktyce wyłącznie do M.K. jako zobowiązanej w pierwszej kolejności do ponoszenia opłaty

w imieniu matki której jest prawnym opiekunem i swoim, jednoczesne uznanie w tej decyzji za osobę zobowiązaną M.K. bez określenia wysokości obciążającej go opłaty jest nieprawidłowe także z powodu braku możliwości wykonania decyzji w tej części w przypadku, gdyby z jakichkolwiek przyczyn leżących zarówno po jego stronie jak i stronie organu (a więc nie tylko z racji nieposiadania odpowiedniego dochodu) nie doszłoby do wydania decyzji ustalającej opłatę w stosunku do jego osoby. Niezbędną przesłanką skutecznego zobowiązania do ponoszenia opłaty jest równoczesne określenie jej wysokości, co wzajemnie się warunkuje i w odniesieniu do danej osoby powinno nastąpić w obrębie jednej decyzji.

Jako całkowicie nieadekwatny do opisanego stanu faktycznego należy uznać wskazany w piśmie Kierownika MGOPS w K. z dnia 22 lutego 2017 r. (przekazującym odwołanie od decyzji z dnia 30 stycznia 2017 r.) – powołany następnie w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji Kolegium z dnia [...] lutego 2017 r. – wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2016 r. II SA/Po 88/16. Sąd ten bowiem wskazując na brak prawnego wymogu ustalenia obowiązku odpłatności za pobyt

w d.p.s. w jednej decyzji w stosunku do wszystkich osób zobowiązanych, w żadnej mierze nie wypowiedział się a tym bardziej nie przesądził prawnej dopuszczalności wydania w odniesieniu do konkretnej osoby zobowiązanej odrębnej decyzji ustalającej jej obowiązek ponoszenia opłaty oraz odrębnej decyzji ustalającej wysokość tej opłaty.

W kontekście powyższego Sąd nie można również pominąć odniesienia się do dalszych działań podjętych w sprawie przez organ I instancji, do jakich doszło po wydaniu [...] lutego 2017 r. utrzymującej ją w mocy decyzji Kolegium. Abstrahując od faktu wniesienia przez M.K. 27 marca 2017 r. skargi na decyzję SKO, to jak wynika z akt administracyjnych sprawy, [...] marca 2017 r. Burmistrz wydał kolejną decyzję ([...]) o ustaleniu opłaty. Wbrew temu co można było przypuszczać na podstawie zapisu decyzji z dnia [...] stycznia 2017 r., że będzie to decyzja o naliczeniu odpłatności jaką ma ponosić M.K., decyzją tą Burmistrz po raz kolejny ustalił opłatę za pobyt W.M w MDPS

w P. za okres od 28 czerwca 2016 r. na poziomie miesięcznego kosztu utrzymania w wysokości 3 026,84 zł (od 1 marca 2017 r. 3 163,65 zł), wskazując jako zobowiązanych do uiszczania opłaty mieszkańca DPS /jego opiekuna prawnego

w wysokości 677,46 zł, wnuka M.K. w wysokości 2 144,89 zł (od 1 marca 2017 r. 2 281,70 zł) oraz córkę M.K. w wysokości 204,49 zł (jednocześnie w decyzji rozliczono obciążające te osoby należności za okres 28-30 czerwca 2016 r.).

Taki sposób rozstrzygnięcia decyzji z dnia [...] marca 2017 r. oznacza, że w obiegu prawnym znalazły się dwie decyzje, odnoszące się z niewielkimi różnicami do tego samego przedmiotu postępowania. Bez znaczenia pozostaje okoliczność, że decyzja z dnia [...] stycznia niejako "zawiera się" w decyzji z dnia [...] marca 2017 r., skoro nie została ona uchylona ani zmieniona. Kwestia ta pozostała niezauważona także przez SKO, które – co Sąd ustalił przed wydaniem wyroku w niniejszej sprawie - decyzją z dnia [...] kwietnia 2017 r. Nr [...] utrzymało w mocy decyzję

z [...] marca 2017 r. Z racji wniesienia przez M.K. także skargi na decyzję Kolegium z dnia [...] kwietnia 2017 r. (data wpływu do WSA w Rzeszowie –

30 czerwca 2017 r., sprawa zarejestrowana pod sygn. akt II SA/Rz 734/17), decyzja ta wraz z decyzją Burmistrza poddane zostaną kontroli legalności Sądu w ramach odrębnego postępowania.

Nawiązując do zaistniałej sytuacji Sąd stoi na stanowisku, że w przypadku gdy w obrocie prawnym funkcjonuje już decyzja o ustaleniu opłaty za pobyt danej osoby w d.p.s., to jej modyfikacje - związane tak ze zmianą kręgu podmiotów obowiązanych do ponoszenia opłaty jak i jej wysokości obciążającej poszczególne podmioty - powinny odbywać się w trybie przewidzianym przez art. 106 ust. 5 u.p.s. (stanowi on, że "decyzję administracyjną zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania nienależnego świadczenia, a także można zmienić lub uchylić decyzję, jeżeli wystąpiły przesłanki, o których mowa w art. 11, art. 12

i art. 107 ust. 5. Zmiana decyzji administracyjnej na korzyść strony nie wymaga jej zgody"). Z punktu widzenia art. 59 ust. 1 i art. 61 ust. 1 u.p.s. takie rozwiązanie jawi się jako najbardziej racjonalne. Pożądane jest bowiem, by z uwagi na wzajemną spójność i przejrzystość rozstrzygnięć, sprawa opłaty za pobyt osoby umieszczonej

w d.p.s. normowana była w całości jednym aktem administracyjnym, odpowiednio modyfikowanym w zależności od zmieniających się okoliczności stanu faktycznego sprawy, a nie całkowicie odrębnymi rozstrzygnięciami dla każdego podmiotu zobowiązanego do partycypowania w tej opłacie (a tym bardziej w odniesieniu do poszczególnych dotyczących takiego podmiotu kwestii, w tym tak jak w niniejszej sprawie, ustalenia obowiązku ponoszenia opłaty bez określenia jej wysokości).

W takiej sytuacji bowiem w obiegu prawnym zaczynają funkcjonować niezależnie od siebie rozstrzygnięcia odnoszące się do tego samego przedmiotu postępowania, co niesie chociażby za sobą zwiększone ryzyko, że zakres ich regulacji może się częściowo pokrywać (co jak ustalono, nastąpiło w przedmiotowej sprawie), ale także pozostawać rozbieżny. Jest to szczególnie istotne z uwagi na przewidzianą w art. 61 ust. 1 u.p.s. kolejność wnoszenia opłat za pobyt w d.p.s. (mieszkaniec domu, małżonek, zstępni, wstępni, gmina), gdyż ma wpływ zarówno na zaistnienie obowiązku jak i wysokość opłaty w stosunku do podmiotów zobowiązanych w dalszej kolejności.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) P.p.s.a. orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu pierwszej instancji. Wobec sygnalizowanego wydania przez Burmistrza Miasta i Gminy K. w tym samym przedmiocie kolejnej decyzji [...] marca 2017 r. oraz zaskarżenia do WSA w Rzeszowie utrzymującej ją w mocy decyzji SKO z dnia

[...] kwietnia 2017 r., Sąd za zbędne uznał dokonanie wskazań co do dalszego toku postępowania (art. 141 § 4 P.p.s.a.).

O należnych skarżącemu kosztach postępowania obejmujących opłacony od skargi wpis sądowy orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 1 P.p.s.a.