Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 9 grudnia 2011 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie: sędzia NSA Joanna Banasiewicz sędzia del. WSA Grzegorz Czerwiński (spr.) Protokolant asystent sędziego Agnieszka Chorab po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2011 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Spółki Jawnej [...] J. L. z/s w Poznaniu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 12 maja 2010 r. sygn. akt II SA/Po 965/09 w sprawie ze skargi [...] Spółka z o.o. z/s w Warszawie na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] października 2009 r. nr [...] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 12 maja 2010 roku, sygn. akt II SA/Po 965/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi [...] Sp. z o.o.

z siedzibą w Warszawie uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] października 2009r. Nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] lipca 2009r. Nr [...] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia.

Powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Decyzją z [...] lipca 2009 roku Prezydent Miasta Poznania na podstawie art. 71 ust. 2 pkt 2, art. 75 ust. 1 pkt 4, art. 82 ust. 1, art. 84, art. 85 ust. 1 i ust. 2 pkt. 2 w zw. z art. 156 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji

o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227 ze zm.),

a także na podstawie § 3 ust. 1 pkt 53 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia

9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych

z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.) ustalił dla spółki [...] Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie środowiskowe uwarunkowania dla realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie zespołu mieszkaniowego w zabudowie wielorodzinnej przy ul. [...] w Poznaniu (12/21, 12/23, 12/25, 12/27, 12/28, 12/11, 12/20, 12/22, 1/24, 12/26, ark. 09, obręb: Główna).

Prezydent wskazał, że "Charakterystyka przedsięwzięcia" i "Karta informacyjna przedsięwzięcia" stanowią załączniki do powyższej decyzji. Prezydent określił też rodzaj i miejsce realizacji planowanego przedsięwzięcia oraz warunki wykorzystania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich. Nadto, Prezydent określił wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w dokumentacji wymaganej do wydania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-13 ustawy, a w szczególności w projekcie budowlanym. Prezydent nie stwierdził potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

Od powyższej decyzji odwołanie wniosła spółka "[...]" J. L. sp. j. z siedzibą w Poznaniu, wnosząc o jej uchylenie w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Odwołująca się podniosła, że Prezydent Miasta nie uwzględnił faktu, że w przypadku lokalizacji zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie należącego do niej zakładu produkcyjnego, spółka będzie musiała ponieść bardzo duże nakłady finansowe na spełnienie norm obowiązujących dla zabudowy mieszkaniowej.

Nadto odwołująca się podniosła, że prowadzi zakład przemysłowy na tym terenie od 1996 roku, co jest to związane z ruchem pojazdów ciężarowych i wskazała, że będzie musiała zabezpieczyć sobie drogę pożarową, która przebiegać będzie przez teren inwestycji.

Decyzją z [...] października 2009 roku Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu na podstawie art. 17 k.p.a., art. 104 k.p.a., art. 127 § 2 k.p.a. i art. 138 § 2 k.p.a. oraz art. 71 ust. 1 i ust. 2 pkt 2, art. 75 ust. 1 pkt 4, art. 82 ust. 1, art. 84, art. 85 ust. 1 i ust. 2 pkt. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227 ze zm.) uchyliło zaskarżoną decyzję Prezydenta w całości i przekazało sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.

W uzasadnieniu decyzji Kolegium przytoczyło obszerną część uzasadnienia decyzji Prezydenta Miasta i wskazało, że przedmiotowe przedsięwzięcie zostało wymienione w § 3 ust. 1 pkt 53 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.), jako przedsięwzięcie, dla którego może być wymagane sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko. W toku prowadzonego postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, po zapoznaniu się ze złożonym wnioskiem wraz z kartą informacyjną przedsięwzięcia i jej uzupełnieniem oraz po zasięgnięciu opinii Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu oraz w związku z § 5 powyższego rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, organ I instancji stwierdził, że przedmiotowe przedsięwzięcie ze względu na rodzaj, skalę, charakterystykę i usytuowanie przedsięwzięcia nie spowoduje znacznych przekształceń, czy zmian zagospodarowania terenu, mogących stwarzać zagrożenie dla środowiska.

W szczególności wskazano, że projektowane budynki posiadają od dwóch do pięciu nadziemnych kondygnacji mieszkalnych oraz zagłębioną w gruncie jedną kondygnację parkingów dla samochodów osobowych. Wysokość kondygnacji naziemnych brutto wynosi 2,95 m (wysokość lokali mieszkalnych – 2,6 m). Projektowany poziom fundamentów nie narusza istniejącego poziomu wód gruntowych. Wysokość lokali mieszkalnych, na parterze przeznaczonych na studia mieszkalne – 3,0 m. Zaprojektowano parkingi podziemne pod całym kompleksem budynków na około 494 miejsc postojowych. Poza tym w rejonie projektowanych budynków mieszkalnych zlokalizowano parkingi naziemne na łączną ilość około 42 miejsc postojowych. Łącznie przewiduje się około 536 miejsc postojowych. Na terenie zespołu mieszkaniowego odbywać się będzie ruch pojazdów osobowych mieszkańców korzystających z parkingów podziemnych. Na terenie osiedla nie będzie ruchu wewnątrz osiedla (będą tylko drogi p. poż. i miejsca parkingowe dla osób niepełnosprawnych i gości). Wykorzystanie parkingów naziemnych będzie znikome w porównaniu do ruchu w parkingach podziemnych, ponieważ osiedle będzie niedostępne dla ruchu. Natomiast wody deszczowe z terenu projektowanego zespołu mieszkalnego z usługami odprowadzane będą z powierzchni dachowych oraz dróg i miejsc postojowych.

Prezydent stwierdził, iż przedsięwzięcie polegające na budowie zespołu mieszkaniowego w zabudowie wielorodzinnej nie będzie powodować przekroczeń dopuszczalnych poziomów w zakresie emisji hałasu i emisji zanieczyszczeń powietrza, ponieważ w wyniku obliczeń nie stwierdzono żadnych przekroczeń stężeń substancji, a analiza akustyczna wykazała, że nie będą przekroczone dopuszczalne normy i uciążliwość zamknie się w granicach terenu objętego planowaną inwestycją zgodnie z § 4 rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko

W związku z powyższym postanowieniem z 17 marca 2009 roku odstąpiono od obowiązku przeprowadzenia raportu oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia.

W toku postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia organ I instancji stwierdził, iż działki, na których planowana jest inwestycja położone są na obszarze, dla którego obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego "obszar Główna" w Poznaniu część A, uchwała nr Nr LII/693/V/2009 Rady Miasta Poznania z 7 kwietnia 2009 roku. Wydział Urbanistyki i Architektury Urzędu Miasta Poznania wydał opinię, iż zgodnie z zapisami tego planu miejscowego działki, na których planowana jest inwestycja znajdują się na terenie oznaczonym na rysunku planu symbolem 4MW — teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. Biorąc zatem pod uwagę przeznaczenie, jak również sposób zagospodarowania przedmiotowego terenu, lokalizacja planowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie zespołu mieszkaniowego w zabudowie wielorodzinnej jest zgodna z ustaleniami powyższego planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego "obszaru Główna" w Poznaniu część A.

Następnie Kolegium przytoczyło istotne dla rozpatrzenia sprawy przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 roku Nr 199, poz.1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.).

Kolegium stwierdziło, że sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko mogą wymagać, jako przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko, garaże lub parkingi samochodowe, lub zespoły parkingów, dla nie mniej niż 100 samochodów ciężarowych lub 300 samochodów osobowych.

W dalszej części uzasadnienia Kolegium stwierdziło, że brak jest podstaw do odmowy uznania skarżącej za stronę postępowania, a więc za nieuprawnioną do zaskarżenia przedmiotowej decyzji. Powołując się na sądowoadministracyjną interpretację przepisów k.p.a. Kolegium stwierdziło, że za stronę postępowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia uznać należy tylko te osoby, których nieruchomości bezpośrednio przylegają do terenu, na którym ma być realizowane planowane przedsięwzięcie, przy czym bezpośrednie sąsiedztwo należy rozumieć szeroko, a więc – właścicieli wszystkich nieruchomości, na które może oddziaływać planowane przedsięwzięcie.

Kolegium uznało, iż zarzuty podnoszone przez skarżącą w odwołaniu nie zasługują na uwzględnienie. Działki, na których planowana jest inwestycja, położone są na obszarze, dla którego obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, dopuszczający zabudowę mieszkaniową. Twierdzenia skarżącej o możliwym negatywnym wpływie prowadzonej przez nią działalności gospodarczej na mieszkańców tych terenów nie mogą być uwzględnione w postępowaniu dotyczącym środowiskowej zgody na realizację przedsięwzięcia, polegającego na budowie budynków mieszkalnych.

Pomimo bezzasadności zarzutów zawartych w odwołaniu Kolegium stwierdziło, że musiało uchylić zaskarżoną decyzję i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia z uwagi na rażące błędy proceduralne.

Zgoda na realizację przedmiotowej inwestycji nie została oparta na wynikach postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a więc zastosowanie znajduje przepis art. 85 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 63 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie. Tymczasem zaskarżona decyzja opiera się na przesłankach z przepisu art. 82 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie a przepis ten dotyczy decyzji środowiskowej wydanej po przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i nie spełnia wszystkich kryteriów z przepisu art. 63 ust. 1 powyższej ustawy.

Zdaniem kolegium należy przede wszystkim ustalić zgodność inwestycji z postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Kolegium wskazało, że redakcja postanowień art. 80 ust. 1 i 2 ustawy powoduje, że w zasadzie poza zgodnością z postanowieniami planu zagospodarowania przestrzennego nie wiadomo, jakimi kryteriami powinien kierować się organ przy wydawaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, które nie musiały być poprzedzone przeprowadzeniem oceny oddziaływania na środowisko. Wydanie na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy postanowienia stwierdzającego brak konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w zasadzie przesądza o tym, że przedsięwzięcie nie będzie wywierało znaczącego oddziaływania na środowisko, a zatem brak jest przeciwwskazań do jego realizacji. W przeciwieństwie do postanowień art. 82 ust. 1 ustawy, w art. 84 ust. 1 tego aktu prawnego znalazło się jedynie stwierdzenie o konieczności wskazania na brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (co zostało zresztą już stwierdzone w postanowieniu wydanym na podstawie art. 63 ust. 1 ustawy). Natomiast w ust. 2 tego przepisu wskazano na konieczność dołączenia do decyzji charakterystyki przedsięwzięcia oraz karty informacyjnej przedsięwzięcia. Nie oznacza to jednak, że nie ma ona określać żadnych innych kwestii. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydawana bez przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko nadal jest orzeczeniem merytorycznym, dającym podstawę do ubiegania się o wydanie jednej z decyzji wymienionych w art. 72 ust. 1 ustawy i powinna spełniać warunki wynikające z art. 107 k.p.a. Oznacza to, że powinno z niej precyzyjnie wynikać, do jakiego przedsięwzięcia się ona odnosi oraz w jakim miejscu ma być to przedsięwzięcie zlokalizowane (tylko wówczas można dokonać oceny zgodności lokalizacji przedsięwzięcia z postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego).

Nadto Kolegium wskazało, że w art. 84 ust. 2 ustawy określono, że jako załączniki do decyzji powinny być do niej dołączone: charakterystyka przedsięwzięcia oraz karta informacyjna przedsięwzięcia w znaczeniu, jakie temu pojęciu nadano w art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy. Zaskarżona decyzja natomiast nie posiada, jako załącznika podpisanej przez organ wydający decyzję, karty informacyjnej przedsięwzięcia.

Kolegium zwróciło uwagę, że Prezydent miał kompetencję jedynie do wydania środowiskowej zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie garaży lub parkingów samochodowych, lub zespołów parkingów, dla nie mniej niż 100 samochodów ciężarowych lub 300 samochodów osobowych. Przepisy rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko jednoznacznie wskazują, że tylko budowa takich garaży czy parkingów będzie wymagała decyzji o środowiskowej zgodzie na realizację przedsięwzięcia. Tymczasem Prezydent orzekł o budowie kompleksu mieszkaniowego, który nie jest wymieniony w powyższym rozporządzeniu, jako przedsięwzięcie mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Tym samym organ może wydać decyzję środowiskową tylko i wyłącznie, co do budowy garaży lub parkingów spełniających kryteria z przepisu § 3 ust. 1 pkt 53 powyższego rozporządzenia.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Kolegium stwierdziło, że przedmiotowa decyzja nie została wydana w oparciu o obowiązujące przepisy prawa, a tym samym należało ją uchylić celem wydania prawidłowej decyzji.

Nadto Kolegium wskazało, że Prezydent zapewnił udział społeczeństwa przed wydaniem zaskarżonej decyzji poprzez zamieszczenie informacji w formie elektronicznej. Tym samym spełniona została przesłanka udziału społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym wydania decyzji środowiskowej.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wniosła spółka [...] Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, domagając się jej uchylenia.

Zaskarżonej decyzji skarżąca Spółka zarzuciła naruszenie przepisów materialnych, które miały wpływ na wynik sprawy, mianowicie art. 28 k.p.a., poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że spółka [...] jest stroną postępowania i przysługuje jej uprawnienie do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta Miasta.

Nadto Spółka zarzuciła naruszenie art. 60 ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie w związku z § 3 ust. 1 pkt 53 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko poprzez błędną jego wykładnię, a mianowicie poprzez przyjęcie, że Prezydent Miasta miał jedynie kompetencję do wydania środowiskowej zgody na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie garaży lub parkingów samochodowych dla mniej niż 300 samochodów osobowych w oderwaniu od całości inwestycji.

Skarżąca Spółka wskazała także na błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu, że do decyzji Prezydenta Miasta nie została załączona charakterystyka przedsięwzięcia i karta informacyjna przedsięwzięcia.

Wyrokiem z dnia 12 maja 2010 roku, sygn. akt II SA/Po 965/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu z dnia [...] października 2009r. Nr [...] oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Poznania z dnia [...] lipca 2009r. Nr [...] w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia.

W uzasadnieniu wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że skarga okazała się częściowo zasadna i z tego powodu zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu nie może się ostać.

Zdaniem Sądu I instancji, słuszność ma skarżąca Spółka, że ponownej ocenie poddać należy zagadnienie strony w podstępowaniu administracyjnym. Krąg stron postępowania w sprawie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia musi być wyznaczony w oparciu o przepis art. 28 k.p.a. Istotne jest to, że przymiot strony zależy jedynie od interesu prawnego, co trzeba rozumieć, jako wynikający z przepisu prawa materialnego, przyznającego konkretne, indywidualne i aktualne korzyści w postaci uprawnień lub ochrony przed naruszeniami.

W kontrolowanym postępowaniu Samorządowe Kolegium Odwoławcze bezspornie i jednoznacznie nie wykazało, że spółka wnosząca odwołanie posiada lub nie posiada w sprawie środowiskowych uwarunkowań interes prawny, a nie faktyczny. Ustalić bowiem należało, czy planowana inwestycja rzeczywiście oddziałuje na nieruchomość odwołującej się. Inaczej mówiąc, wykazać należało, czy odwołująca się, posiadając tytuł prawny do nieruchomości położonej w sąsiedztwie zamierzonego przedsięwzięcia, została narażona na jego oddziaływanie. Sąd stwierdził, że podziela pogląd, iż pojęcie działki sąsiedniej należy rozumieć, jako działkę położoną w pobliskim, określonym sąsiedztwie działki, na której ma być zrealizowane zamierzenie inwestycyjne i obejmuje ono zarówno działki bezpośrednio przylegające do działki podlegającej zainwestowaniu, jak i działki ościenne. Warunkiem koniecznym dla przyznania odwołującej się przymiotu strony, w szczególności w postępowaniu odwoławczym, co umożliwia ponowną ocenę merytoryczną sprawy, jest ustalenie, że to planowana inwestycja oddziałuje na nieruchomość odwołującej się. Bez znaczenia jest ocena wpływu działalności odwołującej się na projektowaną zabudowę.

W ocenie Sądu, słusznie Kolegium zauważyło, że przedmiotem inwestycji jest zabudowa mieszkaniowa, a więc to wpływ tej zabudowy na środowisko należy ocenić, a nie wpływ otoczenia na planowaną inwestycję. Jeżeli zakład odwołującej się będzie negatywnie oddziaływał na otaczające środowisko – zabudowę mieszkaniową, to wtedy może wdrożyć stosowne odrębne postępowanie administracyjne. Oddziaływanie zakładu odwołującej się na środowisko nie może być przedmiotem postępowania dotyczącego inwestycji polegającej na budowie kompleksu mieszkaniowego.

Powyższe względy, zdaniem Sądu, uzasadniają uchylenie zaskarżonej decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego, gdyż doszło do naruszenia art. 28 k.p.a., mogącego mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 §1 pkt 1c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., dalej p.p.s.a.)

Sąd I instancji stwierdził, że Kolegium prawidłowo oceniło, iż uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia jest wymagane dla planowanych przedsięwzięć mogących zawsze i mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (art. 71 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko, tekst jedn. Dz. U. 2008 Nr 199 poz. 1227 ze zm.). Wobec tego Prezydent Miasta miał jedynie kompetencję do wydania środowiskowej zgodny na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie garaży lub parkingów samochodowych, lub zespołów parkingowych, dla nie mniej niż 100 samochodów ciężarowych lub 300 samochodów osobowych (§ 3 ust. 1 pkt 53 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.). Wobec powyższego wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia wymaga planowana budowa 536 miejsc parkingowych dla samochodów osobowych i ciężarowych, w tym 494 miejsc podziemnych oraz 42 miejsc nadziemnych wraz z konieczną infrastrukturą i drogami dojazdowymi i zjazdowymi. Prezydent Miasta tymczasem orzekł o budowie całego kompleksu mieszkaniowego, który nie jest wymieniony w przepisach powyższego rozporządzenia, jako przedsięwzięcie mogące chociażby potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Inwestycja taka nie jest bowiem objęta zakresem powyższego rozporządzenia.

W ocenie Sądu przepisy ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie mają charakter przepisów szczególnych, zatem w myśl ogólnych zasad wykładni nie można ich interpretować w sposób rozszerzający. Skoro obowiązujące przepisy powyższej ustawy zasadniczo odnoszą się do przedsięwzięć wprost zakwalifikowanych do grupy mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko lub mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, przyjąć należy, że w konsekwencji przepisy tej ustawy nie odnoszą się do tych przedsięwzięć, które nie są przez przepisy rozporządzenia uznawane za oddziałujące na środowisko w jakikolwiek sposób. W obowiązujących przepisach brak jest także niebudzących wątpliwości, jednoznacznych rozwiązań odnoszących się do obowiązku uzyskania przedmiotowej decyzji w przypadku przedsięwzięć wzajemnie powiązanych lub realizowanych etapowo. Zdaniem Sądu przyjąć należy, że z postanowień przepisów ustawy o udostępnianiu informacji wynika, iż organ właściwy do wydania takiej decyzji nie ma swobody kwalifikacji przedsięwzięć w zakresie obowiązku uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W związku z tym wydanie decyzji w tych przypadkach, gdy nie jest ona wymagana, skutkować może nawet wadą nieważności wymienioną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., jako wydanej bez podstawy prawnej.

Zdaniem Sądu, powyższe rozważania w świetle art. 135 p.p.s.a. stanowią podstawę uchylenia decyzji Prezydenta Miasta poprzedzającej zaskarżoną decyzję z powodu naruszenia przepisu prawa materialnego, w szczególności art. 71 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku, które miało wpływ na wynik sprawy (art. 145 §1 pkt 1a p.p.s.a.).

Oceniając prawidłowość przeprowadzonego postępowania odwoławczego, zdaniem Sądu, wskazać należy, że Kolegium błędnie wskazało na obowiązek uzyskania karty informacyjnej przedsięwzięcia podpisanej przez organ wydający przedmiotową decyzję. Zgodnie z treścią art. 74 ust. 1 pkt 2 ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach należy dołączyć w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – kartę informacyjną przedsięwzięcia w trzech egzemplarzach wraz z ich zapisem w formie elektronicznej na informatycznych nośnikach danych (art. 74 ust. 2 powyższej ustawy). Takiemu obowiązkowi sprostano. W przedmiotowej sprawie karta przedsięwzięcia sporządzona zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku stanowi następnie załącznik do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (art. 84 ust. 2 powyższej ustawy). Z treści powyżej wskazanych przepisów oraz z pozostałych przepisów ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku nie wynika obowiązek, na który wskazuje Kolegium. Sąd I instancji stwierdził, że w niniejszej sprawie nie dopatrzył się naruszenia przez skarżącą Spółkę, wnioskującą o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach planowanej inwestycji, powyższych przepisów dotyczących obowiązku przedłożenia, formy oraz treści wymaganej karty informacyjnej planowanego przedsięwzięcia.

Zdaniem Sądu podkreślenia wymaga, że ponownie rozpoznając sprawę należy zwrócić szczególną uwagę na zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Kolegium w zaskarżonej decyzji poprzestało jedynie na gołosłownym stwierdzeniu, że zamieszczono informację o sprawie w formie elektronicznej. Tymczasem w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie brak jakiegokolwiek potwierdzenia wskazującego na wykonanie obowiązków wynikających z przepisów rozdziału 2 ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku (art. 33 i nast.) oraz art. 72 ust. 6 powyższej ustawy. Tym samym w postępowaniu administracyjnym naruszono przepisy prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, w szczególności art. 28 k.p.a. oraz przepisy prawa materialnego, w szczególności wskazane powyższej przepisy ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku.

Sąd I instancji wskazał, że rozpoznając ponownie sprawę w postępowaniu administracyjnym należy ponownie rozpatrzyć wniosek inwestora o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji planowanej inwestycji w zakresie obejmującym przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko z uwzględnieniem przepisów ustawy o udostępnieniu informacji o środowisku oraz rozporządzenia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Jednocześnie należy prawidłowo określić wraz z merytorycznym uzasadnieniem strony postępowania w sprawie wydania decyzji środowiskowej oraz wykazać, że zapewniony został udział społeczeństwa w postępowaniu przy wydaniu decyzji.

Od powyższego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła [...] J. L. sp. j. z siedzibą w Poznaniu, podnosząc zarzut naruszania prawa procesowego – art. 145 § 1 pkt 1c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi polegającego na błędnym stwierdzeniu, iż zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego naruszyła art. 28 k.p.a., podczas gdy nie zaistniały przesłanki do uchylenia zaskarżonej decyzji z tego powodu i uwzględniania w tym zakresie skargi [...] sp. z o.o. z uwagi na fakt, iż [...] J. L. sp. j. posiada interes prawny w postępowaniu w sprawie środowiskowych uwarunkowań.

Podnosząc powyższy zarzut Spółka wniosła o:

1. zamianę zaskarżonego wyroku i oddalenie skargi [...] sp. z o.o.,

2. zasądzenie od [...] sp. z o.o. na rzecz [...] J. L. sp. j. zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Uzasadniając zarzut skargi kasacyjnej Spółka podniosła, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu błędnie argumentował, iż Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie wykazało, że posiada ona interes prawny w sprawie zakończonej wydaniem zaskarżonej decyzji. Wskazała, że organ odwoławczy słusznie uznał ją za stronę postępowania zauważając, że zajmowane przez nią działki spełniają kryteria działki sąsiadującej w stosunku do działek, na których ma być realizowana inwestycja. Wywiodła, że źródłem interesu prawnego może być również prawo cywilne, w tym prawo rzeczowe. Nieruchomości zajmowane przez [...] J. L. sp. j. sąsiadują z działkami spółki [...] sp. z o.o. Przedmiotowa inwestycja, choć nie jest zlokalizowana na działkach bezpośrednio graniczących z działkami wnoszącej skargę kasacyjną, oddziałuje na nie. Działki [...] sp. z o.o. są obciążone na rzecz [...] - J. L. sp. j. licznymi służebnościami. Nadto, strony prowadzą spór w zakresie korzystania przez wnoszącą skargę kasacyjną z sieci kablowej oraz trafostacji zlokalizowanych na działkach ewidencyjnych, z których część objęta jest planowaną przez [...] sp. z o.o. inwestycją przy ul. [...].

W ocenie wnoszącej skargę kasacyjną, inwestycja, choć zlokalizowana na działkach położonych nie w bezpośrednim sąsiedztwie jej nieruchomości, będzie miała na nią wpływ.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, co skutkowało koniecznością jej oddalenia. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę tylko w granicach skargi kasacyjnej (art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., z urzędu biorąc pod uwagę jedynie nieważność postępowania, co oznacza związanie przytoczonymi w skardze kasacyjnej jej podstawami, określonymi w art. 174 p.p.s.a. Nadto zgodnie z treścią art. 184 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny oddala skargę kasacyjną, jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu.

Wobec niestwierdzenia zaistnienia przesłanek nieważności postępowania, oceniając wyrok Sądu pierwszej instancji w ramach zarzutu zgłoszonego w skardze kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że zarzut ten nie daje podstaw

do uchylenia zaskarżonego wyroku.

Strona skarżąca oparła skargę kasacyjną na zarzucie naruszenia prawa procesowego, mianowicie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a., polegającego na błędnym stwierdzeniu, że zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego naruszyła art. 28 k.p.a.

Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), dalej powoływana również jako "ustawa ocenowa", nie określa kręgu podmiotów będących stronami postępowania w sprawie określenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia. Wobec tego znajduje tu zastosowanie ogólna zasada wyrażona w art. 28 k.p.a., zgodnie z którym stroną postępowania administracyjnego jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Istotą interesu prawnego jest jego związek z konkretną normą prawa materialnego - taką normą, którą można wskazać jako jego podstawę i z której podmiot legitymujący się tym interesem może wywodzić swoje racje. Mieć interes prawny w postępowaniu administracyjnym znaczy więc to samo, co ustalić przepis prawa materialnego, na którego podstawie można skutecznie żądać czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś własnej potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu, sprzecznych z potrzebami danego podmiotu - strony.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że stronami postępowania w przedmiocie ustalenia środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia są z pewnością podmiot planujący realizację przedsięwzięcia oraz właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości, na której przedsięwzięcie to ma być realizowane. Dla wnioskującego o wydanie decyzji "środowiskowej" uzyskanie tej decyzji jest bowiem warunkiem dopuszczalności przeprowadzenia kolejnych etapów procesu inwestycyjnego (zob. art. 72 ust. 1 i 2 i ustawy ocenowej). Z kolei, decyzja taka, określając warunki, o których mowa w art. 82 ust. 1 ustawy ocenowej, niewątpliwie wpływa też na wykonywanie prawa własności (użytkowania wieczystego) działki, na której ma być zlokalizowane przedsięwzięcie, przez podmiot dysponujący tym prawem. Może też wpływać na wykonywanie tego prawa (prawa użytkowania wieczystego) przez właścicieli działek sąsiednich w stosunku do nieruchomości stanowiącej teren inwestycji, i to zarówno działek bezpośrednio z nią graniczących, jak i tych, które objęte są oddziaływaniem danego przedsięwzięcia.

Stronami postępowania w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgodny na realizację przedsięwzięcia mogą być więc również właściciele działek sąsiednich w stosunku do nieruchomości, na której realizowane ma być przedsięwzięcie - nie tylko działek pozostających w bezpośredniej stycznością z ta nieruchomością. Jednakże nie ma w tej kwestii miejsca na żaden automatyzm. Nawet, jeżeli działka danej osoby znajduje się w bliskim sąsiedztwie działki przewidzianej pod inwestycję, nie oznacza to każdorazowo, iż właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu tej działki przysługuje status strony postępowania administracyjnego w sprawie dotyczącej tej inwestycji. W każdym przypadku należy bowiem przeprowadzić analizę, czy dany podmiot ma interes prawny, aby uczestniczyć w postępowaniu.

Jak zatem słusznie wskazał Sąd pierwszej instancji, dla prawidłowego ustalenia kręgu stron postępowania w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia planowanego przez [...] sp. z o.o. w z siedzibą w Warszawie, a w konsekwencji dla prawidłowego zastosowania art. 28 k.p.a., zasadnicze znaczenie ma ustalenie obszaru oddziaływania tej inwestycji.

W zaskarżonym wyroku Sąd pierwszej instancji nie przesądził, że wnosząca skargę kasacyjną Spółka nie miała interesu prawnego w postępowaniu w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia. Sąd zasadnie wywiódł natomiast, że organ administracji nie wykazał bezspornie i jednoznacznie, że [...] J. L. sp. j. z siedzibą w Poznaniu miała w postępowaniu interes prawny, a nie wyłącznie interes faktyczny. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu na stronie nr 9 decyzji z dnia [...] października 2009 r. przedstawiło tylko ogólne i oderwane od okoliczności rozpatrywanej sprawy rozważania co do kręgu stron postępowania w sprawie środowiskowych uwarunkowań zgody na realizację przedsięwzięcia. Prawidłowe rozważania Sądu w tej kwestii przedstawiono na stronach nr 7 i 8 zaskarżonego wyroku. Można w tym miejscu jedynie podkreślić, że Sąd podzielił wyrażone w skardze kasacyjnej stanowisko, iż pojęcie działki sąsiedniej nie musi oznaczać działki bezpośrednio przylegającej do działki przeznaczonej pod planowaną inwestycję. Przedstawiając zaś wskazania co do dalszego postępowania Sąd zobowiązał organ administracji m.in. do prawidłowego określenia - wraz z merytorycznym uzasadnieniem - kręgu stron postępowania w sprawie wydania decyzji "środowiskowej".

Z powyższych względów jedyny postawiony przez wnoszącego skargę kasacyjną zarzut należało uznać za niezasadny.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną.