Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 21 stycznia 2016 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Małgorzata Górecka (spr.) Sędziowie WSA Mirella Ławniczak WSA Szymon Widłak Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Piotrowska – Żyła po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 stycznia 2016 roku przy udziale sprawy ze skargi R M na czynność Komendanta Wojewódzkiego Policji z dnia [...] 2015r. nr [...] w przedmiocie odmowy dokonania zmiany wpisu w ewidencji punktów karnych oddala skargę

W dniu 6 listopada 2012r. R zwrócił się do Komendanta Wojewódzkiego Policji z wnioskiem o usunięcie 6 punktów odnotowanych w ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego z uwagi na odbyte szkolenie, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym.

W odpowiedzi na powyższe Wojewódzki Komendant Policji pismem z dnia [...] roku odmówił zmniejszenia liczby punktów za przewinienia w ruchu drogowym. Organ wyjaśnił, iż Wnioskodawca łącznie otrzymał za nie 25 punktów. W ocenie organu odbycie szkolenia, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy nie może skutkować zmniejszeniem liczby punktów, ponieważ przed rozpoczęciem szkolenia wyniosła ona więcej niż 24.

W dniu 16 marca 2015r. R skierował do Komendanta Wojewódzkiego Policji wniosek o zweryfikowanie bazy danych w zakresie punktów karnych. Wnioskodawca potwierdził to, iż miał wiedzę na temat warunku jaki musi być spełniony aby odbycie szkolenia w celu umniejszenia liczby punktów karnych okazało się skuteczne a mianowicie wiedział, że szkolenie to należy odbyć przed przekroczeniem 24 punktów karnych. Wtedy poprzez odbyte szkolenie dochodzi do redukcji tych 24 pkt. karnych o 6 pkt. . Wnioskodawca twierdził natomiast, że odbywając owo szkolenie nie miał świadomości, że limit 24 pkt karnych już przekroczył bowiem 10.10.2012r. został ukarany mandatem karnym i po tym zdarzeniu ustalając w komisariacie Policji liczbę posiadanych punktów karnych został poinformowany o 15 posiadanych pkt. karnych. Tak więc jego zdaniem nie przekroczył liczby 24 pkt karnych wpisanych do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego. Zgodnie z treścią art. 130 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. – Prawo o ruchu drogowym odbył odpowiednie szkolenie, którego ukończenie winno skutkować zmniejszeniem liczby punktów poniżej 24. Paragraf 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego (Dz. U. .2012.488) , na który powołuje się Wojewódzki Komendant policji [...]r. jest zawarty w akcie wykonawczym, zaś przepis art. 130 ust. 3 ustawy jest przepisem wyższej rangi i nie zawierał żadnego warunku a więc powoływana przez Komendanta podstawa prawna wydana została wbrew delegacji ustawowej i nie może stanowić podstawy do odmowy zmniejszenia otrzymanych punktów za naruszenia przepisów ruchu drogowego.

Pismem z dnia [...] r. Komendant Wojewódzki Policji wskazał, że zasadnicze znaczenie dla oceny stanu faktycznego może mieć wyłącznie przepis rangi ustawowej, a konkretnie art. 130 ust. 3 ustawy - Prawo o ruchu drogowym, zgodnie z którym kierowca wpisany do ewidencji może na własny koszt uczestniczyć w szkoleniu, którego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Wskazano, że w okresie od 8.01.2012r. do 10.10.2012r. R wielokrotnie naruszył przepisy o ruchu drogowym za co łącznie otrzymał 25 pkt karnych i wobec tego WKWP wystąpił do Starosty Powiatowego z wnioskiem o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji do kierowania pojazdami w ramach posiadanych dotychczas uprawnień. Ukończenie w dniu 11.10.2012r. szkolenia uprawniającego do zmniejszenia ilości posiadanych punktów karnych o 6 pkt nie uprawnia do zmniejszenia w tym przypadku liczby 25 posiadanych już pkt karnych.

Pismem z dnia 27.04.2015r. skarżący wezwał organ do usunięcia naruszenia prawa. W uzasadnieniu powołał się na linię orzecznictwa sądowoadministracyjnego wskazując na niezgodność przepisu rozporządzenia podanego przez organ jako podstawę prawną swojego stanowiska z art. 130 ust. 3 ustawy- Prawo o ruchu drogowym.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa organ podtrzymał swoje stanowisko.

R skorzystał z prawa złożenia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

W skardze podtrzymał argumenty zawarte we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Zarzucił naruszenie

- art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i pominięcie odbycia przez skarżącego szkolenia dającego podstawę do obniżenia liczby uzyskanych punktów karnych

- paragrafu 8 ust. 6 rozporządzenia MSWiA z dnia 25.04.2012 r. poprzez jego zastosowanie mimo sprzeczności z art. 130 ust. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym.

Skarżący podniósł, że szkolenie odbył w dniu 11 października 2012 r., a 10 października 2012 r. został ukarany mandatem i 10 punktami. W tym samym dniu dostał informację, że ma tylko 15 punktów karnych. Skarżący miał zatem prawo oczekiwać, że przed rozpoczęciem szkolenia miał mniej niż 24 punkty karne.

W odpowiedzi na skargę Komendant Wojewódzki Policji wniósł o oddalenie skargi podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko i argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst. jedn. Dz. U. z 2012r., poz. 270) zwanej dalej p.p.s.a wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest przy tym w granicach sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art.134 § 1 p.p.s.a)

Dokonując tak rozumianej kontroli uznać należy, iż skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, iż na dzień 10 października 2012 r. skarżący miał 15 punktów karnych. W tym dniu otrzymał mandat za dodatkowe naruszenie i dodatkowe 10 punktów karnych. W dniu 11 października 2012 r. odbył szkolenie, o którym mowa w art. 130 ust. 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r., Nr 108, poz.602 ze zm.).

Wskazać należy w tym miejscu, że w myśl art. 114 ust. 1 pkt 2 powyższej ustawy kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega osoba posiadająca uprawnienia do kierowania pojazdem, skierowana decyzją starosty na wniosek Komendanta Wojewódzkiego Policji w razie przekroczenia 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1. Z kolei zgodnie z art. 138 ust. 1 ustawy decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach określonych w art. 135 ust.1 pkt 1 lit. d i g wydaje starosta, a więc między innymi w razie przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Przepis art. 135 ust. 1 pkt 1 lit d stanowi zaś, iż ewidencja punktów, o których mowa w art. 130 ust. 2 jest jednym z instrumentów oddziaływania na uczestników ruchu drogowego, mającym na celu realizację celów ustawy, określonych m.in. w art. 3 i 4 ustawy. Jego skuteczność związana jest z możliwością stosowania sankcji nie tylko karnych, lecz również działań prewencyjnych, o których mowa we wskazanych wyżej art. 114 ust. 1, art. 135 ust. 1 pkt 11 lit. g w zw. z art. 138, a także art. 124 ust. 1 pkt 2 lit. b.

Ustawa w treści każdego z tych przepisów wprowadza zasady, iż przekroczenie limitu skutkuje wszczęciem odpowiednich postępowań. Uznanie skutków szkolenia w sposób jak tego chce Skarżący niweczyłoby możliwość stosowania tych przepisów, niweczyłoby także cel samej ustawy. Wyraźnie odniesienie w cytowanych przepisach do wielokrotnego naruszenia przepisów w ciągu roku łączy tę regulację z regulacją dotyczącą odbycia szkoleń.

Wbrew twierdzeniom Skarżącego - jednoznaczna normatywnie jest treść art. 130 ust. 2 stanowiąca, iż punkty za naruszenie przepisów ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa się po upływie roku od dnia naruszenia, chyba że przed upływem tego okresu kierowca dopuścił się naruszeń, za które na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć przypisana liczba punktów przekroczyłaby 24.

Ustawodawca ustalił zatem pułap 24 punktów, których przekroczenie przez kierowcę uniemożliwia już usunięcie części z nich po upływie 1 roku od dnia naruszenia. Jak podkreślono w wyroku NSA w sprawie I OSK 1552/11 – "przepis art. 130 ust. 3 przewidujący zmniejszenie liczby punktów przez uczestnictwo kierowcy w szkoleniu może więc dotyczyć tylko takiej osoby, której za naruszenie przepisów ruchu drogowego nie przypisano więcej niż 24 punkty karne. Za takim rozumieniem tego przepisu przemawia także treść § 8 ust. 6 rozporządzenia, stanowiąc, iż odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenie, za które suma punktów ostatecznych i wpisanych tymczasowo przekroczyła 24 ".

W treści punktu 4 art. 130 ustawy - Prawo o ruchu drogowym wskazano jednoznacznie cel unormowania podustawowego. Mianowicie – miał ona na celu dyscyplinowanie i wdrażanie kierujących pojazdami do przestrzegania przepisów ustawy oraz zapobieganie wielokrotnemu naruszaniu przepisów ruchu drogowego.

Przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 kwietnia 2012r (Dz. U. z 2012r., 488) realizuje wytyczne ustawodawcy co do treści aktu oraz kierunku regulacji i mieści się w granicach upoważnienia. Stanowi on jedynie konkretyzację normy zawartej w art. 130 ust. 3 ustawy.

Przepisy wykonawcze muszą pozostawać w związku merytorycznym i funkcjonalnym w stosunku do rozwiązań ustawowych, ponieważ tylko w ten sposób mogą być wyznaczone granice, w jakich powinna mieścić się regulacja zawarta w przepisach ustawowych. W wyroku z dnia 16 lutego 1999r., sygn. akt SK 11/98 Trybunał Konstytucyjny podkreślił także konieczność uwzględniania zależności o charakterze funkcjonalnym, zwłaszcza w sytuacjach kiedy zakres delegacji może wywoływać wątpliwości.

Powtórzyć też należy za Naczelnym Sądem Administracyjnym (wyrok z dnia 16 grudnia 2010, I OSK 275/10), iż aby prawidłowo ustalić relację pomiędzy ust. 3 i 4 art. 130 Prawa o ruchu drogowym należy uwzględnić przywoływany już wyżej przepis art. 124 ust. 1 pkt 2 lit. b tejże ustawy. Wprowadza on obowiązek poddania badaniu psychologicznemu kierowcę, który przekroczy liczbę 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1. Przekroczenie wskazanej liczby punktów wywołuje konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem. Analiza tych przepisów prowadzi do jednoznacznych wniosków, iż zmniejszenie liczby punktów może nastąpić tylko wówczas, gdy przypisana kierowcy liczba punktów nie przekroczyła 24. Stosując więc w procesie odczytania regulacji ustawowych wykładnię systemową i funkcjonalną należy dojść do wniosku, iż akt podstawowy nie jest sprzeczny z delegacją ustawową i nie jest sprzeczny z unormowaniami o randze ustawowej.

Odbycie szkolenia, o którym mowa w art. 130 ust. 3 Prawa o ruchu drogowym może być środkiem dyscyplinującym, ale nie może być środkiem skutecznym wobec przekroczenia 24 punktów. Kurs ma jedynie umożliwić odzyskanie punktów, ale tylko w tych wypadkach, w których ustawodawca uznał, iż nie nastąpiło wielokrotne naruszenie przepisów ruchu drogowego. W przeciwnym razie konieczny jest egzamin kwalifikacyjny. To jest pułap dyscyplinowania kierowców i ograniczania wielokrotnego naruszania przepisów. O tym, iż szkolenie nie może zmniejszać liczby punktów w sytuacjach przekroczenia 24 punktów świadczą choćby obwarowania dotyczące samego kursu - kierowca musi mieć prawo jazdy dłużej niż rok (aby zapobiec sytuacji, że w ciągu krótkiego czasu kierowca dopuści się wielu przewinień), nie może też zgłaszać się na kurs częściej niż 1 raz na 6 miesięcy (chodzi o wyeliminowanie sytuacji, w której kierowca może uczestniczyć w kursie w każdym czasie, jeśli tylko uzna, że uzyskał zbyt dużą liczbę punktów). Bez wskazanych wymogów co do uczestnictwa w kursie cel jego byłby fikcyjny, służyłby bowiem wyłącznie usuwaniu punktów i był skutkiem kalkulacji matematycznej, a nie wdrażaniem do przestrzegania przepisów ustawy.

Obostrzenia stanowią o wyjątkowości kursu w obliczu przestrzegania przepisów ruchu drogowego. Samo szkolenie nie może wyłączać odpowiedzialności osoby wielokrotnie łamiącej przepisy, choć jest również środkiem dyscyplinującym kierowców nie przekraczających tej punktacji. Wszystkie obostrzenia dotyczące warunków przystąpienia do kursu należy rozpatrywać łącznie w aspekcie jego celowości i skuteczności.

Funkcje prewencyjne przepisów w myśl założenia ustawodawcy winny zapobiegać wielokrotnemu naruszeniu przepisów ruchu drogowego. Powyższa wykładnia cytowanego przepisu oraz § 8 ust. 6 omawianego rozporządzenia przyjęta została powszechnie przez wojewódzkie sądy administracyjne oraz Naczelny Sąd Administracyjny ( m. in. w wyrokach I OSK 275/10 z dnia 22 marca 2011r., I OSK 723/10 z dnia 31 marca 2011r., I OSK 1013/10 z dnia 15 marca 2012r. )

Zaznaczyć należy, że w/ powołane orzeczenia dotyczą obowiązującego wcześniej aktu prawnego – rozporządzenia MSWiA z dnia 20 grudnia 2002r, niemniej tam również zamieszczony był w par. 8 ust. 6 zapis , że odbycie szkolenia nie powoduje zmniejszenia liczby punktów otrzymanych za naruszenia przepisów ruchu drogowego wobec osoby, która przed jego rozpoczęciem dopuściła się naruszeń, za które suma punktów ostatecznych i podlegających wpisowi tymczasowemu przekroczyła 24 . Aktualna linia orzecznicza nie pozostawia wątpliwości co do interpretacji spornych przepisów. W wyroku WSA w Gdańsku z dnia 21 marca 2013r. (sygn. akt III SA/Gd 50/13)w tezie drugiej Sąd ten stwierdza: "Przepis § 8 ust. 6 rozporządzenia z dnia 25 kwietnia 2012r (...) niewątpliwie realizuje wytyczne ustawodawcy, co do treści aktu oraz kierunku regulacji i mieści się w granicach upoważnienia ustawowego".

Stanowisko powyższe w całej rozciągłości aprobuje Sąd orzekający w sprawie.

W rozpoznawanej sprawie bezsporne jest, iż na dzień 10 października 2012 r. skarżący miał 15 punktów karnych. W tym samym dniu otrzymał mandat za dodatkowe naruszenie i dodatkowe 10 punktów karnych. W dniu 11 października 2012 r. odbył szkolenie, a zatem w tej dacie – wbrew zarzutom skargi – miał 25 punktów karnych. Z tego względu odbycie szkolenia nie mogło zmniejszyć ilości punktów karnych otrzymanych do dnia 10 października 2012 r. włącznie.

Uwzględniając powyższe, Sąd na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł o oddaleniu skargi.