Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sędziowie Sędzia WSA Barbara Ciołek (sprawozdawca), Asesor WSA Andrzej Nikiforów, Dominik Dymitruk, , Protokolant specjalista Ewa Zawal, po rozpoznaniu w Wydziale III na rozprawie w dniu 16 października 2024 r. sprawy ze skargi W. D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 10 czerwca 2021 r. nr SKO 4142/57/21 w przedmiocie zatrzymanie prawa jazdy I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Oławskiego z dnia 26 kwietnia 2021 r., Nr KM.5430.414.2021; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu na rzecz strony skarżącej kwotę 697 (słownie: sześćset dziewięćdziesiąt siedem) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Przedmiotem skargi W. D. (dalej: strona, skarżący) jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu (dalej: SKO, Kolegium, organ II instancji, organ odwoławczy) z dnia 10 czerwca 2021 r. nr SKO 4142/57/21 utrzymująca w mocy decyzję Starosty Oławskiego (dalej: organ I instancji, Starosta) z 26 kwietnia 2021 r. nr KM.5430.414.2021 w przedmiocie zatrzymania prawa jazdy.

Z akt sprawy wynika, że dnia 17 marca 2021 r. Starosta Oławski zawiadomił skarżącego o wszczęciu postępowania, na podstawie zawiadomienia Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu z 8 marca 2021 r. o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy w związku z przekroczeniem dopuszczalnej prędkość na obszarze zabudowanym o więcej niż 50 km/h oraz pouczył o treści art. 10 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 256 ze zm., dalej: k.p.a.). W piśmie z 12 marca 2021 r. skarżący wskazał, że zarzucane mu przekroczenie prędkości mieści się w zakresie błędu pomiarowego, o jakim mowa w § 19 w zw. z § 21 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z 17 lutego 2014 r. w sprawie wymagań, którym powinny odpowiadać przyrządy do pomiaru prędkości pojazdów w kontroli ruchu drogowego, oraz szczegółowego zakresu badań i sprawdzeń wykonywanych podczas prawnej kontroli metrologicznej tych przyrządów pomiarowych (Dz.U. z 2019 r., poz. 1081 ze zm., dalej: rozporządzenie). Wniósł również o zawieszenie postępowania i zażądał wydania zatrzymanego dokumentu. Powołał się na przepis art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. i poinformował, że zakwestionował prawidłowość działania urządzenia do pomiaru prędkości i odmówił przyjęcia mandatu z uwagi na okoliczność, że prędkość, z jaką się poruszał wchodzi w zakres błędu pomiarowego urządzenia do pomiaru prędkości.

Starosta odmówił zawieszenia postępowania i decyzją z 26 kwietnia 2021 r. działając na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2020 r., poz. 1268 ze zm. dalej: u.k.p.) oraz art. 104 i art. 107 k.p.a. orzekł o zatrzymaniu skarżącemu prawa jazdy kat. B na okres trzech miesięcy od dnia zatrzymania prawa jazdy, tj. od 3 marca 2021 r. do 3 czerwca 2021 r.

SKO zaskarżoną decyzją utrzymało w mocy decyzję Starosty. W uzasadnieniu organ zaznaczył, że podstawą wydania decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy była informacja od Policji o elektronicznym zatrzymaniu prawa jazdy strony w dniu 3 marca 2021r. za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o ponad 50 km/h na obszarze zabudowanym. Na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. po otrzymaniu informacji od Komendy Miejskiej Policji organ był zobowiązany do wydania takiej decyzji. Kolegium zwróciło uwagę, że w orzecznictwie prezentowany jest pogląd, że organ wydający decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy nie prowadzi własnych ustaleń faktycznych dotyczących przekroczenia prędkości. Z woli ustawodawcy organ opiera swoje rozstrzygnięcie na przekazanej mu informacji, która ma charakter dokumentu urzędowego (art 76 § 1 k.p.a.), stanowiącego dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone. Zatrzymanie prawa jazdy ma bowiem w tym przypadku charakter prewencyjny, mający służyć zapobieganiu dalszym naruszeniom. Odnosząc się do wniosku strony o zawieszenie postępowania administracyjnego SKO wskazało, że art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a. nie powinien mieć zastosowana w sprawie, gdyż - zgodnie z uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 lipca 2019 r. sygn. akt I OPS 3/18 - prawomocne rozstrzygniecie w przedmiocie odpowiedzialności wykroczeniowej kierującego pojazdem za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym nie stanowi zagadnienia wstępnego w rozumieniu art. 97 § 1 pkt 4 k.p.a.

Skarżący nie zgadzając się z decyzją SKO zaskarżył ją do Sądu.

Wyrokiem z 27 lutego 2023 r. sygn. akt III SA/Wr 566/21 WSA we Wrocławiu uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję oraz zasądził od organu na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania. W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. Zgodnie z tą regulacją starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy w przypadku, gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50km/h na obszarze zabudowanym. Czas, na który orzeka się o zatrzymaniu prawa jazdy określa art. 102 ust. 1c stanowiąc, że decyzję wydaje się na okres trzech miesięcy, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności. Jeżeli zaś w chwili wydawania decyzji, prawo jazdy było już w posiadaniu starosty z innego tytułu, okres zatrzymania prawa jazdy liczy się od dnia wydania tej decyzji (ust. 1e). Jak natomiast wynika z treści art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 541 ze zm.), podstawą wydania decyzji, o której mowa w m.in. w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5, jest informacja o zaistnieniu okoliczności, o których mowa w art. 102 ust. 1d lub art. 103 ust. 1 pkt 5 u.k.p. Informację o takim naruszeniu sporządza i niezwłocznie przekazuje staroście właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania kierującego pojazdem podmiot, który ujawnił popełnienie naruszenia (art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ww. ustawy).

Podkreślił Sąd, że na tle tych regulacji w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto stanowisko, zaakceptowane następnie przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów NSA z 1 lipca 2019 r., sygn. akt I OPS 3/18, o związanym charakterze decyzji wydawanej przez starostę na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. Zdaniem Sąd pierwszej instancji, w realiach przedmiotowej sprawy najistotniejsze pozostaje to, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 13 grudnia 2022 r., sygn. akt K 4/21 - po rozpoznaniu wniosku Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego o zbadanie zgodności: art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5, ust. 1c, ust. 1d i ust. 1da ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1268 ze zm.) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541, ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji - orzekł, że art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541, ze zm.), rozumiany w ten sposób, że podstawę wydania decyzji, o której mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2021 r. poz. 1212, ze zm.), stanowi wyłącznie informacja organu kontroli ruchu drogowego o ujawnieniu popełnienia czynu opisanego w art. 135 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2022 r. poz. 988, ze zm.), jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał przychylił się do stanowiska prezentowanego m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich, iż zasady demokratycznego państwa prawnego oraz bezpieczeństwa prawnego wymagają, by minimalny standard postępowania dowodowego przed organem administracji zapewniał stronie możliwość kształtowania swojej sytuacji prawnej, tak aby umożliwić jej kwestionowanie stwierdzenia naruszenia prawa, o którym mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4. Strona nie powinna być pozbawiona możliwości przedstawienia swoich racji w toku postępowania administracyjnego. Zwrócił uwagę, że jeśli w ramach tego postępowania strona kwestionuje fakt popełnienia naruszenia prawa, wątpliwości co do rzeczywistego przebiegu zdarzenia powinny być rozstrzygnięte zanim nałożona zostanie na nią sankcja.

Zdaniem WSA, w związku z wydanym przez Trybunał Konstytucyjnym orzeczeniem z 13 grudnia 2022 r., sygn. akt K 4/21 "ziściła się" przesłanka wznowienia postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 145a § 1 k.p.a. Przepis ten stanowi bowiem, że dopuszcza się wznowienie postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Stwierdził WSA, że taka niewątpliwie zaistniała w przedmiotowej sprawie. Zatem pomimo tego, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji organom nie można skutecznie przypisać naruszenia przepisów postępowania, ani prawa materialnego, jakie zarzuca im skarżący, zaistnienie podstawy wznowieniowej z 145a § 1 k.p.a. po wydaniu zaskarżonej decyzji, obligowało Sąd do wyeliminowania tej decyzji z obrotu prawnego w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. b p.p.s.a.

Ww. wyrok został zaskarżony przez organ. NSA wyrokiem z dnia 11 stycznia 2024 r. sygn. akt II GSK 1058/23 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę WSA ponownego rozpoznania. Wskazał NSA, że dopuszczalność wznowienia postępowania na podstawie art. 145a k.p.a. jest uzależniona od tego, czy sprawa została rozpoznana i rozstrzygnięta decyzją ostateczną w oparciu o przepis prawa, który został następnie uznany za niezgodny z Konstytucją (umową międzynarodową lub ustawą) przez Trybunał Konstytucyjny. A taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie wystąpiła. Po pierwsze podstawą zatrzymania prawa jazdy skarżącemu była informacja o elektronicznym zatrzymaniu prawa jazdy strony, a po drugie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy- Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 541 z późn. zm.), którego niezgodność z Konstytucją w określonym rozumieniu została stwierdzona wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, nie był podstawą wydanych w sprawie decyzji.

Zaznaczył NSA, że art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 2015 r., nie był podstawą orzekania, ani organ (SKO), nie powoływał się na ten przepis. Przepis ten obowiązywał "do dnia wskazanego w komunikacie, który minister właściwy do spraw informatyzacji ogłasza w swoim dzienniku urzędowym oraz na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, określającego termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających wprowadzenie, przekazywanie, gromadzenie i udostępnianie z centralnej ewidencji kierowców danych o naruszeniach." Zgodnie z komunikatem Ministra Cyfryzacji z 4 września 2020 r. w sprawie określenia terminu wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających weryfikację danych o kierującym pojazdem w centralnej ewidencji kierowców i wprowadzanie do centralnej ewidencji kierowców informacji o zatrzymaniu wydanego w kraju prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem oraz o ich zwrocie (Dz. U. poz. 1533), "Na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1517) ogłasza się, co następuje; Termin wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających weryfikację danych o kierującym pojazdem w centralnej ewidencji kierowców i wprowadzanie do centralnej ewidencji kierowców informacji o zatrzymaniu wydanego w kraju prawa jazdy lub pozwolenia na kierowanie tramwajem oraz o ich zwrocie ustanawia się na dzień 5 grudnia 2020 r."

Po tej dacie, zgodnie z art. 102 ust. 1b u.k.p., administrator danych i informacji zgromadzonych w ewidencji przekazuje staroście informację w przypadkach o których mowa w art. 102 ust. 1 pkt 4 i 5, będące podstawą wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu prawa jazdy.

W sprawie prawo jazdy zatrzymano skarżącemu (elektronicznie) w dniu 3 marca 2021 r. i oba organy orzekały w 2021 r. Kolegium wydając decyzję na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. - powołało się na art. 102 ust. 1b. Dlatego wbrew stanowisku WSA w sprawie nie zaszła podstawa do zastosowania art. 145 § 1 pkt 1 b) p.p.s.a. w związku z przesłanką wznowienia postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 145a k.p.a., wskutek wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2022 r. Zalecił NSA, aby WSA oceniło wszechstronnie legalność zaskarżonej decyzji biorąc pod uwagę niewadliwy stan prawny sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Skarga okazała się uzasadniona.

Stosownie do art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm., dalej: p.p.s.a.) kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) p.p.s.a.). Z przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. wynika, że Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w sprawie decyzje organów były już przedmiotem oceny przez WSA we Wrocławiu – wyrok WSA III SA/Wr 566/21 i NSA sygn. akt II GSK 1058/23. W konsekwencji, ramy kognicji Sądu rozpoznającego obecnie skargę, zostały ograniczone rozstrzygnięciem zapadłym wcześniej w sprawie.

Zgodnie z art. 190 p. p. s. a. sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Nie można bowiem oprzeć skargi kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na podstawach sprzecznych z wykładnią prawa ustaloną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Ocena ta wiąże tylko o tyle, o ile odnosi się do tych samych okoliczności faktycznych i prawnych (por. wyrok NSA z dnia 28 marca 2012r. sygn. akt I OSK 670/11, opubl. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, dalej: CBOSA). Innymi słowy wyłącznie zmiana stanu faktycznego czy prawnego pozwala na odstąpienie od oceny i wskazań zawartych w wyroku.

NSA w ww. wyroku stwierdził, że wadliwe było stanowisko WSA w zakresie wystąpienia podstawy do zastosowania art. 145 § 1 pkt 1 b) p.p.s.a. w związku z przesłanką wznowienia postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 145a k.p.a., wskutek wydania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2022 r. K 4/21.

W ocenie Sądu obecnie rozpoznającego sprawę , w sprawie doszło do zmiany okoliczności faktycznych, które mają wpływ na rozstrzygnięcia sprawy.

Przy dokonywaniu kontroli legalności zaskarżonej decyzji niezbędne jest uwzględnienie zmiany stanu faktycznego sprawy wynikającej z. prawomocnego wyroku z dnia [...] r. (uprawomocnił się [...] r.) wydanego przez Sąd [...] sygn. akt [...]. W ww. wyroku Sąd uznał skarżącego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, że w dniu 3 marca 2021 r. około godziny 10.03 we Wrocławiu na al. [...] jadąc w kierunku [...], na wysokości [...], kierując samochodem osobowym marki [...], o numerze rej. [...], przekroczył dozwoloną przepisami prawa o ruchu drogowym prędkość na obszarze zabudowanym, z tym że Sąd ustalił, że skarżący przekroczył prędkość o 48 km/h jadąc z prędkością około 98 km/h.

Powyższe ustalenie Sądu jest odmienne, aniżeli przyjęty przez organy stan faktyczny sprawy. Zaskarżona decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy została wydana na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 4 u.k.p. w zw. z art. 102 ust. 1b u.k.p. wobec stwierdzenia przez organ, że skarżący przekroczył dozwoloną prędkość o 51 km/h na obszarze zabudowanym. Zgodnie z tą regulacją starosta wydaje decyzję administracyjną o zatrzymaniu prawa jazdy w przypadku, gdy kierujący pojazdem przekroczył dopuszczalną prędkość o więcej niż 50km/h na obszarze zabudowanym.

W ocenie Sądu wyrok sądu karnego oznacza, że w sprawie wystąpiły nowe okoliczności faktyczne i tym samym zaistniała podstawa do wznowienia postepowania administracyjnego (art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.).

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ zobowiązany będzie uwzględnić stanowisko Sądu.

Mając na uwadze powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. b) p.p.s.a. w zw. z art. 135 p.p.s.a. uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję. O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a.