Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz (spr.) Sędziowie: Sędzia WSA Mariola Jaroszewska Sędzia WSA Katarzyna Krzysztofowicz Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Anna Rusajczyk po rozpoznaniu w dniu 18 października 2017 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi I. N. i W. N. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 25 maja 2017 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę.

Decyzją z 25 maja 2017 r. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowalnego utrzymał w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z 3 marca 2017r. nakazującą I. N. i W. N. rozbiórkę ścian wewnętrznych na korytarzu klatki schodowej w poziomie X piętra, przed wejściem do mieszkania nr [..] w wielorodzinnym budynku mieszkalnym przy ul. B. w S., wybudowanych bez pozwolenia na budowę.

W uzasadnieniu organ odwoławczy zrelacjonował przebieg postępowania podając, że postępowanie wszczęto z urzędu, po zapoznaniu się z informacją współwłaścicieli mieszkań nr [..] i nr [..] na X piętrze budynku przy ul. B. w S. Podczas dokonanych w dniu 8 września 2016r. oględzin ustalono, że na X piętrze, w klatce schodowej wielorodzinnego budynku, wybudowanego w technologii wielkopłytowej, wykonano dwie ściany: o długości 1,49m i prostopadłą 2,33m, wysokie do stropu i do niego zamocowane, z drzwiami dwuskrzydłowymi otwieranymi do środka (materiał: kształtowniki stalowe, blacha do wysokości 1,02m, powyżej sklejka) - wygradzające część spocznika przed wejściem do mieszkania nr [..] na przedsionek tego lokalu. Ściana z drzwiami usytuowana jest w odległości 1,21m od zamkniętych drzwi dźwigu osobowego, które otwierają się na zewnątrz; po ich całkowitym otwarciu pozostaje przejście o szerokości 0,45m na drodze komunikacyjnego przejścia w stronę schodów. Inwestorzy poinformowali, że ściany (przedsionka) wznieśli w 1990r. w oparciu o pisemną zgodę Spółdzielni Mieszkaniowej, nie ubiegali się o pozwolenie na budowę.

Analizując obowiązujące regulacje prawne wskazał organ pierwszej instancji, że wykonanie ścian narusza przepisy techniczno-budowlane, obowiązujące w okresie ich budowy oraz aktualne:

- § 115 ( w uzasadnieniu omyłkowo wskazano § 155) ust.2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz.U. Nr 17 poz.62 z 1980r. z późn.zm.): szerokość spocznika przed dźwigami powinna wynosić 1,6m; ustalono, że odległość pomiędzy zamkniętym drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą (przedsionka) wynosi 1,21m;

- rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015r. poz.1422 ze zm.) - § 195 pkt 1: odległość pomiędzy zamkniętymi drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą lub inną przegrodą powinna wynosić co najmniej dla dźwigów osobowych 1,6m; - § 68 ust. 1: minimalna szerokość użytkowa spocznika winna wynosić 1,5m, szerokość użytkowa biegu schodowego 1,2m. Ustalono, że szerokość użytkowa spocznika na X piętrze ww. budynku wynosi 1,04m; - § 242 ust.1: szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4m; ust.2: dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób; ust.4: skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną, nie mogą, po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi; ustalono że odległość pomiędzy całkowicie otwartymi drzwiami przystankowymi dźwigu a ścianą wybudowaną w 1990r. wynosi 0,41 m;

- w zakresie bezpieczeństwa pożarowego przeanalizowano uzyskane odstępstwa od § 68 ust.1, § 239 ust.1, § 246 ust.5 i § 256 ust.3 ww. rozporządzenia Ministra Infrastruktury (postanowienie Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej z 9 września 2015r.), lecz stan zabudowy części spocznika klatki schodowej nie spełnia warunków § 195 i § 242 przywołanego rozporządzenia w tym zakresie;

- zgoda Spółdzielni Mieszkaniowej na wykonanie zabudowy spocznika oznaczała uzyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, lecz nie zastępowała decyzji o pozwoleniu na budowę, o którą inwestorzy nie ubiegali się;

- nie ma możliwości nałożenia obowiązku wykonania określonych czynności lub robót w celu doprowadzenia zabudowy spocznika do stanu zgodnego z prawem w oparciu o art.51 ust.1 pkt 2 ustawy-Prawo budowlane, tj. zalegalizowania jej.

We wniesionym odwołaniu I. i W. N. podnieśli m.in. następujące zarzuty:

- "sporna zabudowa" powstała przed dniem 1 stycznia 1995r., a więc sprawa powinna być rozpatrzona na podstawie ustawy z dnia 24 października 1974r.-Prawo budowlane;

- w postępowaniu powinna uczestniczyć Spółdzielnia Mieszkaniowa jako właściciel domu, gdyż posiada przymiot strony;

- "zgodnie z § 44 ust.1 pkt 2 w rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego, wykonana zabudowa klatki schodowej nie wymagała pozwolenia na budowę";

- "naruszono art.71 ust.1 pkt 2 Prawa budowlanego przez przyjęcie, że postawienie krat na części spocznika jest zmianą sposobu użytkowania obiektu budowlanego;

- "kraty wykonane są na części spocznika, który w żadnym stopniu nie zmniejsza szerokości użytkowej spocznika na piętrze wynoszącej 2,68m, a co za tym idzie nie zawęża drogi ewakuacyjnej";

- "nie uwzględniono interesu społecznego, w szczególności (faktu), że budynek stoi co najmniej ćwierć wieku i na wielu kondygnacjach jest szereg (takich) zabudów";

- postępowanie było prowadzone przewlekle.

Organ odwoławczy rozpoznając sprawę odwołał się do regulacji art. 50 ust.1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r-Prawo budowlane, który stanowi, że w przypadkach innych niż określone w art.48 ust.1 lub w art.49b ust.1 właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:

1. bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub

2. w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub

3. na podstawie zgłoszenia z naruszeniem aer.30 ust.1, lub

4. w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę lub w przepisach.

Jeżeli roboty budowlane zostały już wykonane (docelowo zakończone), w myśl art.51 ust.7 ww. ustawy, przepisy art.51 ust.1 pkt 1 i 2 oraz ust.3 stosuje się odpowiednio (bez wstrzymywania robót).

Powołany w zaskarżonej decyzji jako jej podstawa prawna art.51 ust.1 pkt 1 stanowi, że organ nadzoru budowlanego w drodze decyzji nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Przeprowadzenie przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego postępowanie w sprawie robót budowlanych, polegających na wykonanej w 1990r. zabudowie (przedsionek do lokalu mieszkalnego nr [..]) korytarza klatki schodowej na X piętrze wielorodzinnego budynku mieszkalnego przy ul. B. w S., było uprawnione z powodu wystąpienia dwóch określonych w pkt 1 i 2 przesłanek, a wydanie decyzji nakazującej inwestorom, w trybie art.51 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r.-Prawo budowlane, rozbiórkę ścian tworzących tę zabudowę (w celu doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego) - zasadne.

Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu I instancji, że wzniesienie w 1990r. ścianek anektujących część powierzchni spocznika klatki schodowej na przedsionek lokalu mieszkalnego w spółdzielczym wielorodzinnym budynku mieszkalnym wymagało uzyskania pozwolenia na budowę. Przebudowa obiektu nie była objęta § 44 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. (Dz.U. Nr 8 poz.48 z 1975r. z późn.zm.) jako wymagająca pozwolenia na budowę, jednak przepis ten dotyczył budownictwa osób fizycznych - nie jednostek gospodarki uspołecznionej, do których zalicza się m.in. spółdzielnia mieszkaniowa.

Wyjaśnił organ odwoławczy, że nawet wówczas, gdyby przebudowa nie wymagała decyzji o pozwoleniu na budowę, podlegałaby, co do zasady, badaniu zgodności z przepisami techniczno-budowlanymi i jego skutkom.

Ponieważ w związku z wykonaną w 1990r. przebudową, polegającą na pozyskaniu przedsionka dla lokalu mieszkalnego nr [..], przepisy te - w zakresie bezpieczeństwa pożarowego - zostały nieusuwalnie naruszone, należało nakazać jego rozbiórkę. Organowi powiatowemu wskazuje się, że nakaz doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu poprzedniego stosuje się nie tylko w przypadku gdy przedmiotem sprawy bywa "na przykład" samowolna rozbiórka obiektu lub jego części. Stan poprzedni jest pojęciem bardziej uniwersalnym. Jednakże w tej sprawie nakaz rozbiórki "ścian przed wejściem do mieszkania nr [..]" można uznać za tożsamy z doprowadzeniem części obiektu budowlanego (korytarza klatki schodowej) do stanu poprzedniego.

W odpowiedzi na inne argumenty odwołania poinformował organ odwoławczy:

- jeżeli niesporne jest, że przebudowa korytarza klatki schodowej nastąpiła w 1990r., to przepisy ustawy z 24 października 1974r.-Prawo budowlane nie mają do wykonanych wówczas robót zastosowania, bowiem zgodnie z art.103 ust.2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.-Prawo budowlane, przepisy dotychczasowe (art.37 i art.40 p.b. z 1974r.) stosuje się tylko do obiektów, których budowę zakończono przed dniem 1 stycznia 1995r., a robót budowlanych o charakterze przebudowy nie zalicza się do pojęcia budowa, podstawa prawna zaskarżonej decyzji jest zatem prawidłowa;

- PINB wyczerpująco zebrał materiał dowodowy w sprawie;

- zarzut niewłączenia Spółdzielni Mieszkaniowa do postępowania w charakterze strony jest niezrozumiały, skoro, jak wynika z zaskarżonej decyzji i akt, Spółdzielnia brała w nim udział;

- zagadnienie zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części (art.71 p.b.) w tej sprawie nie wystąpiło;

- zmniejszenie szerokości użytkowej spocznika klatki schodowej oznacza nominalne i rzeczywiste zwężenie drogi ewakuacyjne na całym piętrze wielorodzinnego budynku mieszkalnego;

- prawo budowlane nie wprowadza instytucji przedawnienia w stosunku do naruszeń jego norm;

- inne podobne zabudowy w budynku, jeżeli istnieją, nie są przedmiotem analizowanej sprawy i nie relatywizują jej prawnego sensu;

- na przewlekłe prowadzenie postępowania stronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia (z art.37 §1 k.p.a.).

Skargę na powyższą decyzję wnieśli I. N. i W. N. domagając się uchylenia obu wydanych w sprawie rozstrzygnięć oraz zasądzenia kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zarzucili w skardze obrazę przepisów prawa materialnego:

1. art. 44 ust.1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego, polegające na uznaniu, że zabudowa wykonana przez skarżących wymagała pozwolenia na budowę,

2. obrazę przepisów prawa materialnego art. 71 ust. 1 pkt. 2 ustawy Prawo budowlane przez przyjęcie, że nastąpiła zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego

3. obrazę § 155 ust. 2 pkt.1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki poprzez bezpodstawne przyjęcie, że dotyczy rzekomego określenia jakiej szerokości powinny być spoczniki przed dźwigami,

4. obrazę § 68 opisanego rozporządzenia przez przyjęcie przepisów, że jego treść dotyczy minimalnej szerokości spocznika,

5. obrazę treści § 195 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, bowiem przepisy tego rozporządzenia nie obowiązywały w dacie stawiania ścianek działowych przez skarżących, zatem nie mogą stanowić podstawę wydanej decyzji,

6. obrazę § 242 rozporządzenia Ministra Infrastruktury, bowiem nie obowiązywały w 1990r, tj. w dacie postawienia ścianek działowych przez skarżących

7. obrazę przepisów § 16 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków..../Dz. U. nr 109.poz.719/, bowiem nie obowiązywały te przepisy w 1990r.

8. obrazę art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994r Prawo budowlane z uwagi na to że w dacie wykonania prac przez skarżących przedmiotowa ustawa nie obowiązywała, zatem nie mogło nastąpić złamanie zasady wyrażonej w art. 50,

9. obrazę przepisów przeciwpożarowych w zakresie rzekomego, iż postawienie ściany działowej przez skarżących spowodowało zmniejszenia drogi ewakuacyjnej i było sprzeczne z przepisami p.poż. w dacie stawiania ścianek działowych na klatce schodowej,

10. z ostrożności procesowej zarzucili również obrazę przepisów prawa proceduralnego, art. 28 k.p.a. w postaci uznania, że stroną decyzji są wyłącznie skarżący oraz złamanie fundamentalnych zasad wyrażonych w Kodeksie postępowania administracyjnego wymienionych od art. 6 - związanie prawem, art. 7 - zasada praworządności, dalej art. 8 - zasada pogłębiania zaufania obywateli do władzy, art.9 - złamanie obowiązku informowania strony wyczerpująco o sprawie, art. 11 - tłumaczenia przesłanek, które legły u podstaw stanowiska organów.

W uzasadnieniu skargi zawarta została polemika ze stanowiskiem organów wyrażonym w wydanych decyzjach z powoływaniem się na okoliczności nie mające znaczenia w sprawie i z pominięciem regulacji prawnych dotyczących stanu faktycznego sprawy.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie. W odpowiedzi na sformułowane w skardze argumenty wskazał, że organ nadzoru budowlanego, badając, czy będące przedmiotem sprawy roboty budowlane zostały wykonane w warunkach legalności - odnosi je do przepisów obowiązujących w okresie trwania robót, lecz gdy były zrealizowane samowolnie, postępowanie naprawcze prowadzi w oparciu o aktualne przepisy, w tym ustawę z dnia 7 lipca 1994r.-Prawo budowlane (poza przypadkami z art.103 ust.2) i przepisy techniczno-budowlane (poprzednie warunki techniczne są przywoływane poglądowo). Odnosząc się do innych zarzutów, wyszczególnionych w 11 punktach, należy wyjaśnić: normy art. 44 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego nie dotyczyły budownictwa jednostek gospodarki uspołecznionej, do którego zalicza się budynek spółdzielni mieszkaniowej; zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części nie była przedmiotem tej sprawy; do zacytowanej adekwatnie treści § 115 ust.2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, został przypisany § 155, co stanowi lapsus w cyfrowym oznaczeniu przepisu; § 68 nie przywołano w decyzjach jako wchodzącego w zakres "(wyżej) opisanego rozporządzenia", lecz - rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie; stronami tego postępowania nie są "wyłącznie skarżący", uczestniczy w nim również Spółdzielnia Mieszkaniowa.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Przedmiot niniejszego postępowania stanowi wykonanie zabudowy części klatki schodowej ściankami o konstrukcji metalowej wygradzające część spocznika przed wejściem do mieszkania nr [..] w wielorodzinnym budynku mieszkalnym przy ul. B. w S., wybudowanych bez pozwolenia na budowę.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów dotyczących ustalenia przez organy daty zabudowy klatki schodowej oraz niezastosowania przepisów § 44 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego Sąd zważył, że jak to wyżej wskazano organy ustaliły, że zabudowa ta została wykonana w roku 1990 i oparły się na oświadczeniu inwestorów złożonym w trakcie oględzin w dniu 8 września 2016 r. do protokołu. Odnośnie daty wykonania zabudowy do akt sprawy zostały złożone także oświadczenia sąsiadów inwestorów potwierdzające, że przedmiotowa zabudowa powstała w 1990 r. Ustalenie wskazanej w uzasadnieniu decyzji daty wykonania zabudowy w latach 1990 nie jest więc, wbrew zarzutom skargi, dowolne. Wskazać bowiem należy, że istotnym dla rozstrzygnięcia jest ustalenie, że zabudowa została wykonana w okresie obowiązywania ustawy z dnia 24 października 1974r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38 z 1974r., poz. 229 ze zm.). Okoliczność ta jest w sprawie niesporna i nie jest w skardze skutecznie kwestionowana. Skoro zabudowa została wykonana popod rządami ww. ustawy, to do skutków popełnionej samowoli budowlanej mają zastosowanie ówczesne przepisy dotyczące pozwolenia na budowę oraz konsekwencje jego braku. Zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy roboty budowlane, z wyjątkiem rozbiórek można rozpocząć po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy przez roboty budowlane rozumie się roboty polegające na budowie, montażu, remoncie albo rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części oraz urządzeń reklamowych, dzieł plastycznych i innych urządzeń wpływających na wygląd obiektu budowlanego. Zgodnie z art. 28 ust. 4 Minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska określił nadto w drodze rozporządzenia zakres, tryb uzyskiwania pozwoleń na budowę, rodzaje robót budowlanych zwolnione od obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę oraz rodzaje rozbiórek zwolnione od obowiązku zgłoszenia. Stwierdzić zatem należy, że ustawa Prawo budowlane z 1974r. przyjęła generalną zasadę , iż roboty budowlane, o których, o których mowa w art. 28 w zw. z art. 2 ust. 3 mogą być rozpoczęte po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Ustawodawca dopuścił jednak możliwość odstąpienia od tej zasady w odniesieniu do robót budowlanych zwolnionych od obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę, do których określenia upoważnił właściwego ministra. Wydane na podstawie powyższego upoważnienia ustawowego rozporządzenie wymienia roboty budowlane wymagające uzyskania pozwolenia na budowę. W zakresie, którego dotyczy przedmiotowa sprawa postanowienia rozporządzenia stanowią, że pozwolenia na budowę wymaga wykonanie robót budowlanych w istniejącym budynku, obejmującym wymianę fundamentów, słupów lub ścian nośnych na rozwiązania o innych właściwościach technicznych albo zabezpieczenie budynku przed wpływem eksploatacji górniczej / § 44 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia/. Z zapisu tego wynika, że wykonanie przebudowy klatki schodowej na X piętrze budynku wielorodzinnego nr [..] w budynku przy ul. B. w S. nie wymagało uzyskania pozwolenia na budowę, ale zaznaczenia wymaga, że jedynie w odniesieniu do budowy prowadzonej przez osoby fizyczne. Natomiast budynek przy ul. B. w S. stanowi składnik majątku Spółdzielni Mieszkaniowej i prowadzenie robót w tym budynku na mocy § 9 ust. 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia wymagało ustalenia przez właściwy organ miejsca i warunków realizacji inwestycji budowlanej, a w konsekwencji uzyskania pozwolenia na budowę w przypadku realizacji innych inwestycji budowlanych, których wykonanie mogłoby spowodować wprowadzenie, utrwalenie lub zwiększenie istniejących ograniczeń, uciążliwości, pogorszenie warunków ochrony środowiska, sanitarnych albo bezpieczeństwa ludzi lub mienia na terenach sąsiednich. Chybiony jest zatem zarzut skargi odnoszący się do twierdzenia o braku wymagalności pozwolenia na budowę w zakresie wykonania zabudowy klatki w budynku wielorodzinnym.

W rozpoznawanej sprawie w zaskarżonej decyzji organ odwoławczy ustalił, że wykonanie zabudowy nastąpiło w roku 1990 i nie było objęte pozwoleniem na budowę. Organ uznał, że prace te były samowolą budowlaną, do której winny mieć zastosowanie aktualnie obowiązujące przepisy Prawa budowlanego regulujące tryb postępowania w przypadku samowolnie wykonanych robót innych niż określone w art. 48 Prawa budowlanego. / art. 48 dotyczy obiektów budowlanych lub ich części, tj. budynków stanowiących całość techniczno-użytkową budowli i obiektów małej architektury/. Sąd podziela to stanowisko, gdyż w sytuacji, gdy przedmiotowe roboty budowlane wykonane zostały przed dniem wejścia w życie ustawy - Prawo budowlane z 1974 r. (przed 1 stycznia 1995 r.), zgodnie z treścią art. 103 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane z 1994 r. przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. ustawę z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane. Jednakże, jak trafnie na to zwrócił uwagę organ odwoławczy, w analizowanym stanie faktycznym nie mamy do czynienia z obiektem budowlanym, lecz z robotami budowlanymi w rozumieniu art. 3 pkt 7 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Skoro przepis art. 103 ust. 2 ustawy, będący przepisem intertemporalnym, odnosi się do stanów zastanych w dniu wejścia w życie ustawy, wypełniających hipotezę art. 48 w odniesieniu do obiektów budowlanych, nie zaś robót budowlanych, to nie można stosować wykładni rozszerzającej i obejmować treścią tego przepisu innych sytuacji niż wskazanych w przepisach prawa. Oznacza to w konsekwencji, że norma art. 103 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane z 1994 r. nie znajdzie zastosowania i w konsekwencji do wykonanych robót budowlanych zastosowanie znajdą przepisy ustawy - Prawo budowlane z 1994 r. Stanowi to o bezzasadności zarzutu sformułowanego w pkt 8 skargi.

Zgodnie z przepisem art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 organ nadzoru budowlanego wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:

1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub

2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub

3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub

4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, projekcie budowlanym lub w przepisach.

Art. 50 Prawa budowlanego stanowi o prowadzeniu robót budowlanych innych niż te, o których mowa w art. 48 tej ustawy. Korzystając z definicji zawartej w art. 3 pkt 7 Prawa budowlanego wskazać należy, że pojęcie prowadzenia robót budowlanych obejmuje budowę, przebudowę, montaż, rozbiórkę i remonty obiektów budowlanych. Zatem art. 51 w związku z art. 50 Prawa budowlanego odnosi się do tego rodzaju robót, które wymagają pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, ale nie polegają na budowaniu obiektu budowlanego. Postępowanie prowadzone w oparciu o powoływany przepis art. 51 wraz z regulacjami przyjętymi w art. 50 prowadzi do legalizacji samowolnie wykonanych robót budowlanych albo nakazania ich rozbiórki bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. W niniejszej sprawie zaskarżone decyzje obejmują obowiązek wykonania rozbiórki polegających na demontażu zamontowanych drzwi i ścian celem doprowadzenia do stanu poprzedniego. Takie rozstrzygnięcie jest efektem naruszenia przepisów technicznych w postaci § 115 ( w uzasadnieniu omyłkowo wskazano § 155, a zatem zarzut skargi artykułowany w pkt 3 jest chybiony) ust.2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz.U. Nr 17 poz.62 z 1980r. z późn.zm.): szerokość spocznika przed dźwigami powinna wynosić 1,6m; ustalono, że odległość pomiędzy zamkniętym drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą (przedsionka) wynosi 1,21m oraz przepisów obecnie obowiązującego rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015r. poz.1422 ze zm.):

- § 195 pkt 1: odległość pomiędzy zamkniętymi drzwiami przystankowymi dźwigu a przeciwległą ścianą lub inną przegrodą powinna wynosić co najmniej dla dźwigów osobowych 1,6m;

- § 68 ust. 1: minimalna szerokość użytkowa spocznika winna wynosić 1,5m, szerokość użytkowa biegu schodowego 1,2m. Ustalono, że szerokość użytkowa spocznika na X piętrze ww. budynku wynosi 1,04m;

- § 242 ust.1: szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać jednocześnie na danej kondygnacji budynku, przyjmując co najmniej 0,6m na 100 osób, lecz nie mniej niż 1,4m; ust.2: dopuszcza się zmniejszenie szerokości poziomej drogi ewakuacyjnej do 1,2m, jeżeli jest ona przeznaczona do ewakuacji nie więcej niż 20 osób; ust.4: skrzydła drzwi, stanowiących wyjście na drogę ewakuacyjną, nie mogą, po ich całkowitym otwarciu, zmniejszać wymaganej szerokości tej drogi; ustalono że odległość pomiędzy całkowicie otwartymi drzwiami przystankowymi dźwigu a ścianą wybudowaną w 1990r. wynosi 0,41 m.

W tym miejscu podkreślić należy, że zarzuty skargi wskazane w pkt 2 i 4 dotyczące naruszenia art. 71 ust. 1 pkt Prawa budowlanego i § 68 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki, są całkowicie chybione bowiem przepisy te nie były stosowane w przedmiotowej sprawie.

Odnosząc się do trybu postępowania zawartego w przepisie art. 51 Prawa budowlanego wskazać należy, że przepis art. 51 ust. 1 pkt 1 dotyczy robót budowlanych, których nie można zalegalizować, np.: gdy okaże się że nastąpiło takie naruszenie prawa, którego nie można usunąć. Wówczas organ wydaje decyzję o rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części albo o doprowadzeniu go do stanu poprzedniego. Nakaz rozbiórki lub doprowadzenie do stanu poprzedniego jest rozwiązaniem ostatecznym, które stosuje się gdy nawet wykonanie dodatkowych czynności nie umożliwi doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem. Taki stan faktyczny zaistniał w rozpoznawanej sprawie.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów skargi kwestionujących bezpieczeństwo obiektu, w tym bezpieczeństwo przeciwpożarowe Sąd zważył w pierwszej kolejności, że organ prawidłowo uznał, że mimo wykonania prac obejmujących zabudowę klatki pod rządami ustawy Prawo budowlane z 1974r, to o zgodności z prawem decydują przepisy obowiązujące w dacie wydawania decyzji przez organ administracji. Czyni to pozbawiony słuszności zarzut skargi z pkt 4, 5, 6 7, 8 i 9, które dążą do wykazania, że skoro przepisy nie obowiązywały w dacie wykonywania robót to nie można w chwili obecnej decydować o ich legalności. W istocie zarzuty te wynikają z nieznajomości po stronie pełnomocnika strony skarżącej specyfiki regulacji Prawa budowlanego.

W celu wyjaśnienia sprawy i oceny dopuszczalności pozostawienia zabudowy części korytarza klatki schodowej na poziomie X piętra przedmiotowego budynku wymagane było dokonanie przez organ oceny zgodności tych robót z obowiązującymi przepisami, także tymi które dotyczą bezpieczeństwa pożarowego i drogi ewakuacji. Z powyżej przytoczony przepisów § 68 ust. 1, 195 pkt 1, 242 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie i § 115 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz.U. Nr 17 poz.62 z 1980r. z późn.zm.) wynika, że roboty budowlane doprowadziły do sytuacji, że szerokość korytarza klatki pozostawiona do użytku nie spełnia warunków technicznych zarówno z daty wykonywania robót, jak i obowiązujących obecnie. Prowadzi to do wniosku, że doprowadzenie budynku do stanu zgodności z prawem może nastąpić jedynie poprzez nakazanie rozbiórki ścian wewnętrznych na korytarzu klatki schodowej w poziomie X piętra, przed wejściem do mieszkania nr [..] w wielorodzinnym budynku mieszkalnym przy ul. B. w S. Natomiast konieczność respektowania przepisów odnoszących się do warunków technicznych obiektów nie jest dyskusyjna i bezsprzecznie dla bezpieczeństwa osób zamieszkujących budynek wielorodzinny konieczne jest zachowanie tych przepisów celem zapewnienia bezpieczeństwa.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że sąd administracyjny w świetle art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) uchyla zaskarżoną decyzję wyłącznie w razie jeżeli stwierdzi: 1) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, 2) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, 3) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Jednak Sąd w niniejszej sprawie – nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi (art. 134 § 1 p.p.s.a.) – naruszeń prawa materialnego czy procesowego tego rodzaju i mających istotny wpływ na wynik sprawy nie stwierdził. Prawidłowo bowiem organy nadzoru budowlanego obu instancji zastosowały art. 51 ust. 1 pkt 1 i pkt 7 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2016 r., poz. 290), stwierdziwszy brak możliwości doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem.

Reasumując, skargę jako niezasadną należało oddalić w całości na podstawie art. 151 p.p.s.a., o czym orzeczono w sentencji wyroku.