Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Gronowski (spr.) Sędzia NSA Urszula Raczkiewicz Sędzia del. WSA Magdalena Bosakirska Protokolant Sylwia Kizińska po rozpoznaniu w dniu 21 października 2008 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. G. M. Spółki Jawnej w E. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 29 października 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1470/07 w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy I. oddala skargę kasacyjną, II. zasądza od M. G. M. Spółki Jawnej w E. na rzecz A. Z. kwotę 300 (trzysta) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w W. wyrokiem z dnia 29 października 2007 r. sygn. akt VI SA/Wa 1470/07, wydanym w sprawie ze skargi A. Z. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, uchylił zaskarżoną decyzję, stwierdził że nie podlega ona wykonaniu oraz zasądził zwrot kosztów postępowania.

Wyrok zapadł na tle następującego stanu faktycznego:

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2004 r. Urząd Patentowy RP udzielił A. Z., zwanemu dalej "uprawnionym" prawo ochronne na znak towarowy słowny "murbet", zgłoszony do ochrony w dniu [...] lutego 2000 r., przeznaczony do oznaczania towarów w klasach 06, 19, 35 i 37 według załącznika.

W dniu [...] października 2005 r. "M." G., M. Sp. J. z siedzibą w E., zwana dalej "spółką", wniosła sprzeciw na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] kwietnia 2004 r. Po ostatecznym sprecyzowaniu podstawy prawnej sprzeciwu spółka wskazała następujące przepisy: art. 6 ust. 1, art. 8 pkt 1-3 i art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz.17 ze zm.), zwanej dalej "u.z.t.".

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...], wydaną w trybie postępowania spornego, Urząd Patentowy RP unieważnił prawo ochronne na wyżej wymieniony znak towarowy. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazano art. 246, art. 247 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), zwanej dalej "p.w.p." i art. 8 pkt 2 u.z.t. Według organu decyzja z dnia [...] kwietnia 2004 r., udzielająca prawo ochronne na znak "murbet", naruszyła przepis art. 8 pkt 2 u.z.t. W myśl tego przepisu niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich. W ocenie Urzędu Patentowego przy udzieleniu prawa ochronnego nie naruszono pozostałych przepisów wskazanych przez spółkę.

Uzasadniając naruszenie przepisu art. 8 pkt 2 u.z.t. Urząd Patentowy RP stwierdził, że wspólnicy spółki rozpoczęli działalność gospodarczą z użyciem w nazwie przedsiębiorstwa oznaczenia "murbet" co najmniej od 16 lipca 1992 r., co wynika z zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast sporny znak został zgłoszony do ochrony w dniu 2 lutego 2000 r. przez uprawnionego, który także w nazwie swego przedsiębiorstwa używał oznaczenia "murbet". Jednakże w świetle zgromadzonego w sprawie materiału uprawniony rozpoczął działalność gospodarczą z użyciem oznaczenia "murbet" w dniu 19 kwietnia 1994 r., a więc później niż wnosząca sprzeciw spółka.

Zdaniem Urzędu Patentowego w rozpatrywanej sprawie zaistniała kolizja prawa ochronnego na znak towarowy używany także w charakterze nazwy przedsiębiorstwa z nazwą przedsiębiorstwa, używaną wcześniej w obrocie gospodarczym przez innego przedsiębiorcę. W myśl orzecznictwa sądowoadministracyjnego w takim przypadku przyznaje się priorytet prawu powstałemu wcześniej, to jest prawu do nazwy przedsiębiorstwa z wcześniejszym pierwszeństwem (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2002 r. sygn. akt II SA 3390/01, z dnia 22 sierpnia 2002 r. sygn. akt II SA 3858/01, z dnia 20 lutego 2003 r. sygn. akt 4029/01, z dnia 12 marca 2003 r. sygn. akt II SA 1867/02). Według ustaleń organu działalność gospodarcza spółki dotyczy tej samej klasy towarów i usług co towary i usługi objęte ochroną ze spornego prawa, tj. materiałów budowlanych metalowych i niemetalowych oraz usług remontowo-budowlanych w ogólności. Toteż, skutkiem udzielenia prawa ochronnego, a w konsekwencji używania znaku towarowego "murbet" przez uprawnionego, może być wprowadzenie odbiorców w błąd co do tożsamości przedsiębiorstw będących stroną niniejszego postępowania lub ewentualnych związków między nimi, co może doprowadzić do naruszenia funkcji nazwy przedsiębiorstwa spółki, a przez to przysługującego jej prawa do nazwy "murbet" będącej nazwą przedsiębiorstwa spółki. Prawo ochronne na znak towarowy zapewnia wyłączność używania znaku towarowego, czyli uniemożliwia lub utrudnia wnoszącej sprzeciw spółce korzystanie z nazwy/firmy, której elementem wyróżniającym jest ten znak. Z tych względów prawo ochronne narusza uzasadniony interes spółki. Przepis art. 8 pkt 2 u.z.t., który naruszyła decyzja udzielająca prawo ochronne na sporny znak, ma na celu wyłączenie z rejestracji znaków towarowych, stanowiących akt naruszenia praw osobistych i majątkowych osoby trzeciej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2002 r. sygn. akt II SA 4029/01).

Na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...] uprawniony wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W., który skargę tę uwzględnił, uchylając zaskarżoną decyzję.

Sąd I instancji podzielił stanowisko Urzędu Patentowego, że w odniesieniu do znaków towarowych istniejących w dniu wejścia w życie ustawy Prawo własności przemysłowej (22 sierpnia 2001 r.) ustawowe warunki wymagane do uzyskania prawa z rejestracji znaku towarowego ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia znaku do rejestracji, a to stosownie do przepisów art. 315 ust. 1 i 3 p.w.p. Sąd I instancji podzielił również stanowisko Urzędu Patentowego RP, iż sporna rejestracja nie naruszała przepisów art. 6 ust. 1, art. 8 pkt 1 i 3 oraz art. 9 ust. 1 pkt 2 u.z.t.

Przechodząc do kontroli zaskarżonej decyzji, unieważniającej prawo ochronne na sporny znak towarowy, z powołaniem się na przepis art. 8 pkt 2 u.z.t., w ocenie Sądu I instancji rozstrzygnięcie organu zapadło z naruszeniem przepisów postępowania (art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a.). Zdaniem Sądu I instancji fakt rejestracji znaku towarowego, który stanowił nazwę innego przedsiębiorcy, sam przez się nie świadczy jeszcze o naruszeniu prawa do nazwy tego przedsiębiorcy. Jak wskazał Sąd I instancji wyłączność prawa do nazwy (firmy) nie jest zupełna. Jej granice wyznacza zasięg (terytorialny, przedmiotowy) faktycznej działalności używającego nazwy. Tylko w tych granicach może dojść do kolizji pomiędzy identycznymi lub podobnymi nazwą i znakiem towarowym. Jeżeli więc ze względu na odrębność zakresów działania uprawnionego do nazwy i uprawnionego z rejestracji znaku towarowego nie istnieje niebezpieczeństwo wprowadzenia ich klientów w błąd co do tożsamości przedsiębiorstw albo też np. uprawniony z późniejszego znaku nie wykorzystuje renomy związanej z wcześniejszą (identyczną lub podobną) nazwą przedsiębiorstwa, to trudno mówić o kolizji tych dwóch praw i w konsekwencji o naruszeniu wcześniejszego prawa do nazwy przez późniejszy znak towarowy. Sąd I instancji powołał się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2006 r. sygn. akt II GSK 31/06; ONSAiWSA 2006/5/138).

Od wyroku Sądu I instancji spółka wniosła skargę kasacyjną, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Skarga kasacyjna zarzuca naruszenie:

1. przepisów postępowania (art. 174 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o postępowanie przed sądami administracyjnymi; Dz. U Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej p.p.s.a.), tj. :

a) art. 145 § 1 pkt 1 litera c w zw. z art. 141 § 4 oraz art. 133 § 1 zdanie pierwsze p.p.s.a., polegające na przedstawieniu stanu sprawy niezgodnie ze stanem rzeczywistym, w szczególności przez pominięcie dowodu z dokumentu w postaci faktur i nie odniesienie się do zarzutu uprawnionego, że faktury dotyczące zakupu wyrobów hutniczych nie świadczą o prowadzeniu działalności i faktycznym używaniu nazwy "murbet", co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie wobec uwzględnienia skargi uprawnionego, jak również poprzez niewyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z powodu nie wskazania na czym polegało naruszenie przez Urząd Patentowy art. 107 § 3 k.p.a.,

b) art. 145 § 1 pkt 1 litera c w zw. z art. 141 § 1 oraz art. 133 § 1 p.p.s.a., poprzez wyrokowanie na podstawie akt sprawy (wbrew ich treści), co miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie uwzględniające skargę i przyjęcie założenia konieczności zbadania zakresu terytorialnego prowadzonej działalności,

c) art. 145 § 1 pkt 1 litera c p.p.s.a., poprzez uwzględnienie skargi, pomimo nie naruszenia przez organ przepisów postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

2. prawa materialnego (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.), art. 8 ust. 2 u.z.t., poprzez niezastosowanie tego przepisu do oceny stanu faktycznego w sprawie i uznanie, iż skarżącemu nie służy prawo osobiste do nazwy, które narusza rejestrację znaku towarowego i że w związku z tym nie nastąpiła przeszkoda rejestracyjna z uwagi na brak elementu faktycznego rozpoczęcia działalności pod określoną nazwą.

W świetle uzasadnienia skargi kasacyjnej Sąd I instancji nie uwzględnił wynikających z akt sprawy okoliczności faktycznych, wskazujących na pierwszeństwo spółki do spornego oznaczenia "murbet". I tak, spółce przysługuje prawo do wspomnianego oznaczenia, gdyż:

• wcześniej niż uprawniony uzyskała prawo podmiotowe do wspomnianego oznaczenia w oparciu o udzieloną jej rejestrację w ewidencji działalności gospodarczej,

• podjęła rzeczywistą działalność gospodarczą, dla której nazwa ta została zastrzeżona i w związku z którą jest ona używana,

• działalność gospodarcza z wykorzystaniem omawianego oznaczenia miała odpowiedni zasięg terytorialny umożliwiający uznanie danej działalności za działalność krajową,

• sporne oznaczenie było przez spółkę używane powszechnie, gdyż oznaczeniem tym spółka posługiwała się w bezpośrednim związku z wykonywaniem zasadniczych czynności w ramach swojej działalności,

• oznaczenie stanowiące przedmiot sporu było przez odbiorców kojarzone z działalnością spółki.

Skarga kasacyjna czyni zarzut Sądowi I instancji co do braku oceny znajdujących się w aktach sprawy dowodów w postaci faktur, potwierdzającymi prowadzenie przez spółkę działalności z użyciem oznaczenia "murbet", znacznie wcześniej niż czynił to uprawniony. W ten sposób Sąd I instancji naruszył przepisy postępowania określone w art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 133 § 1 p.p.s.a. Gdyby Sąd I instancji wziął pod uwagę całość materiału dowodowego, przedstawiłby stan sprawy zgodnie z rzeczywistością i doszedł by do ustalenia kolizji spornego znaku z wcześniejszym prawem spółki do spornego oznaczenia, co czyniłoby zbędnym uchylenie zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego RP.

Ponadto skarga kasacyjna zarzuca Sądowi I instancji brak podstaw dla czynienia Urzędowi Patentowemu zarzutu, iż organ ten nie odniósł się do kwestii zakresu terytorialnego faktycznej działalności spółki, skoro w postępowaniu spornym organ związany jest granicami wniosku wnioskodawcy, zaś wspomniana kwestia wyłoniła się dopiero w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna pozbawiona jest usprawiedliwionych podstaw.

Zgodnie z przepisem art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod rozwagę jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności postępowania.

W sytuacji, kiedy skarga kasacyjna zarzuca naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania, w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega zarzut naruszenia przepisów postępowania. Do kontroli subsumcji danego stanu faktycznego pod zastosowany przepis prawa materialnego można przejść dopiero wówczas, gdy okaże się, że stan faktyczny przyjęty w zaskarżonym wyroku jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony.

Podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia przez Sąd I instancji wskazanych przepisów postępowania w swej istocie sprowadza się do tego, że Sąd I instancji, na podstawie materiału zebranego w aktach sprawy sądowej i postępowania administracyjnego, powinien był, a czego nie uczynił, samodzielnie ustalić fakty na okoliczność, czy w następstwie decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia [...] kwietnia 2004 r. o udzieleniu uprawnionemu prawa ochronnego na sporny znak towarowy "murbet" doszło do naruszenia przepisu art. 8 pkt 2 u.z.t., jako naruszającego prawo podmiotowe spółki, jakim jest jej oznaczenie nazwy (firmy). Takie zarzuty, a w szczególności ich intencja, która ukierunkowana jest na rozstrzygnięcie przez sąd administracyjny istoty sprawy toczącej się w postępowaniu administracyjnym, nie mogą być uwzględnione. Spółka nie bierze bowiem pod uwagę konstytucyjnego modelu sądownictwa administracyjnego, który różni się od modelu rozpoznawania spraw przez sądy powszechne. I tak, w myśl art. 177 Konstytucji RP, sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów, podczas gdy w świetle art. 184 Konstytucji RP Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Na taki charakter działalności sądów administracyjnych wskazuje również przepis art. 1 § 1 ustawy z dnia z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), przy czym w myśl art. 1 § 2 tej ustawy kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że Sąd I instancji, nie rozpoznaje na nowo sprawy, a bada jedynie czy organy administracji publicznej nie naruszyły prawa obowiązującego w dacie wydawania decyzji. Powyższe stanowisko jest ugruntowane w orzecznictwie. I tak, w świetle wyroku NSA z 12 października 2005 r. sygn. akt I FSK 166/5 (LEX nr 217311) sądy administracyjne nie ustalają stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia, nie zastępują one bowiem organów administracji w merytorycznym załatwieniu sprawy. Z kolei zgodnie ze stanowiskiem zajętym w wyroku NSA z dnia 8 lipca 2005 r. sygn. akt I FSK 28/05 (LEX nr 172996) sąd administracyjny nie może dokonywać ustaleń, które mogłyby służyć merytorycznemu rozstrzygnięciu sprawy załatwionej zaskarżoną decyzją. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 14 września 2006 r. sygn. akt I SA/Wa 1027/06 sygn. akt I SA/Wa 1027/06 (LEX nr 256627) zajęto stanowisko, iż sąd administracyjny nie dokonuje merytorycznej oceny przedstawionych w danej sprawie recenzji, nie ocenia dorobku naukowego osoby ubiegającej się o uzyskanie stopnia naukowego doktora habilitowanego oraz tego czy rozprawa habilitacyjna kandydata stanowiła znaczny wkład w rozwój określonej dyscypliny naukowej. Sąd nie jest również uprawniony do rozwiązywania merytorycznych sporów powstałych w świecie nauki. Sąd administracyjny dokonuje jedynie kontroli zgodności z prawem zaskarżonego aktu organu administracji.

Rozpoznając, z punktu widzenia kontrolnych kompetencji sądu administracyjnego, o których wyżej mowa, zasadność zarzutów skargi kasacyjnej dotyczących naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania (art. 133 § 1 i art. 141 § 4 p.p.s.a.), zarzuty te nie są oparte na usprawiedliwionych podstawach. I tak, nie można skutecznie postawić Sądowi I instancji zarzutu naruszenia przepisu art. 133 § 1 p.p.s.a., w świetle którego sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy na podstawie akt sprawy. W szczególności przedmiotem oceny Sądu I instancji były również akta postępowania toczącego się w postępowaniu spornym przed Urzędem Patentowym RP, których materiał dowodowy, jak i zaskarżona decyzja, stanowiły podstawę dla postawienia organowi zarzutu naruszenia w zaskarżonej decyzji przepisów art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a. przy podejmowaniu rozstrzygnięcia unieważniającego prawo ochronne na sporny znak, z powołaniem się na przepis art. 8 pkt 2 u.z.t. Natomiast do postępowania toczącego się przed Sądem I instancji spółka nic nowego nie wniosła, w szczególności nie złożyła odpowiedzi na skargę, mimo przesłania jej, zarówno skargi, jaki i odpowiedzi na skargę Urzędu Patentowego RP.

Brak jest także uzasadnionych podstaw dla postawienia Sądowi I instancji zarzutu naruszenia przepisu art. 141 § 4 p.p.s.a., stosownie do którego uzasadnienie wyroku powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. Jeżeli w wyniku uwzględnienia skargi sprawa ma być ponownie rozpatrzona przez organ administracji, uzasadnienie powinno ponadto zawierać wskazania co do dalszego postępowania. Jak już wskazano, Sąd I instancji powołał się na stanowisko zajęte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 26 kwietnia 2006 r. sygn. akt II GSK 31/06 (ONSAiWSA 2006/5/138), które podziela także skład orzekający w niniejszej sprawie, w myśl którego o naruszeniu prawa do nazwy (firmy) przedsiębiorstwa jako przesłanki unieważnienia prawa z rejestracji znaku towarowego, na podstawie art. 29 w związku z art. 8 pkt 2 u.z.t., nie przesądza samo zarejestrowanie identycznego lub podobnego do nazwy znaku towarowego na rzecz innego przedsiębiorstwa. Istotnym elementem decydującym o naruszeniu prawa osobistego lub majątkowego osób trzecich, o których mowa w art. 8 pkt 2 u.z.t., jest niebezpieczeństwo wprowadzenia klienta w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa, a to zaś determinuje terytorialny i przedmiotowy zasięg faktycznej działalności podmiotu używającego nazwy, stanowiącej przedmiot znaku towarowego, na który zostało udzielone prawo ochronne. Toteż, skoro wspomniana okoliczność, która jest istotna dla rozstrzygnięcia sprawy, nie była analizowana przez Urząd Patentowy, Sąd I instancji nie naruszył zarzucanych w skardze kasacyjnej przepisów art. 133 § 1 i art. 144 § 4 p.p.s.a., uchylając zaskarżoną decyzję, jako zapadłą z naruszeniem art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., a to w celu przeprowadzenia postępowania w zakresie, o którym wyżej mowa.

Nie sposób przy tym podzielić argumentację spółki, według której Sąd I instancji nie mógł skutecznie podważyć wspomnianej wyżej wadliwości postępowania przed Urzędem Patentowym, a to z uwagi na wykroczenie poza zakres żądania spółki jaki stanowił przedmiot postępowania spornego przed Urzędem Patentowym. W swoim uzasadnieniu spółka nie podaje podstawy prawnej na poparcie swego stanowiska. Jak można sądzić, stawiając taki zarzut, miała na uwadze przepis art. 255 ust. 4 p.w.p., w myśl którego Urząd Patentowy rozstrzyga sprawy w trybie postępowania spornego w granicach wniosku i jest związany podstawą prawną wskazaną przez wnioskodawcę. Powyższego przepisu Urząd Patentowy nie naruszył, zresztą nie ma takiego zarzutu w skardze kasacyjnej, skoro organ rozpoznał wniosek na podstawie przepisu art. 8 pkt 2 u.z.t., zgodnie z wnioskiem spółki. Natomiast spółka nie może skutecznie ograniczać, zarówno Urzędu Patentowego, jak i uczestnika postępowania w sprawie o unieważnienie prawa ochronnego, zakresem prowadzonego postępowania objętego hipotezą przepisu prawa, na podstawie którego toczy się postępowanie sporne, dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy.

Wobec bezzasadności zarzutów skargi kasacyjnej co do naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania nie podlega uwzględnieniu, jako przedwczesny, zarzut naruszenia przepisu prawa materialnego, jakim jest art. 8 pkt 2 u.z.t. Niezależnie od powyższego, sposób w jaki skarga kasacyjna upatruje naruszenie tego przepisu, trudno uznać za skutecznie postawiony zarzut naruszenia prawa przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowania w rozumieniu przepisu art.174 pkt 1 p.p.s.a., skoro bliżej nie uzasadnia się na czym polegała błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie tego przepisu.

W związku z tym Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie przepisu art. 184 p.p.s.a., oddalił skargę kasacyjną.