drukuj    zapisz    Powrót do listy

648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego, Odrzucenie skargi, Dyrektor Szkoły, odrzucono skargę, II SA/Kr 789/14 - Postanowienie WSA w Krakowie z 2014-07-30, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Kr 789/14 - Postanowienie WSA w Krakowie

Data orzeczenia
2014-07-30 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2014-05-27
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Sędziowie
Anna Szkodzińska /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
Hasła tematyczne
Odrzucenie skargi
Skarżony organ
Dyrektor Szkoły
Treść wyniku
odrzucono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2012 poz 270 art. 58 par.1 pkt.6
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Szkodzińska Sędzia NSA Joanna Tuszyńska Sędzia WSA Mirosław Bator po rozpoznaniu w dniu 18 lipca 2014 r. na rozprawie sprawy ze skargi Stowarzyszenia [....] z siedzibą w W. na pismo Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w K. z dnia 25 marca 2014 r. ( ) w przedmiocie ustalenia wysokości opłaty za dostęp do informacji publicznej postanawia: 1. odrzucić skargę 2. zwrócić stronie skarżącej uiszczony wpis w kwocie 200 (dwieście) złotych.

Uzasadnienie

Uzasadnienie:

W dniu 11 marca 2014 r. do Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury drogą elektroniczną wpłynął wniosek Stowarzyszenia [....] o udostępnienie informacji publicznej, poprzez wskazanie imion i nazwisk wykładowców oraz zeskanowanie umów zawartych z nimi w ramach szkoleń na aplikacji ogólnej, sędziowskiej i prokuratorskiej w latach 2010, 2011, 2012, 2013, 2014.

W piśmie z dnia 25 marca 2014 r. Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publiczne,j ustalił wysokość opłaty za dostęp do informacji publicznej na kwotę 11. 578,71 zł i wezwał Stowarzyszenie do uiszczenia w/w kwoty na konto bankowe Krajowej Szkoły Sadownictwa i Prokuratury w określonym terminie pod rygorem egzekucji.

W piśmie tym podano, że udostępnienie żądanej informacji publicznej spowoduje poniesienie przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury dodatkowych kosztów. Zachodzi bowiem konieczność przekształcenia informacji z formy dokumentu papierowego na formę zeskanowanego pliku komputerowego. Ponieważ umowy, o które wnioskuje stowarzyszenie zawierają dane wrażliwe, konieczne jest usunięcie ich z umów przed udostępnieniem żądanej treści. Przed udostępnieniem skanów tych umów niezbędnym będzie wykonanie kserokopii umowy, następnie dokonanie jej anonimizacji i zeskanowanie zanonimizowanej umowy. Przy tak dużej liczbie umów wykonanie tych czynności możliwe będzie jedynie po godzinach pracy.

Ustalając wysokość opłaty przyjęto, że koszt 1 roboczogodziny wynosi 25 zł; koszt 1 paczki papieru (500 kart) wynosi 11,13 zł, zaś pracę będzie wykonywało 7 pracowników przez 65 godzin. Zachodzi więc konieczność zużycia 18,3 paczek papieru (3.060 umów x 3 szt. kart = 9.180 kart). W konsekwencji wysokość ustalonej opłaty za dostęp do informacji publicznej ustalono na kwotę 11.578,71 zł na co składa się 18,3 (paczek) x 11,13 zł = 203,71 zł oraz 7 (pracowników) x 65 (godzin) x 25 zł (roboczogodzina) = 11.375 zł.

Pismem z dnia 26 marca 2014 r. [....] wezwała Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury do usunięcia naruszenia prawa podnosząc, że wysokość wyliczonych kosztów udostępnienia informacji publicznej nie znajduje podstaw prawnych ani faktycznych.

Stowarzyszenie podało, że z art. 6 ust. 1 i 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej i art. 33 ust. 1 ustawy o finansach publicznych wynika, że zawieranie umów na prowadzenie szkolenia dla aplikantów przez KSSiP stanowi informację publiczną, która winna zostać umieszczona na stronie BIP KSSiP z uwagi na konieczność zapewnienia jawności gospodarowania środkami publicznymi. Zgodnie natomiast z przepisem art. 7 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, dostęp do informacji publicznej, z zastrzeżeniem art. 15 ust. 1 jest bezpłatny. Jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek podmiot obowiązany do udostępnienie ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom.

Wedle Stowarzyszenia organy obowiązane do udostępnienia informacji publicznej muszą bowiem przewidywać konieczność jej udostępnienia, w tym poprzez właściwą organizację i zasób kadrowych. Nie znajduje również uzasadnienia określenie kwoty związanej z koniecznością anonimizacji umów poprzez wskazanie kosztu:18, 3 (paczek) x11,13 zł = 203,71 zł. Anonimizacji podlegają bowiem jedynie dane dotyczące adresu zamieszkania sędziów, którzy jako funkcjonariusze publiczni nie są chronieni co do danych dotyczących ich imienia, nazwiska i sprawowanej funkcji oraz dane osób prywatnych, które zamieszczane są w umowach co do zasady na str. 1. Tym samym nie ma konieczności wykonywania kserokopii 3 stron umowy niezawierających danych podlegających anonimizacji. Również określenie kwoty paczki papieru w wysokości 11,13 zł w wysokości wyższej niż stawki komercyjne nie jest uzasadniona. Nadto w tego tupu sytuacjach standardem jest korzystanie z programów pozwalających na anonimizację danych bez konieczności wykonywania licznych kserokopii.

Niezależnie od powyższego podniosło Stowarzyszenie, że przesłane powiadomienie nie spełnia wymogów art. 15 ust. 2 ww. ustawy o dostępie do informacji publicznej, nie zawiera bowiem pouczenia w zakresie udostępnienia informacji. Strona wnioskująca podtrzymała dotychczasowy wniosek i zwróciła się o podanie rzeczywiście poniesionych kosztów, nieobejmujących wynagrodzenia pracowników KSSiP.

W piśmie z dnia 4 kwietnia 2014 r. Dyrektor Krajowej Szkoły Sadownictwa i Prokuratury poinformował, że uwzględnia wniosek Stowarzyszenia [....] z dnia 11 marca 2014 r. w zakresie udostępnienia informacji publicznej o wykładowcach, którzy prowadzili zajęcia z aplikantami Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w latach 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014 i przesłał wykaz wykładowców.

Jednocześnie, na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.) zawiadomił, że informacja publiczna w postaci zanonimizowanych umów zawartych z wykładowcami, którzy prowadzili zajęcia szkoleniowe z aplikantami Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w latach 2010, 2011, 2012, 2013 i 2014 zostanie przesłana do dnia 16 maja 2014 r.

W odpowiedzi zaś na wezwanie z dnia 26 marca 2014 r. organ podtrzymał stanowisko zawarte w piśmie z dnia 25 marca 2014 r., w którym na podstawie art. 15 ust. 1 ustalona została wysokość opłaty za dostęp do informacji publicznej na kwotę 11578,71 zł.

Decyzją z dnia 4 kwietnia 2014 r. (.....) na podstawie art. 16 ust. 1 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 i art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.) Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury odmówił udostępnienia informacji publicznej w postaci imion, nazwisk, wykładowców widniejących na umowach o prowadzenie zajęć szkoleniowych z aplikantami Krajowej Szkoły Sadownictwa i Prokuratury zawartymi w latach 2010-2014 r.

Decyzją z dnia 14 maja 2014 r. (.....) na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 ze zm.) w zw. z art. 138 1 pkt 2 kpa Minister Sprawiedliwości uchylił decyzję Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z dnia 4 kwietnia 2014 r. i umorzył postępowanie w przedmiocie odmowy dostępu do informacji publicznej przed organem I instancji.

Stowarzyszenie [....] złożyło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na wezwanie Dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie z dnia 25 marca 2014 r. w przedmiocie opłaty za dostęp do informacji publicznej i wniosło o uchylenie opłaty z uwagi na naruszenie art. 7 ust. 2 w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Strona skarżąca podała, że powiadomienie o wysokości opłaty nie jest decyzją ani postanowieniem. Jest natomiast aktem o charakterze publicznoprawnym, gdyż wpływa na sytuację określonego podmiotu prawa. Co prawda organ nie może uzależnić udzielenia informacji publicznej od uprzedniego zapłacenia kwoty wynikającej z powiadomienia, jednak powiadomienie może być przedmiotem roszczenia wobec wnioskodawcy ze strony organu. Nie ulega też wątpliwości, że przedmiotowy akt dotyczy uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisu prawa.

Wedle strony skarżącej skuteczne wniesienie skargi na taki akt uzależnione jest od wyczerpania trybu określonego w art. 52 ppsa. Ustalenie wysokości opłaty za udostępnienie informacji publicznej następuje w formie aktu stwierdzającego obowiązek poniesienia opłaty, a zatem kreuje zobowiązanie o charakterze finansowym. Skoro ww. wezwanie jest aktem administracji publicznej, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ppsa (por. II SA/Wa 1874/09) wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego na ww. wezwanie winno być poprzedzone wnioskiem o usunięcie naruszenia prawa. Wymóg ten został spełniony w niniejszej sprawie pismem z dnia 26 marca 2014 r.

Strona skarżąca podniosła nadto, że sposób wyliczania przez KSSiP kosztów dodatkowych za udostępnienie informacji publicznej może powodować rezygnację z korzystania z prawa do informacji publicznej (por. I OSK 778/13). Prawo każdego obywatela do informacji wynika z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP, a jego ograniczenie może nastąpić wyłącznie ze względu na określoną w ustawie ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. (art. 61 ust. 3 Konstytucji).

Wedle strony skarżącej przenoszenie na wnioskodawcę ciężaru wynagrodzenia pracowników organu zobligowanego ustawowo do udzielenia informacji publicznej jest działaniem bezprawnym, bowiem nie wypełnia przesłanki "konieczności poniesienia dodatkowych kosztów" wskazanych w art. 15 ust. 1 ustawy (por. IV SA/Wr 505/04; II SAB/Wa 113/10). Nadto obarczenie wnioskodawcy kosztami wykonania kserokopii stron wykonanych jedynie w celu ułatwienia sobie odpowiedzi nie mieści się w przesłankach art. 15 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej zważywszy, że istnieje możliwość skorzystania z programu komputerowego eliminującego dane wrażliwe.

Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury pismem z dnia 23 maja 2014 r. (......) zawiadomił Stowarzyszenie, że wobec zmiany okoliczności sprawy, a to uchylenia decyzji z dnia 4 kwietnia 2014 o odmowie udzielenia informacji, pierwotnie określona na kwotę 11578,71 zł opłata zostaje ograniczona do kwoty 4950 zł. i wezwał Stowarzyszenie do uiszczenia kwoty 4950 zł. na rachunek bankowy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w określonym terminie pod rygorem egzekucji.

W odpowiedzi na skargę na wezwanie z dnia 25 marca 2014 r. Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury podał, że pismem z dnia 23 maja 2014 r. została uwzględniona skarga i wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 161 §1 pkt 3 ppsa.

Podał, że udostępnienie żądanej informacji publicznej bez dodatkowych opłat w ramach posiadanych zasobów kadrowych i budżetu byłoby możliwe wówczas, gdyby skarżący domagał się przedstawienia kilku lub kilkunastu umów, a nie trzech tysięcy sześćdziesięciu sztuk. Brak było również podstaw do całkowitego odstąpienia od ustalenia opłaty dodatkowej, albowiem zgodnie z poglądami doktryny w sytuacji gdy dane stanowiące informacje publiczna mogą zostać przedstawione przez Krajową Szkołę w formie dokumentów papierowych, a skarżący domaga się ich przedstawienia w formie elektronicznej, to zasadne jest domaganie się od niego pokrycia kosztów takiego postępowania. Informacja w postaci zanonimizowanych umów z wykładowcami, której żąda skarżący nie istnieje w chwili obecne i wymaga szeregu czynności w celu jej przygotowania przez Krajową Szkołę.

Na rozprawie w dniu 18 lipca 2014 r. pełnomocnik Dyrektora Szkoły wskazał, że opłata, wyliczona po wykonaniu żądanych materiałów, uległa dalszemu obniżeniu – do kwoty 3100 zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył;

W pierwszej kolejności badaniu winna podlegać dopuszczalność samej skargi. Jej przedmiotem Stowarzyszenie uczyniło "powiadomienie" z dnia 25 marca 2014 r. Powiadomienie to z całą pewnością nie jest ani decyzją administracyjną , ani postanowieniem o jakich mowa w art. 3 § 2 pkt 1, 2 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /w skrócie - ppsa/.

Tylko zatem zakwalifikowanie owego powiadomienia do kategorii czynności wymienionych w art. 3 § 1 pkt 4 ppsa czyniłoby skargę dopuszczalną.

Akty i czynności, o których mowa w przywołanym przepisie art. 3 § 1 pkt 4 ppsa nie są wynikiem postępowania jurysdykcyjnego, ale – tak jak decyzje czy postanowienia – dotyczą spraw indywidualnych. Ich istota polega na skonkretyzowaniu w określonym przypadku normy prawa regulującej generalnie, ale i bezpośrednio obowiązek lub uprawnienie. Dzieje się tak w wypadkach, kiedy , z uwagi na bezpośrednią właśnie regulację postępowanie jurysdykcyjne staje się zbędne. W takich przypadkach do konkretyzacji stosunku administracyjnego nie jest wymagane rozstrzygnięcie w formie decyzji administracyjnej, natomiast mogą pojawić się akty lub czynności podejmowane przez organy administracji publicznej, których przedmiotem jest ustalanie /odmowa ustalenia/, stwierdzanie /odmowa stwierdzenia/ albo potwierdzanie /odmowa potwierdzenia/ określonego uprawnienia lub obowiązku wynikającego z mocy powszechnie obowiązującego przepisu prawa /por. uzasadnienie uchwały składu pięciu sędziów NSA z dnia 23 czerwca 1997 roku, sygn. akt OPK 1/97, ONSA 1997, z. 4, poz. 149//.

Akt lub czynność, o jakich mowa w art. 3 § 1 pkt 4 ppsa podejmowane są w sprawach indywidualnych, są kierowane do oznaczonych podmiotów, dotyczą ich uprawnienia lub obowiązku określonych w przepisie prawa powszechnie obowiązującego. Akt lub czynność stanowią formę działania administracji publicznej w ramach określonego i zindywidualizowanego stosunku administracyjnoprawnego.

Zgodnie z art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej " jeżeli w wyniku udostępnienia informacji publicznej na wniosek, o którym mowa w art. 10 ust. 1, podmiot obowiązany do udostępnienia ma ponieść dodatkowe koszty związane ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji w formę wskazaną we wniosku, podmiot ten może pobrać od wnioskodawcy opłatę w wysokości odpowiadającej tym kosztom. Podmiot, o którym mowa w ust. 1, w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, powiadomi wnioskodawcę o wysokości opłaty. Udostępnienie informacji zgodnie z wnioskiem następuje po upływie 14 dni od dnia powiadomienia wnioskodawcy, chyba że wnioskodawca dokona w tym terminie zmiany wniosku w zakresie sposobu lub formy udostępnienia informacji albo wycofa wniosek".

Redakcja tego przepisu wyraźnie wskazuje, że jego istotą jest nadanie podmiotom zobowiązanym uprawnienia do "pobrania" opłaty, a nie określenie obowiązku podmiotu ubiegającego się o informację. Takiego zaś tylko, wynikającego wprost z przepisu prawa i prawem tym określonego obowiązku, dotyczyć może "akt", o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ppsa.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy podmiot udostępniający informację ma obowiązek powiadomić wnioskującego o wysokości opłaty, jaką zamierza pobrać. Nieuiszczenie zaś tej opłaty wstrzymuje obowiązek udostępnienia informacji tylko na 14 dni. Ustawa nie przewiduje żadnej procesowej formy powiadomienia, nie określa jego wymogów, ani trybu zaskarżenia. Użyte zaś sformułowanie "powiadomienie" jednoznacznie wskazuje na informacyjny charakter tej czynności.

Stwierdzić należy więc, że powiadomienie jest swoistą czynnością podmiotu zobowiązanego, podejmowaną w toku załatwiania sprawy o udostępnienie informacji publicznej, niestanowiącą jednak samoistnego źródła obowiązku czy uprawnienia strony. Czynność ta, w swym charakterze zbliżona jest do zwykłych czynności informacyjnych organu administracji publicznej prowadzącego określone postępowanie i realizującego w jego ramach zasady wyrażone w art. art. 8, 9 i 11 kpa. Powiadomienie nie zmienia wynikającego z ustawy prawa do uzyskania informacji, a co więcej nie stanowi podstawy do wszczęcia postępowania egzekucyjnego i przymusowego ściągnięcia opłaty. Nie ma przepisu, który na to by dozwalał, a obowiązek uiszczenia opłaty nie wynika bezpośrednio z przepisu prawa. Zauważyć przy tym należy, że ustawodawca użył co prawda sformułowania "opłata", w rzeczywistości jednak regulowana ustawą o dostępie do informacji publicznej instytucja temu hasłu odpowiadająca nie jest zbliżona do opłat lecz raczej do wydatków stanowiących element kosztów postępowania. Sama ustawa nie ustala bowiem żadnych stawek, czy ryczałtów, ani nie daje podstawy do ich ustalenia, a wręcz przeciwnie - określa "opłatę" jako odpowiadającą rzeczywiście poniesionym w indywidualnej sprawie /i to "dodatkowym"/ kosztom. Jest oczywiste, że ostateczne ustalenie i urzędowe potwierdzenie wysokości rzeczywiście poniesionych dodatkowych kosztów możliwe jest dopiero po wykonaniu czynności, wtedy też dopiero powstać może obciążający stronę obowiązek uiszczenia tych kosztów i uprawnienie organu do ich "pobrania". Realizacja tegoż uprawnienia organu z całą pewnością nie może nastąpić w oparciu o "powiadomienie", ale w oparciu o akt mogący stanowić podstawę do wszczęcia egzekucji (sporządzenia ewentualnego tytułu wykonawczego) i podlegający kontroli strony. Samo powiadomienie nie wywołuje żadnego prawnie wiążącego skutku, a uiszczenie wskazanej w powiadomieniu opłaty nie warunkuje uzyskania informacji publicznej (tak w postanowieniu WSA w Krakowie z dnia 25 kwietnia 2006 r. II SA/Kr 1346/05 i glosie – OSP 2011/1/9). Na jego podstawie nie jest możliwe wszczęcie postępowania egzekucyjnego i faktu tego nie zmienia podany w wezwaniu do uiszczenia opłaty rygor.

Koszt podawany w powiadomieniu co do zasady jest kosztem przewidywanym, a nie rzeczywiście już poniesionym, z natury rzeczy więc jego wysokość może podlegać weryfikacji. Tak opisany status "powiadomienia" szczególnie wyraźnie widoczny jest w okolicznościach rozpoznawanej sprawy: pierwotnie podana kwota kosztów w toku postępowania o udzielnie informacji została zweryfikowana do kwoty 4950 zł., a po udzieleniu informacji – do kwoty jeszcze niższej (por. oświadczenie pełnomocnika strony zobowiązanej na rozprawie).

W orzecznictwie i piśmiennictwie prezentowany jest także inny pogląd co do charakteru aktu ustalającego koszt, o jakim mowa w art. 15 ustawy. Twierdzi się mianowicie, że jest to akt, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ppsa. ( por. J. Drachal – Zagadnienia sądowej ochrony prawa do informacji - Zeszyty Naukowe NSA 2010 nr 5-6, postanowienie NSA z dnia 1 października 2013 r. I OSK 2139/13).

Sąd rozpoznający sprawę niniejszą poglądu tego nie podziela, a to z uwagi przedstawione powyżej argumenty.

W nawiązaniu do tych poglądów podkreślić warto, że w rozpoznawanej sprawie zaskarżony akt to "powiadomienie" o wysokości opłaty, o której mowa w art. 15 ustawy. Zupełnie innej prawnej ocenie może podlegać wezwanie do uiszczenia opłaty kancelaryjnej za udzielenie informacji publicznej w postaci odpisów czy kserokopii z akt sprawy sądowej. Taka opłata, niebędąca kosztem, o którym mowa w art. 15 ustawy, może być pobierana, w związku z art. 1 ust. 2 ustawy, na podstawie przepisów odrębnych ( np. ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi), jej wysokość jest określona z góry przepisem prawa, a od jej uiszczenia może zależeć udzielenie żądanej informacji. Ocena prawnego charakteru takiego wezwania pozostaje jednak poza granicami rozpoznawanej sprawy. Takie zaś wezwanie było przedmiotem badania w sprawie I OSK 581/07 (wyrok NSA z dnia 5 lutego 2008 r.), do której odwołuje się autor artykułu "Zagadnienia sądowej ochrony prawa do informacji".

Po wtóre, zdaniem Sądu, nie znajduje uzasadnienia utożsamianie "powiadomienia" o przewidywanych, a jeszcze nieponiesionych kosztach, z ostatecznym "ustaleniem" tych kosztów i zarazem równowartej im opłaty. Takie ustalenie bowiem z natury rzeczy może nastąpić dopiero po wykonaniu czynności koszty te generujących. Powyżej przedstawione rozważania Sądu i wyrażony pogląd prawny odnoszą się do czynności "powiadomienia" o przewidywanych kosztach, a nie do aktu, który miałby koszty te ostatecznie ustalić. W przywołanym postanowieniu NSA z dnia 1 października 2013 r. I OSK 2139/13 obie w/w czynności potraktowano jako jeden akt stwierdzając, że "ma on charakter prawnie wiążący", bo choć organ nie może uzależnić udzielenia informacji publicznej od uprzedniego zapłacenia kwoty wynikającej z powiadomienia , to "powiadomienie to może być przedmiotem roszczenia wobec wnioskodawcy ze strony organu administracji publicznej". Zgodzić należy się tylko z tym, że uprzednie powiadomienie strony o przewidywanych kosztach stanowi bezwzględny warunek żądania uiszczenia tych kosztów. To jednak, że w związku z dopełnieniem tej czynności powstanie dopiero roszczenie o zapłatę kosztów wcale nie nadaje powiadomieniu charakteru aktu o jakim mowa w art. 3 ust. 2 pkt 4 ppsa. Dla przymusowej bowiem realizacji owego roszczenia samo powiadomienie nie jest wystarczające, na jego podstawie tytuł wykonawczy – zdaniem Sądu – nie może zostać wystawiony.

Przedstawione powyżej rozumienie instytucji "powiadomienia" pozostaje w zgodzie z ogólną zasadą bezpłatności dostępu informacji publicznej. Skoro przewidziana przepisem art. 15 ustawy "opłata" ma stanowić wyjątek od tej zasady, to jej ustalenie i pobranie nie może odbywać się w "domyślnym", uproszczonym trybie, w ramach którego strona pozbawiona jest pełnych, gwarantowanych przepisami prawa, uprawnień do weryfikowania żądania podmiotu zobowiązanego. Wbrew odmiennym stanowiskom gwarancji takich nie daje nadanie "powiadomieniu" charaktery aktu o jakim mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ppsa. Przepis art. 15 ustawy nie przewiduje dla "powiadomienia" żadnych wymagań, w tym wykazania zasadności kosztów i poprawności wyliczeń, ani nawet udokumentowania kosztów już poniesionych. Ewentualna kontrola legalności takiego "aktu" przez sąd o bardzo ograniczonych możliwościach dowodowych może okazać się iluzoryczna.

Kwestią otwartą pozostaje to, na jakiej podstawie i w jakim trybie podmiot zobowiązany może dokonać "pobrania" poniesionych już kosztów. Rozstrzygnięcie tej kwestii nie mieści się w granicach rozpoznawanej sprawy, wskazać jedynie można, że w tej mierze opowiadano się za różnymi rozwiązaniami: postanowieniem wydawanym na podstawie art. 261 i nast. kpa, decyzją administracyjną, innym "aktem" administracyjnym, oraz wyrokiem sądu powszechnego.

Skoro ostatecznie zaskarżone pismo nie jest aktem, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę uznać należało za niedopuszczalną i jako taką, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 w/w ustawy, odrzucić.

O zwrocie wpisu orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 w/w ustawy.



Powered by SoftProdukt