Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Rafał Wolnik (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Dobrowolski, Sędzia WSA Wojciech Gapiński, , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 19 maja 2023 r. sprawy ze skargi E.L. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie z dnia 13 grudnia 2022 r. nr SKO.4106.1103.2022 w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia odwołania w sprawie dotyczącej świadczenia pielęgnacyjnego postanawia: poinformować Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Częstochowie o istotnych naruszeniach prawa zaistniałych w związku z wnioskiem E.L. o przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezydenta Miasta C. z dnia 7 września 2022 r. nr [...], w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego.

Skarżąca E.L. wniosła do tutejszego Sądu skargę na wskazane w rubrum postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie z dnia 13 grudnia 2022 r. Postanowieniem tym organ odwoławczy stwierdził uchybienie terminu do wniesienia odwołania i pozostawił bez rozpatrzenia odwołanie skarżącej od decyzji Prezydenta Miasta C. z dnia 7 września 2022 r. odmawiającej przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Niezależnie od podniesionej w skardze argumentacji, skarżąca w ostatnim zdaniu pisma stanowiącego skargę, w sposób wyraźny sformułowała prośbę o przywrócenie terminu do złożenia odwołania. Wobec tego przewodniczący Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, w zarządzeniu wstępnym z dnia 20 stycznia 2023 r., m.in. polecił sporządzić odpis skargi i przekazać go organowi celem rozważenia nadania biegu wnioskowi o przywrócenie terminu. Sekretariat Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach pismem z dnia 31 stycznia 2023 r. w tym celu przesłał organowi odwoławczemu odpis skargi.

Organ odwoławczy w odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 13 lutego 2023 r. poinformował Sąd, że nie znajduje podstaw do nadania biegu wnioskowi o przywrócenie terminu do złożenia odwołania zawartemu w skardze. Organ zauważył, że skarżąca złożyła wniosek o przywrócenie terminu do złożenia odwołania w skardze, a nie w odwołaniu. Z rozdzielnika tego pisma nie wynika aby jego treść została przesłana do wiadomości skarżącej.

Zważyć przyjdzie, że w ramach kontroli działalności administracji publicznej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, w przedstawionym wyżej działaniu organu odwoławczego, dopatrzył się istotnego naruszenia prawa. Działając w ramach kompetencji określonych w art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r., poz. 259), zwanej dalej p.p.s.a., korzystając z określonych ustawowo środków prawnych, Sąd kieruje zatem do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Częstochowie sygnalizację przewidzianą art. 155 § 1 p.p.s.a., informując o istotnym naruszeniu prawa, polegającym na nie nadaniu biegu zawartemu w skardze wnioskowi skarżącej o przywrócenie terminu do złożenia odwołania. Przez określone w art. 155 p.p.s.a. "istotne naruszenie prawa", należy rozumieć naruszenie prawa tego rodzaju, że choć nie stanowi ono podstawy do uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia, to świadczy w sposób oczywisty o nieprawidłowościach w rozumieniu lub/i stosowaniu prawa przez organ administracji (por.: postanowienie NSA z dnia 24 marca 2010 r., sygn. akt II FSK 1827/08).

Jak się wydaje, powodem dla którego organ odwoławczy nie nadał biegu wnioskowi skarżącej o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania była okoliczność, że wniosek ten został zawarty w skardze, a nie w odwołaniu. Przypomnieć zatem przyjdzie organowi odwoławczemu, że z żadnego przepisu prawa nie wynika, aby prośba o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania winna zawierać się w odwołaniu. Prośba o przywrócenie terminu jest środkiem prawnym przysługującym stronie postępowania administracyjnego w sytuacji, gdy strona ta uchybi przewidzianemu prawem terminowi procesowemu do dokonania określonej czynności. Złożenie takiej prośby nie jest obarczone obowiązkiem zachowania jakiejkolwiek szczególnej formy lub trybu. W szczególności strona nie ma obowiązku złożenia tej prośby w treści czynności, dla której zastrzeżony termin został przez nią uchybiony. Brak jest jakichkolwiek przeszkód prawnych, aby prośba o przywrócenie terminu miała postać odrębnego wniosku lub też, tak jak ma to miejsce w niniejszej sprawie, zawarta była w innym piśmie strony. Istotne jest, aby z wystąpienia strony wynikało, że taką właśnie prośbę składa. Wobec sformułowania przez skarżącą prośby o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania w skardze adresowanej do tut. Sądu, rolą Sądu było zwrócenie uwagi organowi odwoławczemu na tę okoliczność, albowiem zgodnie z art. 59 § 2 k.p.a. to właśnie organ odwoławczy jest wyłącznie właściwy do orzekania w tym przedmiocie.

W takiej sytuacji obowiązkiem organu odwoławczego było nadanie dalszego biegu prośbie skarżącej o przywrócenie wnioskowanego terminu. Przypomnieć przyjdzie, że zgodnie z art. 58 k.p.a., organy administracji publicznej mogą orzec o przywróceniu uchybionego terminu na wniosek strony, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki: uchybienie terminowi nastąpiło bez winy zainteresowanego i brak winy zostanie uprawdopodobniony, zainteresowany złożył wniosek o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia terminu oraz zainteresowany dopełni czynności, dla której termin był określony, jedocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu. Oczywistym jest przy tym, że jeżeli strona już wcześniej (tzn. przed złożeniem wniosku o przywrócenie terminu) dopełniła czynności, dla której termin był określony, to nie ma obowiązku ponownego dokonywania tej czynności. Taka sytuacja miała właśnie miejsce w kontrolowanej sprawie.

Nadanie biegu prośbie skarżącej winno było nastąpić poprzez ocenę jej dopuszczalności i spełnienia warunków formalnych, a następnie w zależności od tej oceny, poprzez merytoryczne jej rozpoznanie. Nie przesądzając o rozstrzygnięciu w przedmiocie przywrócenia terminu, z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy, zwrócić przyjdzie uwagę, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych przyjmuje się, że jeżeli strona nie wiedziała o uchybieniu terminu, to termin do złożenia prośby o jego przywrócenie liczy się od dnia uzyskania wiadomości o tym (por. m.in. wyroki NSA: z dnia 22 stycznia 2018 r., sygn. akt II OSK 1476/17; z dnia 16 grudnia 2016 r., sygn. akt II OSK 1365/16; z dnia 26 lipca 2017 r., sygn. akt I OSK 1992/15). Z akt sprawy wynika, że skarżąca o uchybieniu terminu dowiedziała się dopiero z treści zaskarżonego postanowienia.

Na koniec dodać należy, że popełnione przez organ naruszenie polegające na nie nadaniu biegu prośbie skarżącej o przywrócenie terminu, godzi w jej konstytucyjne prawo do zaskarżenia decyzji (art. 78 Konstytucji RP). Zaniechanie organu odwoławczego prowadzi również do naruszenia prawa skarżącej do sądu (art. 45 Konstytucji RP), albowiem poprzez brak powiadomienia skarżącej o swoim stanowisku wyrażonym w piśmie z dnia 13 lutego 2023 r., organ odwoławczy zamknął jej drogę do sądowej kontroli nie tylko rozstrzygnięcia w przedmiocie przywrócenia terminu, ale również braku takiego rozstrzygnięcia (bezczynność organu). Przestrzeganie zasad postępowania administracyjnego powinno być nie tylko standardem działania dobrej administracji i gwarancją właściwej ochrony procesowych praw strony, ale też praktyczną realizacją wobec społeczeństwa (właściwie rozumianej) służebnej roli administracji.

Mając powyższe na uwadze Sąd podjął postanowienie informujące o istotnym naruszeniu prawa w rozpoznawanej sprawie na podstawie art. 155 § 1 p.p.s.a., co jednocześnie oznacza, że organ w terminie 30 dni powiadomi Sąd o zajętym stanowisku i podjętych działaniach.

Wskazać jeszcze wypadnie, że powołane wyżej orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego są dostępne w internetowej bazie orzeczeń NSA na stronie: http://orzeczenia.nsa.gov.pl