Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Kluczowe w postępowaniu wyjaśniającym toczącym się na podstawie k.p.a. jest przeprowadzenie nie każdego (jakiegokolwiek) dowodu, ale takiego, który dotyczy okoliczności istotnych w sprawie, mających wpływ na treść rozstrzygnięcia. Nie ilość zatem zebranych dowodów decyduje o prawidłowości przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, ale znaczenie dowodów dla rozstrzygnięcia sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 25 lutego 2014 r. sprawy ze skargi A. F. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w przedmiocie cofnięcia diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów oddala skargę

II SA/Bk 1193/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] września 2013 r. znak [...], wydaną z upoważnienia Starosty B. przez Naczelnika Wydziału Komunikacji i Transportu Starostwa Powiatowego w B. P., cofnięto A. F. uprawnienia diagnosty (nr [...]) wydane przez Starostę B. w dniu [...] maja 2003 r. na wykonywanie badań technicznych pojazdów oraz skreślono A. F. z ewidencji diagnostów. W podstawie prawnej decyzji wskazano art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.).

Organ I instancji ustalił, że prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w B. P. II Wydział Karny z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie II K [...] A. F. został skazany za to, że wykonując obowiązki diagnosty w Stacji Kontroli Pojazdów C. s.c. i pełniąc tym samym funkcję publiczną oraz będąc uprawnionym do wystawiania dokumentów, w zakresie dotyczącym siedmiu pojazdów poświadczył nieprawdę w elektronicznym rejestrze badań technicznych pojazdów oraz w ich dowodach rejestracyjnych, przy czym w niektórych przypadkach działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla swego pracodawcy. Powyższy wyrok wpłynął do Starostwa w dniu 5 lipca 2013 r. W dniu 21 sierpnia 2013 r. Starosta wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia A. F. uprawnień diagnosty. W oparciu o wyrok organ ustalił, że postępowanie diagnosty uprawnia do zastosowania przepisu art. 84 ust. 3 prawa o ruchu drogowym.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył A. F. zarzucając naruszenie przepisów procesowych tj. art. 7, 77 § 1 i 4 k.p.a. poprzez niewyjaśnienie istotnych okoliczności sprawy, a w szczególności odstąpienie od przeprowadzenia dowodów: z zeznań właścicieli pojazdów, których dokumentów miało dotyczyć poświadczenie nieprawdy; z całości akt Sądu Rejonowego w B. P. w sprawie II K [...] celem stwierdzenia, jaki był stan techniczny pojazdów, w szczególności czy zagrażał bezpieczeństwu ruchu; odstąpienie od poinformowania strony o pozyskaniu przez organ treści wyroku w sprawie II K [...]. Wniósł o przeprowadzenie dowodów z zeznań wyżej wymienionych właścicieli pojazdów, dopuszczenie dowodu z całości akt sprawy II K [...]. Uzasadniając odwołanie wskazał, że brak jest w k.p.a. przepisu regulującego wpływ prawomocnego, skazującego wyroku karnego na sposób ustalania stanu faktycznego przez organ administracyjny. Jak wywiódł, związanie sądu administracyjnego wyrokiem karnym skazującym dotyczy tylko faktu popełnienia przestępstwa, natomiast w postępowaniu administracyjnym należy dokonywać samodzielnych ustaleń faktycznych. W jego ocenie organ powinien samodzielnie ustalić, odnośnie wszystkich przypadków poświadczeń nieprawdy wskazanych w wyroku, czy stan techniczny pojazdów rzeczywiście był nienależyty i nie dawał możliwości pozytywnej weryfikacji podczas badań. Należało również, zdaniem odwołującego się, ocenić stopień naruszenia prawa przez diagnostę.

Decyzją z dnia [...] października 2013 r. znak [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. utrzymało zaskarżoną decyzję w mocy. Kolegium ustaliło, bazując na materiale dowodowym zgromadzonym w I instancji, że prawomocny wyrok skazujący A. F. stanowi bezsporny dowód dokonania przez niego jako diagnostę niezgodnych ze stanem faktycznym wpisów w dowodach rejestracyjnych pojazdów i w systemie elektronicznym badań diagnostycznych (fałsz intelektualny). Wyczerpuje to, w ocenie organu, przesłankę obligatoryjnego cofnięcia diagnoście uprawnień do wykonywania zawodu wymienioną w art. 84 ust. 3 pkt 2 prawa o ruchu drogowym. Zdaniem Kolegium, wskazany przepis został sformułowany w sposób kategoryczny, niedający organowi możliwości zastosowania instytucji uznania administracyjnego, a tym samym nieuprawniający do oceny szkodliwości czy zawinienia osoby, która dopuściła się naruszenia obowiązujących norm postępowania. W ocenie Kolegium okoliczności faktyczne potwierdzone w sprawie prawomocnym wyrokiem należy uznać za udowodnione bez konieczności prowadzenia uzupełniającego czy ponownego postępowania dowodowego. Zasadne było więc oddalenie wniosków dowodowych (jak wskazało SKO, nastąpiło to postanowieniem z dnia [...] października 2013 r. nr [...]).

Skargę na powyższą decyzję SKO złożył do sądu administracyjnego A. F. Zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj. art. 8 i 77 § 1 k.p.a. poprzez: odstąpienie od podjęcia czynności dowodowych zmierzających do ustalenia danych osobowych wszystkich diagnostów uprawnionych do wykonywania badań technicznych pojazdów, skazanych tak jak skarżący przez Sąd Rejonowy w B. P. Wydział II Karny w latach 2012 i 2013 oraz odstąpienie od ustalenia, czy w rzeczywistości przeprowadzane przez nich badania miały czy nie miały miejsca; art. 77 § 4 k.p.a. poprzez odstąpienie od uczynienia zadość wymogom proceduralnym i zaniechanie formalnego poinformowania strony o uzyskaniu wyroku w sprawie II K [...]; art. 62 k.p.a. poprzez nieobjęcie spraw wszystkich skazanych diagnostów jednym postępowaniem administracyjnym.

Wniósł o uzupełnienie postępowania dowodowego przez sąd (art. 106 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) poprzez zażądanie z Sądu Rejonowego w B. P. II Wydział Karny informacji o wyrokach skazujących, zapadłych wobec diagnostów wykonujących badania techniczne pojazdów, którzy popełnili przestępstwa polegające na poświadczeniu nieprawdy w elektronicznym rejestrze badań technicznych pojazdów i w dowodach rejestracyjnych pojazdów. Uzasadniając zarzuty skarżący wskazał, że w sprawie nie przeprowadzono jakiegokolwiek postępowania dowodowego, a wydano rozstrzygnięcie wyłącznie w oparciu o wyrok karny skazujący. Jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami procedury administracyjnej, w tym z zasadą budzenia zaufania do organów administracji publicznej. Prawidłowe byłoby przeprowadzenie jednego postępowania o cofnięcie uprawnień w stosunku do wszystkich osób, których prawa i obowiązki wynikają z tego samego stanu faktycznego i tej samej podstawy prawnej (tzn. wszystkich diagnostów, wobec których z tych samych powodów, jak wobec skarżącego, wydano wyroki skazujące).

W odpowiedzi na skargę organ wskazał, że wnosi o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Podkreślił, że zgodnie z art. 62 k.p.a. organ może prowadzić jedno postępowanie wobec więcej niż jednej strony, ale nie ma takiego obowiązku.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlegała oddaleniu, bowiem zaskarżona decyzja nie narusza prawa.

Przedmiotem sporu w sprawie niniejszej jest legalność cofnięcia diagnoście uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów. Podstawę prawną decyzji stanowi przepis art. 84 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 1137 z późn. zm.), dalej p.r.d., zgodnie z którym starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83 ust. 6, stwierdzono wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami.

Wskazany przepis ma kategoryczne brzmienie. W przypadku ustalenia nieprawidłowego działania diagnosty starosta nie ma wyboru i jest zobowiązany cofnąć uprawnienia do wykonywania badań technicznych. Kluczowe jest zatem dokonanie bezspornego i niebudzącego wątpliwości ustalenia, że diagnosta wydał zaświadczenie lub dokonał wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. W ocenie składu orzekającego wymaganiu temu organy w sprawie niniejszej sprostały, co zobowiązywało je do cofnięcia skarżącemu uprawnień.

Z przepisu art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d. wynika, że stwierdzenie nieprawidłowego działania diagnosty powinno wynikać z przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83 ust. 6 p.r.d. Co prawda przepis art. 83 ust. 6 p.r.d. został uchylony z dniem 21 sierpnia 2004 r. (ustawą z dnia 2 lipca 2004 r., Dz. U. Nr 173, poz. 1808 z późn. zm.), ale nie został przez ustawodawcę usunięty z treści art. 84 ust. 3 p.r.d., co budziło wątpliwości w orzecznictwie. Rozstrzygnęła je uchwała NSA z dnia 12 marca 2012 r. w sprawie II GSP 2/11, w której wskazano że sformułowanie "w wyniku przeprowadzonej kontroli" należy rozumieć jako wystąpienie podstaw faktycznych do wszczęcia postępowania administracyjnego w przedmiocie cofnięcia uprawnień. NSA wyjaśnił również, że wszczęcie z urzędu postępowania w przedmiocie cofnięcia diagnoście uprawnień może nastąpić zarówno wówczas, gdy wynik kontroli przeprowadzonej u prowadzącego stację kontroli wykaże niezgodne z prawem działanie diagnosty, jak i wówczas, gdy informację o takim działaniu organ poweźmie z innych źródeł np. podczas analizy akt innej sprawy lub uzyska ją od innych organów. Chodzi bowiem o to, aby od czynności diagnostycznych odsunięci zostali diagności nierzetelni, których działanie może mieć bezpośredni (negatywny) wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego (uchwała dostępna w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl, powoływanej dalej w skrócie jako CBOSA).

W sprawie niniejszej podstawą wszczęcia postępowania w przedmiocie cofnięcia uprawnień stało się uzyskanie informacji o prawomocnym wyroku karnym w sprawie II K [...], którym skazano skarżącego za przestępstwo fałszu intelektualnego (poświadczenie nieprawdy odnośnie danych w elektronicznym rejestrze badań technicznych pojazdów oraz w dowodach rejestracyjnych pojazdów). Wszczęcie postępowania znajdowało zatem uzasadnione podstawy.

Wskazany wyrok był również głównym dowodem w sprawie, bowiem na jego podstawie orzeczono przedmiotowe cofnięcie uprawnień, kwestionowane przez skarżącego. Istotnie, jak wskazał skarżący, nie przeprowadzono innych czynności dowodowych oraz nie uzupełniano materiału dowodowego o inne dokumenty. Zaniechanie to nie nastąpiło jednak z naruszeniem przepisów procesowych tj. art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a. oraz z naruszeniem przepisów powołanych w skardze.

Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 75 § 1 k.p.a. jako dowód dopuścić należy wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Zgodnie zaś z art. 80 k.p.a. organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona. Z przywołanych przepisów wynika, że kluczowe w postępowaniu wyjaśniającym toczącym się na podstawie k.p.a. jest przeprowadzenie nie każdego (jakiegokolwiek) dowodu, ale takiego, który dotyczy okoliczności istotnych w sprawie, mających wpływ na treść rozstrzygnięcia. Tę interpretację potwierdza przepis art. 78 § 1 k.p.a., zgodnie z którym żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. Również zasada ekonomii postępowania wymaga, aby organ dążył do załatwienia sprawy najprostszymi środkami (art. 12 k.p.a.), co należy rozumieć także jako przeprowadzanie tylko takich dowodów, które służą wyjaśnieniu sprawy. Oznacza to w konsekwencji, że nie ilość zebranych dowodów decyduje o prawidłowości przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, ale znaczenie ocenionych dowodów dla rozstrzygnięcia sprawy.

Powyższym zasadom organ w sprawie niniejszej nie uchybił.

Nie ulega zdaniem sądu wątpliwości, że prawomocny wyrok karny, którego odpis włączono do akt postępowania administracyjnego i w którym skazano skarżącego za przestępstwo fałszu intelektualnego, jest wystarczającym dowodem na okoliczność spełnienia przesłanek cofnięcia diagnoście uprawnień (art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d.). Bezspornie bowiem potwierdza on, że diagnosta dokonywał wpisów do dowodów rejestracyjnych oraz do systemu elektronicznego niezgodnie ze stanem faktycznym, a w konsekwencji i z prawem. W niektórych przypadkach, jak wynika z treści zarzutów, poświadczenie nieprawdy dotyczyło daty przeprowadzenia badania, ale w niektórych badania pojazdów nie zostały w ogóle przeprowadzone (vide zarzut opisany jako nr 1, 3 w wyroku skazującym). W tych okolicznościach organ trafnie ocenił, że brak jest podstaw do przedłużania postępowania i przeprowadzanie innych niż wyrok skazujący dowodów, skoro dowód główny i przesądzający o konieczności cofnięcia uprawnień na podstawie art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d. znajdował się już w aktach sprawy. Postanowieniem z dnia 10 października 2013 r. odmówiono uwzględnienia wniosków dowodowych i postanowienie to nie budzi wątpliwości sądu. Nie zachodzi potrzeba przeprowadzenia dowodów niemających żadnego znaczenia dla potrzeb rozstrzygnięcia sprawy.

Identyczne powody stanowiły podstawę oddalenia przez sąd wniosków dowodowych zawartych w skardze (postanowienie k. 34).

Wskazać trzeba, że stanowisko prezentowane w sprawie niniejszej nie jest odosobnione. Jak wskazał WSA w Warszawie zawarte w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 września 2011 r. w sprawie VIII SA/Wa 913/10, prawomocny wyrok skazujący za poświadczenie nieprawdy o wykonaniu badań technicznych bez faktycznego ich wykonania należy oceniać tak, jak wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami, czego konsekwencją jest cofnięcie uprawnień do wykonywania badań technicznych (CBOSA).

Skład orzekający w sprawie niniejszej za bezzasadne uznaje stanowisko skarżącego, zgodnie z którym naruszeniem przepisów postępowania było niewyjaśnienie, czy jego nieprawidłowe działanie miało wpływ na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Przepis art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d. nie uzależnia cofnięcia uprawnień od ustalenia wystąpienia takiego niebezpieczeństwa, co czyni bezprzedmiotowym prowadzenie postępowania wyjaśniającego na tę okoliczność. Natomiast nie ulega wątpliwości, że założenie o wywoływaniu takiego niebezpieczeństwa przez nierzetelne działania diagnostyczne jest ex lege wpisane w treść art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d. Dlatego też przepis ten formułuje obowiązek, a nie jedynie możliwość cofnięcia uprawnień diagnostom wykonującym swoje kompetencje nierzetelnie (vide wyrok z dnia 14 lutego 2013 r., III SA/Łd 1068/12, CBOSA).

Nie mógł również odnieść skutku zarzut naruszenia art. 62 k.p.a. poprzez przeprowadzenie odrębnego postępowania w przedmiocie cofnięcia uprawnień wobec skarżącego, a nie łącznie wobec wszystkich skazanych prawomocnie diagnostów. Trafnie wskazano w odpowiedzi na skargę, że wymieniony przepis umożliwia organowi prowadzenie jednego postępowania wobec więcej niż jednej strony, gdy prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i gdy właściwy jest ten sam organ administracji publicznej - ale organu do tego nie zobowiązuje. Wobec fakultatywności łączenia spraw wynikającej z art. 62 k.p.a. fakt nieskorzystania z takiej możliwości w sprawie niniejszej nie może prowadzić do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Także okoliczność nieorzeczenia wobec skarżącego środka karnego w postaci zakazu wykonywania uprawnień diagnosty nie ma znaczenia dla oceny legalności cofnięcia uprawnień w trybie administracyjnym. Jak wskazał NSA w sprawie II GSK 779/12 w wyroku z dnia 26 września 2013 r., sąd karny nie zastępuje organu administracji w realizacji obowiązku wynikającego z normy administracyjnego prawa materialnego (CBOSA). Niezależnie zatem od nieorzeczenia środka karnego, organ administracji może we własnym zakresie zastosować sankcję z art. 84 ust. 3 pkt 2 p.r.d.

Odnośnie podniesionego w odwołaniu zarzutu niepoinformowania strony o fakcie włączenia do akt sprawy wyroku sądu karnego to wskazać należy, że w zawiadomieniu z dnia 21 sierpnia 2013 r. o wszczęciu postępowania pouczono stronę o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym i wypowiedzenia się co do niego, zaś w złożonym przez stronę wyjaśnieniu z dnia 30 sierpnia 2013 r. ustosunkowano się do przedmiotowego wyroku skazującego. Również w treści uzasadnienia decyzji pierwszoinstancyjnej wskazano, jaki dokument był głównym dowodem w sprawie. Zarzuty zatem odnośnie niewiedzy strony co do włączenia wyroku do akt sprawy są bezzasadne.

Reasumując stwierdzić trzeba, że zaskarżona decyzja została wydana bez naruszenia prawa, które uzasadniałoby jej wyeliminowanie z obrotu prawnego.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.