Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodnicząca Sędzia WSA Tamara Dziełakowska Sędziowie: Sędzia WSA Jolanta Górska (spr.) Sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz Protokolant Starszy Sekretarz Sądowy Małgorzata Kuba po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016 r. w Gdańsku na rozprawie sprawy ze skargi M. D. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 kwietnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę.

M. D. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku skargę na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 kwietnia 2016 r., utrzymującą w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 6 listopada 2015 r., podjętą na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane Dz. U. nr 38, poz. 229 ze zm.), nakazującą skarżącemu rozbiórkę wybudowanego na działce nr [..], obręb ewidencyjny R., gmina K., w warunkach samowoli budowlanej, obiektu budowlanego pełniącego funkcję rekreacji indywidualnej, nietrwale związanego z gruntem, o wymiarach 7,85 m na 5,05 m, wraz z urządzeniem budowlanym z tym obiektem związanym - zbiornikiem na ścieki sanitarne.

Zaskarżone decyzje podjęte zostały w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, działając z urzędu, wszczął w 2013 roku postępowanie w sprawie samowoli budowlanej na działce nr [..], obręb ewidencyjny R., gmina K.

Przeprowadzone w toku postępowania oględziny nieruchomości potwierdziły, że na wskazanej działce wybudowano bez pozwolenia na budowę obiekt budowlany pełniący funkcję rekreacji indywidualnej, nietrwale związany z gruntem. Obiekt ten istnieje od 1984 roku. Do obiektu podłączony jest jednokomorowy zbiornik na ścieki sanitarne, wykonany z kręgów betonowych, wybudowany w 1994 roku również bez pozwolenia na budowę. Od 1994 roku właścicielami działki i obiektu byli A. i J. D., którzy przeprowadzili remont obiektu w 2001 roku. W 2013 roku dobudowano taras, co do którego toczyło się odrębne postępowanie administracyjne. Na działce znajdował się również budynek gospodarczy objęty także odrębnym postępowaniem.

Przedmiotowe postępowanie dotyczy więc jedynie obiektu budowlanego pełniącego funkcję rekreacji indywidualnej w części wybudowanej przed 1995 rokiem wraz z urządzeniem budowlanym w nim związanym – zbiornikiem na ścieki sanitarne.

Organ nakazał A. D. rozbiórkę tego obiektu decyzją z dnia 8 kwietnia 2014 r., którą uchylił Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia 14 listopada 2014 r.

Następnie została wydana decyzja z dnia 6 listopada 2015 r. nakazująca rozbiórkę skarżącemu M. D., utrzymana w mocy zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 18 kwietnia 2016 r.

Organy obu instancji uznały, iż w niniejszej sprawie zostały spełnione obie przesłanki zawarte w przepisie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. tj. wybudowanie obiektu budowlanego bez pozwolenia na budowę oraz naruszenie ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego.

Podczas ponownego postępowania organ poszukiwał decyzji o pozwoleniu na budowę, jednakże ani w urzędach właściwych do wydawania takich decyzji, ani też w Archiwum Państwowym, nie odnaleziono żadnych decyzji dotyczących przedmiotowej nieruchomości. Stosownie zaś do treści art. 28 ustawy dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane roboty budowlane, z wyjątkiem rozbiórek, można było rozpocząć po uzyskaniu pozwolenia na budowę.

Właścicielem nieruchomości od dnia 28 lutego 2015 r. jest skarżący M. D. i do niego skierowano kolejne wydawane w sprawie decyzje.

Organy obu instancji analizowały przepisy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących da terenu obejmującego działkę nr [...], obręb ewidencyjny R., gmina K.

I tak, w planie zatwierdzonym uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy z dnia 22 czerwca 1979 r., nr IX/37/79 (Dz. Urz. WRN z 1982 r., nr 9, poz. 86) znajdowała się ona na terenie oznaczonym symbolem RP – tereny upraw polowych.

W miejscowym w planie zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy z dnia 27 kwietnia 1990 r., nr XIV/54/90 (Dz. Urz. Woj. Gd. nr 16, poz. 118), zmienionym uchwałą Rady Gminy z dnia 18 grudnia 1992 r., nr VII/52/92 (Dz. Urz. Woj. Gd. z 1993 r., nr 6, poz. 35), teren, na którym zlokalizowana jest działka nr [..] oznaczony był symbolem R– tereny upraw polowych i ogrodniczych.

Wreszcie, zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym uchwałą Rady Gminy z dnia 16 stycznia 2007 r. nr I/27/2007 (Dz. Urz. Woj. Pom. nr 46, poz. 672) działka nr [...] znajduje się na terenie oznaczonym symbolem 84.R/ZL – tereny rolnicze oraz lasy.

Lokalizacja obiektu budowlanego na działce nr [..], obręb ewidencyjny R., gmina K. koliduje zatem z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego.

W toku postępowania skarżący M. D. wnosił o jego zawieszenie do czasu zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu działki nr [..], została ona przewidziana jako nowy teren rozwojowy z przeznaczeniem pod zabudowę turystyczną i rekreacyjną. Organy nadzoru budowlanego obu instancji uznały, że nie ma podstaw do zawieszenia postępowania. W szczególności zaś wyjaśniono, że wobec zasady orzekania organów administracji na podstawie przepisów prawa obowiązujących w dacie rozstrzygania sprawy niezasadne byłoby oczekiwanie z rozbiórką na uchwalenie przepisów planistycznych w przyszłości.

Skargę na powyższą decyzję wniósł do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Gdańsku M. D., domagając się jej uchylenia. Skarżący stwierdził, że przedmiotowy obiekt wybudowano w okresie, gdy na tym terenie nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, był to teren rolny. Pomimo niegodności z planem z 2007 roku, gmina regularnie nalicza podatek od nieruchomości. Nadto skarżący ponownie zakwestionował brak zawieszenia postępowania w sprawie rozbiórki do czasu uchwalenia zmian postanowień miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

W odpowiedzi na skargę Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację sformułowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta co do zasady sprawowana jest pod względem zgodności z prawem.

Wojewódzki sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2106 r., poz. 718 ze zm.). Oznacza to między innymi, że sąd nie może w ocenie legalności zaskarżonej decyzji ograniczać się jedynie do zarzutów sformułowanych w skardze, ale także powinien wadliwości kontrolowanego aktu podnosić z urzędu.

Mając na uwadze tak zakreślony zakres kognicji, Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż wydane w sprawie decyzje są zgodne z prawem. Oba rozstrzygnięcia wydane zostały bowiem w oparciu o właściwie ustalony stan faktyczny sprawy i przy prawidłowym zastosowaniu obowiązujących przepisów prawa.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że na działce nr [..], obręb ewidencyjny R., gmina K., przed 1 stycznia 1995 r., wybudowano bez pozwolenia na budowę obiekt budowlany pełniący funkcję rekreacji indywidualnej, nietrwale związany z gruntem, który znajduje się na tej działce od 1984 roku, Do obiektu podłączony jest jednokomorowy zbiornik na ścieki sanitarne, wykonany z kręgów betonowych, wybudowany w 1994 roku, również bez pozwolenia na budowę.

W konsekwencji prawidłowo organy administracji przyjęły, że materialnoprawną podstawę rozstrzygnięcia stanowią przepisy ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane (Dz. U. nr 38, poz. 228, z późn. zm.). Zgodnie bowiem z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r., poz.290) przepisu art. 48 nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne. Do takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe.

Stanowiący podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane stanowi, że obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy organ administracji publicznej stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę.

Z przepisu tego wynika, że nakaz rozbiórki jest uzależniony od naruszenia przepisów obowiązujących w okresie budowy i znajdowania się obiektu budowlanego na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę. Różnica w określeniu czasu zajścia wskazanych dwóch przesłanek – przy pierwszej mowa jest o przepisach obowiązujących w okresie budowy, przy drugiej mowa jest o znajdowaniu się obiektu budowlanego na odpowiednim terenie – wskazuje na to, że ta druga przesłanka winna być oceniana według przepisów o planowaniu przestrzennym obowiązujących w chwili wydawania decyzji o nakazie rozbiórki.

Przepisami o planowaniu przestrzennym, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243 poz. 1623 ze zm.) są przepisy obowiązujące w dacie orzekania przez organy administracji, z tym że w postępowaniu w przedmiocie nakazania przymusowej rozbiórki, należy uwzględnić także przeznaczenie terenu, na którym powstał obiekt budowlany, od daty jego budowy (tak Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 16 grudnia 2013 r., sygn. akt II OPS 2/13, http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. przez roboty budowlane rozumie się roboty polegające na budowie, montażu, remoncie albo rozbiórce obiektu budowlanego lub jego części oraz urządzeń reklamowych, dzieł plastycznych i innych urządzeń wpływających na wygląd obiektu budowlanego.

Przepis art. 28 ust. 1 ustawy Prawo budowlane z 1974r. stanowi, że roboty budowlane, z wyjątkiem rozbiórek, można rozpocząć po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Pozwolenia na budowę wymaga również wznoszenie lub wykonywanie w miejscach publicznych pomników, posągów, wodotrysków i innych obiektów architektury ogrodowej, urządzeń wpływających na wygląd obiektów budowlanych oraz kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego (ust. 3).

Z kolei w art. 28 ust. 4 stwierdzono, że Minister Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska określi w drodze rozporządzenia zakres, warunki i tryb uzyskiwania pozwoleń na budowę, rodzaje robót budowlanych zwolnione od obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę oraz rodzaje rozbiórek zwolnione od obowiązku zgłoszenia.

Na podstawie powyższej delegacji ustawowej wydane zostało rozporządzenie Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno – budowlanego (Dz. U. Nr 8, poz. 48, z późn. zm.), które to przewidywało w § 44 ust.1 obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę dla wykonania i rozbudowy stałych i tymczasowych budynków. Natomiast z § 44 ust. 2 tego rozporządzenia wynika, że pozwolenia na budowę nie wymagała budowa altanek nieprzystosowanych do stałego zamieszkania na działkach w pracowniczych ogrodach działkowych oraz pomników, posągów, kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego – na terenach cmentarzy oraz na terenach przykościelnych, związanych z wykonywaniem kultu religijnego.

Z kolei pod pojęciem "budynek tymczasowy", na podstawie § 4 ust.1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz. U. Nr 17, poz. 62, z późn. zm.) rozumie się budynki nie połączone w sposób trwały z gruntem, skonstruowane jako rozbieralne, jak baraki, kioski, obiekty o konstrukcji pneumatycznej i typu namiotowego lub budynki określone w przepisach jako tymczasowe.

W świetle okoliczności sprawy stwierdzić należy, że budowa stanowiącego własność skarżącego obiektu budowlanego pełniącego funkcję rekreacji indywidualnej, nietrwale związanego z gruntem, o wymiarach 7,85 m na 5,05 m, wraz z urządzeniem budowlanym z tym obiektem związanym - zbiornikiem na ścieki sanitarne wymagała uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę. Z uwagi na wybudowanie tego obiektu bez pozwolenia na budowę zachodzi zatem określona w art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. przesłanka niezgodności z przepisami obowiązującymi w dacie budowy.

Nadto z dokonanych przez organu ustaleń wynika, że działka nr [..], obręb ewidencyjny R., gmina K. ani w chwili orzekania przez organy, ani też w przeszłości – poczynając od daty budowy, nie znajdowała się na terenie przeznaczonym pod zabudowę.

Powyższe okoliczności obligowały organy nadzoru budowlanego do orzeczenia w niniejszej sprawie nakazu rozbiórki na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane z 1974 r.

Zasadnie przy tym organy odmówiły zawieszenia postępowania w sprawie Bezzasadne byłoby bowiem zawieszenie postępowania rozbiórkowego do momentu uchwalenia zmiany w planie zagospodarowania przestrzennego, która – według skarżącego, pozwoliłaby na legalizację obiektu wzniesionego samowolnie. Planowana zmiana planu miejscowego nie stanowi przeszkody do rozpatrzenia i wydania decyzji w sprawie samowoli budowlanej. Prowadzenie prace nad zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie stanowi bowiem zagadnienia wstępnego w rozumieniu przepisu art. 97 § 1 pkt 4 Kpa, skoro w czasie orzekania przez organy obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i stanowił on źródło prawa (por. wyrok NSA z dnia 30 grudnia 2015r. sygn. akt II OSK 1037/14, wyroki WSA w Gdańsku z dnia 1 września 2005r. sygn. akt II SA/Gd 1929/02 oraz z dnia 25 maja 2011r. sygn. akt II SA/Gd 252/11, wyrok WSA w Bydgoszczy 19 listopada 2013r. sygn. akt II SA/Bd 391/13, CBOSA).

Podnoszone pozostałe w skardze okoliczności, takie jak przyłączenie do sieci elektroenergetycznej czy też uiszczanie podatku od nieruchomości - nie mają natomiast znaczenia dla oceny podjętego w sprawie rozstrzygnięcia.

Podsumowując, stwierdzić należy, że rozpoznając sprawę samowoli budowlanej, organy nadzoru budowlanego prawidłowo wydały decyzje na podstawie stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dacie orzekania.

Z tych wszystkich względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, nie dopatrując się jakiegokolwiek naruszenia prawa, oddalił skargę jako bezzasadną na podstawie art. 151 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.