Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Wojtynowska po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2008 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku "A" Sp. z o.o. z siedzibą w [...] o przyznanie prawa pomocy w sprawie ze skargi na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania postanawia 1. przyznać wnioskodawcy prawo pomocy przez zwolnienie od kosztów sądowych, 2. odmówić ustanowienia radcy prawnego.

Wnioskiem z dnia [...], uzupełnionym na formularzu PPPr w dniu [...], skarżąca spółka zwróciła się do Sądu o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego.

Postanowieniem z dnia [...] referendarz sądowy przyznał wnioskodawcy prawo pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz odmówił ustanowienia radcy prawnego.

W sprzeciwie z dnia [...] skarżąca spółka zakwestionowała powyższe postanowienie w zakresie dotyczącym odmowy ustanowienia radcy prawnego. Okoliczność, że spółka korzysta z profesjonalnej pomocy prawnej przy okazji innych postępowań, nie stanowi w jej ocenie przesłanki uzasadniającej odmowę ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Trudna sytuacja finansowa spółki nie pozwala jej jednocześnie na samodzielne zaangażowanie pełnomocnika w kolejnym postępowaniu. Wniesiona do sądu skarga kasacyjna została natomiast sporządzoną przez radcę pranego z konieczności wynikającej z przepisów prawa. Wniesienie wniosku o przyznanie prawa pomocy nie przerywa bowiem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Stosownie do art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.; dalej jako p.p.s.a.) w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z brzmieniem art. 245 p.p.s.a. prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

W myśl przepisu art. 246 § 2 ww. ustawy osobie prawnej prawo pomocy może być przyznane:

1) w zakresie całkowitym – gdy wykaże, że nie ma żadnych środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania,

2) w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Ponadto zgodnie z przepisem art. 246 § 3 ww. ustawy, adwokata, radcę prawnego, doradcę podatkowego lub rzecznika patentowego można ustanowić dla strony, która nie zatrudnia lub nie pozostaje w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Nie dotyczy to adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ustanowionego na podstawie przepisów o prawie pomocy.

W ocenie Sądu skarżąca spółka przedstawiła wystarczające dla oceny jej sytuacji i możliwości finansowych dowody, przemawiające za przyznaniem prawa pomocy w zakresie częściowym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.

Zgodnie ze złożonym oświadczeniem o majątku i dochodach skarżąca spółka zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, nie osiąga obecnie żadnych przychodów, wartość jej środków trwałych według bilansu na dzień 31 grudnia 2005 r. wynosiła 3.598.469,41 zł, ostatni rok obrotowy (według ww. bilansu) zamknęła stratą netto w kwocie 789.076,99 zł, nie posiada żadnych środków na rachunkach bankowych (zadłużenie w rachunku w kwocie 722 zł), stanowiące jej majątek nieruchomości są obciążone znacznymi hipotekami i są z nich prowadzone egzekucje, nie posiada środków na windykację przysługujących jej należności, a ruchomości nie przedstawiają w chwili obecnej wartości handlowej. Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia [...] oddalono wniosek spółki o ogłoszenie upadłości, gdyż uznano, że jej majątek nie wystarczy na zaspokojenie nawet części kosztów postępowania upadłościowego. Z treści uzasadnienia tego orzeczenia wynika, że zobowiązania spółki stanowią ponad 5.000.000 zł i przekraczają wartość jej majątku (najstarsze wymagalne zobowiązania dłużnika pochodzą z 2001 r.), na nieruchomościach spółki ustanowione są zabezpieczenia rzeczowe, które znacznie przewyższają ich wartość rynkową, jej aktywa to ruchomości o wartości około 14.000 zł, przeciwko spółce toczą się egzekucje w poszukiwaniu wierzytelności w łącznej wysokości około 2.341.651,89 zł.

Na podstawie znajdującego się w aktach sprawy odpisu aktualnego z Krajowego Rejestru Sądowego ustalono, że postanowieniem z dnia 30 czerwca 2005 r. komornik sądowy umorzył prowadzoną przeciwko spółce egzekucję z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych (wpis w Dziale 4 Rubryce 4).

W ocenie Sądu nieuzyskiwanie jakichkolwiek dochodów, brak zasobów pieniężnych i rozmiar ciążących na spółce wymagalnych zobowiązań jednoznacznie świadczy, iż skarżąca spółka nie posiada dostatecznych środków finansowych na poniesienie kosztów sądowych.

Wbrew przekonaniu skarżącej spółki, wobec jednoznacznej treści art. 246 § 3 p.p.s.a., jej niewątpliwie trudna sytuacja finansowa nie stanowi wystarczającej okoliczności dla przyznania prawa pomocy w zakresie ustanowienia radcy prawnego.

Z oświadczenia skarżącej złożonym na formularzu PPPr jednoznacznie wynika, iż udzieliła ona pełnomocnictw radcom prawnym do reprezentowania jej interesów w trzech postępowaniach prowadzonych obecnie przeciwko niej przez różne organy. Nadto w aktach sprawy o sygn. [...] znajduje się pismo procesowe z dnia [...] (skarga kasacyjna), sporządzone w imieniu skarżącej przez radcę prawnego K. B.. Skarżąca spółka pozostaje zatem w stosunkach prawnych z podmiotami świadczącymi zawodowo pomoc prawną. Okoliczności tej nie kwestionuje również sama spółka.

Zgodnie z art. 246 § 3 p.p.s.a. pozostawanie przez wnioskującego w stosunku prawnym m.in. z radcą prawnym, o ile nie został on ustanowiony w ramach prawa pomocy, jest każdorazowo negatywną przesłanką przyznania stronie z urzędu kolejnego, profesjonalnego pełnomocnika. Przesłanka ta uniemożliwia uwzględnienie wniosku we wskazanym zakresie w każdej sytuacji - również wtedy gdy zatrudniający profesjonalnych pełnomocników czyni to dla celów innych postępowań, czy wyłącznie dla dokonania poszczególnych czynności obwarowanych przymusem adwokacko-radcowskim. Jak wskazano wyżej, okolicznością uzasadniającą odmowę jest samo "pozostawanie w stosunku prawnym", bez względu na to czy wnioskujący posiada rzeczywiste środki finansowe na opłacenie wynikających z tego stosunku usług.

Z tych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny na podstawie przepisu art. 246 § 2 pkt 2 i § 3 ustawy p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.