Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Eugeniusz Wasilewski (spr.) Sędziowie WSA Anna Mierzejewska Olga Żurawska – Matusiak Protokolant straszy sekretarz sądowy Aneta Duszyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 czerwca 2015 r. sprawy ze skargi J. S. na bezczynność Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1. zobowiązuje Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej do rozpatrzenia wniosku J.S. z dnia 8 sierpnia 2014 r. o udostępnienie informacji publicznej, w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy; 2. stwierdza, że bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3. zasądza od Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz J.S. kwotę 100 (słownie: sto) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Pismem z dnia 24 lipca 2014 r. J. S. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność [...] Okręgowej Izby Architektów w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Skarżąca wniosła o zobowiązanie organu do udzielenia informacji publicznej żądanej wnioskiem z dnia 8 sierpnia 2014 r., którego przedmiotem było udostępnienie informacji, jakie decyzje i czynności zostały podjęte w sprawie odpowiedzialności zawodowej [...] J. K. (nr wpisu [...]) z wniosku J. S. i I. Z. z dnia 15 kwietnia 2014 r. Jeżeli Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej wydał postanowienia kończące postępowanie w sprawie, skarżąca wnosiła o udostępnienie ich treści, podnosząc, iż do dnia złożenia skargi nie otrzymała odpowiedzi na wniosek.

Skarżąca podniosła, iż zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, podmiotem zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej są w szczególności organy samorządów zawodowych.

Stosownie do art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządach zawodowych architektów i inżynierów budownictwa z dnia 15 grudnia 2000 r., jednostkami organizacyjnymi samorządów zawodowych są okręgowe izby architektów. Organem okręgowej izby architektów jest okręgowy rzecznik odpowiedzialności zawodowej (art. 14 ust. 1 pkt 6 powołanej wyżej ustawy), który zgodnie ze statutem Izby Architektów z dnia 24 listopada 2002 r. prowadzi postępowania wyjaśniające z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej i zawodowej członków izby (§ 23 ust. 2 statutu).

W świetle przedstawionego stanu prawnego, zobowiązanym do udzielenia informacji publicznej jest samorząd zawodowy, a w ramach samorządu odpowiedni organ, w którego kompetencjach leżą sprawy, w związku z którymi wytwarzana jest informacja publiczna. Skierowanie wniosku do okręgowego rzecznika odpowiedzialności dyscyplinarnej było zatem właściwe.

Zdaniem skarżącej, rzecznik odpowiedzialności zawodowej samorządu zawodowego wykonuje zadania publiczne i informacja o działalności Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów stanowi informację publiczną.

W odpowiedzi na skargę Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej wniósł o jej oddalenie, podnosząc iż informacja o przebiegu postępowania wyjaśniającego prowadzonego w trybie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie nie jest informacją publiczną w rozumieniu przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Stosownie do treści art. 4 ustawy, Rzecznik nie jest organem władzy publicznej, czy też organem wykonującym zadania władzy publicznej. Sprawy odpowiedzialności zawodowej członków samorządu zawodowego architektów prowadzone przez Rzecznika nie są sprawami publicznymi. Są to postępowania w sprawach indywidualnych, dotyczących konkretnych, zawodowych działań członków Izby Architektów RP, związanych z konkretnymi zobowiązaniami zawodowymi (w znacznej części cywilnoprawnymi).

W przedmiotowej sprawie postępowanie dotyczy realizacji konkretnej umowy cywilnoprawnej "o wykonanie dzieła architektonicznego" z dnia [...] października 2008 r.

i sformułowanych w skardze zarzutów dotyczących opóźnień w jej realizacji, błędów wykonawczych itp. W ocenie Rzecznika nieuzasadnione jest twierdzenie skarżącej, iż postępowanie wyjaśniające dotyczące sposobu realizacji umowy cywilnoprawnej między prywatnymi podmiotami jest sprawą publiczną i podlega ujawnieniu w trybie przepisów o dostępie do informacji publicznej.

W warunkach, gdy żądana informacja nie jest informacją publiczną, właściwym sposobem rozpatrzenia wniosku było udzielenie odpowiedzi, co uczyniono w dniu 30 grudnia 2014 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (t. j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1647), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Kontrola ta, zgodnie z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), obejmuje także orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania przez organ. W przypadku takich skarg przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie.

Z bezczynnością organu administracji publicznej mamy do czynienia wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie w sprawie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub innego aktu, lub nie podjął stosownej czynności (vide: T. Woś /w:/ T. Woś (red.), H. Knysiak- Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2005, s. 86).

W sprawie organ podnosi, iż nie jest organem władzy publicznej, ani też organem wykonującym zadania władzy publicznej i jako organ samorządu zawodowego architektów, który nie gospodaruje mieniem komunalnym czy majątkiem Skarbu Państwa, nie należy do grupy podmiotów określonych w art. 4 ust. 1 ustawy, a zatem nie jest zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej. Odnosząc się do tej kwestii wskazać należy, że w świetle art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t. j. Dz. U. z 2014 r., poz. 782 ze zm.) – zwanej dalej u.d.i.p., zobowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne. Ustawowy katalog tych podmiotów ma charakter otwarty i wymienia w szczególności: organy władzy publicznej (pkt 1), organy samorządów gospodarczych i zawodowych (pkt 2), podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa (pkt 3), podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego (pkt 4), podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów (pkt 5).

Podstawą prawną zobowiązującą organy samorządu zawodowego do udzielenia informacji publicznej stanowi cytowany wyżej przepis art. 4 ust. 1 pkt 2 u.d.i.p. Jest to zgodne z art. 61 Konstytucji RP, który stanowi, że prawo do uzyskiwania informacji obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności samorządu gospodarczego i zawodowego. Podnieść przy tym należy, iż art. 17 ust. 1 Konstytucji RP powierza samorządom zawodowym pieczę nad należytym wykonywaniem zawodów zaufania publicznego w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Samorządy zatem wykonują w pewnym zakresie zadania publiczne i wiedza o ich działalności jest niewątpliwie informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p.

Niezależnie od powyższego podkreślić należy, iż w orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że termin "zadania publiczne", użyty w art. 4 ust. 1 u.d.i.p. jest pojęciem szerszym od terminu "zadania władzy publicznej" (art. 61 Konstytucji). Pojęcia te różnią się przede wszystkim zakresem podmiotowym, bowiem zadania władzy publicznej mogą być realizowane przez organy tej władzy lub podmioty, którym zadania te zostały powierzone.

Pojęcie "zadania publiczne" użyte w art. 4 u.d.i.p. zamiast pojęcia "zadania władzy publicznej" użytego w art. 61 Konstytucji RP, ignoruje element podmiotowy i oznacza, że żądania publiczne mogą być wykonywane przez różne podmioty niebędące organami władzy i bez konieczności ustawowego przekazywania tych zadań.

W świetle powyższego, nie ulega wątpliwości, że Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej [...] Okręgowej Izby Architektów RP jako organ samorządu zawodowego – jest podmiotem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udzielenia informacji mającej walor informacji publicznej, będącej w jego posiadaniu.

Żądanie skarżącej dotyczy udostępnienia informacji o czynnościach i decyzjach

w sprawie prowadzonego przez Okręgowego Rzecznika postępowania wyjaśniającego, a zatem powierzonego ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów i inżynierów budownictwa (t. j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1946), zadania publicznego. Zgodnie z treścią art. 26 powołanej ustawy, okręgowy rzecznik dyscyplinarny prowadzi postępowania wyjaśniające oraz sprawuje funkcje oskarżyciela w sprawach z zakresu odpowiedzialności zawodowej członków izb architektów oraz składa odwołania od orzeczeń okręgowego sądu dyscyplinarnego.

Uprawnienia rzecznika wynikające z ustawy wskazują, że realizuje on zadania publiczne.

Wobec powyższego, stosownie do przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, organ winien rozpatrzeć wniosek przez udostępnienie żądanej informacji, bądź przez wydanie decyzji o odmowie jej udostepnienia z uwagi na jedną z tajemnic ustawowo chronionych, o których mowa w art. 5 u.d.i.p., co umożliwi stronie wykorzystanie środków prawnych, łącznie z prawem wniesienia skargi na decyzję ostateczną do sądu administracyjnego.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 149 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w pkt 1 wyroku.

Jednocześnie Sąd stwierdził, iż bezczynność organu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Prezentowane przez organ stanowisko wynika z błędnej kwalifikacji wniosku skarżącej i wskazuje na wadliwą interpretację przepisów ustaw,

a nie na lekceważenie strony.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z art. 200 i art. 205 § 1 powołanej wyżej ustawy – Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi.