Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Krystyna Kutzner Sędziowie WSA Bożenna Blitek (spr.) WSA Renata Czeluśniak Protokolant specjalista Bernadetta Szczypka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2019 r. sprawy ze skargi T. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 9 października 2018 r. nr [...] w przedmiocie skierowania na badania lekarskie skargę oddala

Decyzją z dnia [...] 2018 r. nr [...] Starosta skierował T. K. na badanie lekarskie w zakresie posiadanych uprawnień, tj. kategorii B - w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem. Uzasadniając swoją decyzję organ I instancji powołał się na opinię sądowo-psychiatryczną, wydaną na mocy postanowienia Prokuratury Rejonowej, w której biegli lekarze psychiatrzy wskazali u opiniowanego uzależnienie od alkoholu.

W odwołaniu od powyższej decyzji Starosty T. K. wniósł o jej uchylenie i umorzenie postępowania lub o jej uchylenie i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania. Decyzji organu I instancji odwołujący się zarzucił błędne przyjęcie, że w stosunku do niego zostały spełnione przesłanki określone w art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami oraz to, że organ nie wyjaśnił w sposób dokładny stanu faktycznego czym naruszył zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego. Zdaniem odwołującego, sama opinia nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że występują uzasadnione zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia, tym bardziej, że postanowieniem z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt [...] Sąd Rejonowy oddalił wniosek o zastosowanie wobec niego obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu.

Decyzją z dnia 9 października 2018 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b w zw. z art. 75 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2017 r. poz. 978 z późn. zm.), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2014 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U z 2017 r. poz. 250) oraz art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 z późn. zm.), Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Starosty z dnia [...] 2018 r. nr [...]. Kolegium stwierdziło, że mając na uwadze przede wszystkim informacje zawarte w opinii sądowo-psychiatrycznej, z której jasno wynika, że strona jest uzależniona od alkoholu oraz wykazuje cechy osobowości nieprawidłowej, w rozpatrywanej sprawie zachodzą uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu zdrowia, które mogą (choć nie muszą - to ocenią lekarze specjaliści) wpływać na zdolność kierowania pojazdami przez odwołującego. Kolegium uznało, że w tej sytuacji nie ma znaczenia prawnego przedłożone przez odwołującego się postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt [...], którym oddalono wniosek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o zastosowanie wobec niego obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu. Zaznaczono, że T. K. od 1 lipca 2017 r. dobrowolnie uczestniczył w spotkaniach terapeutycznych i społeczności klubowej Stowarzyszenia Odnowy Psychicznej [...] "[...]".

Z powyższą decyzją Samorządowego Kolegium Odwoławczego nie zgodził się T. K. i pismem z dnia 25 listopada 2018 r. wniósł na nią skargę, domagając się jej uchylenia wraz z decyzją organu I instancji. Zaskarżonej decyzji skarżący zarzucił błędne przyjęcie, że w stosunku do niego zostały spełnione przesłanki określone w art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami oraz to, że organ nie wyjaśnił w sposób dokładny stanu faktycznego czym naruszył zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego. Zdaniem skarżącego, sama opinia lekarska sporządzona w toku innego postępowania sądowego, na której oparł się zarówno Starosta, jak i SKO, w stosunku do której mogą być złożone na późniejszym etapie zarzuty, nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że występują wobec jego stanu zdrowia uzasadnione zastrzeżenia. T. K. zauważył, że samo SKO wskazało, że bez znaczenia jest dla rozstrzygnięcia sprawy przedłożone przez niego postanowienie sądu w przedmiocie oddalenia wniosku o zastosowanie obowiązkowi poddania się leczeniu odwykowemu, podczas gdy w toku wydawania zaskarżonej decyzji SKO oparło się niemal w całości na opinii sporządzonej w toku postępowania sądowego. Zdaniem skarżącego, w toku postępowania administracyjnego organ nie wziął pod uwagę wszystkich okoliczności faktycznych w sprawie, a jedynie kierował się wyrywkową opinią biegłych, co stoi w sprzeczności z uregulowanymi w Kodeksie postępowania administracyjnego zasadami, a w szczególności z zasadą prawdy obiektywnej (art. 7 k.p.a.), jak również z zasadą wnikliwości (art. 12 k.p.a.). W opinii skarżącego, skoro w toku postępowania sądowego, sąd stwierdził, że nie jest zasadne zastosowanie w stosunku do niego obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, przyjąć należy, iż brak jest uzasadnionych zastrzeżeń co do jego stanu zdrowia.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze podtrzymało swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny, zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm., zwanej dalej p.p.s.a.), sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej i stosownie do art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2107), kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem (legalności), jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Jednocześnie w oparciu o art. 134 § 1 p.p.s.a. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami oraz powołaną podstawą prawną.

Na podstawie powyższych kryteriów należy stwierdzić, że wniesiona w niniejszej sprawie skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji zostały wydane zgodnie z prawem.

Materialnoprawną podstawę zaskarżonej decyzji stanowiły przepisy ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2017 r. poz. 978 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 75 ust. 1 pkt 5 oraz art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b tej ustawy:

"Art. 75. 1. Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu ustalenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, zwanemu dalej "badaniem lekarskim", podlega, z zastrzeżeniem ust. 4:

5) osoba posiadająca prawo jazdy lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, jeżeli istnieją uzasadnione i poważne zastrzeżenia co do stanu jej zdrowia;"

"Art. 99. 1. Starosta wydaje decyzję administracyjną o skierowaniu kierowcy lub osoby posiadającej pozwolenie na kierowanie tramwajem na:

2) badanie lekarskie, jeżeli:

b) istnieją uzasadnione zastrzeżenia co do stanu zdrowia;"

Użyte przez ustawodawcę sformułowanie "istnienie uzasadnionych zastrzeżeń co do stanu zdrowia" oznacza, że starosta po otrzymaniu zawiadomienia o istniejących zastrzeżeniach dotyczących stanu zdrowia kierowcy, jest obowiązany ową przesłankę ocenić. Ma zatem obowiązek ustalić, czy zawiadomienie jest na tyle uzasadnione, że wynikają z niego okoliczności, które uzasadniają skierowanie kierowcy na badania lekarskie, aby podczas nich można było stwierdzić istnienie lub brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt I OSK 564/13, Lex 1591040). Omawiana regulacja prawna nie precyzuje jednak, jakie zastrzeżenia są wystarczające do skierowania danej osoby na badania lekarskie. Mowa w nich jedynie o tym, że muszą być one "uzasadnione", a jest to niewątpliwie stwierdzenie dość ogólne, pozostawiające właściwemu organowi administracji możliwość dokonania oceny, czy w konkretnym przypadku zastrzeżenia są właśnie tego rodzaju, pamiętając jednocześnie o tym, że celem powołanych regulacji jest zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Skierowanie na badania lekarskie może więc nastąpić, gdy jest prawdopodobne, że stan zdrowia kierowcy świadczy o istnieniu przeciwwskazań do kierowania pojazdami; nie jest natomiast wymagana pewność w tym zakresie. Ostateczne rozstrzygnięcie w tej kwestii powierzone zostało bowiem uprawnionym w tym zakresie lekarzom. Nie jest zatem rolą organu prowadzenie w tym kierunku własnego postępowania.

Właściwy organ administracji, po otrzymaniu informacji poddającej w wątpliwość stan zdrowia kierowcy, winien przeprowadzić postępowanie celem oceny, czy w konkretnym, badanym przypadku zastrzeżenia te są rzeczywiście tego rodzaju, że uzasadniają wydanie decyzji w oparciu o powołane wyżej przepisy. Zatem sformułowanie, że zastrzeżenia mają być uzasadnione oznacza przede wszystkim, że winny być one oparte na wiarygodnych podstawach. Za takie zaś z pewnością można uznać opinię o stanie zdrowia psychicznego, sporządzoną przez biegłych lekarzy specjalistów psychiatrów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, że przyczyną, dla której Starosta skierował skarżącego na badanie lekarskie w związku z istnieniem zastrzeżeń co do stanu jego zdrowia, było pismo Prokuratora Prokuratury Rejonowej. W piśmie tym Prokurator zaznaczył, że w toku prowadzonego postępowania przygotowawczego przeciwko skarżącemu, w oparciu o opinię psychiatryczną, uzyskano informacje o zastrzeżeniach co do stanu zdrowia badanego mogących powodować niezdolność do prowadzenia pojazdów z uwagi na rozpoznane u opiniowanego uzależnienie od alkoholu. W toku postępowania do akt administracyjnych dołączona została uwierzytelniona kserokopia opinii psychiatrycznej sporządzonej w toku postępowania [...], dotyczącej skarżącego. Z zawartych w tej opinii wniosków końcowych (pkt 2) wynika wprost, że skarżący wykazuje cechy osobowości nieprawidłowej oraz jest uzależniony od alkoholu.

W ocenie Sądu, w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy organ prawidłowo ocenił, że istnieją uzasadnione zastrzeżenia do stanu zdrowia skarżącego jako kierowcy, co dawało podstawę do wydania decyzji w oparciu o art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami i skierowania go na badania kontrolne. Wydana bowiem przez biegłych lekarzy psychiatrów opinia była wystarczająca do przyjęcia przez organy obu instancji, że występują zastrzeżenia co do stanu zdrowia skarżącego i tym samym dawało to uzasadnioną podstawę do uznania konieczności weryfikacji jego zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych. Jeśli zatem z opinii wynikały uzasadnione wątpliwości co do stanu zdrowia strony pod kątem możliwości kierowania pojazdami, to nie można skutecznie zarzucać organowi, że wziął pod uwagę zawarte w takiej opinii wnioski. Organ administracji publicznej nie może bowiem dokonywać samodzielnych ocen, co do tego, czy kierowca ze względu na stan zdrowia jest w stanie kierować pojazdem w sposób niezagrażający bezpieczeństwu ruchu drogowego. Ponadto, dokonując oceny zaistniałej w tym przypadku sytuacji, organ zobowiązany był mieć na względzie cel ustawy o kierujących pojazdami, to jest zapobieganie zagrożeniom w ruchu drogowym. Dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym niezbędne jest bowiem czuwanie nad tym, aby osoby posiadające uprawnienia do kierowania pojazdami miały wymaganą w tym zakresie sprawność i to nie tylko w chwili ubiegania się o uprawnienia, ale również w okresie późniejszego z nich korzystania. W interesie społecznym pozostaje, by wszyscy kierowcy posiadali predyspozycje zdrowotne do prowadzenia pojazdów silnikowych, w sposób który nie będzie zagrażał nie tylko ich zdrowiu i życiu, lecz również zdrowiu i życiu wszystkich, innych użytkowników dróg. Podkreślić należy, że decyzja o skierowaniu na badania lekarskie nie przesądza o istnieniu przeciwwskazań do prowadzenia pojazdów w przypadku konkretnego kierowcy. Służy ona tylko do wyjaśnienia istniejących w tym względzie uzasadnionych zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonego badania może się więc okazać, że zastrzeżenia te nie zostaną potwierdzone, czyli nie istnieją żadne przeciwwskazania do prowadzenia pojazdów. Celem bowiem tych badań jest weryfikacja powziętych przez organ zastrzeżeń.

W związku z powyższym Sąd uznał, że podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 99 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy o kierujących pojazdami jest bezzasadny, gdyż stwierdzone w przedmiotowej sprawie zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia pochodziły z wiarygodnego źródła oraz były uprawdopodobnione stosowną dokumentacją.

Sąd nie dopatrzył się również naruszenia wskazanych przez skarżącego przepisów postępowania. Stan faktyczny sprawy został bowiem w toku postępowania administracyjnego prawidłowo wyjaśniony, a zatem nie doszło do uchybienia przez organy art. 7 i art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1257 z późn. zm.). W uzasadnieniu faktycznym zaskarżonej decyzji organ wskazał fakty, które uznał za udowodnione oraz dowody, na których się oparł, zaś w uzasadnieniu prawnym wyjaśnił jej podstawy prawne z przytoczeniem mających w sprawie zastosowanie przepisów prawa.

Odnosząc się do przedłożonego przez skarżącego postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 17 maja 2018 r. sygn. akt [...], którym oddalono wniosek Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych o zastosowanie wobec skarżącego obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, Sąd stwierdza, że postanowienie to nie ma znaczenia dla oceny prawidłowości wydania zaskarżonej decyzji. Przesłanką skierowania skarżącego na badania lekarskie były bowiem uzasadnione zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia związane ze stwierdzonymi u niego cechami osobowości nieprawidłowej oraz rozpoznanym u niego uzależnieniem od alkoholu, a nie skierowanie na leczenie odwykowe. Oddalenie przez Sąd Rejonowy wniosku o zastosowanie wobec skarżącego obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu nie oznacza, że ustały zastrzeżenia co do jego stanu zdrowia, które mogą mieć wpływ na prowadzenie przez niego pojazdu.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł - jak w sentencji.