Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA - Zofia Flasińska po rozpoznaniu w dniu 29 września 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 1 czerwca 2010 r., sygn. akt III SA/Łd 253/10 o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji w sprawie ze skargi S. P. na decyzję Wojewody Łódzkiego z dnia [...] marca 2010 r. Nr [...] w przedmiocie wymeldowania postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i odmówić wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji

Postanowieniem z dnia 1 czerwca 2010 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wstrzymał wykonanie decyzji Wojewody Łódzkiego z dnia [...] marca 2010 r., uchylającej decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] grudnia 2009 r. i orzekającej o wymeldowaniu S. P. z pobytu stałego w lokalu nr 3 a przy ul. Rewolucji 1905 r. 13.

Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż zgodnie z treścią art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej w skrócie p.p.s.a. po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, o których mowa w § 1, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa wyłącza wstrzymanie ich wykonania. W ocenie Sądu I instancji w niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki określone w tym przepisie. Brak bowiem wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji mógłby narazić skarżącego na niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Uwzględniając wniosek Sąd miał na uwadze ewentualne skutki wynikające z braku miejsca stałego zameldowania skarżącego związane z codzienną egzystencją, a szczególnie z utrudnionym dostępem do opieki medycznej w sytuacji, gdy skarżący jest osobą przewlekle chorą, znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i wymaga hospitalizacji nawet kilkanaście razy w ciągu roku.

Zażalenie na to postanowienie wniosła uczestniczka postępowania M. P., wnosząc o jego zmianę. W uzasadnieniu zażalenia podniosła, że przeciwko jej mężowi toczy się postępowanie karne o znęcanie się nad nią i jej synem, w toku którego jej mąż został tymczasowo aresztowany od dnia 10 czerwca 2009 r., a następnie sąd karny zastosował wobec niego środek zapobiegawczy w postaci dozoru policji od dnia 4 września 2009 r. Postanowieniem z dnia [...] września 2009 r. (sygn. akt [...]) Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia w Łodzi nakazał oskarżonemu opuszczenie lokalu mieszkalnego położonego w Łodzi przy ul. [...], m. 3 a, w którym przed zatrzymaniem zamieszkiwał z pokrzywdzonymi i zakazał mu kontaktowania się z M. P. i K. P.. Skarżący obecnie przebywa u swojej matki T. P. – A., która zobowiązała się do nadzorowania go w zakresie leczenia. Jego matka zabrała też jego rzeczy z mieszkania przy ul. [...].

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie ma usprawiedliwione podstawy.

Z treści art. 61 § 3 p.p.s.a., wynika, że sąd administracyjny może udzielić ochrony tymczasowej osobie, która wniosła skargę, jeżeli osoba ta wykaże, że w wyniku wykonania zaskarżonej decyzji powstanie niebezpieczeństwo wyrządzenia jej znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd I instancji, wstrzymując wykonanie decyzji Wojewody Łódzkiego orzekającej o wymeldowaniu skarżącego z pobytu stałego, dokonał błędnej interpretacji przesłanek wskazanych w tym przepisie, czego konsekwencją było jego błędne zastosowanie.

Należy przede wszystkim wskazać, że decyzja o wymeldowaniu ma charakter wyłącznie ewidencyjny i potwierdza jedynie stan faktyczny, że określona osoba nie przebywa w danym lokalu. Jej wykonanie polega na technicznym wykreśleniu wpisu w ewidencji ludności. Z faktu zameldowania nie wynikają żadne prawa rzeczowe do lokalu, nie uprawnia ona do przebywania w lokalu, gdyż kwestie te regulują przepisy prawa cywilnego.

Z treści zażalenia, jak również dołączonych do niego dokumentów wynika, że skarżący nie przebywa w lokalu przy ul. Rewolucji 1905 r. 13, m. 3 a w Łodzi od kiedy został tymczasowo aresztowany tj. dnia 10 czerwca 2009 r. Postanowieniem z dnia 4 września 2009 r. (sygn. akt IV K 435/09) Sąd Rejonowy dla Łodzi Śródmieścia nakazał mu opuszczenie tego lokalu i zakazał kontaktowania się z żoną i synem. Spełnienie przez niego tego warunku było przesłanką do zmiany przez sąd karny środka zapobiegawczego na dozór policji. Bezsporne jest, że od dnia 4 września 2009 r. skarżący przebywa u swojej matki T. P. – A., która zobowiązała się do nadzorowania go w zakresie leczenia.

Skoro skarżący na mocy orzeczenia sądu karnego ma zakaz przebywania w lokalu przy ul [...],[...] i faktycznie tam nie przebywa od 10 czerwca 2009 r., to nieuzasadnione jest przyznanie mu ochrony tymczasowej w postępowaniu przed sądem administracyjnym w sprawie wymeldowania. Trudno bowiem przyjąć, że w wyniku wykonania decyzji o wymeldowaniu z pobytu stałego zostanie mu wyrządzona znaczna szkoda lub nastąpią trudne do odwrócenia skutki. W szczególności brak zameldowania nie oznacza pozbawienia skarżącego prawa do korzystania z opieki lekarskiej. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 r., Nr 164, poz. 1027 ze zm.) nie uzależnia przyznania prawa do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych od zameldowania w Polsce, lecz od miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy do korzystania ze wspomnianych świadczeń uprawnione są: osoby objęte powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym, zwane dalej "ubezpieczonymi" (pkt 1), inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728), co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych (pkt 2) oraz inne, niż wymienione w pkt 1 i 2, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie ukończyły 18. roku życia lub są w okresie ciąży, porodu i połogu. Skarżący jest osobą pobierającą rentę, a więc podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 16 powołanej ustawy. Z treści art. 240 ust. 2 ustawy wynika, że w przypadku emerytów i rencistów dokumentem potwierdzającym opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ust. 1, jest dokument potwierdzający kwotę przekazanej emerytury lub renty, w tym w szczególności odcinek przekazu lub wyciąg. Dokumentem takim może być również legitymacja emeryta lub rencisty (art. 240 ust. 3 ustawy). Rencista, chcący skorzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie ma więc obowiązku wskazania miejsca zameldowania na pobyt stały. Należy również zaznaczyć, że osoby pobierające emeryturę lub rentę zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 75 ust. 1 ustawy). Zgłoszenie to zawiera m. in. wskazanie oddziału wojewódzkiego Funduszu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w przypadku braku miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - wskazanie oddziału wojewódzkiego Funduszu wybranego przez osobę zgłaszaną do ubezpieczenia zdrowotnego (art. 77 ust. 2 pkt 1 ustawy). Z przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika więc, że prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest powiązane z miejscem zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a nie z miejscem zameldowania. Podkreślenia również wymaga, że przepisy wskazanej ustawy nie naruszają przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej udzielanych bezpłatnie bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego przez zakłady opieki zdrowotnej na podstawie m. in. art. 10 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.). Zgodnie z tym ostatnim przepisem bezpłatne są więc świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej udzielane osobie chorej psychicznie (wykazującej zaburzenia psychotyczne) lub upośledzonej umysłowo przez świadczeniodawcę, który zawarł odpowiednią umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Osoba taka nie musi więc wykazywać swoich uprawnień do korzystania z tego typu świadczeń.

W świetle wskazanych przepisów twierdzenie Sądu I instancji, iż wykonanie zaskarżonej decyzji spowoduje trudne dla odwrócenia skutki, bowiem pozbawi skarżącego prawa do korzystania z opieki medycznej, w tym opieki psychiatrycznej jest bezpodstawne. Nadmienić można, iż pogląd, że brak zameldowania na pobyt stały nie oznacza pozbawienia danej osoby prawa do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych był już wyrażany w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. postanowienie NSA z dnia 8 września 2005 r., II OZ 693/05, niepubl., postanowienie NSA z dnia 5 sierpnia 2010 r., II OZ 740/10, publ. Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych, www. nsa.gov.pl). Strona skarżąca nie wykazała żadnych innych okoliczności, które pozwalałyby sądzić, że w wyniku wykonania zaskarżonej decyzji powstanie niebezpieczeństwo wyrządzenia jej znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Mając na uwadze powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 61 § 3 w zw. z art. 188 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.