Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Śliwińska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jolanta Królikowska - Przewłoka Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki Protokolant Monika Bodzan po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi M. w G. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] maja 2009 r. nr Sp. [...] w przedmiocie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt. "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...] 1. uchyla zaskarżoną decyzję; 2. stwierdza, że uchylona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej na rzecz skarżącej M. w G. kwotę 1617 (jeden tysiąc sześćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] maja 2009 r. nr [...] Urząd Patentowy RP działając w trybie postępowania spornego z wniosku "M." Sp. z o.o. z siedzibą w R. unieważnił prawo z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...] udzielone na rzecz M. z siedzibą w G.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia wskazał art. 102 i 104 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 119 poz. 1117 ze zm.) – zwaną dalej p.w.p. oraz art. 98 k.p.c. w związku z art. 256 ust. 2 ustawy p.w.p.

Jako podstawę faktyczną decyzji wskazał następujące okoliczności:

"M." Sp. z o.o. z siedzibą w R. (zwana dalej wnioskodawcą, uczestnikiem postępowania) wystąpiła dnia [...] maja 2008 r. do Urzędu Patentowego RP z wnioskiem o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...] udzielonego [...] stycznia 2007 r. na rzecz M. z siedzibą w G. (zwanej dalej uprawnioną, skarżącą) - z pierwszeństwem od [...] października 2006 r. Za podstawę swojego żądania wnioskodawca podał przepisy art. 102 ust.1, art. 103 i art. 104 ust. 1 p.w.p. podnosząc w pismach i na rozprawie brak nowości i indywidualnego charakteru spornego wzoru.

Wnioskodawca wywodził interes prawny z faktu, że produkuje i wprowadza do obrotu gospodarczego meble rozkładane (kanapy i sofy), w tym także meble rozkładane o cechach objętych spornym prawem z rejestracji. Sporne prawo prowadzi do ograniczenia mu zagwarantowanej swobody działalności gospodarczej. Z ustaleń Urzędu Patentowego wynika, że pomiędzy stronami toczy się od kilku lat spór przed sądem cywilnym, jak również toczyło się postępowanie karne zakończone [...] kwietnia 2006 r. postanowieniem o umorzeniu śledztwa.

Na potwierdzenie braku indywidualnego charakteru spornego wzoru wnioskodawca przedłożył obecnie wygasłe, uzyskane z pierwszeństwem od dnia [...] czerwca 2000 r. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...] opublikowane w [...] z dnia [...] lipca 2003 r. Podniósł, że z powyższej publikacji znane były wiodące cechy przedmiotowego wzoru, a w szczególności:

• specyficzne ukształtowanie dwuwarstwowego siedziska, którego dolna warstwa jest owinięta swoimi ściętymi klinowo końcami wokół, ściętych ukośnie od góry i od dołu, bocznych części warstwy górnej, tworząc stylizowane oparcia boczne (podłokietniki);

• dwie symetryczne poduchy oparciowe z zaokrąglonymi górnymi zewnętrznymi narożnikami;

• specyficzne ukształtowanie tylnego oparcia, przejawiające się w szczególności w dostosowaniu kształtu do kształtu siedziska, co zapewnia dodatkową funkcjonalność po rozłożeniu mebla;

• podobne ukształtowanie i usytuowanie, zwłaszcza w części czołowej, pojemnika (skrzyni) na pościel;

• łudząco podobna postać kształtki wyoblonej łukowo przy końcach, na których umieszczono nóżki, usytuowanej w przedniej części mebla przed pojemnikiem (skrzynią) na pościel.

Zarzut braku nowości spornego wzoru wnioskodawca oparł na przedłożonym postanowieniu Prokuratury Rejonowej w [...] z [...] kwietnia 2006 r., gdzie stwierdzono, że kanapa tapicerowana rozkładana o nazwie handlowej [...] została wprowadzona do obrotu we wrześniu 2003 r. Postępowanie karne zostało umorzone z uwagi to, iż nie doszło do wyrządzenia spółce "M." Sp. z o.o., R. poważnej szkody w rozumieniu art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wnioskodawca dołączył sporządzoną dla prokuratury opinię biegłego, z której wynika, iż kanapa tapicerowana rozkładana o nazwie handlowej [...] stanowi naśladownictwo sofy rozkładanej [...] produkowanej przez wnioskodawcę według wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...] oraz dwa zdjęcia kanapy rozkładanej [...] wykonane w salonie meblowym [...] kwietnia 2009 r.

Uprawniony dowodził bezzasadności zarzutów braku nowości i indywidualnego charakteru spornego wzoru. We wniosku, na rozprawie i w pismach procesowych wskazywał na odmienność przeznaczenia funkcjonalnego "kanapy" i "sofy" wynikającej z odmiennych nazw tych definicji. Przeprowadził obszerną analizę porównawczą cech sofy [...] i kanapy rozkładanej [...] dowodząc istnienia 37 różnic pomiędzy obu porównywanymi meblami. Wskazywał na rozprawie, że przeciwstawiona sofa [...] nie posiada kształtki wyoblonej łukowo, a jedynie nóżki. Kształt kanapy rozkładanej [...] podlegał licznym zmianom, przy czym był odmienny od kształtu spornego wzoru. Ponadto przedłożył:

• dwa wydruki internetowe z [...] lipca 2008 r. przedstawiające sofy,

• etykiety sprzedażne kanapy rozkładanej [...],

• kartę wzorów modeli kanapy rozkładanej [...],

• spis wyrobów zatytułowany "Inspiracje do projektu [...]" wraz z ich opisem,

• kopie wybranych stron katalogów: [...]

• normę [...] "Wymagania i badania wytrzymałościowe. Meble mieszkaniowe. Fotele i sofy. Terminologia."

Po zamknięciu rozprawy i ogłoszeniu decyzji uprawniony nadesłał pismo, w którym podważał m.in. ustalenia przedłożonej opinii biegłego i dowodził różnic między porównywanymi wzorami.

Kolegium Orzekające UP, mając na uwadze datę zgłoszenia spornej rejestracji z pierwszeństwem od [...] października 2006 r., za podstawę prawną oceny ustawowych warunków wymaganych do udzielenia ochrony na wzór przemysłowy pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...] uznało ustawę Prawo własności przemysłowej, a art. 255 ust. 1 pkt 1 p.w.p. jako podstawę swojego działania w sprawie o unieważnienie prawa z rejestracji tego wzoru.

Przyznało wnioskodawcy, jako producentowi mebli rozkładanych (kanap i sof) o cechach objętych spornym prawem z rejestracji, które wprowadza do obrotu gospodarczego, stosownie do przepisów art. 89 ust. 1 w związku z art. 117 ust.1 p.w.p., interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa z rejestracji ww. wzoru przemysłowego. Uznało, że sporne prawo prowadzi do ograniczenia zagwarantowanej mu swobody działalności gospodarczej. Strony są konkurentami na rynku i wnioskodawcy przysługuje uprawnienie do prowadzenia produkcji i wprowadzania do obrotu różnorodnych wzorów w ramach wolności prowadzenia działalności gospodarczej zagwarantowanej w art. 20 Konstytucji RP, potwierdzonej w art. 5 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.), obecnie art. 6 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.).

Interes prawny wnioskodawcy Kolegium Orzekające wywiodło także z faktu, że między stronami toczy się od kilku lat spór przed sądem cywilnym, jak również toczyło się postępowanie karne zakończone postanowieniem z [...] kwietnia 2006 r. o umorzeniu śledztwa.

Powołując się na definicję wzoru przemysłowego zawartą w art. 102 ust.1 p.w.p. wskazało, że przedmiotem porównania wzorów przemysłowych są postacie ich wytworów. Zakres przedmiotowy prawa z rejestracji wzoru przemysłowego określają łącznie rysunek wzoru i jego istotne cechy wskazane w opisie, przy czym rysunek wzoru ujawnia cechy postaciowe wzoru niezależnie od używanego w opisie nazewnictwa. Postać wytworu nie jest uzależniona od trafności jego nazwy. Porównywane wzory stanowią rozkładane meble służące do siedzenia, a po rozłożeniu do leżenia. Z tego względu trafność ich nazw pozostaje poza zakresem postępowania dotyczącego oceny ustawowych warunków wymaganych do udzielenia ochrony na sporny wzór przemysłowy poprzez porównanie jego postaci z postaciami wzorów przeciwstawionych.

Kolegium Orzekające oceniając nowość postaci spornego wzoru w świetle przeciwstawionego wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...] uznało, że materiały obejmujące postanowienie Prokuratury Rejonowej w [...] z [...] kwietnia 2006 r., sporządzoną dla prokuratury opinię biegłego, oraz dwa zdjęcia kanapy rozkładanej [...] wykonane w salonie meblowym [...] kwietnia 2009 r., nie stanowią wystarczających dowodów na brak jego nowości. Odniosło się do art. 103 ust.1 p.w.p., który uważa za nowy wzór przemysłowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Przy czym wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie także wówczas, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami.

Kolegium Orzekające stwierdziło, że wyjaśnienia uprawnionego, że kształt kanapy rozkładanej [...] podlegał licznym zmianom i był odmienny od kształtu spornego wzoru przemysłowego, przedłożona karta wzorów modeli kanapy rozkładanej [...], brak materiałów wizualnych pochodzących sprzed daty pierwszeństwa spornego wzoru - nie dowodzą, iż kształt tej kanapy sprzedawanej w 2003 r. był tożsamy z kształtem kanapy według przedmiotowego wzoru.

Oceniając wymóg indywidualnego charakteru przedmiotowego wzoru przemysłowego Kolegium Orzekające uznało, że wymóg art. 104 ust. 1 p.w.p. nie został spełniony. W jego ocenie, ogólne wrażenie jakie wywołuje on na zorientowanym użytkowniku nie różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się jego pierwszeństwo ([...] października 2006 r.). Ocena ogólnego wrażenia zależy zawsze od dominujących cech postaciowych, a nie od szczegółowych różnic.

Wskazało, że przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru (art. 104 ust. 2 p.w.p.), który jest zdeterminowany przez cechy funkcjonalne przedmiotu oraz przez wcześniejsze wzornictwo. W przypadku wzorów, które muszą uwzględniać przede wszystkim wymogi funkcjonalne przedmiotu, zakres swobody twórczej jest mniejszy niż w przypadku wzorów, w których przeważają założenia estetyczne.

Kolegium stwierdziło, że porównywane wzory, niezależnie od ich nazw, stanowią meble rozkładane o takich samych funkcjach siedzenia i leżenia, a więc o zakresie swobody twórczej ograniczonym jedynie tymi funkcjami. Różnice w ukształtowaniu obu porównywanych wzorów są na tyle małe, sprowadzając się do szczegółów ukształtowania ich poszczególnych elementów takich, jak różne promienie zaokrąglenia naroży poduch, czy nieco odmienne mocowanie elementów podparcia (nóżek), że nie wpływają na odmienność ogólnego wrażenia wywieranego przez te wzory na zorientowanym użytkowniku.

Ponadto nie wskazano w nich, jako istotnych cech postaciowych wzoru konkretnych kolorów. Nie mają także znaczenia przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru sposoby oznaczania ich w obrocie handlowym na przykład metką, nazwą producenta itp., ponieważ nie mają one wpływu na postać wzoru objętą prawem wyłącznym.

Organ wskazał, że niezależnie od używanego w opisie nazewnictwa, ewentualnej odmiennej technologii i materiałów, rysunek spornego wzoru zawarty w jego dokumentacji zgłoszeniowej ujawnia cechy postaciowe wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...], które decydują o takim samym ogólnym wrażeniu wywieranym przez wzory.

Są to w szczególności:

• specyficzne ukształtowanie dwuwarstwowego siedziska, którego dolna warstwa jest owinięta swoimi ściętymi klinowo końcami wokół, ściętych ukośnie od góry i od dołu, bocznych części warstwy górnej, tworząc stylizowane oparcia boczne,

• dwie symetryczne poduchy oparciowe z zaokrąglonymi górnymi zewnętrznymi narożnikami,

• podobne ukształtowanie i usytuowanie, zwłaszcza w części czołowej, pojemnika (skrzyni) na pościel,

• podobne nóżki.

Zdaniem Kolegium Orzekającego, wymienione na wstępie materiały przedłożone przez uprawnionego nie świadczą o zdolności rejestrowej spornego wzoru w świetle ujawnienia wzoru przeciwstawionego i porównania postaciowych cech obu wzorów. Podobnie oceniło pismo nadesłane przez uprawnionego już po zamknięciu rozprawy.

W skardze złożonej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem Urzędu Patentowego RP skarżący zarzuca przedmiotowej decyzji naruszenie następujących przepisów prawa materialnego:

1. art. 102 ust. 1 p.w.p., poprzez uznanie, że przedmiotowy wzór nie spełnia warunków do rejestracji jako wzór przemysłowy;

2. art. 107 § 1 k.p.a z uwagi na brak w podstawie prawnej decyzji przepisu przewidującego kompetencje dla Urzędu Patentowego do stwierdzenia nieważności przedmiotowego wzoru;

3. art. 104 ust. 1 p.w.p poprzez jego błędną interpretację polegającą na uznaniu, iż "ogólne wrażenie" w rozumieniu tego przepisu zawsze zależy od dominujących cech postaciowych , a nie od szczegółowych różnic;

4. art.104 ust. 1 p.w.p poprzez "błędne zastosowanie tego przepisu tj. w oparciu o "ogólne wrażenie" członków Kolegium Orzekającego UP, zamiast w oparciu "ogólne wrażenie" zorientowanego użytkownika;

5. naruszenie przepisów postępowania mających istotny wpływ na wynik sprawy poprzez naruszenie art. 7 w związku z art. 77 § 1, art. 80 k.p.a. w związku z art. 256 ust.1 p.w.p. poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla potrzeb oceny ogólnego wrażenia zorientowanego użytkownika, a nadto nie przeprowadzenie oględzin porównywanych mebli, co zniekształciło istotnie wynik postępowania wyjaśniającego;

6. naruszenie przepisów postępowania z powodu nieprawidłowych lub błędnych ustaleń faktycznych polegających w szczególności na:

a) ustaleniu, że ilustracje Fig.1, 2 i 3 spornego wzoru sofy [...] zawarte w jego dokumentacji zgłoszeniowej ujawniają cechy postaciowe i funkcjonalne wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...];

b) przyjęciu, że przedmiotem porównania jest kanapa rozkładana, podczas kiedy przedmiotem zastrzeżeń skarżącej była sofa [...];

c) pominięciu w ustaleniach faktycznych, że zastrzeżeniami ochronnymi przedmiotowej kanapy rozkładanej [...] objęte zostały również kolory, materiał i faktura meblowej tkaniny pokryciowej, pojemnika na pościel i długiej metalowej prostej kształtki;

d) przyjęciu, że o takim samym ogólnym wrażeniu wywieranym przez wzory decydują specyficzne ukształtowanie dwuwarstwowego siedziska, którego dolna warstwa jest owinięta swoimi ściętymi klinowo końcami wokół, ściętych ukośnie od góry i od dołu, bocznych części warstwy górnej, tworząc stylizowane oparcia boczne, dwie symetryczne poduchy oparciowe z zaokrąglonymi górnymi zewnętrznymi narożnikami, podobne ukształtowanie i usytuowanie, zwłaszcza w części czołowej, pojemnika (skrzyni) na pościel oraz podobne nóżki";

e) pominięciu istotnego dowodu w postaci zastrzeżeń ochronnych opisanych na stronach od 2 do 6 wniosku o rejestrację kanapy rozkładanej [...];

f) pominięciu dowodu w postaci opracowania "Inspiracje do projektu [...], z którego wynika brak indywidualnego charakteru i brak cech nowości istotnych elementów w sofie [...];

g) pominięciu odpowiedzi M., G. na wniosek o unieważnienie spornego prawa z rejestracji;

h) pominięciu istotnych różnic pomiędzy porównywanymi meblami; i błędnym ustaleniu, że M. Sp. z o.o. produkuje meble rozkładane o cechach objętych spornym prawem z rejestracji;

i) uznaniu, że M. Sp. z o.o. posiada interes w sprawie, a także, że sporne prawo prowadzi do ograniczenia zagwarantowanej swobody działalności gospodarczej wnioskodawców;

j) ustaleniu, iż "strony są konkurentami na rynku teczek na dokumenty" .

W szczególności skarżący zarzucił, że z uzasadnienia decyzji UP nie wynika, aby ocena, została dokonana przez "osobę zorientowaną" w znaczeniu art. 104 ust. 1 p.w.p.. Stwierdził, że z uzasadnienia nie wynika, aby były to osoby "zorientowane", używające w sposób stały przedmiotów z rozpatrywanej grupy oraz zorientowane w stanie ich wzornictwa. W tej sytuacji zastosowanie przepisu art. 104 ust. 1 p.w.p. nastąpiło w oparciu o ocenę osób, których nie można uznać za "zorientowanych użytkowników" i stanowiło naruszenie tego przepisu.

Zdaniem skarżącego, Kolegium powinno przeprowadzić z urzędu dowody, zwłaszcza dowód z opinii biegłego oraz oględziny polegające na porównaniu wizualnym obu wytworów (mebli) w celu ustalenia, czy rzeczywiście ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku przedmiotowy wzór użytkowy, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo. Zarzucił, że z decyzji właściwie nie wynika na czym opierał się Urząd dokonując porównania obu mebli.

Dla poparcia swojej argumentacji powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego, w wyroku z dnia 23 października 2007 r. (II CSK 302/2007, OSNC 2008/B poz. 52), gdzie wypowiadał się na temat "ogólnego wrażenia, na zorientowanym użytkowniku" w rozumieniu art. 104 ust. 1 p.w.p. Stwierdził w nim m.in., że "Sąd nie mógł samodzielnie ocenić, czy ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku zakwestionowany wzór długopisu, różni się od ogólnego wrażenia, jakie na takim użytkowniku wywołuje wzór długopisu zarejestrowany na rzecz powoda. Ustalenie i ocena tych okoliczności wymagały opinii biegłego specjalisty do spraw wzornictwa przemysłowego, który byłby w stanie wskazać zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzorów długopisów i stan wzornictwa oraz dokonać porównania obu wzorów długopisów i na podstawie tych przesłanek wskazać, jakie ogólne wrażenie wywołuje to porównanie na zorientowanym użytkowniku."

Zarzucił błędną interpretację art. 104 p.w.p. poprzez uznanie, iż "ogólne wrażenie" w myśl tego przepisu "zależy zawsze od dominujących cech postaciowych, a nie od szczegółowych różnic, która prowadzi do istotnego zawężenia przepisu dlatego, iż ustawodawca sam nie uzależnił "ogólnego wrażenia" wyłącznie od "cech dominujących". Możliwe jest zatem, iż ogólne wrażenie jakie wywołuje wzór przemysłowy różnić się będzie, jeżeli występuje pomiędzy tymi wzorami tyle różnic szczegółowych, że ich suma decyduje o odmienności tego wrażenia. Wykazał na podstawie opisu zgłoszeniowego kanapy rozkładanej [...] istnienie, aż 33 indywidualnych cech charakterystycznych tej kanapy rozkładanej oraz przeprowadził "Analizę porównawczą mebli", w której szczegółowo zilustrował i opisał 37 różnić pomiędzy obydwoma porównywanymi meblami, co przesądza o tym, iż ogólne wrażenie zorientowanego użytkownika będzie jednak odmienne.

Zarzucił, że Kolegium Orzekające UP w ogóle nie zajęło się analizą tych różnic w uzasadnieniu decyzji opierając się na swoich wrażeniach, a nie zorientowanego użytkownika. Także całkowicie pominęło okoliczność, iż w zastrzeżeniach ochronnych kanapy [...] wyraźnie mowa jest o kwestiach dotyczących kolorów, materiału i faktury meblowej tkaniny pokryciowej, pojemnika na pościel i długiej metalowej prostej kształtki, co miało istotne znaczenie dla wyniku sprawy. Kolorystyka i faktura, istotnie wpływa na "ogólne wrażenie", skoro w kanapie rozkładanej [...] kwestie kolorów i faktury pełnią istotną rolę, podczas gdy sofa [...] jest w całości utrzymana w jednej tonacji kolorystycznej.

Błąd w ustaleniach faktycznych polegał też na przyjęciu, iż przedmiotem porównania jest kanapa rozkładana, gdy przedmiotem ochrony udzielonej na rzecz spółki M. była sofa [...]. Sofa jest meblem do wygodnego siedzenia dla kilku osób, tymczasem kanapa rozkładana to mebel wielofunkcyjny do siedzenia dla kilku osób, a po rozłożeniu do leżenia dla jednej lub dwóch osób. Zdaniem skarżącej, porównywanie kanapy rozkładanej do sofy wypaczyło wynik postępowania dowodowego prowadzonego przez to Kolegium.

Nietrafnie przyjęło też, takie samo ogólne wrażenie wywierane przez m.in. specyficzne ukształtowanie dwuwarstwowego siedziska, którego dolna warstwa jest owinięta ściętymi klinowo końcami, dwie symetryczne poduchy oparciowe z zaokrąglonymi górnymi zewnętrznymi narożnikami, podobne ukształtowanie i usytuowanie pojemnika na pościel oraz "podobne nóżki". Tymczasem pomiędzy poduchami oparciowymi porównywanych mebli zachodzą istotne różnice, w kanapie rozkładanej "[...]" boczne części siedziska są wycinane, a nie owinięte, jak to jest w przypadku sofy "[...]". W kanapie rozkładanej [...] funkcję nóżek, wystających poza pojemnik, pełnią końce wygięte łukowo w dół, jednego długiego dekoracyjnego elementu rurowego, podczas gdy w sofie [...] są to dwa indywidualne, nie wystające poza pojemnik, małe elementy. Mimo, że umiejscowienie pojemnika na pościel w każdym tego typu meblu jest w zasadzie jednakowe - w części czołowej, to w przypadku obu mebli zachodzą zewnętrzne różnice: boki pojemnika na pościel kanapy rozkładanej mają barwę i fakturę powierzchni naturalnego drewna. Wpływa to na "ogólne wrażenie".

Zdaniem skarżącego, organ pominął istotne argumenty jego pisma z [...] lipca 2008 r. - odpowiedzi na wniosek o unieważnienie prawa z rejestracji w punktach VII do XII oraz analizę porównawczą mebli wg załącznika nr 1, przemawiające za tym, iż kanapa rozkładana [...] jest nowym wzorem przemysłowym o indywidualnym charakterze, a ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez sofę [...].

Skarżący zakwestionował przede wszystkim interes prawny wnioskodawcy, że sporne prawo prowadzi do ograniczenia zagwarantowanej swobody działalności gospodarczej wnioskodawców, skoro prawo z rejestracji wzoru przemysłowego na rzecz tej spółki wygasło w roku 2005. Nadto, że nie jest zgodne z prawdą ustalenie, iż obie strony konkurują na rynku teczek na dokumenty (s. 2 uzas.), skoro działają w branży meblarskiej.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wniósł o jej oddalenie. Ustosunkowując się do zarzutów skarżącego wyjaśnił, że wskazał w zaskarżonej decyzji m.in., że nie został spełniony ustawowy warunek wymagany do uzyskania prawa z rejestracji - przesłanka indywidualnego charakteru. Decyzja zawiera w osnowie powołanie podstawy prawnej orzeczenia, a w uzasadnieniu wymienia przepis przewidujący kompetencje dla Urzędu Patentowego w sprawach o unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego (a nie "do stwierdzenia nieważności wzoru"), a mianowicie: art. 255 ust. 1 pkt 1 p.w.p.

Stwierdził, że jeśli we wzorze przemysłowym występują dominujące cechy postaciowe, to one decydują o "ogólnym wrażeniu". Ocenił, że różnice w ukształtowaniu obu porównywanych wzorów sprowadzają się do szczegółów ukształtowania poszczególnych elementów: np. różne promienie zaokrąglenia naroży poduch, odmienne mocowanie nóżek i nie wpływają na odmienność ogólnego wrażenia wywieranego na zorientowanym użytkowniku. Dokonując oceny indywidualnego charakteru wzoru, poprzez ogólne wrażenie wywierane przez ten wzór, zawsze dokonuje tej oceny z pozycji zorientowanego użytkownika.

Urząd Patentowy wskazał, odpierając zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego poprzez nie dopuszczenie dowodu z opinii biegłego dla potrzeb oceny "ogólnego wrażenia zorientowanego użytkownika" i nie przeprowadzenia oględzin porównywanych mebli, że strony nie wnosiły o dowód z opinii biegłego. Powołał utrwalony w orzecznictwie pogląd, że przepisy art. 164 i art. 255 ust.1 p.w.p., zakładają w postępowaniu spornym aktywność dowodową stron, zwłaszcza wnioskodawcy, dla wykazania zasadności zgłoszonych zarzutów, ograniczając działanie Urzędu Patentowego RP z urzędu. Na marginesie powołał sporządzoną dla prokuratury opinię biegłego (a więc zorientowanego użytkownika), który stwierdził (k.83 akt [...] - postanowienie Prokuratury Rejonowej w [...] z [...] kwietnia 2006 r.), że kanapa [...] zawiera wszystkie cechy kanapy [...], a kilka drobnych różnic ma na celu najprawdopodobniej zamiar zamaskowania naśladownictwa pierwowzoru. Ponadto podniósł, że nie dokonuje oględzin wyrobów, gdyż przedmiotem postępowania nie jest wyrób lecz prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, które zgodnie z podaną w zaskarżonej decyzji definicją zawartą w art. 102 ust.1 p.w.p. dotyczy postaci wytworu tj. postaci zarejestrowanej i pokazanej w dokumentacji zgłoszeniowej.

Odnosząc się do zarzutu 6a wskazał, że przedmiotowa sprawa dotyczyła unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...], a wzór przemysłowy pt.: "Sofa" nr [...] stanowił materiał przeciwstawny, przy czym art. 75 k.p.a. mający zastosowanie w związku z art.256 ust.1 p.w.p, nakazuje dopuszczenie jako dowodu wszystkiego co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a zgodnie z art. 80 k.p.a. ocena materiału dowodowego należy do organu.

Odnosząc się do zarzutu 6b wskazał, że nie odnosił się wcale do "sofy [...]", lecz do postaci wzorów ujawnionych w materiałach przeciwstawionych. Ponadto, żaden wzór przemysłowy nie zawiera zastrzeżeń.

Odpierając zarzut zawarty w pkt 6c powołał się na str.7 zaskarżonej decyzji, iż "w porównywanych wzorach przemysłowych nie wskazano jako istotnych cech postaciowych wzoru konkretnych kolorów". W szczególności kolorów nie wskazywał przeciwstawiony wzór przemysłowy pt.: "Sofa" nr [...] (sporny wzór wśród cech istotnych jedynie wskazywał na "barwy skontrastowane"), tak więc postać kanapy "Sofa" nr [...] objęta tym prawem z rejestracji zgodnie z art. 105 ust.4 p.w.p. może być wykonywana w dowolnych barwach, w tym także w barwach "skontrastowanych".

Odnosząc się do zarzutu 6d wskazał, że wymienił te cechy postaciowe przeciwstawionego wzoru ("specyficzne ukształtowanie dwuwarstwowego siedziska, którego dolna warstwa jest owinięta swoimi ściętymi klinowo końcami wokół, ściętych ukośnie od góry i od dołu, bocznych części warstwy górnej, tworząc stylizowane oparcia boczne, dwie symetryczne poduchy oparciowe z zaokrąglonymi górnymi zewnętrznymi narożnikami, podobne ukształtowanie i usytuowanie, zwłaszcza w części czołowej, pojemnika (skrzyni) na pościel oraz podobne nóżki"), które decydują o takim samym ogólnym wrażeniu wywieranym przez porównywane kanapy. To ustalenie jest zgodne ze wskazaną wyżej opinią biegłego sądowego (k.83 akt Sp. [...]).

Odpierając zarzut zawarty w pkt 6e pominięcia dowodu z "zastrzeżeń ochronnych opisanych na stronach od 2 do 6 wniosku o rejestrację kanapy rozkładanej [...]" uznał go za bezzasadny, gdyż sprawa dotyczyła unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr Rp-[...], a nie "kanapy rozkładanej [...]". Opis spornego wzoru nie zawiera żadnych "zastrzeżeń ochronnych" i niezależnie od używanego w opisie nazewnictwa, ewentualnej odmiennej technologii i materiałów, rysunek spornego wzoru zawarty w jego dokumentacji zgłoszeniowej ujawnia cechy postaciowe wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...], decydujące o takim samym ogólnym wrażeniu wywieranym przez wzory.

Odnosząc się do zarzutu 6f dotyczącego pominięcia dowodu w postaci opracowania "Inspiracje do projektu [...]" wskazał, że jest bezzasadny skoro na str.7 zaskarżonej decyzji ocenił materiały przedłożone przez uprawnionego i m.in. "Inspiracje do projektu [...]" wraz z ich opisem, że nie mogą świadczyć o zdolności rejestrowej spornego wzoru.

Odpierając zarzut zawarty w pkt 6g, pominięcia odpowiedzi skarżącej, powołał się na str.3 zaskarżonej decyzji gdzie Urząd Patentowy podsumował stanowisko uprawnionego odnosząc się także do jego odpowiedzi na wniosek o unieważnienie spornego prawa z rejestracji.

Odnosząc się do zarzutu 6h wskazał, że na str. 6 i 7 zaskarżonej decyzji odniósł się do różnic pomiędzy porównywanymi meblami uznając je za niewpływające na ogólne wrażenie wywierane przez te meble.

Odpierając zarzut zawarty w pkt 6i, co do błędnego ustalenia, że M. Sp. z o.o. produkuje meble rozkładane o cechach objętych spornym prawem z rejestracji wskazał na jego bezzasadność, gdyż przedmiotowa sprawa dotyczyła unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...], a nie jakiejkolwiek produkcji.

Odnosząc się do zarzutu 6j ponowił argumenty przemawiające za uznaniem interesu prawnego wnioskodawcy wskazując przy tym, że zarzut jego braku nie był podnoszony przez uprawnionego w trakcie postępowania administracyjnego.

Odpierając zarzut zawarty w pkt 6k wskazał, że na str.4 zaskarżonej decyzji Urząd wyraźnie stwierdził, że "wnioskodawca ... ma interes prawny w domaganiu się unieważnienia prawa z rejestracji ww. wzoru przemysłowego. Produkuje on i wprowadza do obrotu gospodarczego meble rozkładane (kanapy i sofy) o cechach objętych spornym prawem z rejestracji, a więc sporne prawo prowadzi do ograniczenia zagwarantowanej swobody działalności gospodarczej wnioskodawców, ponieważ strony są konkurentami na rynku mebli rozkładanych (kanapy i sofy)." Zapis, że "strony są konkurentami na rynku teczek na dokumenty" oparty jest na oczywistym błędzie, który znalazł się w zaskarżonej decyzji z innej sprawy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153 z 2002 r. poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle § 2 powołanego wyżej artykułu, kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sądy administracyjne sprawują więc kontrolę aktów i czynności z zakresu administracji publicznej pod względem ich zgodności z obowiązującym w dacie ich wydania prawem materialnym i przepisami procesowymi.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.- dalej zwana p.p.s.a.).

W ocenie Sądu, analizowana pod tym kątem skarga zasługuje na uwzględnienie, bowiem jej zarzutom - w zdecydowanej części - nie można odmówić słuszności. Nie ma racji skarżący co do braku interesu prawnego wnioskodawcy, ponieważ sporne prawo niewątpliwie ogranicza mu swobodę działalności gospodarczej jako producentowi wprowadzającemu do obrotu gospodarczego meble rozkładane (kanapy i sofy), w tym także o cechach objętych spornym prawem z rejestracji. Ponadto prawidłowo Urząd Patentowy wywiódł go toczącego się od kilku lat przed sądem cywilnym sporu między stronami, jak również postępowania karnego zakończonego postanowieniem z [...] kwietnia 2006 r. o umorzeniu śledztwa.

Na wstępie wskazać należy, że rozpoznania w pierwszej kolejności wymagały podniesione zarzuty procesowe, ponieważ zarzuty dotyczące niewłaściwego zastosowania prawa materialnego mogą być przedmiotem oceny wówczas, gdy stan faktyczny stanowiący podstawę zaskarżonego wyroku został ustalony w sposób prawidłowy, a więc bez naruszenia przepisów postępowania.

Dla ustalenia stanu faktycznego nie ma znaczenia, że prawo z rejestracji wzoru przemysłowego pt.: "Sofa" nr [...] na rzecz wnioskodawcy wygasło w roku 2005, skoro nie budzi wątpliwości, że przeciwstawiony wzór został udostępniony publicznie. Mógł zatem służyć do porównania i badania ustawowych warunków wymaganych do uzyskania prawa ochrony wzoru przemysłowego pt.: "Kanapa tapicerowana rozkładana" nr [...].

Istotą niniejszego sporu, która określa jednocześnie zakres dokonanych ustaleń faktycznych, jest rozstrzygnięcie, czy Urząd Patentowy prawidłowo ocenił – w świetle art. 102 i 104 p.w.p. - brak podstaw do udzielenia prawa z rejestracji na rzecz skarżącej M. z siedzibą w G..

Zgodnie z art. 102 ust. 1 p.w.p., wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację.

Z kolei art. 104 p.w.p. w ust. 1 stanowi, że wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo.

Istotny jest przy tym zapis art. 104 ust. 2 p.w.p. określający, że przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru.

Innymi słowy, ocena czy wzór przemysłowy posiada nowy, indywidualny charakter postaci wytworu, nadana mu przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację musi być dokonana przez zorientowanego użytkownika przy uwzględnieniu zakresu swobody twórczej przy opracowywaniu tego konkretnego wzoru. Oznacza to, że przy ocenie indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego, która została zakwestionowana w skardze, bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru, który z kolei jest zdeterminowany przez cechy funkcjonalne przedmiotu oraz przez wcześniejsze wzornictwo. Stąd, w ocenie Sądu, "zorientowany użytkownik" wie, że w przypadku wzorów, które muszą uwzględniać przede wszystkim wymogi funkcjonalne przedmiotu, zakres swobody twórczej przy ich opracowywaniu jest mniejszy niż w przypadku wzorów, w których przeważają założenia estetyczne.

Poza sporem jest, jak wskazał Urząd Patentowy, że porównywane wzory, niezależnie od ich nazw, stanowią meble rozkładane o takich samych funkcjach siedzenia i leżenia, a więc o zakresie swobody twórczej ograniczonym jedynie tymi funkcjami.

Nie ulega zatem wątpliwości, że w niniejszej sprawie rolą "zorientowanego użytkownika", o którym mówi Ustawodawca w art. 104 p.w.p. w ust. 1 i 2 p.w.p., jest ocena ogólnego wrażenia jakie wywołują cechy linii, konturów, kształtów, kolorystyki, struktury lub materiału wytworu oraz jego ornamentacji - w zakresie swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru - ograniczona funkcjami siedzenia i leżenia oraz wcześniejszym wzornictwem.

I tu należy zgodzić się ze stanowiskiem Urzędu, że nie musi dokonywać oględzin wyrobów, skoro przedmiotem postępowania nie jest wyrób, a prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, które dotyczy jego postaci zarejestrowanej i pokazanej w dokumentacji zgłoszeniowej, zgodnie z cyt. art. 102 ust.1 p.w.p.

Wymogi art. 104 p.w.p. w ust. 1 i 2 p.w.p. sprawiają jednak, że istotnym zagadnieniem jest, kto – w ocenie Urzędu Patentowego – był w niniejszej sprawie "zorientowanym użytkownikiem".

Urząd Patentowy zajął wprawdzie stanowisko, że dokonując oceny indywidualnego charakteru wzoru, zawsze dokonuje jej z pozycji "zorientowanego użytkownika". Z drugiej strony podniesione w tym zakresie wątpliwości uprawnionego odpierał w odpowiedzi na skargę dwoma argumentami: po pierwsze, że strony (a szczególnie wnioskodawca) nie składały wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego; po drugie, powołał sporządzoną dla prokuratury opinię biegłego rzecznika patentowego jako "zorientowanego użytkownika", który stwierdził, że kanapa [...] zawiera wszystkie cechy kanapy [...], a kilka drobnych różnic ma na celu najprawdopodobniej zamiar zamaskowania naśladownictwa pierwowzoru. Wiadomym jest przy tym, że postanowieniem z [...] kwietnia 2006 r. Prokuratura Rejonowa w [...] umorzyła śledztwo.

W ocenie Sądu, tak dokonana ocena materiału dowodowego nie może zostać zaakceptowana. Nie wiadomo bowiem zarówno: kogo ostatecznie organ uznał za "zorientowanego użytkownika", a co za tym idzie budzi wątpliwości wiarygodność przeprowadzonego badania i ocena ogólnego wrażenia jakie wywołują na nim cechy linii, konturów, kształtów, kolorystyki, struktury lub materiału wytworu i rzeczywistego w nim uwzględnienia (rzetelnego i profesjonalnego) zakresu swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru mającego na uwadze ograniczenia funkcjami siedzenia i leżenia oraz wcześniejszym wzornictwem.

Nieprzekonywujące jest bowiem, w świetle argumentów lakonicznego uzasadnienia decyzji w tym przedmiocie, uznanie w odpowiedzi na skargę, że jest nim biegły rzecznik patentowy powołany do sporządzenia opinii na okoliczności postępowania karnego, które zostało umorzone. Z drugiej strony jest nim Urząd Patentowy powołujący się na ograniczenia związane z niemożnością dopuszczenia z urzędu dowodu z opinii biegłego i pomijający okoliczność, że wniosek o przeprowadzenie takiego dowodu nie musi być w interesie wnioskodawcy.

Innymi słowy, do oceny materiału dowodowego i prawidłowego zastosowania w niej normy prawa materialnego art. 104 p.w.p. w ust. 1 i 2 p.w.p., należało wyjaśnić ustanowione w niej pojęcia: "zorientowany użytkownik", "ogólne wrażenie" i "zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru", których ustawodawca nie zdefiniował.

Na to, że są to w polskim systemie prawnym pojęcia nowe zwrócił uwagę Sąd Najwyższy, który dokonał ich wykładni na tle stosowania tej samej ustawy w sprawie II CSK 302/07 w wyroku z dnia 23 października 2007 r. dotyczącej roszczeń powoda zarzucającego naruszenie pozwanemu prawa z rejestracji wzoru przemysłowego przez naśladownictwo (OSNC-ZD 2008/2/52, Biul. SN 2008/2/16, ZNSA 2008/4/94, OSP 2009/6/66, LEX 350424).

W ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie, zasadnicze argumenty Sądu Najwyższego są aktualne do zastosowania na gruncie niniejszej sprawy.

Sąd Najwyższy wskazał, że "na gruncie poprzednio obowiązujących przepisów dotyczących ochrony wzoru zdobniczego, stanowiącego co do zasady odpowiednik obecnego wzoru przemysłowego, ustawodawca do oceny tego, czy wzór jest nowy, upoważnił "znawcę" (art. 11 w związku z art. 77 ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości, jedn. tekst: Dz. U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117 ze zm. oraz § 6 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1963 r. w sprawie ochrony wzorów zdobniczych, Dz. U. Nr 8. poz. 45). Kwestia używania wzoru podobnego uregulowana była natomiast m.in. w art. 14 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.), posługującego się pojęciem "odbiorcy", którego podobieństwo znaku może wprowadzić w błąd, oraz w art. 13 ustawy z dnia 17 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (jedn. tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.), zaliczającym naśladownictwo do czynów nieuczciwej konkurencji, jeżeli mogło ono wprowadzić klientów w błąd co do tożsamości producenta lub produktu, przy czym w obu ustawach oceny tej okoliczności dokonywano z punktu widzenia przeciętnego odbiorcy i użytkownika danej grupy przedmiotów. Ze względu na to, że ocena "nowości" wzoru dokonywana była z punktu widzenia "znawcy", w postępowaniu sądowym konieczne było zgodnie z art. 278 k.p.c. posłużenie się opinią odpowiedniego biegłego. Także przy ocenie wprowadzającego w błąd naśladownictwa pomocna mogła być opinia odpowiedniego biegłego specjalisty, znawcy zachowań rynkowych odbiorców, wskazująca, jak przeciętny użytkownik określonej grupy towarów widzi różnice i podobieństwa między nimi i podobieństwo jakich cech może wprowadzić go w błąd co do pochodzenia towaru lub co do producenta.

Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej, której dział IV dotyczy wzorów przemysłowych i prawa z ich rejestracji, wprowadziła - poczynając od dnia 18 października 2002 r. - nowe pojęcia w tym przedmiocie. W tym dniu weszła w życie ustawa nowelizacyjna z dnia 6 czerwca 2002 r. (Dz. U. Nr 108, poz. 945), dostosowująca przepisy Prawa własności przemysłowej do dyrektywy 98/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów (Dz. Urz. UE, Polskie wydanie specjalne z 2004 r., rozdz. 13, t. 21, s. 12) oraz rozporządzenia Rady WE nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych (Dz. Urz. UE, Polskie wydanie specjalne z 2004 r., rozdz. 13, t. 27, s. 142).

Decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia roszczeń powoda w związku z naśladownictwem ma art. 105 ust. 4 w związku z art. 104 ust. 2 w nowym brzmieniu. Zgodnie z art. 104, wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo, przy ocenie zaś indywidualnego charakteru wzoru przemysłowego bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru. Przepis art. 105 ust. 4 stanowi natomiast, że prawo z rejestracji wzoru przemysłowego obejmuje każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia, a przy ocenie tej przesłanki bierze się pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru (...)".

Sąd Najwyższy wskazał, że naruszenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego następuje zatem wtedy, gdy osoba nieuprawniona posługuje się taką postacią wytworu lub jego części, która na zorientowanym użytkowniku wywołuje ogólne wrażenie takie samo, nieróżniące się ("nie odmienne"), od ogólnego wrażenia wywoływanego na takim użytkowniku przez postać utworu zarejestrowaną jako wzór przemysłowy. Ocena w tym przedmiocie powinna uwzględniać zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru".

Sąd Najwyższy dokonał wykładni pojęć: "zorientowany użytkownik", "ogólne wrażenie" i "zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru", których ustawodawca nie zdefiniował. Stwierdził, że "są to w polskim systemie prawnym pojęcia nowe, których wykładnia powinna uwzględniać dorobek orzecznictwa w Unii Europejskiej w sprawach o unieważnienie wspólnotowych wzorów przemysłowych i w sprawach o ochronę uprawnień z rejestracji wzorów przemysłowych. Wykładnia językowa pojęcia "zorientowany użytkownik" wskazuje, że chodzi o osobę dobrze poinformowaną, mającą dobre rozeznanie i wiadomości w danej dziedzinie, korzystającą z określonych przedmiotów lub grupy przedmiotów. Pojęcie to nie ma charakteru abstrakcyjnego, lecz odnosi się do konkretnej grupy przedmiotów porównywanych, do której należy przedmiot zarejestrowany jako wzór przemysłowy oraz przedmiot zakwestionowany".

Stwierdził, że zważywszy, że określenie to zostało wprowadzone jako nowe zarówno w stosunku do pojęcia "znawcy", używanego w dawnych przepisach chroniących wzory użytkowe, a obecnie w art. 24 i art. 26 ust. 1 p.w.p., dotyczących badania zdolności patentowej wynalazku, jak i w stosunku do pojęcia przeciętnego odbiorcy, używanego na gruncie wskazanych wyżej dawnych przepisów o znakach towarowych i ustawy z dnia 17 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a obecnie w art. 132 ust. 2 pkt 2 i art. 296 ust. 2 p.w.p., dotyczących znaków towarowych, trzeba uznać, że "zorientowany użytkownik" nie jest ani znawcą (ekspertem), ani przeciętnym odbiorcą.

W literaturze i orzecznictwie unijnym przeważa stanowisko, że jest to osoba używająca w sposób stały danych przedmiotów, mająca na ich temat więcej wiadomości praktycznych lub teoretycznych niż przeciętny użytkownik i mająca większą od niego zdolność spostrzegania cech charakterystycznych danego przedmiotu. Ze względu na to, że zgodnie z art. 105 ust. 4 p.w.p., przy ocenie, czy porównywane przedmioty wywołują odmienne czy podobne ogólne wrażenie, należy brać pod uwagę zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzoru, trzeba uznać, że "zorientowany użytkownik" to osoba zorientowana praktycznie lub teoretycznie także w stanie wzornictwa w danej dziedzinie i zdolna odróżnić występujące wzory (...)".

Sąd Najwyższy wskazał, że "zakres swobody twórczej jest zdeterminowany przez cechy funkcjonalne przedmiotu oraz przez wcześniejsze wzornictwo. W przypadku wzorów, które muszą uwzględniać przede wszystkim wymogi funkcjonalne przedmiotu, zakres swobody twórczej jest mniejszy, niż w przypadku wzorów, w których przeważają założenia estetyczne. Tam, gdzie zakres swobody twórczej jest większy, różnice między wzorami powinny być łatwiej zauważalne, niż w przypadku wąskiego zakresu tej swobody. Zorientowany użytkownik musi mieć wiadomości w tym przedmiocie, wystarczające do oceny zakresu swobody twórczej, i umieć zauważyć nawet stosunkowo małe różnice, istotne w przypadku wzorów o niewielkiej swobodzie twórczej.

Zgodnie z art. 105 ust. 4 p.w.p., oceny czy zakwestionowany wzór wywołuje odmienne wrażenie na zorientowanym użytkowniku, dokonuje się przez pryzmat wrażenia ogólnego, tzn. odnoszącego się do wzoru jako całości, a nie jego poszczególnych cech. Chodzi zatem o ogólne wrażenie, ogólny efekt, ogólne odczucie, jakie wywołuje wzór zakwestionowany i wzór zarejestrowany - czy jest to wrażenie różne, czy takie samo. To ogólne wrażenie jest wywoływane łącznie przez wszystkie cechy wzoru widoczne w czasie zwykłego używania przedmiotu.

Dla wywołania u zorientowanego użytkownika ogólnego wrażenia odmienności lub podobieństwa konieczna jest całościowa analiza zarówno podobieństw, jak i różnic wzoru. Zorientowany użytkownik, który zna zakres swobody twórczej i stan wzornictwa w danej dziedzinie, przy ocenie ogólnego wrażenia, jakie porównane wzory wywołują, jest w stanie dostrzec niekiedy duże różnice między nimi tam, gdzie zwykły użytkownik widzi jedynie podobieństwa."

Sąd Najwyższy wskazał, że "przy określonym stanie wzornictwa i zakresu swobody twórczej zdarza się, że nawet niewielkie różnice świadczą o dużej inwencji twórczej i wywołują ogólne wrażenie odmienności u zorientowanego użytkownika.

Z tych względów należy uznać, że zgodnie z art. 105 ust. 4 p.w.p. badanie, czy doszło do naruszenia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego wymaga całościowego porównania wzorów z punktu widzenia osoby używającej w sposób stały przedmiotów z danej grupy i zorientowanej w stanie ich wzornictwa wynikającym z zakresu swobody twórczej oraz dokonania oceny, czy ogólne wrażenie, jakie wywołuje na takiej osobie wzór zakwestionowany, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór zarejestrowany.

"Zorientowanym użytkownikiem" w rozumieniu omawianych przepisów nie jest zatem zwykły, przeciętny użytkownik, toteż ustalenie w sprawie o naruszenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, jakie ogólne wrażenie na zorientowanym użytkowniku wywołuje porównanie wzoru zakwestionowanego z wzorem zarejestrowanym, wymaga z reguły wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c. Nawet jeżeli chodzi o porównanie przedmiotów codziennego użytku, z których każdy korzysta, nie każdy jest zorientowanym użytkownikiem w rozumieniu art. 104 ust. 1 i art. 105 ust. 4 p.w.p., nie każdy bowiem, nawet stały użytkownik, ma wystarczające rozeznanie stanu wzornictwa przemysłowego, umożliwiające porównanie wzorów w zakresie niezbędnym dla oceny odmienności lub podobieństwa wzorów z punktu widzenia ochrony praw z rejestracji wzoru".

Odnosząc te rozważania na grunt sprawy niniejszej stwierdzić należy, że w rozpoznawanej sprawie Urząd Patentowy, poprzez swoich ekspertów, przeciwnie niż sąd powszechny, może wprawdzie samodzielnie ocenić, czy ogólne wrażenie, jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku zakwestionowany wzór kanapy, różni się od ogólnego wrażenia, jakie na takim użytkowniku wywołuje wzór sofy, która została przeciwstawiona, jako wcześniej zarejestrowana na rzecz uczestnika postępowania. Niemniej jednak Urząd Patentowy powołał się na opinię biegłego, który to dowód nie został przez niego dopuszczony, a przez prokuratora w postępowaniu karnym. Okoliczność ta ma istotne znaczenie, bowiem brak jest dowodów, czy jest on biegłym z zakresu wzornictwa przemysłowego, który byłby w stanie wskazać zakres swobody twórczej przy opracowywaniu wzorów kanap i sof rozkładanych i stan wzornictwa oraz dokonać porównania obu wzorów i na podstawie tych przesłanek wskazać, jakie ogólne wrażenie wywołuje to porównanie na zorientowanym użytkowniku. Teza dowodowa sprecyzowana w postępowaniu karnym nie odpowiada przesłankom o których mowa w zastosowanych normach prawa materialnego. Niewątpliwie, gdyby organ ograniczył się do własnej wiedzy merytorycznej, co może uczynić posiadając własnych specjalistów wśród ekspertów orzekających w sprawie, zakres tego badania wyrażony powinien być w uzasadnieniu decyzji.

Nie ulega wątpliwości, że tylko specjalista ma odpowiednie kwalifikacje do wypowiadania się w przedmiocie ogólnego wrażenia, jakie na zorientowanym użytkowniku wywołują porównywane wzory przemysłowe, gdyż każdy specjalista jest zorientowanym użytkownikiem w rozumieniu art. 104 ust. 1 i 2 p.w.p.

Wobec tego, ze powyższe okoliczności zostały pominięte, z naruszeniem art. 7, 77 § 1 oraz art. 107 § 3 k.p.a. mającym istotny wpływ na wynik sprawy, zaskarżoną decyzje należało wyeliminować z obrotu prawnego.

Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy Urząd Patentowy uwzględni powyższe wskazania dokonując ustaleń faktycznych w kontekście o jakim mówią normy prawa materialnego art. 102 i 104 p.w.p.

Zważywszy powyższe działając na podstawie art. 145 § 1 p.1 lit. c) Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję.

O niewykonywaniu uchylonych decyzji Sąd orzekł na podstawie art. 152 p.p.s.a.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 i 205 § 1 p.p.s.a w związku z § 2 ust. 2 i § 12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 grudnia 2003 r. w sprawie opłat za czynności rzeczników patentowych /Dz. U. nr 212, poz. 2076/ i zasądził: kwotę 1000 zł tytułem zwrotu uiszczonego wpisu sądowego, kwotę 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przez rzecznika patentowego.