drukuj    zapisz    Powrót do listy

6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych, Egzekucyjne postępowanie, Dyrektor Izby Skarbowej, *Oddalono skargę, I SA/Wr 672/16 - Wyrok WSA we Wrocławiu z 2016-10-12, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Wr 672/16 - Wyrok WSA we Wrocławiu

Data orzeczenia
2016-10-12 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2016-06-29
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
Sędziowie
Barbara Ciołek /przewodniczący sprawozdawca/
Daria Gawlak-Nowakowska
Zbigniew Łoboda
Symbol z opisem
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne
Egzekucyjne postępowanie
Sygn. powiązane
II FSK 582/17 - Wyrok NSA z 2017-06-06
Skarżony organ
Dyrektor Izby Skarbowej
Treść wyniku
*Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2014 poz 1619 art. 33, 34 par. 1a, 156 par. 1 pkt 9, 158, 166 b
Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - tekst jednolity
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Barbara Ciołek (sprawozdawca), Sędziowie: Sędzia WSA Daria Gawlak-Nowakowska, Sędzia WSA Zbigniew Łoboda, Protokolant: Specjalista Paulina Wódka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 12 października 2016 r. sprawy ze skargi A na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie zarzutów na postępowanie zabezpieczające. oddala skargę w całości

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi A (dalej: skarżący/zobowiązany) jest postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej we W. z [...] nr [...] utrzymujące w mocy postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego W - K z [...] nr [...] P w sprawie zarzutów na postępowanie zabezpieczające, w którym uznano za niedopuszczalne wniesienie zarzutu nieistnienia obowiązku oraz uznano za bezzasadne zarzuty niespełnienia wymogów określonych zarządzeniem zabezpieczenia i zastosowania zbyt uciążliwego środka zabezpieczającego.

Wymienione rozstrzygnięcie wydane zostało w następującym stanie sprawy.

Decyzją z [...] (nr [...]) Naczelnik Urzędu Skarbowego W. – K. określił skarżącemu przybliżoną kwotę zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za 2013 r. w kwocie należności głównej 371.095 zł oraz przybliżoną kwotę odsetek za zwłokę od tego zobowiązania, która na dzień wydania decyzji wynosiła 54.881 zł. Wymieniona decyzja stanowiła podstawę wystawienia w dniu 11 stycznia 2016 r. zarządzenia zabezpieczenia nr [...], obejmującego należności wynikające z tej decyzji.

W toku powadzonego postępowania Naczelnik Urzędu Skarbowego W. – K. (dalej: organ egzekucyjny) zawiadomieniami z 11 stycznia 2016 r. dokonał zajęcia zabezpieczającego rachunków bankowych w bankach: [...] (nr [...]), [...] (nr [...]), [...] (nr [...]), [...] (nr [...]) i [...] (nr [...]). Organ egzekucyjny zawiadomieniami z 11 stycznia 2016 r. dokonał także zajęć zabezpieczających udziałów w: B (nr [...]), C (nr [...]) i D (nr [...]).

Zarządzenie zabezpieczenia wraz z odpisami zawiadomień o ww. zajęciach zabezpieczających zostały doręczone zobowiązanemu w dniu 19 stycznia 2016 r.

W wyniku dalszych czynności zawiadomieniem z 21 stycznia 2016 r. (nr [...]) organ egzekucyjny dokonał zajęcia zabezpieczającego wierzytelności pieniężnej w Prokuraturze Okręgowej we W., zaś zawiadomieniem z 26 stycznia 2016 r. dokonał zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłaty podatku (nr [...]).

W toku postępowania zabezpieczającego podejmowano również czynności zmierzające do ustalenia innych składników majątkowych. Ustalono jednak, że zobowiązany nie posiada nieruchomości oraz pojazdów.

Na skutek dokonanych zajęć zabezpieczających organ egzekucyjny otrzymał od Prokuratury Okręgowej we W. kwoty 130.955,97 zł i 5.012,54 zł, a z tytułu nadpłaty podatku – kwotę 5.139 zł. Kwoty te, zgodnie z art. 165 § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r. poz. 1619 ze zm.; dalej: u.p.e.a.), zostały przekazane na wydzielony oprocentowany rachunek bankowy organu egzekucyjnego.

Zajęcia wierzytelności w Bankach okazały się natomiast nieskuteczne, gdyż [...] i [...] poinformowały, że brak środków uniemożliwia realizację zajęcia, a w przypadku pozostałych – brak prowadzenia rachunków bankowych.

Pismem z 26 stycznia 2016 r. zobowiązany wniósł zarzuty w sprawie prowadzonego postępowania zabezpieczającego zarzucając naruszenie:

- art. 33 § 1 pkt 1 w związku z art. 156 § 1 pkt 8 oraz art. 164 § 1 pkt 1 i art. 166b u.p.e.a. poprzez jego niezastosowanie i zarządzenie zabezpieczenia podatku w sytuacji, gdy zobowiązanie nie istnieje, bowiem zobowiązany podlega zwolnieniu przedmiotowemu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

- art. 156 § 2 u.p.e.a. poprzez jego niezastosowanie i sporządzenie zarządzenia zabezpieczenia niezgodnie ze wzorem zarządzenia określonym w drodze rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzoru zarządzenia zabezpieczenia,

- art. 156 § 1 pkt 5 u.p.e.a. poprzez jego zastosowanie i wskazanie okoliczności świadczących o wystąpieniu możliwości utrudnienia bądź udaremnienia egzekucji w sytuacji, gdy brak podstaw do uznania, że zobowiązany trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym, brak podstaw do uznania, że zobowiązany nie posiada majątku, jak i brak podstaw do oparcia zarządzenia zabezpieczenia na przesłance zwiększonej wysokości zobowiązania podatkowego.

W uzasadnieniu wskazano ponadto, że zakres przedmiotowego zabezpieczenia jest nieprawidłowy, bowiem organ egzekucyjny skierował zajęcia zabezpieczające do składników majątkowych, które nie miały być objęte zabezpieczeniem (w zarządzeniu zabezpieczenia wierzyciel wskazał numery rachunków bankowych, które chciał objąć zabezpieczeniem). Zdaniem zobowiązanego pierwotny brak zobowiązania podatkowego (z uwagi na ww. zwolnienie przedmiotowe) w konsekwencji prowadzi do braku podstaw do wydania zarządzenia zabezpieczenia.

Dodatkowo, zobowiązany wniósł pismem z 1 lutego 2016 r. skargę na czynności zabezpieczające o nr [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], [...], którą postanowieniami z [...], wydanymi odrębnie dla każdej czynności, organ egzekucyjny oddalił.

W odniesieniu do zgłoszonych zarzutów na postępowanie zabezpieczające, organ egzekucyjny wydał w dniu 7 marca 2016 r. wymienione na wstępie postanowienie. W jego uzasadnieniu organ egzekucyjny stwierdził, że zgłoszenie w postępowaniu zabezpieczającym zarzutu nieistnienia obowiązku jest niedopuszczalne. Mając na uwadze treść art. 155 u.p.e.a. i art. 33 § 2 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, organ egzekucyjny wyjaśnił, że postępowanie zabezpieczające służy zapewnieniu realizacji obowiązku i nie może zastępować procedur umożliwiających zakwestionowanie decyzji merytorycznej, która zostanie wydana w przyszłości. W przedmiotowej sprawie niedopuszczalność zgłoszonego zarzutu wynika też z tego, że zobowiązany skorzystał z możliwości zaskarżenia w drodze odwołania decyzji stanowiącej podstawę do wystawienia zarządzenia zabezpieczającego, zatem zastosowanie ma art. 34 § 1 a u.p.e.a. W kwestii zarzutu zastosowania zbyt uciążliwych środków zabezpieczających organ egzekucyjny wskazał, że okoliczności sprawy nie potwierdzają słuszności tego zarzutu. Jak podkreślił, prowadząc postępowanie zabezpieczające organ podejmuje takie środki zabezpieczające przewidziane ustawą, które doprowadzą do zabezpieczenia obowiązku wynikającego z zarządzenia zabezpieczenia, stosując jeden środek lub kilka środków zabezpieczających. Organ egzekucyjny nie stwierdził też wad zarządzenia zabezpieczenia zauważając, że zobowiązany nie określił, który element zarządzenia nie został spełniony.

Na powyższe postanowienie zobowiązany wniósł zażalenie, kwestionując uznanie przez organ egzekucyjny bezzasadności zarzutów w przedmiocie niespełnienia wymogów przez zarządzenie zabezpieczenia i zastosowania zbyt uciążliwych środków egzekucyjnych.

Postanowieniem z [...] Dyrektor Izby Skarbowej we W. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie wskazując w uzasadnieniu, że w zakresie nieistnienia obowiązku w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 34 § 1a u.p.e.a., który stanowi o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu w związku z toczącym się postępowaniem odwoławczym od decyzji o zabezpieczeniu. Jednocześnie organ nadzoru uznał, że nie jest słuszne stanowisko organu egzekucyjnego, jakoby w ogóle niedopuszczalne było zgłoszenie zarzutu nieistnienia obowiązku w postępowaniu zabezpieczającym. Organ nadzoru nie znalazł również podstaw do uznania zarzutu niespełnienia wymogów określonych zarządzeniem zabezpieczenia, jak i zarzutu zastosowania zbyt uciążliwego środka zabezpieczającego. Wyjaśnił w tym zakresie, że organ egzekucyjny prawidłowo skorzystał z możliwości jednoczesnego wykorzystania kilku sposobów zabezpieczenia, bowiem nie wszystkie środki przyniosły efekty. Ponadto, jeżeli zobowiązany uważa, że zastosowany środek jest zbyt uciążliwy, mógł zaproponować inny składnik majątkowy, który mógłby zostać objęty zabezpieczeniem. Nie został również uznany zarzut niespełnienia przez zarządzenie zabezpieczenia wymogów zabezpieczenia określonych w art. 156 u.p.e.a., gdyż zastosowany wzór zarządzenia zabezpieczenia zawiera wszystkie niezbędne elementy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na ww. postanowienie, skarżący zarzucił naruszenie:

1) art. 156 § 2 u.p.e.a. polegające na zastosowaniu rozszerzającej interpretacji co do okoliczności uprawniających do zastosowania środków w postępowaniu egzekucyjnym w administracji i braku uzasadnienia potrzeby zastosowania kilku środków zabezpieczenia;

2) art. 166a § 2 u.p.e.a., polegające na przyjęciu, że to na skarżącym ciążył obowiązek przedstawienia organowi innych składników majątkowych, których ewentualne zabezpieczenie byłoby mniej uciążliwe;

3) art. 7 § 2 u.p.e.a. polegające na uznaniu, że w sprawie nie zastosowano zbyt uciążliwego środka zabezpieczającego.

Tak stawiając zarzuty, skarżący wniósł o: uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości, stwierdzenie, że zostało ono wydane z naruszeniem prawa, umorzenie postępowania administracyjnego i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że dokonano samowolnej interpretacji w zakresie przedmiotu zabezpieczenia i stosowania kilku sposobów zabezpieczenia. Organ rozszerzył bowiem treść środków egzekucyjnych wskazanych w rubryce D pkt 6 zarządzenia zabezpieczenia i nie zbadał stopnia uciążliwości przed zastosowaniem środka egzekucyjnego. Dalej skarżący wskazał, że nieuprawnione jest też utożsamianie kwoty zabezpieczonej (5.452,89 zł) z kwotą całkowitego zabezpieczenia należności podatkowych (425.976 zł), jak i twierdzenie, że dokonanie zabezpieczenia w części potwierdza, że zastosowany środek nie jest zbyt uciążliwy. Skarżący zauważył również, że wysokość zabezpieczenia we wszystkich zawiadomieniach zabezpieczających określono jako kwotę maksymalną, co w rezultacie mogłoby doprowadzić do sytuacji dokonania zabezpieczenia na kwotę przewyższającą tę wartość.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej we W. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonym postanowieniu.

Na rozprawie w dniu 12 października 2016 r. do sprawy wstąpił pełnomocnik skarżącego, który rozszerzył wnioski skargi o wniosek dotyczący zasądzenia od organu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje.

Skarga okazała się bezzasadna. Kontrolując legalność zaskarżonego postanowienia, także w ramach kompetencji przyznanych w art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.; dalej: u.p.p.s.a.), w myśl którego sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, Sąd nie dopatrzył się naruszenia prawa (w tym zarzucanego w skardze) w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a także nie stwierdził wystąpienia wad kwalifikowanych.

Na wstępie należy wyjaśnić, jak słusznie zauważyły orzekające w sprawie organy, że postępowanie zabezpieczające pełni pomocniczą rolę w stosunku do postępowania egzekucyjnego. Jak bowiem wynika z art. 154 § 1 u.p.e.a, organ egzekucyjny dokonuje zabezpieczenia należności pieniężnej, jeżeli brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić egzekucję, w szczególności jeżeli stwierdzono: brak płynności finansowej zobowiązanego, unikanie wykonania przez zobowiązanego obowiązku przez nieujawnianie zobowiązań powstających z mocy prawa lub nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych, dokonywanie przez zobowiązanego wyprzedaży majątku, niezłożenie oświadczenia, o którym mowa w art. 39 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, mimo wezwania do jego złożenia albo niewykazanie w złożonym oświadczeniu wszystkich rzeczy lub praw podlegających ujawnieniu. Dokonanie zabezpieczenia następuje na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego zarządzenia zabezpieczenia (art. 155a § u.p.e.a.). Jak należy przyjąć, w sytuacji, gdy wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, wniosek o zabezpieczenie jest zbędny. Zarządzenie zabezpieczenia musi odpowiadać wymogom formalnym, określonym w art. 156 § 1 u.p.e.a. Chodzi tu o wymóg odpowiedniej treści zarządzenia zabezpieczenia, którego wzór określany jest w rozporządzeniu Ministra Finansów. Z kolei, podstawowym środkiem obrony zobowiązanego przed zabezpieczeniem jest instytucja zarzutów, o których mowa w art. 33 u.p.e.a. Jak bowiem wynika z art. 166b, wymienione obok przepisy (art. 33) stosuje się odpowiednio w postępowaniu zabezpieczającym. Zarzuty mają charakter sformalizowany, albowiem ich podstawą mogą być jedynie okoliczności wymienione w poszczególnych punktach art. 33.

Przystępując zatem do oceny zawartego w zaskarżonym postanowieniu stanowiska odnośnie do zgłoszonych przez skarżącego w toku postępowania zabezpieczającego zarzutów, Sąd stwierdza, że jest ono prawidłowe.

I tak, uzasadnione jest stanowisko organu nadzoru, że w ramach zarzutów zobowiązany nie ma możliwości kwestionowania merytorycznej treści decyzji, gdyż w sprawie ma zastosowanie art. 34 § 1a u.p.e.a. W myśl tego przepisu, jeżeli zarzut zobowiązanego jest lub był przedmiotem rozpatrzenia w odrębnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym lub sądowym albo zobowiązany kwestionuje w całości lub w części wymagalność należności pieniężnej z uwagi na jej wysokość ustaloną lub określoną w orzeczeniu, od którego przysługują środki zaskarżenia, wierzyciel wydaje postanowienie o niedopuszczalności zgłoszonego zarzutu.

W ocenie Sądu, słusznie wskazał organ nadzoru, że zgodnie z art. 34 § 1a u.p.e.a. zarzut nieistnienia obowiązku (art. 33 § 1 pkt 1 u.p.e.a.) jest niedopuszczalny w sytuacji, gdy podnoszony zarzut jest przedmiotem badania i oceny w innym postępowaniu, tj. z odwołania od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego W. – K. z [...] (nr [...]) określającej skarżącemu przybliżoną kwotę zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za 2013 r. w kwocie należności głównej 371.095 zł oraz przybliżoną kwotę odsetek za zwłokę od tego zobowiązania, która na dzień wydania decyzji wynosiła 54.881 zł. W postępowaniu odwoławczym będą bowiem badane kwestie dotyczące zasadności jej wydania i określenia przybliżonej kwoty zobowiązania. Zauważyć przy tym trzeba, że kwestia uznania niedopuszczalności owego zarzutu, nie jest w skardze kwestionowana. Niemniej, jako że Sąd kontroluje całe zaskarżone postanowienie i nie jest związany zarzutami skargi, konieczna była ocena stanowiska organu także w podanym wyżej zakresie.

Sąd nie podziela natomiast zarzutu skarżącego, że zarządzenie zabezpieczenia będące podstawą prowadzenia postępowania zabezpieczającego, nie spełnia wymogów określonych w art. 156 u.p.e.a. (zarzut z art. 33 pkt 10 w związku z art. 156 i art. 166b u.p.e.a.). Oceniając stanowisko skarżącego zaprezentowane w tej materii, wyjaśnić trzeba stan prawny, jaki obowiązywał przed i w dniu wystawienia zarządzenia zabezpieczenia.

W stanie prawnym obowiązującym od dnia 21 listopada 2013 r. w związku ze zmianą m.in. u.p.e.a. wprowadzoną ustawą z dnia 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1289), zmianie na podstawie art. 111 pkt 46 lit. b) tej ustawy, uległ art. 156 § 1 pkt 9 u.p.e.a. określający elementy składowe zarządzenia zabezpieczenia. Od 21 listopada 2013 r. treść art. 156 § 1 pkt 9 u.p.e.a. jednoznacznie określa obowiązek skonkretyzowania działań, jakie będą podejmowane wobec zobowiązanego w ramach postępowania zabezpieczającego. Zaznaczenia jednak wymaga, że dotyczy to obowiązku o charakterze niepieniężnym. Natomiast art. 156 u.p.e.a. w brzmieniu obowiązującym do 20 listopada 2013 r. przewidywał, że w zarządzeniu zabezpieczenia należy wskazać "sposób i zakres zabezpieczenia", czyli dotyczyło to wszystkich obowiązków podlegających zabezpieczeniu, w tym o charakterze pieniężnym. Wskazać w tym miejscu trzeba, że na tle tego przepisu ukształtowała się linia orzecznicza (np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. akt II FSK 2078/12, II FSK 3220/12), z której wynikało, że skoro przepis nakazuje wskazać "sposób zabezpieczenia", to nie oznacza to wszystkich przewidzianych przez prawo sposobów zabezpieczenia, ale należy wskazać konkretny do zastosowania sposób zabezpieczenia. Miało to zapewnić zobowiązanemu realną szansę przygotowania się do obrony i skorzystania z przysługujących mu na danym etapie postępowania środków prawnych, tj. sformułowania odpowiednich zarzutów na prowadzone postępowanie zabezpieczające, w tym przede wszystkim zgłoszenia zarzutu zbyt uciążliwego sposobu zabezpieczenia. Ta linia orzecznicza nie jest jednak jednolita, co ma wyraz np. w wyrokach NSA o sygn. akt II FSK 1400/14 i II FSK 2047/12.

W niniejszej sprawie ma jednak zastosowanie art. 156 § 1 pkt 9 u.p.e.a. w brzmieniu obowiązującym od 21 listopada 2013 r., który nie przewiduje wskazania sposobu i zakresu zabezpieczenia obowiązku o charakterze pieniężnym, a taki dotyczy skarżącego. Ponadto, zastosowanie ma rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 16 maja 2014 r. w sprawie wzoru zarządzenia zabezpieczenia (Dz. U. z 2014 r. poz. 645), do którego w sprawie się zastosowano, stosując właściwy wzór zarządzenia zabezpieczenia.

Nie są zatem zasadne zarzuty skargi dotyczące nieprawidłowości (rozszerzenia) w zakresie zastosowania środków zabezpieczenia nieprzewidzianych w zarządzeniu zabezpieczenia. Zarządzenie to zawiera, w ocenie Sądu, wszystkie przewidziane w art. 156 u.p.e.a. elementy, przy czym – jak już powiedziano – ustawodawca przewidział konieczność wskazywania sposobu i zakresu zabezpieczenia jedynie w przypadku zabezpieczenia obowiązku o charakterze niepieniężnym, a więc obowiązku, którego niniejsza sprawa nie dotyczy. Nie można zatem zarzucić organowi nieprawidłowości w wypełnieniu zarządzenia zabezpieczenia, jak również zastosowania środków zabezpieczenia niewskazanych w zarządzeniu. To zaś oznacza, że skarżący nie ma racji twierdząc, że zabezpieczenie w zarządzeniu zabezpieczenia przewidziano tylko zabezpieczenie środków na rachunkach bankowych. Podkreślić bowiem należy, że kwestia wskazania w części D poz. 6 rachunków bankowych nie stanowi i nie dotyczy wskazania sposobu zabezpieczenia. Rubryka ta, na co wskazuje jej opis, jest natomiast wypełniana przez wierzyciela tylko wówczas kiedy znane są mu składniki majątkowe zobowiązanego, na których możliwe jest dokonanie zabezpieczenia. A contrario, jeżeli wierzyciel ich nie zna, nie wypełnia tej rubryki. W niniejszej sprawie wierzyciel wskazał jako znane składniki majątkowe, środki na rachunkach bankowych. Sąd jednak zauważa, że wskazania dokonano niejako na wyrost, ponieważ jak się okazało w wyniku odpowiedzi na dokonane zajęcia zabezpieczające rachunków bankowych, tylko dwa z pięciu banków, tj.[...] i [...] potwierdziły fakt prowadzenia rachunków bankowych zobowiązanego, na których stwierdzono jednak brak środków.

Umyka natomiast skarżącemu rubryka znajdująca się w zarządzeniu zabezpieczenia, zatytułowana "POUCZENIE", w treści którego wskazano, że zabezpieczenie należności pieniężnych może być dokonane przez zajęcie pieniędzy, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunków bankowych, innych wierzytelności i prawa majątkowych lub ruchomości; obciążenie nieruchomości zobowiązanego hipoteką przymusową (...); obciążenie statku morskiego lub statku morskiego w budowie zastawem (...); ustanowienie zakazu zbywania i obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej albo której księga wieczysta zginęła lub uległa zniszczeniu; ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

W zarządzeniu zabezpieczenia wskazano zatem szereg sposobów zabezpieczenia należności pieniężnych. Wobec tego, brak jest podstaw, by przyjąć, że w rzeczonym zarządzeniu mają być wskazane konkretne sposoby zabezpieczenia. Niewątpliwie nie ma to oparcia w art. 156 § 1 pkt 9 u.p.e.a. W konsekwencji, jako nieuzasadnioną należy uznać argumentację skarżącego, że bezprawnie rozszerzono środki zabezpieczenia, czym naruszono - w ocenie skarżącego - art. 156 § 2 u.p.e.a. Podsumowując więc dotąd powiedziane, przedmiotowe zarządzenie zabezpieczenia zawiera, zdaniem Sądu, zarówno wskazanie zakresu zabezpieczenia (w części D wskazano podstawę prawną obowiązku i dane dotyczące należności pieniężnej), jak również w treści pouczenia wymieniony jest katalog sposobów zabezpieczenia.

Pamiętać również należy, że zajęcie zabezpieczające, dokonane przez organ egzekucyjny, nie zmierza do wykonania obowiązku, ale jedynie zabezpiecza jego realizację w przyszłości. Jego cel jest odmienny od celu zajęcia egzekucyjnego, które ma doprowadzić do przymusowego wykonania obowiązku. Na rozróżnienie obu zajęć wskazuje jednoznacznie art. 154 § 4 u.p.e.a. (por. wyrok NSA z 14 lutego 2013 r. sygn. akt II FSK 1148./11).

Dokonując zatem oceny zarzutu opartego na art. 33 pkt 10 u.p.e.a., do którego "odpowiedniego" stosowania odsyła art. 166b u.p.e.a., uwzględnić należy przepisy normujące prowadzenie postępowania zabezpieczającego, w tym przede wszystkim art. 158 u.p.e.a., zgodnie z którym, w przypadku potrzeby organ egzekucyjny może stosować kilka sposobów zabezpieczenia. Zabezpieczenie może być zatem dokonane z zastosowaniem jednego środka zabezpieczenia, np. zajęcia ruchomości lub kilku środków, np. zajęcia wynagrodzenia za pracę, zajęcia ruchomości i ustanowienia hipoteki przymusowej. Istotne jest przy tym to, by środki zabezpieczenia w przypadku obowiązku o charakterze pieniężnym, mieściły się w katalogu określonym w art. 164 § 1 u.p.e.a., co w rozpatrywanej sprawie nie budzi wątpliwości, bowiem organ egzekucyjny dokonał zajęcia zabezpieczającego środków na rachunkach bankowych, udziałów w spółkach kapitałowych i innych wierzytelności. Z kolei, z żadnego przepisu prawa nie wynika zakaz stosowania kilku środków zabezpieczenia ani też nakaz ograniczenia tychże środków.

W kwestii natomiast kolejnego zarzutu odnoszącego się do zastosowania zbyt uciążliwego środka zabezpieczającego (art. 33 pkt 8 u.p.e.a.) stwierdzić należy, że również ten zarzut jest nietrafny. Z okoliczności faktycznych sprawy wynika, że wobec braku majątku zobowiązanego, organ egzekucyjny miał ograniczone możliwości wyboru zastosowania sposobów zabezpieczenia. Jak już bowiem powiedziano, organ egzekucyjny może stosować kilka sposobów zabezpieczenia. Należy jednak mieć na względzie tę okoliczność, że zastosowany środek ma na celu zapewnienie skuteczności przyszłej egzekucji, a zatem wybór sposobów musi być dokonany w taki sposób, by przyszła egzekucja doprowadziła do wykonania obowiązku. Organ egzekucyjny może natomiast zrezygnować ze stosowania środków bardziej uciążliwych dla zobowiązanego jedynie wówczas, gdy osiągnięcie celu zabezpieczenia przyszłej egzekucji jest możliwe przy wykorzysta innych, mniej dolegliwych dla zobowiązanego środków egzekucyjnych. W niniejszej sprawie, takich możliwości organ egzekucyjny nie posiadał, bowiem obok ustalonych składników majątkowych, zobowiązany innych nie wskazał. Trzeba w tym miejscu zaakcentować, że dopiero zastosowanie środka zabezpieczającego pozwala na ocenę jego uciążliwości i stwarza możliwość zgłoszenia takiego zarzutu. Przy czym, zobowiązany zgłaszając zarzut zbytniej uciążliwości zastosowanego środka zabezpieczającego winien wskazać po pierwsze jaki środek zabezpieczenia uznaje za zbyt uciążliwy, po drugie – na czym ta zbytnia uciążliwość może polegać. Tymczasem, zobowiązany owy zarzut opierał na tym, że zastosowano środki zabezpieczające, które – jego zdaniem – nie obejmowało zarządzenie zabezpieczenia. Taka zaś argumentacja nie stanowi wykazania zbytniej uciążliwości zastosowanych środków zabezpieczających. Zatem organ oceniając ten zarzut prawidłowo uznał, że jest on bezpodstawny.

W tym stanie rzeczy uznać należało, że zaskarżone postanowienie odpowiada prawu, a zatem chybione są zarzuty skarżącego co do naruszenia art. 156 § 2, art. 166a § 2 i art. 7 § 2 u.p.e.a.

Z powyższych względów skarga podlegała oddaleniu w całości na podstawie art. 151 u.p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt