Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska (spr.) sędzia NSA Zygmunt Zgierski sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej G. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 sierpnia 2019 r. sygn. akt II SA/Ke 392/19 w sprawie ze skargi G. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z dnia [...] 2019 r., znak [...] w przedmiocie odmowy wydania prawa jazdy oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach wyrokiem z 22 sierpnia 2019 r., na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, ze zm., dalej: p.p.s.a.), oddalił skargę G. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach z [...] 2019 r. utrzymującą w mocy decyzję Starosty Powiatowego w [...] z [...] 2018 r. o odmowie wydania dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami w zakresie kategorii A/C/C+E.

W skardze kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku G. W., reprezentowany przez adwokata, podniósł zarzuty naruszenia:

1) prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2017 r. poz. 978) poprzez uznanie, że niemożliwym jest wydanie dokumentu upoważniającego do kierowania pojazdami kat. innej niż B, czyli co do których sąd karny nie orzekł zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, choć z powołanego przepisu wynika jednoznacznie, że prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu;

2) przepisów postępowania, które to uchybienie miało wpływ na wynik sprawy:

- naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych, która w połączeniu z art. 42 § 2 k.k. i art. 182 § 2 k.k.w. nie pozwala na cofanie uprawnień w trybie art. 103 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 182 § 2 k.k.w. innych niż orzeczone przez sąd karny, tym samym odmowa wydania dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów kategorii innej niż wobec której orzeczony został zakaz prowadzenia pojazdów stanowi niedopuszczalne rozszerzenie decyzją administracyjną wyroku karnego;

- art. 7, 77 § 1 i art. 80 k.p.a. polegające na niewyjaśnieniu wszystkich istotnych okoliczności sprawy z pominięciem istotnych faktów i argumentów oraz niewzięciu pod uwagę, że w wyroku karnym sądu powszechnego mowa jest o zakazie prowadzenia pojazdów wyłącznie w zakresie kategorii B, tym samym prawo jazdy uprawniającego do kierowania pojazdami innych kategorii, które na dzień wydania ww. orzeczenia skarżący posiadał pozostają w mocy, bowiem organy administracyjne są związane wyrokiem karnym i nie mogą go w sposób dowolny interpretować i w sposób nieuzasadniony rozciągać;

- art. 8 k.p.a. poprzez nieprzyczynienie się przez organ do starannego i zgodnego z przepisami prawa prowadzenia postępowania mającego zagwarantować równość wobec prawa oraz podważenie zasady dotyczącej pogłębiania zaufania obywatela do organów państwa.

Ponadto skarżący kasacyjnie zarzucił “błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na błędnym uznaniu, że orzeczony w wyroku karnym zakaz prowadzenia pojazdów, co do których wymagane jest posiadanie prawa jazdy wyłącznie kat. B rozciąga się także na prawo jazdy dotyczące innych kategorii, które skazany posiadał w dacie orzekania zakazu prowadzenia pojazdu wyłącznie kat. B".

Wskazując na powyższe wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pismem z dnia 31 października 2019 r. skarżący kasacyjnie oświadczył o zrzeczeniu się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie stwierdzono żadnej z przesłanek nieważności wymienionych w art. 183 § 2 p.p.s.a., wobec czego rozpoznanie sprawy nastąpiło w granicach zgłoszonych podstaw i zarzutów skargi kasacyjnej.

Skoro w niniejszej sprawie pełnomocnik – na podstawie art. 176 § 2 p.p.s.a. – zrzekł się rozprawy, a strona przeciwna w ustawowym terminie nie zawnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, to rozpoznanie skargi kasacyjnej nastąpiło na posiedzeniu niejawnym, zgodnie z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a.

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach.

W myśl przywołanego w skardze kasacyjnej art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami, prawo jazdy nie może być wydane osobie, w stosunku do której został orzeczony prawomocnym wyrokiem sądu zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych - w okresie i zakresie obowiązywania tego zakazu. Przepis ten ustala kategorycznie negatywne przesłanki wydania prawa jazdy, jednakże dla rozważanego przypadku posłużenie się przywołanym przepisem należy uznać za niewystarczające. Wypada bowiem podkreślić, że wobec skarżącego wyrokiem z [...] 2018 r., sygn. akt [...], Sąd Rejonowy w [...] orzekł środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B na okres 4 lat. Powyższe okoliczności wymagały uwzględnienia również art. 12 ust. 2 ustawy o kierujących pojazdami, w myśl którego przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się także wobec osoby ubiegającej się o wydanie lub zwrot zatrzymanego prawa jazdy, a także o przywrócenie uprawnienia w zakresie prawa jazdy kategorii:

- AM, A1, A2, A, C1, C, D1 lub D - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B (pkt 2),

- B+E, C1+E, C+E, D1+E lub D+E - w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych obejmującego uprawnienie w zakresie prawa jazdy kategorii B lub odpowiednio kategorii C1, C, D1 lub D (pkt 3).

W świetle powyższego orzeczony wyrokiem sądu karnego bezpośredni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B, oznaczał pośrednio - poprzez przytoczony art. 12 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy o kierujących pojazdami - również zakaz prowadzenia pojazdów kategorii A, C i C+E. Decyzje organów konkretyzują zatem jedynie swą treścią obowiązujące wobec skarżącego zakazy z uwzględnieniem przepisów ustawy o kierujących pojazdami. Nie prowadzi to zatem do modyfikacji orzeczonego środka karnego, a jedynie uwzględnia treść ustawy o kierujących pojazdami, zawierającej wykaz dolegliwości będących skutkiem środka karnego orzeczonego przez sąd karny. Oznacza to, że zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych kategorii B pozbawia wszelkich kategorii praw jazdy wymienionych w ustawie. Za taką wykładnią przemawia zarówno treść przepisów, jak i wykładnia celowościowa. Ratio legis zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych stanowi wykluczenie z ruchu drogowego takich kierowców, którzy zagrażają bezpieczeństwu w komunikacji, zwłaszcza jeżeli zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu spowodowali znajdując się w stanie nietrzeźwości. Trudno sobie wyobrazić, by ustawodawca pozbawiając prawa do kierowania pojazdami osobowymi (kat. B), zezwolił na prowadzenie pojazdów ciężarowych lub ciężarowych z przyczepą (kat.C i CE) - zob. np. wyrok NSA z 13 października 2017 r., I OSK 3181/15 (CBOSA).

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę zwraca również uwagę i podziela stanowisko wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 12 grudnia 2018 r., sygn. akt I OSK 1612/18, w którym przyjęto, że "sankcja administracyjna odnosi się do tych kategorii prawa jazdy, które nie były objęte prawomocnym wyrokiem karnym, a ponadto realizuje ona odmienne funkcje i cele. Nie są to zasadniczo cele i funkcje represyjne (odwetowe), lecz prewencyjne i zabezpieczające. Trzeba również zwrócić uwagę na zupełnie odmienny przedmiot sankcji karnej i administracyjnej. O ile wyrok karny obejmujący środek karny zakazu prowadzenia pojazdu odnosi się wprost do uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych określonych kategorii, o tyle decyzja o odmowie wydania prawa jazdy lub o odmowie zwrotu zatrzymanego prawa jazdy ma za przedmiot jedynie uprawnienie do uzyskania lub odzyskania dokumentu potwierdzającego uprawnienie do kierowania pojazdami określonej kategorii. Nie ma zatem w tym zakresie tożsamości sankcji o identycznym (represyjnym) i skierowanym na te same uprawnienia charakterze."

W świetle powyższego zarzut naruszenia art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami należało uznać za nieuzasadniony.

Nie sposób również zgodzić się z podniesionym w skardze kasacyjnej zarzutem naruszenia zasady ochrony praw nabytych w połączeniu z art. 42 § 2 k.k. i art. 182 § 2 k.k.w. Wbrew twierdzeniom skargi kasacyjnej, decyzja o odmowie wydania dokumentu prawa jazdy w zakresie kategorii A, C i C+E wobec orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów kategorii B, nie prowadzi do rozszerzenia kary orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu powszechnego. Odmowa wydania (zwrotu) dokumentu prawa jazdy następuje na skutek orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów określonej kategorii, ale decyzja wydawana na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami nie jest podejmowana w wykonaniu wyroku karnego. Zachodzi bowiem sytuacja, że to samo zdarzenie prawne (fakt skazania skarżącego i orzeczenia wobec niego środka karnego), wywołuje różne i niezależne od siebie skutki prawne. Rodzi ono skutki wynikające wprost z przepisów prawa karnego (art. 42 k.k.), jednakże pociąga za sobą też skutki na płaszczyźnie prawa administracyjnego, w postaci przewidzianych w nim sankcji. Nie jest więc uprawnione twierdzenie skarżącego, że odmowa wydania prawa jazdy w zakresie kategorii A, C i C+E stanowi niedopuszczalne rozszerzenie decyzją administracyjną sankcji orzeczonej wyrokiem sądu karnego.

Odnosząc się końcowo do pozostałych zarzutów skargi kasacyjnej, za oczywiście nieuzasadnione należy uznać zarzuty wyprowadzane z naruszenia art. 7, art. 77 § 1, art. 80 i art. 8 k.p.a. Zauważyć należy, że tak sformułowane zarzuty nie odpowiadają w pełni wymogom określonym w art. 176 p.p.s.a. Zgodnie z tym ostatnim przepisem skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem, czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Podkreślenia wymaga, że w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego ugruntowany został już pogląd, iż z istoty skargi kasacyjnej jako środka odwoławczego od wyroku sądu pierwszej instancji wynika, że jej podstawą powinno być naruszenie przepisów postępowania przed sądem administracyjnym tj. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W rozpoznawanej sprawie omawiane zarzuty skargi kasacyjnej zostały natomiast kolejno oparte na naruszeniu przepisów kodeksu postępowania administracyjnego bez powiązania z przepisami ustawy p.p.s.a. Co więcej, w uzasadnieniu skargi kasacyjnej jej autor nie odniósł powyższych zarzutów do wadliwości postępowania prowadzonego przez Sąd I instancji, bądź przyjętego przezeń poglądu, dodatkowo nie rozwijając w tym zakresie argumentacji uzasadniającej postawienie tego zarzutu. Powtórzono zatem argumenty skargi. Z tych względów należało uznać, że tak sformułowane zarzuty skargi kasacyjnej nie mogły wywołać oczekiwanego przez skarżącego rezultatu.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 182 § 2 i 3 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.