Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Sylwester Marciniak po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. G. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 24 października 2008 r., sygn. akt I SA/Sz 211/08 w zakresie odmowy przywrócenia terminu do złożenia wniosku o wydanie uzasadnienia wyroku w sprawie ze skargi W. G. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 25 lutego 2008 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do grudnia 2005 r. postanawia: oddalić zażalenie

Postanowieniem z dnia 24 października 2008 r., sygn. akt I SA/Sz 211/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie odmówił W. G. przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku w sprawie ze skargi W. G. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w S. z dnia 25 lutego 2008 r., w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiące od stycznia do grudnia 2005 r.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji wskazał, iż wyrok oddalający skargę zapadł w dniu 9 października 2008 r., natomiast wniosek pełnomocnika skarżącego o wydanie uzasadnienia wyroku wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do dokonania tej czynności procesowej został złożony w dniu 17 października 2008 r. Pełnomocnik wyjaśniła, że w dniach od 10 do 12 października 2008 r. nie miała możliwości sporządzenia wniosku, bowiem jej syn 11 października 2008 r. zawierał związek małżeński, natomiast od 13 października 2008 r. była chora. Do wniosku dołączono kserokopię zaświadczenia stanowiącego podstawę sporządzenia aktu małżeństwa oraz zaświadczenie lekarskie z dnia 17 października 2008 r., z którego wynika, iż pełnomocnik skarżącego jest "leczona z powodu ostrej infekcji górnych dróg oddechowych i ostrego zapalenia zatok szczękowych od 13.10.2008 r. – nadal, w dniu 17.10.2008 r. rozszerzono leczenie o antybiotykoterapię, z powodu postępu choroby i braku poprawy w leczeniu środkami p/zapalnymi".

Sąd I instancji, oddalając wniosek, wskazał, że z wyjaśnień pełnomocnika nie wynika, że 16 października 2008 r. nie była ona w stanie złożyć z powodu obiektywnych przyczyn wniosku o wydanie uzasadnienia wyroku. Z uzasadnienia wniosku oraz z załączonego zaświadczenia lekarskiego wynika jedynie choroba pełnomocnika, nie uprawdopodobniono natomiast, że choroba ta uniemożliwiła pełnomocnikowi wykonywanie obowiązków zawodowych. Za brakiem takich okoliczności przemawia również fakt, że wniosek o przywrócenie terminu został złożony 17 października 2008r., tj. w dniu, w którym w dalszym ciągu – jak wynika z zaświadczenia lekarskiego – pełnomocnik była chora. W ocenie Sądu I instancji fakt, że pełnomocnik był chory, gdy brak jest dowodów na to, że choroba ta uniemożliwiała pełnienie obowiązków zawodowych, nie przemawia za uznaniem braku winy strony w uchybieniu terminu.

W zażaleniu na powyższe postanowienie pełnomocnik zarzuciła: błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na przyjęciu, że pełnomocnik była chora jedynie w ostatnim dniu zachowania terminu, tj. 16 października 2008 r.; brak poszanowania konstytucyjnego prawa osoby fizycznej do ochrony zdrowia, zawartego w art. 68 Konstytucji RP, sprzeczne z art. 87 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) przyjęcie, że pełnomocnik winien udowodnić brak winy przy niedopełnieniu obowiązku zachowania terminu do złożenia wniosku o uzasadnienie wyroku. Autorka zażalenia w jego uzasadnieniu podkreśliła, iż była chora od 13 października 2008 r. do 17 października 2008 r. włącznie, a w tym dniu ponownie zgłosiła się do lekarza, bowiem zaordynowane środki medyczne nie dały spodziewanych rezultatów. Ze względu na ponowną wizytę u lekarza pełnomocnik udała się również do biura w celu sporządzenia wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o wydanie uzasadnienia wyroku. W ocenie pełnomocnika gdyby tego nie zrobiła, Sąd odrzuciłby później złożony wniosek, argumentując, że skoro poszła ona do lekarza i apteki, to mogła również albo złożyć wniosek albo poinformować stronę o chorobie. Znając orzecznictwo sądów w przedmiotowej materii, sporządziła wniosek w czasie choroby, ale wtedy gdy już ten wniosek mogła sporządzić, nie czekając do całkowitego ustania choroby. W pierwszych dniach infekcji dróg górnych oddechowych i zapalenia zatok miała ogromny katar, temperaturę i ból zębów. Wykonywane w domu inhalacje i leżenie w łóżku niestety nie spowodowały ustąpienia choroby, stąd musiała powtórnie skorzystać z pomocy lekarskiej. Autorka zażalenia podkreśliła, iż norma zawarta w art. 87 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wskazuje, że należy uprawdopodobnić okoliczności braku zachowania terminu, natomiast Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że brak jest dowodów na to, że choroba uniemożliwiła pełnomocnikowi pełnienie obowiązków. W ocenie pełnomocnika brak przywrócenia terminu, gdy strona skarżąca zachorowała, co zostało potwierdzone zaświadczeniem lekarskim, powoduje naruszenie konstytucyjnego prawa do ochrony zdrowia.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Należy zauważyć, że dokonywanie czynności przez stronę w postępowaniu sądowoadministracyjnym ograniczone jest w przeważającej części terminami procesowymi. Mają one służyć zdyscyplinowaniu, zdynamizowaniu postępowania, jak również potrzebie rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym czasie i stabilizacji już podjętego rozstrzygnięcia. Uchybienie terminu wywołuje skutek prawny w płaszczyźnie procesowej, prowadząc do bezskuteczności podjętej czynności., o czym wyraźnie mówi art. 85 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Od negatywnych skutków uchybienia terminowi strona może bronić się wyłącznie poprzez złożenie wniosku o przywrócenie terminu. Na podstawie dyspozycji przepisu art. 86 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd na wniosek strony postanowi o przywróceniu terminu, jeżeli strona nie dokonała czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy. Z przytoczonego przepisu wynika, że sąd postanawia o przywróceniu terminu, jeżeli strona wykaże, że w okresie, w którym powinna dokonać czynności w postępowaniu sądowym, nie dokonała jej bez swojej winy. Zauważyć przy tym należy, iż na równi z winą strony traktuje się zaniedbania profesjonalnego pełnomocnika, prowadzące do uchybienia terminu.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny słusznie uznał, iż nie zostały uprawdopodobnione okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Kryterium braku winy wiąże się bowiem z koniecznością dołożenia szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej, a powołane przez pełnomocnika strony okoliczności nie wskazują na to, iż niedokonanie czynności w ustawowym terminie spowodowane było przeszkodą nie do przezwyciężenia przy dochowaniu najwyższej staranności.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego pełnomocnik skarżącego nie uprawdopodobniła, iż choroba uniemożliwiała jej wykonywanie obowiązków zawodowych. Wskazać bowiem należy, iż ponieważ zaświadczenie lekarskie nie zostało sporządzone na formularzu ZUS ZLA, o którym mowa w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 65, poz. 741 ze zm.), nie sposób po zapoznaniu się z jego treścią jednoznacznie stwierdzić ani tego, czy choroba pełnomocnika skutkowała niezdolnością do pracy, ani tego jaki ewentualnie był okres tejże niezdolności do pracy, brak jest również wskazań lekarskich co do konieczności leżenia chorego. Nadto wskazać można, iż zaświadczenie to zostało wystawione już po upływie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, mimo iż z jego treści wynika, że pełnomocnik strony pozostawała pod opieką lekarską, a zatem możliwe było uzyskanie zaświadczenia lekarskiego dokumentującego chorobę w okresie, gdy termin do dokonania czynności procesowej biegł, a nie wskazującą post factum na istnienie przeszkody w dochowaniu terminu w przypadku, gdy termin ten już upłynął. Takiego postępowania nie można, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznać za należyte dołożenie staranności, do którego zobowiązany jest pełnomocnik reprezentujący interesy strony. Wątpliwości budzi również to, iż zaświadczenie lekarskie zostało wystawione przez "specjalistę chorób dziecięcych", nie jest to bowiem zwykle lekarz, do którego zgłasza się osoba dorosła cierpiąca z powodu ostrej infekcji górnych dróg oddechowych i ostrego zapalenia zatok szczękowych. Stąd też zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego z przedłożonego zaświadczenia lekarskiego nie wynikają okoliczności uprawdopodobniające brak winy pełnomocnika strony w uchybieniu terminu. Skoro zatem nie została spełniona przesłanka, o której mowa w art. 86 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zasadne jest orzeczenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny o odmowie przywrócenia terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.