Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) sędzia del. WSA Marian Wolanin Protokolant Małgorzata Kamińska po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 października 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 170/11 w sprawie ze skargi A. S. na bezczynność Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia 1 lutego 2011 r. dotyczącego przetwarzania danych osobowych skarżącej przez P. S.A. oddala skargę kasacyjną

Wyrokiem z dnia 12 października 2011 r., sygn. akt II SAB/Wa 170/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zobowiązał Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych do rozpoznania wniosku A. S. z dnia 1 lutego 2011 r. w sprawie bezprawnego przetwarzania jej danych osobowych przez P. S.A. w terminie czternastu dni od doręczenia prawomocnego wyroku wraz z aktami administracyjnymi w sprawie ze skargi A. S. na bezczynność Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, iż pismem z dnia 30 listopada 2009 r. A. S. wystąpiła do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z wnioskiem o zaprzestanie przetwarzania jej danych osobowych w celach marketingowych przez P. S.A. z siedzibą w Warszawie - operatora sieci telefonii komórkowej P. oraz o podjęcie wszelkich przewidzianych prawem działań w celu zapobieżenia powyższemu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny, w Warszawie, wyrokiem z dnia 14 października 2010 r. sygn. akt II SAB/Wa 137/10, zobowiązał Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych do rozpatrzenia wniosku A. S. z dnia 30 listopada 2009 r. w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy.

Od przedmiotowego wyroku WSA w Warszawie GIODO wniósł skargę kasacyjną.

Następnie, pismem z dnia 1 lutego 2011 r. A. S. złożyła do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wniosek, w którym, w związku z bezprawnym przetwarzaniem jej danych osobowych przez P. S.A. z siedzibą w Warszawie, wniosła o przeprowadzenie postępowania i wydanie decyzji administracyjnej w celu zapobieżenia ww. działaniom.

W odpowiedzi na powyższe GIODO pismem z dnia (...) lutego 2011 r. nr (...) , poinformował pełnomocnika A. S. - r. pr. D. S., że przedmiotowa sprawa znajduje się na etapie postępowania sądowoadministracyjnego - w związku ze złożoną przez GIODO skargą kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie sygn. akt II SAB/Wa 137/10. W związku z tym korespondencja nadsyłana przez ww., dotycząca przedmiotowej sprawy, będzie przesyłana do NSA, celem włączenia jej do akt tego postępowania, co dotyczy również wniosku strony z dnia 1 lutego 2011 r. Jednocześnie GIODO wezwał stronę do jednoznacznego wskazania, czy wniosek z dnia 1 lutego 2011 r. należy traktować jako element postępowania w sprawie o sygn. akt (...), czy też, jako wniosek inicjujący odrębne postępowanie.

W odpowiedzi na powyższe pełnomocnik strony skarżącej, pismem z dnia 17 lutego 2011 r., poinformował GIODO, iż we wniosku z dnia 1 lutego 2011 r. domaga się zainicjowania odrębnych postępowań - w związku z bezprawnym przetwarzaniem jej danych osobowych przez P. S. A. oraz w związku z bezprawnym przetwarzaniem jej danych osobowych przez podmiot wysyłający sms o treści marketingowej z nr (...)

Pismem z dnia (...)m arca 2011 r. nr (...) GIODO poinformował pełnomocnika strony, że w piśmie z dnia 1 lutego 2011 r. A. S. w istocie domaga się wszczęcia postępowania w sprawie, w której postępowanie już się toczy - w chwili obecnej znajduje się ono na etapie postępowania sądowoadministracyjnego, w związku z wniesioną przez GIODO skargą kasacyjną od wyroku WSA w Warszawie z dnia 14 grudnia 2010 r. sygn. akt II SAB/Wa 137/10. W związku z powyższym, niezwłocznie po wydaniu przez NSA wyroku w przedmiotowej sprawie i zwróceniu jej akt GIODO, organ ochrony danych podejmie w niej dalsze czynności ukierunkowane na wydanie decyzji administracyjnej.

Następnie pismem z dnia 2 marca 2011 r. A. S. wezwała GIODO do usunięcia naruszenia prawa i niezwłocznego wydania decyzji w sprawie bezprawnego przetwarzania danych osobowych przez P. S.A. - operatora sieci P..

Postanowieniem z dnia (...) marca 2011 r. nr (...) GIODO wyłączył z akt postępowania administracyjnego w sprawie skargi A. S. dot. przetwarzania przez P. S.A. z siedzibą w Warszawie jej danych osobowych w celach marketingowych (sygn. akt (...)) m. in. pismo D. S. - pełnomocnika A. S. z dnia 1 lutego 2011 r., stanowiące wniosek o przeprowadzenie postępowania i wydanie decyzji w związku z przekazywaniem przez P. S.A. danych osobowych A. S. nieznanemu jej podmiotowi, do odrębnego postępowania w sprawie skargi A. S. na udostępnienie jej danych osobowych przez P. S. A. na rzecz bliżej nieokreślonego podmiotu (...) i zarejestrował wyłączony materiał pod sygn. akt (...).

W dniu 4 kwietnia 2011 r. A. S., reprezentowana przez pełnomocnika, wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w przedmiocie rozpatrzenia wniosku z dnia 1 lutego 2011 r. dotyczącego przetwarzania danych osobowych przez P. S.A. z siedzibą w Warszawie, wnosząc o zobowiązanie GIODO do wydania decyzji w przedmiotowej sprawie w terminie 30 dni od dnia doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy oraz zasądzenie od GIODO na rzecz skarżącej kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę z dnia 29 kwietnia 2011 r. organ, uznając skargę za bezzasadną wniósł o jej oddalenie.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji wskazał, iż analiza akt administracyjnych prowadzi do wniosku, iż organ dopuścił się w niniejszej sprawie bezczynności. Wbrew twierdzeniom organu, nie sposób skutecznie przyjąć, iż GIODO był zwolniony od podejmowania działań w związku z wnioskiem strony z dnia 1 lutego 2011 r. w sprawie bezprawnego przetwarzania danych osobowych strony przez P. S. A., gdyż wszczął już postępowanie administracyjne, realizując wniosek strony z 30 listopada 2009 r. o zaprzestanie przetwarzania jej danych osobowych w celach marketingowych przez P. S. A. Brak jest bowiem podstaw ku temu, aby uznać tożsamość wniosków strony z 30 listopada 2009 r. i z dnia 1 lutego 2011 r. Tożsamość taka miałaby miejsce tylko w sytuacji, gdyby łącznie spełnione zostały trzy przesłanki:

występował ten sam podmiot poszkodowany,

występował ten sam podmiot dokonujący naruszeń uprawnień poszkodowanego,

sprawa dotyczyła tych samych działań podmiotu dopuszczającego się naruszeń

uprawnień poszkodowanego.

Wyżej wymienione trzy elementy nie występują zaś łącznie w odniesieniu do badanych wniosków strony. Obydwa wnioski dotyczą bowiem innych działań podmiotu trzeciego. We wniosku z 1 lutego 2011 r. strona wskazała na działania podmiotu trzeciego, które miały miejsce już po wszczęciu postępowania przez organ wskutek złożenia wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. Działania te nie były więc tymi samymi, które organ badał i wyjaśniał ich okoliczności przy rozpoznawaniu wniosku z 30 listopada 2009 r. Skoro zaś przedmiotowe zdarzenia nie są tymi samymi, to jest to równoznaczne z brakiem tożsamości obydwu wniosków strony.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł GIODO zarzucając mu naruszenie art. 3 § 1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 8 i art. art. 149 p.p.s.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie, skutkujące niezasadnym stwierdzeniem bezczynności GIODO, polegającej na uchyleniu się od rozpoznania wniosku skarżącej, dotyczącego przetwarzania jej danych osobowych przez P. S.A., z siedzibą w Warszawie, złożonego w toku pozostającego w toku postępowania administracyjnego, zainicjowanego skargą z dnia 30 listopada 2009 r. na przetwarzanie jej danych osobowych przez P. S.A. i zobowiązaniem organu ochrony danych osobowych do rozpoznania ww. podania z dnia 1 lutego 2011 r. w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami, wobec błędnego przyjęcia braku tożsamości sprawy opisanej we wniosku skarżącej z dnia 1 lutego 2011 r. ze sprawą opisaną przez nią we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. - w której GIODO prowadzi postępowanie ukierunkowane na wydanie decyzji administracyjnej.

Wskazując na powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W motywach skargi kasacyjnej wskazano, iż w zaskarżonym wyroku Sąd pierwszej instancji dokonał błędnej oceny w zakresie braku tożsamości spraw

zainicjowanych wnioskami skarżącej z dnia 30 listopada 2009 r. i z dnia 1 lutego 2011. W toku postępowania zainicjowanego wnioskiem skarżącej z dnia 30 listopada 2009 r. D. S. złożył dwa podania datowane na dzień 1 lutego 2011 r. Jedno z nich dotyczyło kwestii zarzucanego Spółce udostępnienia danych osobowych skarżącej na rzecz innego podmiotu i przetwarzania przez ten pomiot pozyskanych w ten sposób jej danych osobowych w celach marketingowych i zostało (wraz z innymi pismami Pana D. S. dotyczącymi tej kwestii) wyłączone do odrębnego postępowania. Natomiast w drugim Pan D. S. podniósł cyt.: "(...) w związku z bezprawnym przetwarzaniem danych osobowych A. S. przez Spółkę Akcyjną P. operatora sieci P. - na podstawie udzielonego mi pełnomocnictwa — wnoszę o przeprowadzenie postępowania i wydanie decyzji administracyjnej w celu zapobieżenia tym bezprawnym działaniom (...)", dołączając do niego kopię adresowanego do skarżącej pisma Spółki z, dnia 3 stycznia 2011 r. stanowiącego cyt.: "(...) specjalną ofertę dla naszych abonentów (...)". Sprawa zainicjowana wnioskiem skarżącej z dnia 30 listopada 2009 r. jest tożsama ze sprawą opisaną w drugim z opisanych wniosków D. S. z dnia 1 lutego 2011 r. - zarówno w aspekcie podmiotowym, jak i przedmiotowym. W obydwu ww. podaniach jako skarżony podmiot wskazana została Spółka, natomiast jako osoba, której prawa w zakresie ochrony danych osobowych naruszył ww. podmiot - Pani A. S.. Wbrew stanowisku WSA zaprezentowanemu w zaskarżonym wyroku, zarzuty obydwu podań są tożsame - dotyczą one nieuprawnionego w ocenie skarżącej przetwarzania jej danych osobowych w celach marketingowych. Postępowanie zainicjowane skargą A. S. z dnia 30 listopada 2009 r. na nieuprawnione przetwarzanie przez Spółkę jej danych osobowych w celach marketingowych nie służy stwierdzeniu, czy spółka istotnie dopuściła się zarzucanych jej praktyk w przeszłości - ponieważ nie mogą one skutkować jej odpowiedzialnością przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych realizowaną w trybie przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, lecz tego czy Spółka kontynuuje ten proces (tj. czy w dalszym ciągu wykorzystuje dane osobowe Skarżącej dla realizacji swoich celów marketingowych). Ze swej istoty postępowanie to nie jest więc ukierunkowane na badanie zdarzeń zaistniałych przed złożeniem skargi lecz tych, które nastąpiły już po jej złożeniu, a nawet więcej - tych które ewentualnie mają miejsce wedle stanu na dzień orzekania. Tylko bowiem w takim przypadku zasadne byłoby skierowanie pod adresem Spółki nakazu z art. 18 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych (nakazu zaprzestania przetwarzania danych osobowych Skarżącej w celach marketingowych).

Na rozprawie odbytej w dniu 27 kwietnia 2012 r. przed Naczelnym Sądem Administracyjnym pełnomocnik A. S. wniósł o wyłączenie od orzekania w sprawie sędzi sprawozdawcy Ireny Kamińskiej, ze względu na wątpliwości co do jej bezstronności.

Postanowieniem z dnia 10 maja 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny oddalił powyższy wniosek wskazując, iż w sprawie nie zaszły okoliczności mogące wywołać wątpliwość co do bezstronności sędziego NSA Ireny Kamińskiej w sprawie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 p.p.s.a., zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Stosownie do art. 174 pkt. 1 i 2 p.p.s.a., skarga kasacyjna może być oparta na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a także na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Wniesioną w niniejszej sprawie skargę kasacyjną oparto wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, o którym mowa w art. 174 pkt 2 p.p.s.a., zarzucając Sądowi pierwszej instancji naruszenie art. 3 §1 w zw. z art. 3 § 2 pkt 8 i art. 149 p.p.s.a. poprzez niezasadne stwierdzenie bezczynności po stronie organu, wobec błędnego przyjęcia braku tożsamości sprawy zainicjowanej wnioskiem skarżącej z dnia 1 lutego 2011 r. ze sprawą opisaną przez nią we wniosku z dnia 30 listopada 2009 r. Istotę sporu w niniejszej sprawie stanowi więc okoliczność, czy wnioskiem z dnia 1 lutego 2011 r. skarżąca zainicjowała odrębne postępowanie administracyjne, w stosunku do uprzednio toczącego się postępowania, zainicjowanego w dniu 30 listopada 2009 r., w którym wnosiła o zaprzestanie przetwarzania jej danych osobowych w celach marketingowych przez P. S.A. Jak wynika z akt sprawy, w dniu 1 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącej wysłał do organu pismo, w którym wniósł o przeprowadzenie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji w związku z bezprawnym przetwarzaniem danych osobowych skarżącej przez podmiot wysyłający sms o treści marketingowej z nr (...). W kolejnym piśmie z dnia 17 lutego 2011 r. pełnomocnik ten podniósł, iż domaga się zainicjowania odrębnego postępowania administracyjnego w związku ze złożonym wnioskiem. Podzielić należy stanowisko Sądu pierwszej instancji, iż wniosek złożony w dniu 1 lutego 2011 r. dotyczył działań podmiotu trzeciego, które miały miejsce po wszczęciu postępowania przez organ w dniu 30 listopada 2009 r., wobec czego organ zobowiązany był wszcząć odrębne postępowanie administracyjne. Brak jest więc podstaw aby można było mówić o tożsamości postępowania zainicjowanego wnioskiem z dnia 1 lutego 2011 r. z postępowaniem toczącym się na skutek wniosku skarżącej z dnia 30 listopada 2009 r. Pierwsze z nich dotyczyło przetwarzania danych osobowych skarżącej w celach marketingowych przez P. S. A., natomiast drugie dotyczyło bezprawnych (w ocenie skarżącej) działań bliżej nieokreślonego podmiotu kierującego pod jej adresem wiadomości o treści marketingowej z nr (...). Słusznie Sąd pierwszej instancji wskazał, iż działania te nie były tymi samymi, które organ badał i wyjaśniał przy rozpoznawaniu wniosku z 30 listopada 2009 r. Obydwa wnioski skarżącej dotyczą bowiem innych działań podmiotu trzeciego.

Obowiązek załatwienia sprawy administracyjnej w sposób określony w art. 104 k.p.a. istnieje od momentu wszczęcia postępowania administracyjnego w jednym z trybów przewidzianych w art. 61 § 1 k.p.a. tzn. na zasadzie skargowości (czyli na żądanie strony) - w sytuacjach, gdy przedmiotem żądania jest uzyskanie prawa (uprawnienia), lub na zasadzie oficjalności (z urzędu) - w przypadkach, gdy efektem przeprowadzonego postępowania może być nałożenie na określony podmiot obowiązku. Wniesienie przez stronę wniosku do organu każdorazowo powoduje wszczęcie postępowania administracyjnego (art. 61 § 1 i § 3 k.p.a.), którego celem jest orzeczenie co do zgłoszonego żądania. Oznacza to, że organ po otrzymaniu wniosku zobowiązany jest do merytorycznej oceny zasadności tego wniosku. Z obowiązku tego nie zwalnia go okoliczność, iż podobne postępowanie administracyjne w stosunku do wnioskowanego pozostaje w toku. Przedmiotem rozpatrzenia przez organ jest bowiem każdorazowe żądanie zgłoszone przez stronę, bowiem każdy kolejny wniosek powoduje wszczęcie odrębnego postępowania administracyjnego. Skoro wnioskiem z dnia 1 lutego 2011 r. zainicjowana została sprawa będąca przedmiotem postępowania, organ winien wydać decyzję merytoryczną, w której oceni żądanie skarżącej pod kątem obowiązujących przepisów prawa i orzeknie w sprawie merytorycznie.

Bez wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie pozostają argumenty co do toczącego się postępowania sądowego przed Naczelnym Sądem Administracyjnym z udziałem organu w innej ze spraw skarżącej, co zdaniem tego organu uniemożliwia rozpatrzenie wniosku skarżącej z dnia 1 lutego 2011 r. W przypadku skargi na bezczynność organu przedmiotem sądowej kontroli nie jest określony akt lub czynność organu administracji, lecz ich brak w sytuacji, gdy organ miał obowiązek podjąć działanie w danej formie i w określonym przez prawo terminie. Oznacza to, że w sprawie ze skargi na bezczynność organu, sąd administracyjny nie może odnosić się do kwestii mogących wpłynąć na merytoryczną treść przyszłego rozstrzygnięcia, a jedynie ocenia czy organ administracji wykonuje przewidziane prawem obowiązki, polegające na podejmowaniu czynności zmierzających do załatwienia sprawy.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 184 p.p.s.a.