Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wlkp. w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Bohdanowicz, Sędziowie Asesor WSA Joanna Brzezińska (spr.),, Asesor WSA Michał Ruszyński, Protokolant Ewa Siudek, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2006 r. sprawy ze skargi I.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ja decyzję Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej nr [...] z dnia [...] stycznia 2006r.

Decyzją z dnia [...] grudnia 2001 r. nr [...] Dyrektor Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej przyznał I.M. zasiłek stały z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym bezpośredniej i osobistej pielęgnacji oraz systematycznego współdziałania w postępowaniu leczniczym i rehabilitacyjnym. Zasiłek przyznano na podstawie przepisów art. 27 ust. 1, 2, 3 i 5 oraz art. 43 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64 z 1998 r. poz. 414 z późn.zm.), na okres od [...] grudnia 2001 r. do [...] maja 2002 r. w wysokości 406 zł miesięcznie.

Wnioskiem z dnia [...] marca 2003 r. I.M. zwróciła się do organu pomocy społecznej o naliczenie zasiłku stałego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem wraz z wyrównaniem od miesiąca czerwca 2002 r. W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że uprawnienie do świadczenia nabyła przed dniem [...] czerwca 2002 r., zatem jej dochód winien być rozważany wg. starych zasad tj. kryterium 200 % dochodu. Do wniosku dołączono orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności z dnia [...] lutego 2002 r. nr [...], na mocy którego jej syn P.M. ur. [...] lipca 1996 r. zaliczony został do osób niepełnosprawnych. W treści orzeczenia podano, iż rozpatrzeniu podlegał wniosek złożony [...] stycznia 2002 r., stwierdzona niepełnosprawność datuje się od urodzenia dziecka, które wymaga stałego współdziałania na co dzień opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Orzeczenie wydano na okres do [...] lipca 2012 r. tj. do ukończenia przez chłopca [...] roku życia.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2003 r. działając z upoważnienia Rady Miejskiej

Z-ca Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej, odmówił przyznania I.M. wnioskowanego zasiłku. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż nowelizacja ustawy o pomocy społecznej z dnia 17 grudnia 2001 r. obniżyła kwotę kryterium dochodowego uprawniającego do uzyskania zasiłku stałego z 200 % do 150 %, a zmiany te obowiązują od 1 stycznia 2002 r.. Ustalając zatem, iż dochód rodziny wnioskodawczyni przekracza kryterium 150 %, odmówiono przyznania zasiłku.

Na skutek odwołania I.M., decyzją z dnia [...] czerwca 2003 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji.

Na powyższą decyzję organu odwoławczego strona wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który wyrokiem z dnia

20 września 2005 r. sygn. akt. 4/II SA/Po 1489/03, uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej z dnia [...] kwietnia 203 r. nr [...] i zasądził od organu zwrot kosztów sądowych.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, iż organy orzekające w sprawie przyjmując sposób ustalenia w przedmiotowej sprawie kryterium dochodowego rodziny pominęły treść art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej, ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy

o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 154, poz. 1792), zgodnie z którym do zasiłku stałego przyznanego do dnia wejścia w życie ustawy stosuje się dotychczasowe kryterium dochodowe, a aktualne zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia dziecka dla ustalenia prawa do zasiłku pielęgnacyjnego obowiązują przez okres, na jaki zostały wydane, nie dłużej jednak niż do dnia [...] maja 2003 r. Dalej Sąd uznał, że uprawnienie do pobierania zasiłku stałego, z uwagi na charakter schorzenia dziecka i treść orzeczenia o stopni niepełnosprawności, ma charakter ciągły. Z tego powodu każdy z wniosków złożonych po dniu [...] czerwca 2002 r. (tym samym wniosek z [...] marca 2003 r.) należy uznać za kolejny wniosek złożony w ramach jednej sprawy, a nie jako wszczynający postępowanie w odrębnej sprawie. Tym samym,

w ocenie Sądu ustalenie prawa do świadczenia w przedmiotowej sprawie winno nastąpić w oparciu o 200 % kryterium dochodowe.

Jednocześnie Sąd wskazał, że rozpoznając sprawę ponownie organ pierwszej instancji zobligowany jest rozpatrzyć wniosek o przyznanie przedmiotowego zasiłku stałego za okres od [...] czerwca 2002 r., uwzględniając wskazania wynikające z treści wyroku z dnia [...] września 2005 r.

Rozpoznając ponownie wniosek I.M., decyzją z dnia [...] stycznia 2006 r. nr [...] Z-ca Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej, na podstawie art. 106, art. 150 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593 z późn.zm.) oraz art. 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, umorzył postępowanie w sprawie przyznania zasiłku stałego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym bezpośredniej i osobistej pielęgnacji oraz systematycznego współdziałania w postępowaniu leczniczym i rehabilitacyjnym z wyrównaniem od [...] czerwca 2002 r.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. w art. 150 stanowi, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy tej ustawy. Ponadto zgodnie z ww. ustawą obowiązująca od dnia 1 maja 2004 r. świadczenie w formie zasiłku stałego z tytułu konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym bezpośredniej i osobistej pielęgnacji oraz systematycznego współdziałania w postępowaniu leczniczym i rehabilitacyjnym – nie jest świadczenie z pomocy społecznej.

W ocenie organu na skutek wyroku uchylającego wcześniejsze decyzje administracyjne w sprawie oraz treści art. 150 ww. ustawy, postępowanie w sprawie przyznania wnioskowanego zasiłku stałego z wyrównaniem od dnia [...] czerwca 2002 r. stało się bezprzedmiotowe.

Składając odwołanie od powyższej decyzji I.M. podniosła, iż jest ona niejasna i nie wyjaśnia w jakim zakresie umarza postępowanie w sprawie przyznania zasiłku.

Decyzją z dnia [...] marca 2006 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, na podstawie przepisu art. 1 i 2 ustawy z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856), art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, że z bezprzedmiotowością postępowania administracyjnego (art. 105 § 1 Kpa) mamy do czynienia, gdy w sposób oczywisty organ stwierdzi brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Kolegium stwierdziło, iż w trakcie trwania postępowania administracyjnego ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej utraciła moc i z dniem 1 maja 2004 r. weszła w życie ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, która w art. 150 stanowi, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy. Organ uznał, iż ustawa ta nie przewiduje przyznania świadczeń w formie zasiłku stałego objętego wnioskiem, wobec czego postępowanie w sprawie przyznania zasiłku stałego z tytułu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem wymagającym stałej opieki stało się bezprzedmiotowe i należało je umorzyć.

W skardze na powyższą decyzję I.M. podniosła, że nie zgadza się z decyzjami organów administracji publicznej, które mimo korzystnego wyroku Sądu nie przyznały jej wnioskowanego świadczenia, lecz powołując się na nową ustawę umorzyły postępowanie jako bezprzedmiotowe. W ocenie skarżącej postępowanie nie jest bezprzedmiotowe, gdyż nadal nie uzyskała ona zasiłku stałego umożliwiającego rehabilitację jej niepełnosprawnego dziecka, co nastąpiło na skutek błędnych decyzji organów. Skarżąca, powołując się na zasadę ciągłości działania organów administracji oraz zapaść finansową rodziny, spowodowaną opieszałością w rozstrzygnięciu przedmiotowej sprawy, domaga się zadośćuczynienia przez organy samorządowe poniesionym przez jej rodzinę stratom.

Odpowiadając na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, w całości podtrzymując stanowisko przedstawione

w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadną.

Przystępując do rozpoznania skargi należy podkreślić, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne, zgodnie z przepisem art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269) sprawowana jest pod względem zgodności z prawem. Sprawując tę kontrolę

w zakresie skarg na decyzje administracyjne (art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm., zwanej dalej w skrócie: "P.p.s.a."), Sąd uwzględnia skargę, gdy stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego lub inne naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 P.p.s.a.). Kontrola sądu administracyjnego obejmuje wszystkie kwestie związane

z procesem stosowania prawa w postępowaniu administracyjnym, a więc to czy organy administracji dokonały prawidłowych ustaleń co do obowiązywania zastosowanej normy prawnej, czy normę tę właściwie zinterpretowały i nie naruszyły zasad ustalenia określonych faktów za udowodnione. Należy także podkreślić, iż w myśl art. 134 § 1 P.p.s.a. sąd administracyjny rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W zakresie tak określonej kognicji Sąd zważył, iż skarga zasługuje na uwzględnienie, albowiem zaskarżone decyzje wydane zostały z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, które miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Zgodnie z przepisem art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn.zm.), gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o jego umorzeniu.

W orzecznictwie oraz doktrynie prawa administracyjnego utrwalony jest pogląd, że przesłanka bezprzedmiotowości występuje, gdy brak jest podstaw prawnych do merytorycznego rozstrzygnięcia danej sprawy w ogóle bądź nie było podstaw do jej rozpoznania w drodze postępowania administracyjnego. Bezprzedmiotowość postępowania oznacza brak któregoś z elementów stosunku materialnoprawnego skutkującego tym, iż nie można załatwić sprawy przez rozstrzygnięcie jej co do istoty. Jest to orzeczenie formalne, kończące postępowanie bez jego merytorycznego rozstrzygnięcia. Bezprzedmiotowość wynika z przyczyn podmiotowych lub przedmiotowych i nie może być utożsamiana każdorazowo ze zmianą przepisów regulujących zagadnienie objęte wnioskiem strony (uchyleniem ustawy). Bezprzedmiotowość postępowania to przede wszystkim brak przedmiotu postępowania, czyli konkretnej, indywidualnej sprawy administracyjnej, w której organ administracji państwowej jest władny i jednocześnie zobowiązany rozstrzygnąć na podstawie przepisów prawa materialnego o obowiązkach lub uprawnieniach konkretnego podmiotu.

W ocenie Sądu, organy administracji publicznej obu instancji błędnie przyjęły, iż przedmiotowe postępowanie administracyjne, toczące się w sprawie z wniosku I.M. z dnia [...] marca 2003 r. o przyznanie zasiłku stałego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem z wyrównaniem od czerwca 2002 r., stało się bezprzedmiotowe. Postępowanie staje się bezprzedmiotowe w szczególności wówczas, gdy strona rezygnuje z ubiegania się o rozstrzygnięcie określonej treści, gdy przyznanie określonego uprawnienia stało się zbędne lub gdy organ stwierdzi oczywisty brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.

Na podstawie wnikliwej analizy akt administracyjnych Sąd zważył, iż powyższe przesłanki nie ziściły się w okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy. Przede wszystkim bezsporne pozostają okoliczności, iż strona nie zrezygnowała z ubiegania się o wnioskowane świadczenie związane z koniecznością sprawowania szczególnego rodzaju stałej opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym (wynika to z treści odwołania oraz skargi), wobec konieczności ponoszenia związanych z tym kosztów orzeczenie

w tym zakresie nie stało się także z jakichkolwiek przyczyn zbędne.

Jako przyczynę umorzenia postępowania administracyjnego z powodu jego bezprzedmiotowości organy zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji wskazały uchylenie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia

20 września 2005 r. (sygn. akt 4/II SA/Po 1489/03) decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2003 r. nr [...] oraz poprzedzająca ją decyzję Dyrektora Centrum Pomocy Rodzinie i Polityki Społecznej z [...] kwietnia 2003 r. oraz przepis art. 150 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej stwierdzając, że obowiązująca w dacie orzekania ustawa o pomocy społecznej nie przewiduje świadczenia we wnioskowanej przez I.M. formie.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w myśl art. 153 P.p.s.a. ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie było przedmiotem zaskarżenia. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego utrwalone jest stanowisko, zgodnie z którym związanie organu oceną prawną i wskazaniami wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku sądu administracyjnego obejmuje każdy organ orzekający w danej sprawie do czasu jej ostatecznego zakończenia, chyba że nastąpi zmiana stanu prawnego czyniąca pogląd nieaktualnym (vide wyrok NSA z 22 września 1999 r., I SA2019/98 ONSA 2000, nr 3, poz. 129). We wskazanym wyżej wyroku z dnia 20 września 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, iż wniosek skarżącej z dnia [...] marca 2003 r., nie zainicjował nowej sprawy administracyjnej, lecz uwagi na charakter wnioskowanego świadczenia z pomocy społecznej oraz ciągłość orzeczenia o niepełnosprawności dziecka, stanowi kolejny wniosek w sprawie przyznanego wcześniej zasiłku stałego. Wobec tej "kontynuacji" Sąd uznał, iż rozpatrując wniosek o przyznanie zasiłku stałego organ winien uwzględnić przepis art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej, ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego

i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, ustawy o rehabilitacji zawodowej

i społecznej osób niepełnosprawnych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie

z którym do zasiłku stałego przyznanego do dnia 1 stycznia 2002 r. stosuje się dotychczasowe kryterium dochodowe, a więc jej prawo do zasiłku stałego oceniane winno być na podstawie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej, z uwzględnieniem progu dwukrotnego dochodu rodziny. Jednocześnie Sąd stwierdził, iż organ pierwszej instancji zobligowany jest rozpatrzyć wniosek o przyznanie przedmiotowego zasiłku stałego za okres od dnia [...] czerwca 2002 r. z uwzględnieniem wskazań wynikających z treści wyroku.

W tej sytuacji organ zobligowany był ponownie rozpoznać merytorycznie wniosek skarżącej oceniając spełnianie przez nią przesłanek przyznania wnioskowanego świadczenia, mając na uwadze wskazania Sądu dotyczące kryterium dochodowego rodziny i ciągły charakter zasiłku stałego.

Bezsporna pozostaje okoliczność, iż ustawa o pomocy społecznej z dnia

29 listopada 1990 r.(Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn.zm.) utraciła moc prawną

z dniem 1 maja 2004 r. W jej miejsce ustanowiono nowy akt prawny – ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz. 593 z późn.zm.), która przebudowała dotychczasowy system pomocy społecznej i ustanowiła nowy, uproszczony katalog świadczeń dla osób uprawnionych oraz nowe instrumenty, jakimi dysponować będą pracownicy socjalni. Jednocześnie nowa ustawa o pomocy społecznej zawiera w przepisie art. 150 normę prawną, zgodnie z którą do spraw wszczętych a niezakończonych przed dniem jej wejścia w życie stosuje się przepisy ustawy nowej. Należy zwrócić uwagę, iż w powyższej normie intertemporalnej ustawodawca nie przewidział obligatoryjnej formy zakończenia wszczętych postępowań administracyjnych poprzez ich umorzenie, bez merytorycznego rozpoznania sprawy.

Wprawdzie z istoty postępowania administracyjnego wynika, że sprawa jest rozpatrywana na podstawie stanu faktycznego i prawnego w dniu wydania decyzji, to jednocześnie organ w niniejszej sprawie zobowiązany był uwzględnić treść orzeczenia sądu administracyjnego. Istotne znaczenie ma także okoliczność, iż niedopuszczalnym jest aby w postępowaniu administracyjnym na skutek błędnego działania organów administracji publicznej (stwierdzonego powyższym wyrokiem), strona została pozbawiona przysługującego jej na mocy powszechnie obowiązujących przepisów prawa uprawnienia. I.M. z ponownym wnioskiem o naliczenie zasiłku stałego z tytułu opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym, zwróciła się w dniu [...] marca 2003 r. – w okresie obowiązywania starej ustawy o pomocy społecznej. Zatem w rozpoznawanej sprawie, aby zapewnić gwarancję poszanowania zasad ogólnych postępowania administracyjnego, uwzględniając szczególny charakter wnioskowanego świadczenia i sytuacji rodziny, po uchyleniu przez Sąd decyzji organów administracji obu instancji, należało ponownie rozpoznać sprawę administracyjną merytorycznie tj. przeprowadzić postępowanie mające na celu ustalenie czy I.M. spełniała ustawowe przesłanki przyznania jej wnioskowanego świadczenia wg. stanu prawnego w dacie składania wniosku (art. 27 ust. 1 starej ustawy o pomocy społecznej), a także w przypadku podstaw do przyznania zasiłku, czy dopuszczalnym było wsteczne wyrównanie od dnia 1 czerwca 2002 r.. W tej sytuacji, nieprawidłowe było umorzenie postępowania na podstawie art. 105 Kpa w związku z art. 150 nowej ustawy o pomocy społecznej. W okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie znajduje bowiem uzasadnienia twierdzenie o bezprzedmiotowości postępowania, skoro wniosek o świadczenie związane z koniecznością sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym od ponad 3 lat nie został merytorycznie rozpoznany w drodze decyzji orzekającej co do jego istoty.

W swoich rozważaniach organy administracji, ograniczając się do ogólnikowego stwierdzenia, iż ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r. nie przewiduje świadczenia we wnioskowanej formie, zupełnie pominęły okoliczność, czy zmieniając system pomocy i zabezpieczenia społecznego ustawodawca ustanowił w innym akcie prawnym jakiekolwiek świadczenie przysługujące osobie zdolnej do pracy lecz niepozostającej w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji polegającej na bezpośredniej osobistej pielęgnacji i współdziałania w rehabilitacji niepełnosprawnego dziecka. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na to pytanie organ, rozważając z urzędu kwestię właściwości rzeczowej i miejscowej zobligowany był rozpoznać wniosek w oparciu o odpowiednie przepisy lub przekazać sprawę innemu organowi właściwemu do jej rozstrzygnięcia.

Sąd zważył, iż wprawdzie ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004 r.

w katalogu świadczeń (art. 36 pkt 1 lit a) przewiduje "zasiłek stały", jednakże w myśl przepisu art. 37 ww. ustawy przysługuje on jedynie osobie pełnoletniej samotnie gospodarującej lub pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę

w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie lub osoby samotnie gospodarującej. Równolegle z ustanowieniem nowej ustawy o pomocy społecznej ustawodawca rozpoczął również reorganizację systemu udzielania świadczeń rodzinnych, do których zaliczył zasiłki rodzinne wraz z dodatkami do nich oraz świadczenia opiekuńcze tj. zasiłek pielęgnacyjny i świadczenie pielęgnacyjne.

W rozdziale 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U Nr 228, poz. 2255 z późn.zm.) - obowiązującej od dnia 1 maja 2004 r. – wśród świadczeń opiekuńczych, ustawodawca przewidział "świadczenia pielęgnacyjne" z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem przysługuje matce lub ojcu dziecka albo opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (art. 17 ww. ustawy).

W ocenie Sądu szczególne znaczenie zyskuje konieczność ponownego zweryfikowania merytorycznego przez właściwy organ uprawnienia do pobierania przez skarżącą zasiłku stałego na podstawie obowiązujących uprzednio przepisów o pomocy społecznej do dnia wejścia w życie ustawy o świadczeniach rodzinnych, w związku

z pielęgnacją dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności, także w kontekście przepisu art. 58 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Zgodnie z tym przepisem przejściowym, przy spełnieniu wskazanych tam przesłanek osobie otrzymującej dotychczas zasiłek stały przysługują związane z tym świadczenia pielęgnacyjne "niejako" na zasadzie ciągłości i kontynuacji nabytych uprawnień.

Na marginesie, odnosząc się do zarzutów skargi należy zauważyć, iż świadczenia z budżetu państwa dla obywateli, których sytuacja materialna i rodzinna nie umożliwia samodzielnego zabezpieczenia podstawowych potrzeb życiowych -

w ramach systemów pomocy i opieki społecznej, przyznawane są co do zasady na skutek wniosku osoby uprawnionej, który inicjuje postępowanie administracyjne. Osoby uprawnione winny zatem dołożyć należytej staranności w dbałości o własne interesy

i zwrócić się do właściwego organu z wnioskiem o udzielenie potrzebnej pomocy. Wobec powyższego w sytuacji gdy strona uzyskała na mocy decyzji administracyjnej świadczenie na ściśle określony okres, to po jego upływie uprawnienie wygasa i dla kontynuacji uzyskiwania świadczenia niezbędne jest ponowne złożenie wymaganego wniosku, chyba że obowiązujące w tym zakresie przepisy stanowią inaczej.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Wojewódzki Sąd Administracyjny

w Gorzowie Wielkopolskim stwierdził, iż organy administracji winny rozpoznać przedmiotową sprawę merytorycznie wydając decyzję administracyjną rozstrzygającą sprawę co do istoty, bowiem wszczęte na podstawie wniosku I.M. z dnia [...] marca 2003 r. postępowanie nie stało się bezprzedmiotowe. Ponieważ zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu pierwszej instancji zostały wydane

z naruszenie przepisów postępowania (art. 105 § 1 Kpa), które miało istotny wpływ na wynik sprawy, na podstawie przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Rozpoznając sprawę ponownie organ pierwszej instancji zobligowany jest rozpatrzyć ponownie wniosek I.M. z dnia [...] marca 2003 r. o przyznanie zasiłku stałego z tytułu opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem z wyrównaniem od

[...] czerwca 2002 r., uwzględniając wskazania wynikające z treści niniejszego wyroku oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 20 września 2005 r.

J.Brzezińska M.Bohdanowicz M.Ruszyński