Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Mysiak, Sędziowie Sędzia NSA Henryk Dolecki (spr.),, Sędzia NSA Danuta Strzelecka-Kuligowska, Protokolant Teresa Zauerman, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2011 r. sprawy ze skargi U. F. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nałożenia obowiązku przedłożenia projektu budowlanego zamiennego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia [...] r. Nr [...], II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu III. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącej U. F. kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] r. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 kpa oraz art. 51 ust.1 pkt 3 i art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.) po rozpatrzeniu odwołania U. F.

od decyzji Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta na prawach powiatu w K. z dnia [...] r., nakładającej na H. W. obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego wraz

z niezbędnymi uzgodnieniami i opiniami, uwzględniającego zmiany wynikające

z dotychczas wykonanych robót budowlanych, związanych z rozbudową budynku mieszkalnego, budową garażu, ogrodzenia od strony ulicy oraz parkanu między działkami nr [...] przy ul. Ż. w K., wykonanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji Prezydenta Miasta K. o pozwoleniu na budowę znak: [...] z dnia [...]r., w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego

z prawem i wyznaczającej termin wykonania decyzji na dzień [...] r. – uchylił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej terminu i określił nowy termin wykonania nałożonego obowiązku na dzień [...] r., w pozostałej zaś części zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy.

W uzasadnieniu decyzji wskazano, że odwołanie od decyzji organu I instancji złożyła U. F. zarzucając, że decyzję tę oparto na ekspertyzie technicznej robót budowlanych dotyczącej zwiększenia powierzchni tarasu i jego zlokalizowaniu bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią w której stwierdzono, iż całość robót wykonana została zgodnie ze sztuką budowlaną i obowiązującymi warunkami technicznymi. W ocenie odwołującej się organ I instancji naruszył art. 77 § 1 kpa, przez niewłaściwą ocenę tej ekspertyzy i przyjęcie, że roboty budowlane wykonano zgodnie z warunkami technicznymi. Zdaniem U. F. właściwa ocena stanu faktycznego sprawy powinna doprowadzić przede wszystkim do nakazania na podstawie art. 51 ust. 1 pkt. 3 Prawa budowlanego wykonania przez inwestora określonych czynności lub robót budowlanych obejmujących obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego uwzględniającego zmiany wynikające z dotychczas przeprowadzonych robót oraz w razie potrzeby, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych, w przedmiotowej sprawie rozbiórki części tarasu, w celu doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem, tzn. do stanu, który doprowadzi do zgodności z warunkami technicznymi, tj. 1,5 m od granicy działki.

Odnosząc się do podniesionych zarzutów Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego stwierdził, że organ I instancji w związku z pismem U. F., właścicielki sąsiedniej nieruchomości, przeprowadził w dniu [...] r. oględziny przedmiotowej nieruchomości. Z protokołu oględzin wynika, że rozbudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego dokonano ze zmianami w porównaniu z zatwierdzonym projektem budowlanym co do ilości okien i ich usytuowania. Według projektu taras od strony ogrodu zlokalizowany został w odległości [...] cm od granicy działki nr [...]. W trakcie budowy zwiększono powierzchnię tarasu w kierunku działki nr [...], lokalizując go bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią. Garaż również wykonano ze zmianami, ponieważ w projekcie przewidziany był garaż z poddaszem użytkowym, a wykonano budynek jednokondygnacyjny bez poddasza użytkowego. Poza tym H. W. nie zawiadomiła właściwego organu o zakończeniu robót budowlanych.

Organ II instancji wskazał, że w wypadku wykonania robót budowlanych innych niż budowa obiektu lub jego części bez pozwolenia właściwego organu stosuje się przepisy art. 50 i 51 Prawa budowlanego. W myśl z art. 50 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego, w przypadkach innych niż samowolne wybudowanie obiektu budowlanego lub jego części, właściwy organ nadzoru budowlanego wydaje postanowienie o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych wykonywanych

w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach.

Natomiast zgodnie z art. 36a ust. 1 Prawa budowlanego istotne odstąpienie

od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Artykuł 36a ust. 5 pkt 2 określa, m.in., że istotne odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego polega na zmianie charakterystycznych parametrów obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokości, długości, szerokości i liczby kondygnacji.

Przeprowadzone przez organ I instancji oględziny dały podstawę do ustalenia,

iż roboty budowlane wykonano w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w decyzji o pozwoleniu na budowę znak: [...] z dnia

[...] r., Dotyczy to parametrów garażu. Zatwierdzony projekt budowlany dotyczył garażu z poddaszem użytkowym, wybudowano zaś budynek jednokondygnacyjny, bez poddasza użytkowego. Poza tym zmieniono powierzchnię tarasu, od strony ogrodu. Zgodnie z zatwierdzonym projektem budowlanym taras miał być zlokalizowany w odległości [...] cm od granicy działki nr [...]. W trakcie wykonywania robót rozbudowano go w kierunku tej działki, lokalizując go bezpośrednio przy granicy. Tym samym zwiększono powierzchnię tarasu.

W związku ze stwierdzeniem istotnego odstąpienia od projektu budowlanego, organ I instancji postanowieniem z dnia [...] r., działając na podstawie

art. 50 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 3 Prawa budowlanego, wstrzymał roboty budowlane wykonywane przez H. W. i nałożył na inwestora obowiązek przedstawienia oceny technicznej sporządzonej przez osobę uprawnioną, dotyczącej robót budowlanych wykonanych w sposób istotnie odbiegający od decyzji o pozwoleniu na budowę, w zakresie zgodności z warunkami technicznymi, przepisami i zasadami wiedzy technicznej, a w razie stwierdzenia nieprawidłowości, zawierającej również wskazanie sposobu ich usunięcia. Inwestor w dniu [...] r. przedstawił ocenę techniczną sporządzoną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane. W opinii potwierdzono wykonanie robót budowlanych zgodnie ze sztuką budowlaną. Ponadto nie wskazano żadnych robót, niezbędnych do doprowadzenia przedmiotowych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem.

Organ odwoławczy powołując się na treść art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego wskazał też, że właściwy organ w przypadku istotnego odstąpienia

od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę nakłada decyzją, określając termin wykonania, obowiązek sporządzenia projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z wykonanych robót budowlanych oraz w razie potrzeby, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. W takiej sytuacji przepisy dotyczące projektu budowlanego stosuje się odpowiednio do zakresu tych zmian. W związku z tym decyzja organuI instancji uwzględniająca stan faktyczny sprawy i obowiązujące przepisy jest prawidłowa.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów skarżącej, organ odwoławczy wyjaśnił,

iż organ I instancji nie był uprawniony do nakazania inwestorowi rozbiórki części tarasu przed zapoznaniem się z treścią przedstawionego przez inwestora projektu budowlanego zamiennego (zob. wyrok NSA z dnia 12 II 2010 r., II OSK 1933/09).

Od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego

złożyła U. F. i wniosła o jej uchylenie oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji.

Skarżąca zarzuciła zaskarżonej decyzji:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że roboty budowlane polegające na zwiększeniu powierzchni tarasu w kierunku działki numer [...] i jego lokalizacji bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią, wykonano zgodnie

z obowiązującymi warunkami technicznymi;

- naruszenie art. 77 § 1 kpa przez niewłaściwą ocenę przedstawionej ekspertyzy

i przyjęcie, że roboty budowlane opisane w punkcie 1 wykonano zgodnie

z obowiązującymi warunkami technicznymi;

- naruszenie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego przez nie nałożenie na inwestora obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych

w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego

z prawem, w zakresie dotyczącym zwiększenia powierzchni tarasu w kierunku działki nr [...] i jego lokalizacji na granicy działki.

W uzasadnieniu skargi rozwinięto argumentację podniesionych zarzutów wskazując, że treść ekspertyzy jest sprzeczna z obowiązującymi przepisami technicznymi, a mianowicie rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynku i ich usytuowanie, w części dotyczącej zabudowy i zagospodarowania działki budowlanej.

Organ I instancji, nie dokonał oceny treści ekspertyzy z punktu widzenia zgodności

z obowiązującymi przepisami technicznymi, co stanowi naruszenie art. 77 § 1 kpa.

W konsekwencji dokonano błędnych ustaleń faktycznych uznając, że rozbudowa

i lokalizacja tarasu bezpośrednio przy granicy działki jest zgodna z obowiązującymi warunkami technicznymi. Tej wadliwości decyzji organu I instancji nie skorygował organ II instancji. Właściwa ocena stanu faktycznego sprawy powinna prowadzić przede wszystkim do nakazania inwestorowi na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych obejmujących obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego uwzględniającego stan wynikający z dotychczas przeprowadzonych robót oraz w razie potrzeby, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych, a w rozpoznawanej sprawie, rozbiórki części tarasu w celu doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem tj. usytuowania tarasu w odległości [...] m od granicy działki.

Skarżąca podkreśliła nadto, że rozbudowa tarasu, nawet po przedłożeniu zamiennego projektu budowlanego nie będzie odpowiadać obowiązującym obecnie warunkom technicznym, które organ ma obowiązek stosować z urzędu. Dlatego niezasadne jest twierdzenie organu odwoławczego, że organ I instancji nie był uprawniony do nakazania inwestorowi rozbiórki części tarasu przed zapoznaniem się

z treścią przedstawionego przez inwestora projektu budowlanego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie nie znajdując podstaw do zmiany swego stanowiska.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej sprawowanej pod względem zgodności z prawem.

Sądowa kontrola zaskarżonej decyzji dokonana według kryterium zgodności

z prawem dała podstawę do stwierdzenia, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Odnosząc się do sformułowanych przez skarżącą zarzutów należy stwierdzić,

że są zasadne. W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości, że roboty budowlane inwestor wykonał z naruszeniem treści pozwolenia na budowę. Wykonanie robót budowlanych zostało ustalone w toku oględzin już na początku postępowania po otrzymaniu przez organy nadzoru budowlanego informacji od U. F. Zakres wykonanych robót opisano w protokole oględzin przeprowadzonych w dniu [...] r. przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. Organ wskazał, że: 1) rozbudowując budynek mieszkalny zwiększono ilość okieni usytuowanie, 2) zwiększono powierzchnię tarasu w kierunku działki nr [...] i zlokalizowano taras bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią, 3) zamiast garażu z poddaszem użytkowym wybudowano budynek jednokondygnacyjny bez poddasza użytkowego. Poza tym ustalono, że inwestor – H. W. nie zawiadomiła właściwego organu o zakończeniu robót budowlanych (k. [...] akt administracyjnych). Fakt, że roboty budowlane zostały już wykonane potwierdził inwestor podpisując protokół oględzin. Poza tym w piśmie z dnia [...] r. skierowanym do Sądu, H. W. jednoznacznie stwierdziła, że taras został przedłużony o [...] cm

w porównaniu z wielkością określoną w projekcie budowlanym. Wyjaśniła także,

że "[...]" (k. [...] akt sądowych). Podobnie

w piśmie procesowym z dnia [...] r. H. W. wskazała,

że "[...]" (k. [...] akt sądowych).

W toku dalszych czynności postanowieniem z dnia [...] r. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 4, ust. 2 i ust. 3 Prawa budowlanego wstrzymał roboty budowlane, jak określono

w sentencji orzeczenia "wykonywane" przez inwestora i nałożył obowiązek przedstawienia oceny technicznej.

Następnie decyzją z dnia [...] r. organ I instancji działając

na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego nałożył na inwestora obowiązek sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego wraz z niezbędnymi uzgodnieniami i opiniami. Projekt ten winien, jak stwierdził w sentencji decyzji organ, uwzględniać zmiany wynikające z dotychczas wykonanych robót budowlanych, związanych z rozbudową budynku mieszkalnego, budowy garażu oraz ogrodzenia, a także parkanu i umożliwić doprowadzenie wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem.

W sentencji nie wskazano rozbudowy tarasu ale w uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że zwiększono powierzchnię tarasu i zlokalizowano go bezpośrednio przy granicy z działką sąsiednią.

W związku z powyższym należy wskazać, że organ odwoławczy przyjął,

iż uwagi na stwierdzenie istotnego odstąpienia od projektu budowlanego postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2010 r., na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 4, ust. 2

i ust. 3 Prawa budowlanego, organ I instancji wstrzymał wykonywane roboty budowlane i nałożył na inwestora obowiązek przedstawienia w określonym terminie oceny technicznej sporządzonej przez osobę uprawnioną, dotyczącą robót budowlanych wykonanych w sposób istotnie odbiegający od decyzji o pozwoleniu na budowę, w zakresie zgodności z warunkami technicznymi, przepisami i zasadami wiedzy technicznej, a w razie stwierdzenia nieprawidłowości, zawierającej również wskazanie sposobu ich usunięcia.

Inwestor wywiązał się z nałożonego obowiązku i w dniu [...] r. przedstawił ocenę techniczną opracowaną przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w której stwierdzono, że roboty budowlane wykonanie zgodnie ze sztuką budowlaną. Autor opinii nie wskazał żadnych robót, które miałyby doprowadzić przedmiotowe roboty budowlane do stanu zgodnego z prawem.

Zdaniem organu odwoławczego art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego wskazuje, że w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunków pozwolenia na budowę właściwy organ nakazuje

w określonym terminie sporządzenie projektu budowlanego zamiennego, uwzględniającego zmiany wynikające z wykonanych robót budowlanych oraz w razie potrzeby, wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem. Tak uczynił organ I instancji i w związku z tym jego decyzja, biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy i obowiązujące przepisy, jest prawidłowa.

Z takim stwierdzeniem organu odwoławczego nie można się jednak zgodzić, ponieważ obowiązujące przepisy nie dają możliwości nałożenia obowiązku sporządzenia projektu zamiennego co do zakończonych robót, gdy nie będą już prowadzone żadne roboty budowlane.

Treść art. 51 ust. 1 Prawa budowlanego wskazuje, że stosuje się go do robót budowlanych będących w toku, ponieważ decyzje o których mowa w tym przepisie

są następstwem wydania przez właściwy organ postanowienia o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych. Jeżeli roboty budowlane wykonywane w warunkach wskazanych w art. 50 ust. 1 zakończono przed wydaniem przez organ nadzoru budowlanego postanowienia o wstrzymaniu robót, to art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ma odpowiednie zastosowanie na podstawie art. 51 ust. 7, zwłaszcza nie wydaje się postanowienia o wstrzymaniu robót budowlanych (zob. wyrok NSA z dnia 15 VI 2010 r., II OSK 1012/09, LEX nr 597095).

Z uwagi na treść art. 51 ust. 7 Prawa budowlanego w którym nie wymieniono

art. 51 ust. 1 pkt 3 decyzję o nałożeniu obowiązku sporządzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego nie można wydać, gdy organ nadzoru budowlanego o istotnym odstąpieniu od zatwierdzonego projektu budowlanego albo innych warunków pozwolenia na budowę dowiedział się już po zakończeniu robót budowlanych.

"Jest oczywiste, że wówczas nie może wydać postanowienia o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych przewidzianego w art. 50 ust. 1. Skoro zaś nie może wydać postanowienia o wstrzymaniu prowadzenia robót budowlanych, to nie może też wydać decyzji, o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3. Z treści art. 51 ust. 1 wynika bowiem, że warunkiem podjęcia przewidzianych tam decyzji jest wcześniejsze wydanie postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1" (Z. Kostka: Prawo budowlane. Komentarz, Gdańsk 2007, s. 172).

Jak wskazano wyżej, roboty budowlane polegające na budowie tarasu zostały już zakończone przed wielu laty i doprowadzenie ich do stanu zgodnego z projektem budowlanym (likwidacja samowoli) możliwe jest jedynie przez rozbiórkę tej części tarasu, która powstała bez uprzedniej decyzji o pozwoleniu na budowę.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ nadzoru budowlanego uwzględni powyższe rozważania i rozstrzygnie stosownie do dokonanych ustaleń w sprawie.

W związku z tym Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja została wydana

z naruszeniem prawa i dlatego na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit.a oraz c w zw.

z art. 200 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł jak w sentencji.